DOI Heft:
Heft 4 (Ἀπρίλιος 1862)
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.12172#0056
93
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΕ.
94
Το σχήμα τοΰ πλοίου τούτου εστίν έμφερές τοις έν χρήσει
πλοιαρίοις των νήσων τοΰ Αιγαίου, επί τοΰ περιτόνου, τοϋ τε
δεξιού και ευωνύμου τοίχου τοΰ πλοίου, παρατηρεί τι; είς το
λείφανον τούτο τά παρά τοΰ 'Ομήρου περιγραφόμενα «φράζε
δέ μιν ρίπεσσι διαμπερές Οίσυΐνησι κύματος εΐλαρ έμενε» ώς
και τώρα απαραλλάκτως σχηματίζουσι τά περίτονα ταΰτα έκ
κλώνων λύγου Οίαυόπλοκα, άμυντήρια τη νηϊ κατά των έ-
περχομενων αύτη κυμάτων. ' Εν τω τύπω τούτω της αττικής
όλκάδος, μέρος τής πρώρας και τής πρύμνης έστι μόνον πε-
φραγμένον, ώσπερ είθισται τοΰτο μέχρι τοΰδε είς τά μικρά
πλοία.
Το χάλκινον τοΰτο πλοΐον εκείτο έν τιο ναω τής Πολιάδος
ανάθημα αύτη, ήτις κατά τον ρήτορα'Αριστείόην πρώτην έπηζε
ναΰν είρηναίαν μεν Όλκάδα, πολεμιστήρειαν δέ τριήρη· δια
τοΰ αναθήματος τούτου είκύνιζον ίσως τήν όλκάδα τήν παναθη-
ναϊκήν, διό κατά τον άρχαιότερον τρόπον έστίν είργασμένη, ήτοι
άφρακτος, ώσπερ τά προ των Τρωικών πλοία, παντελώς κενή,
άφ' εκατέρωθεν αύτής έχουσα έπητίδας τή πρύμη, και
ίκριον έ'ν&α ό κυβερνήτης έκάθητο, και ίστδν κοίλης έ'ντοθεν
μεσόδμης, κατά τον άρχαιότερον τρόπον, ήν δέ ούτος σιδη-
ρούς, λεπτότερος μεν κατά τήν δπήν τής τρόπιδος εις ήν
είσήρχετο μικρόν τι, παχύτερος δέ προς τό κοίλον τής νηος·
ό ίστδς ούτος όξυοωθεις ύπδ τοΰ χρόνου δέν σώζεται ολος,
αλλά και προς τήν πρώραν σταμίνας δύο εχει, ενθα ό κε-
λευτής ή ό πρωράτης ίστατο, και προ αυτών υρθοστάτην
εχει, ώσπερ καί τά σημερινά πλοιάρια, ά"περ σταυρωειδή τού-
τον έ'χουσιν πιθανώτερον δέ τδ πλοΐον τοΰτο νά ήναι ή κα-
λουμένη παρά τοις άρχαίοις σκάφη, ήν έν τοις Παναδηναίοις
εφερον οΐ σκαφηφόροι, δρα Ήσυχ. είς σκάφη· και
ή συνήθεια τά τοιούτου είδους πλοία σκάφη καλεί:
Έπι τής πρύμνης δέ ενθα ίσταται συνήθως τδ εύσημον
έν τη νηϊ ταύτη υπάρχει πτυοειδής τις οπή, είδους μύςης
ή μυκτήρος λύχνου, έν αύτη φαίνεται κρίκος χαλκοΰς οπως
όποστηρίζη ίσως τήν θρυαλλίδα. άν ύποθέσωμεν ότι τδ
ανάθημα τοΰτο εΐναι είδος λύχνου έν σχήματι πλοίου ώς
υπάρχει καί Εν ίτερον τοιούτον ανάθημα εύρεθέν έν τη Πομ-
πηία οπερ υπάρχει ουχί καθ' ολα παρεμφερές τψ παροντι.
[δρα ΒλγΙοΙϊ Ι-ιιο. ΒΛί.1. δ "Αν δμως λάβωμεν τήν έςη-
γησιν αύτοΰ έκ τών ακολούθων στίχων τον Αισχύλου [ίκέτιδ.]
Εύσημον γάρ ούμε λανθάνει υ,
στολμοί τε λαίφους και παραλύσεις νεώς
και πρψρα πρόσθεν όμμασι βλέπουσ' Όδδν„
Οίακος ίθυντήρος ύστατου νεώς »
τότε ή δπή αζτγ^ ο^ααίνει τήν θέσιν είς ήν τήν νύκτα αί παλαί-
ταται Ολκάδες δάδας άνήπτον έπι σχάρας μεταλλίνου, δπως ό
πρωρεύς άναχαλύπτη τάς ά/.τάς· οί αλιείς σήμερον πράττουσι
τω τροπφ τούτψ τάς έν νυκτΐ αλιεύσεις αυτών, και τδν προ τής
πρύμνας τιθέμενον πυρσδν περιφόνι καλοΰσι.
πόδας λεόντων, αγαλμάτια, ή ά'λλα λείψανα τής αρχαιότητος
ευρήκαμεν είς τάς έν Άκροπόλει άρχαιολογικάς άνασκαφάς,
περικεκαλυμμένα λατυπη, ταΰτα σώζονται κάλλιστα. Κ. Σ. Π.
Τδ ανάθημα τοΰτο έπήρτητο έν τψ ναψ, πιθανώς έκ τοϋ
ίστοΰ αυτού: Τήν εικόνα τοΰ πλοιαρίου τούτου χρεωστώ
είς τδν φίλον Κύριον Βαίττιχερ.
Κ. Σ. Πατάκης.
—--—---
Δ'. νεώταταί άναχαλύφζι; έχ τών έν τφ διονυαιαχω
ϋεάτρω άνασχαψών.
{πρβλ. σελ. 04,1.)
λίαν καρποφόρος άπέοη τον μήνα τοΰτον ή εν τω
θεάτρω τοΰ Διονύσου άνασκαφή επιμέλεια μέν τοϋ
κυρίου Στράκκου δαπάνη δέ αύτοΰ τε καί τής αρχαιο-
λογικής εταιρείας, ουδέποτε το κοινόν τών Αθηνών έ-
φάνη τόσον πρόθυμον είς έπίσκεψιν αρχαιολογικών α-
νασκαφών δσον είς τήν παροΰσαν περίστασιν. αίτιον δέ
τής τοιαύτης εκεΐσε συρροής τοΰ πλήθους δύναται νά
θεωρηθη τοΰτο μέν ή διαδοθεϊσα υπό τών τά πάντα
τολμώντων αμαθέστερων δημοσιογράφων ιδέα δτι ή θέ-
σις τοΰ θεάτρου τοΰ Διονυσίου (ή, ώς οί τοιοΰτοι φι-
λοΰσι νά τδ άποκαλώσι, τοΰ Βάκχου) ήν δλος άγνωςος
καί νΰν τδ πρώτον υπδ τών σοφών Γερμανών άν ευρέθη,
τοΰτο δε καί τά όντως λίαν σπουδαία πράγματα τά δση-
μέραι αύτοΰ άνακαλυπτο'μενα.
μετά τήν ευρεσιν τοΰ διπλού θρόνου (δρα σελ. 64
καί κατωτέρω τήν εικόνα αύτοΰ) ή ανασκαφή παρακο-
λουθήσασα τήν ευρεθείσαν κλίμακα κατά τδ μέσον πε-
ρίπου τοΰ θεάτρου πρδς τήν δρχήστραν παρέσχεν ευ-
θύς καί είς τήν άκόλουθον σειράν τών εδωλίων μετά
τήν τοΰ Κήρυκος (δρα γ.χτωτ. άρ. έπιγρ. 102-103)
διπλούν μαρμάρινον θρόνον (άρ. έπιγραφ. 100-101),
μεΟ' ον εφθασεν ή άνασκαφή, είς [Βάθος κάθετον 6,80
γαλλικών μέτρων άπό τής νΰν πατουμένης έπιφανείας
τής γης χωρήσασα, το τέλος τών εδωλίων, καί ένόμισαν
οί ενδιαφερόμενοι δ~ι τδ φανέν κεκλιμένον δλίγον λιθό-
ςρωτον έδαφος άνηκε πλέον είς τήν δρχήστραν τοΰ θε-
άτρου, άλλα μετ' ού πολΰ έφάνη καί άλλη σειρά θρό-
νων δμοίων τοίς άνωτέρω ένθεν καί ένθεν τής μεταςΰ
κλίμακος έκτεινομένη (άρ επιγραφ. 89 καί 97) καί φα-
νερδν έγένετο παντί είδήμονι ότι ετι έν τη προεδρία
ήμεθα. τότε δέ, άφοΰ πλέον τά ίχνη τής κλίμακος καί
τών εδωλίων δλως έςέλιπαν, καί αύτδς δ Στράκκος ένί-
μισεν δτι πατεΐ τδ έδαφος τής ορχήστρας, είς δέ τήν
έμήν πρδς αύτόν φιλικήν παρατήρησιν οτι τδ πατου-
μενον λιθόςρωτον έδαφος δέν ίνε όριζόντιον πεποιημένον,
άλλ' ήρέμα κεκλιμένον πρδς τά κάτω, απήντησε δτι εν-
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΕ.
94
Το σχήμα τοΰ πλοίου τούτου εστίν έμφερές τοις έν χρήσει
πλοιαρίοις των νήσων τοΰ Αιγαίου, επί τοΰ περιτόνου, τοϋ τε
δεξιού και ευωνύμου τοίχου τοΰ πλοίου, παρατηρεί τι; είς το
λείφανον τούτο τά παρά τοΰ 'Ομήρου περιγραφόμενα «φράζε
δέ μιν ρίπεσσι διαμπερές Οίσυΐνησι κύματος εΐλαρ έμενε» ώς
και τώρα απαραλλάκτως σχηματίζουσι τά περίτονα ταΰτα έκ
κλώνων λύγου Οίαυόπλοκα, άμυντήρια τη νηϊ κατά των έ-
περχομενων αύτη κυμάτων. ' Εν τω τύπω τούτω της αττικής
όλκάδος, μέρος τής πρώρας και τής πρύμνης έστι μόνον πε-
φραγμένον, ώσπερ είθισται τοΰτο μέχρι τοΰδε είς τά μικρά
πλοία.
Το χάλκινον τοΰτο πλοΐον εκείτο έν τιο ναω τής Πολιάδος
ανάθημα αύτη, ήτις κατά τον ρήτορα'Αριστείόην πρώτην έπηζε
ναΰν είρηναίαν μεν Όλκάδα, πολεμιστήρειαν δέ τριήρη· δια
τοΰ αναθήματος τούτου είκύνιζον ίσως τήν όλκάδα τήν παναθη-
ναϊκήν, διό κατά τον άρχαιότερον τρόπον έστίν είργασμένη, ήτοι
άφρακτος, ώσπερ τά προ των Τρωικών πλοία, παντελώς κενή,
άφ' εκατέρωθεν αύτής έχουσα έπητίδας τή πρύμη, και
ίκριον έ'ν&α ό κυβερνήτης έκάθητο, και ίστδν κοίλης έ'ντοθεν
μεσόδμης, κατά τον άρχαιότερον τρόπον, ήν δέ ούτος σιδη-
ρούς, λεπτότερος μεν κατά τήν δπήν τής τρόπιδος εις ήν
είσήρχετο μικρόν τι, παχύτερος δέ προς τό κοίλον τής νηος·
ό ίστδς ούτος όξυοωθεις ύπδ τοΰ χρόνου δέν σώζεται ολος,
αλλά και προς τήν πρώραν σταμίνας δύο εχει, ενθα ό κε-
λευτής ή ό πρωράτης ίστατο, και προ αυτών υρθοστάτην
εχει, ώσπερ καί τά σημερινά πλοιάρια, ά"περ σταυρωειδή τού-
τον έ'χουσιν πιθανώτερον δέ τδ πλοΐον τοΰτο νά ήναι ή κα-
λουμένη παρά τοις άρχαίοις σκάφη, ήν έν τοις Παναδηναίοις
εφερον οΐ σκαφηφόροι, δρα Ήσυχ. είς σκάφη· και
ή συνήθεια τά τοιούτου είδους πλοία σκάφη καλεί:
Έπι τής πρύμνης δέ ενθα ίσταται συνήθως τδ εύσημον
έν τη νηϊ ταύτη υπάρχει πτυοειδής τις οπή, είδους μύςης
ή μυκτήρος λύχνου, έν αύτη φαίνεται κρίκος χαλκοΰς οπως
όποστηρίζη ίσως τήν θρυαλλίδα. άν ύποθέσωμεν ότι τδ
ανάθημα τοΰτο εΐναι είδος λύχνου έν σχήματι πλοίου ώς
υπάρχει καί Εν ίτερον τοιούτον ανάθημα εύρεθέν έν τη Πομ-
πηία οπερ υπάρχει ουχί καθ' ολα παρεμφερές τψ παροντι.
[δρα ΒλγΙοΙϊ Ι-ιιο. ΒΛί.1. δ "Αν δμως λάβωμεν τήν έςη-
γησιν αύτοΰ έκ τών ακολούθων στίχων τον Αισχύλου [ίκέτιδ.]
Εύσημον γάρ ούμε λανθάνει υ,
στολμοί τε λαίφους και παραλύσεις νεώς
και πρψρα πρόσθεν όμμασι βλέπουσ' Όδδν„
Οίακος ίθυντήρος ύστατου νεώς »
τότε ή δπή αζτγ^ ο^ααίνει τήν θέσιν είς ήν τήν νύκτα αί παλαί-
ταται Ολκάδες δάδας άνήπτον έπι σχάρας μεταλλίνου, δπως ό
πρωρεύς άναχαλύπτη τάς ά/.τάς· οί αλιείς σήμερον πράττουσι
τω τροπφ τούτψ τάς έν νυκτΐ αλιεύσεις αυτών, και τδν προ τής
πρύμνας τιθέμενον πυρσδν περιφόνι καλοΰσι.
πόδας λεόντων, αγαλμάτια, ή ά'λλα λείψανα τής αρχαιότητος
ευρήκαμεν είς τάς έν Άκροπόλει άρχαιολογικάς άνασκαφάς,
περικεκαλυμμένα λατυπη, ταΰτα σώζονται κάλλιστα. Κ. Σ. Π.
Τδ ανάθημα τοΰτο έπήρτητο έν τψ ναψ, πιθανώς έκ τοϋ
ίστοΰ αυτού: Τήν εικόνα τοΰ πλοιαρίου τούτου χρεωστώ
είς τδν φίλον Κύριον Βαίττιχερ.
Κ. Σ. Πατάκης.
—--—---
Δ'. νεώταταί άναχαλύφζι; έχ τών έν τφ διονυαιαχω
ϋεάτρω άνασχαψών.
{πρβλ. σελ. 04,1.)
λίαν καρποφόρος άπέοη τον μήνα τοΰτον ή εν τω
θεάτρω τοΰ Διονύσου άνασκαφή επιμέλεια μέν τοϋ
κυρίου Στράκκου δαπάνη δέ αύτοΰ τε καί τής αρχαιο-
λογικής εταιρείας, ουδέποτε το κοινόν τών Αθηνών έ-
φάνη τόσον πρόθυμον είς έπίσκεψιν αρχαιολογικών α-
νασκαφών δσον είς τήν παροΰσαν περίστασιν. αίτιον δέ
τής τοιαύτης εκεΐσε συρροής τοΰ πλήθους δύναται νά
θεωρηθη τοΰτο μέν ή διαδοθεϊσα υπό τών τά πάντα
τολμώντων αμαθέστερων δημοσιογράφων ιδέα δτι ή θέ-
σις τοΰ θεάτρου τοΰ Διονυσίου (ή, ώς οί τοιοΰτοι φι-
λοΰσι νά τδ άποκαλώσι, τοΰ Βάκχου) ήν δλος άγνωςος
καί νΰν τδ πρώτον υπδ τών σοφών Γερμανών άν ευρέθη,
τοΰτο δε καί τά όντως λίαν σπουδαία πράγματα τά δση-
μέραι αύτοΰ άνακαλυπτο'μενα.
μετά τήν ευρεσιν τοΰ διπλού θρόνου (δρα σελ. 64
καί κατωτέρω τήν εικόνα αύτοΰ) ή ανασκαφή παρακο-
λουθήσασα τήν ευρεθείσαν κλίμακα κατά τδ μέσον πε-
ρίπου τοΰ θεάτρου πρδς τήν δρχήστραν παρέσχεν ευ-
θύς καί είς τήν άκόλουθον σειράν τών εδωλίων μετά
τήν τοΰ Κήρυκος (δρα γ.χτωτ. άρ. έπιγρ. 102-103)
διπλούν μαρμάρινον θρόνον (άρ. έπιγραφ. 100-101),
μεΟ' ον εφθασεν ή άνασκαφή, είς [Βάθος κάθετον 6,80
γαλλικών μέτρων άπό τής νΰν πατουμένης έπιφανείας
τής γης χωρήσασα, το τέλος τών εδωλίων, καί ένόμισαν
οί ενδιαφερόμενοι δ~ι τδ φανέν κεκλιμένον δλίγον λιθό-
ςρωτον έδαφος άνηκε πλέον είς τήν δρχήστραν τοΰ θε-
άτρου, άλλα μετ' ού πολΰ έφάνη καί άλλη σειρά θρό-
νων δμοίων τοίς άνωτέρω ένθεν καί ένθεν τής μεταςΰ
κλίμακος έκτεινομένη (άρ επιγραφ. 89 καί 97) καί φα-
νερδν έγένετο παντί είδήμονι ότι ετι έν τη προεδρία
ήμεθα. τότε δέ, άφοΰ πλέον τά ίχνη τής κλίμακος καί
τών εδωλίων δλως έςέλιπαν, καί αύτδς δ Στράκκος ένί-
μισεν δτι πατεΐ τδ έδαφος τής ορχήστρας, είς δέ τήν
έμήν πρδς αύτόν φιλικήν παρατήρησιν οτι τδ πατου-
μενον λιθόςρωτον έδαφος δέν ίνε όριζόντιον πεποιημένον,
άλλ' ήρέμα κεκλιμένον πρδς τά κάτω, απήντησε δτι εν-