DOI Heft:
Heft 9 (Σεπτέμβριος 1862)
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.12172#0131
243
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΣ
244
ταις προστυπ.οι; δώδεκα κατά ζεάγη άντιτα33ου.ένοΐί άλλήλοις,
καλής έργασιομ.
β'. εκτυπον ερρν ύψους 10 1/2, πλάτους 8 1/2, Έλλην φο-
νεύων [Αμαζόνα, καλής έργασίας.
γ'. βχτρπον ΰψου; 20, πλάτους 10, γυνή γραία ορθή πε-
ριπτυσσομενη ισομήκη ά'νΟρωπον άλλόκοτο; παράστασις.
ο . εκτυπον ασπιδοφόρο; μετά νεανικής τίνος μορφής· λίαν
κολοοόν. · ·...)"'.
ε. άγγεΐον άοαΟές, διαμέτρου Ϊ2, καλλίστης εργασία:, μέ-
λαν γάνωμα έχον κα! κοσμήμασιν έντυποις πεποικιλμέινον.
ς. είδώλίον έν σχήματι καθήμενου καί περίλυπου, μέ φρύ-
γιον πιλον λίαν εχφραατίκόν.
ζ'. ειοώλιον γελοιωδέστατον, ίσως σατύρου.
ή. γελοιόμορφον ειοώλιον διπλούν.'
, ί>'. κάμηλος μετά γυναικός εποχούμενης.
ι. άγγεΐον εις σχήμα κεφαλής ανθρώπου,
ιά. δύο κεφαλαΐ, ή μεν φυσικού μεγέθους ωραία και καλώς
διαίετηρημένη, ή οε μικρότερου και έφθαομένη.
1 ?.><> Ιό δλον χίλια Επτακόσια πεντήκοντα ε» περίπου.
"Ι',χουσι δέ σχεδόν πάντα τά ειδώλια γυναικείαν μοοφην.
Και των μεν σπουδαίων πολλά εϊσιν υδριαφόροι. τά δέ γε-
λοιομορφα έχρησίμευον ίσως ώς κόραι και νύμφαι (κούκλαι)
εις τα παίγνια τών κορασιών.
Αι δέ δύο κεφαλαΐ καί τίνες τών ποδών και τεμάχιον τι
ώμου λίαν έφθαρμένον έμπεδούσι τήν είκασίαν ήμών οτι
κατεσκευάζοντο ενταύθα και φυσικού μεγέθους πήλινα αγάλ-
ματα.
Ιαύτα είναι τά ευρεθέντα κα! πλήν τούτων ουδέν αλλο,
ευρέθη. Μαρμάρινου δέ έργου ουδέ τεμάχιον ευρέθη ουδέν
ούτε μέγα ούτε μικρόν.
Έπιγραφήν δέ ούτε τών πήλινων ούτε τών χάλκινων τε-
χνουργημάτων ουδέν είχε ν ούδεμίαν. Πλάς δέ μαρμάρινη ε,
πιγεγραμμένη ούδαμού ούδεμ,ία ούτε μαρμάρινη άνευρέθη-
ούτε τών ολίγων κεραμίδων καί τών πλίνθων τών είρημέ-
νων είχε τις έπιγραφήν τινα.
Συμπεραίνεται δέ έ/. τών ευρεθέντων, οτι έν τιΰ τόπιρ τούτω
ήτο μέγα πηλουργεϊον καί κεραμεϊον, μάλιστα δέ είόωλοποι-
εϊον καί άγγειοπλαστεΐον, αλλά καταδεεστέρας τέχνης καί
δευτερευούσης, ουχί δέ οποία ή της έν Κορίνθφ καί Σικυ-
ώνι κεραμευτικής. Το δέ κεράμειον (έ.) δπερ ευρέθη δν τή;
καλλίστης τέχνης μετά γανώματος μέλανος καί κοσμημάτων
έντυπων, ήμεΐς Οεωροΰμεν έπείσακτον, μέχρις ου δέν ευρε-
θώ σι καί ά'λλα όμοια.
Ό δέ πηλός τών πλείστων εστίν έρυΟρδς, ολίγων δέ τίνων
ύπόςανθος καί τριών ή τεσσάρων τεμαχίων κυανούς. Γάνω-
μα μέλαν έ'χουσιν ολίγα, υλιγώτερα κυανούν καί δλίγιστα, καί
ταύτα αγγεία, έ'χουσι γράφος κοσμημάτων, τά δέ πλείστα
φαίνονται καί ά'νευ γανώματα; δντα.
Ουδέν δέ έ'χει ζωγραφιάς ή άνθρωπογραφϊας, οΐαι αί τών
της καλλίστης τέχνης έ'ργων κεραμογραφίαι. Πάντα δέ τά
όπωσοΰν ευμεγέθη είσί κοΐλα εντδς, τά δέ μικρά στερεά.
Άνεσκάφη δέ χώρος περί τά 20 μέτρα μήκους καί Γ2 πλά-
τους, βάθους δέ μέχρις ού εύρίσκετο γή στερεά, μηδέν ένέ-
χουσα άρχαΐον, συνήθως άπαντιομένη εις εν περίπου μετρον
ύπδ τήν έπιφάνειαν τής- έπίκειμένης καί άνασκαπτομενης γής,
ούσης οίον φορητής καί έπερριμμένης, άναμίς έ'χουσης Ορυμ-
ματα αγγείων τε καί ειδωλίων παντός μεγέθους καί παντοίας
μορφές καί που καί ακέραια.
Έκ δέ τών άνευοισκομένων αρχαίων πάντα μέν τά ακέραια
καί κάλλιον διατετηρημένα, ενίοτε δέ καί τινα ήκρωτηριασμένα
μέν ή τεθραυσμένα, 'άλλ' άςιόλογα ήτοι διά τήν περίεργον
μορφήν ή τήν καλήν διατήρησιν ή τδ διαφέρον τοΰ πηλού
ή τοΰ γανώματος, έτίθεντο κατά μέρος ευθύς Γνα άποσταλώ-
σιν εί; τήν άρ/αιολογικήν' έταιρίαν, τά δέ διεφθαρμένα καί
τά μή καλώ; διατετηρημένα καί κοινά, είτε άχέραια είτε μή,
ετίθεντο χωριστά ευθύς ές αρχής, Ζνα διατεθώσιν όπως ή Ε-
φορία τής. αρχαιολογικής Εταιρίας διάταξη.
Πλήν δέ τίνων πάντη πάντως αχρήστων κριθέντων, ώς ο-
λαίς ΙφΟαρμένων ή κατηκρωτηριασμενων, μετηνέχθησαν πάντα
τά ευρεθέντα αρχαία εί'ς τήν οΐκίαν τοΰ Γυμνασιάρχου II. Κππι-
τώρη. Διότι πολλάκις δ,τι ελλείπει έκ των ακεραίων, τούτο ευ-
ρίσκεται εις τά κολοβά, καί τά μέν συμπληροΰνται ύπδ τών
δέ, καί πάντα όμοΰ συντελούσιν εις πληρεστέρας πληροφο-
ρίας αρχαιολογικά; της πηλοπλαστικής τέχνης καί τοΰ ίδιω-
κτικού βίου. Μία δέ πληροφορία, δι' ην εΐχον καί έχω πολ-
λήν περιέργειαν, ποίον τδ όνομα τοΰ κεραμέως ένταύθα ή τδ
τοΰ κεραμείου ή τδ τοΰ τόπου ιδία, μένει εισέτι ανεκπλήρω-
τος. Διότι ουδέν τών ευρεθέντων φέρει δνομα ούτε τών αγ-
γείων ούδέν, καθ' δσον έγώ ήόυνήθην νά παρατηρήσω. Ίσως
ή δευτέρα ανασκαφή ανακαΛύόει καί τι τοιούτον.(*)
Έν Τριπόλει, τη Ί 4 Απριλίου 1 362
'Ο Γυμνασιάρχης
Π. Κουπιτώρης.
Ό διδάσκαλος τής Ιχνογραφίας
Δ. Α. Σαλαμανός.
θ. Κ. Πετμεζάς
(*) Πάντα τά έν τή πα;ρο63η έκθέσει μνημονευόμενα αρχαία πρές
ο' έτι και εν δεύτερον όρειχάλκινον είδώλίον έφθασαν πρότινος καιι
ροϋ εί; Αθήνας και κατετέθησαν είς τό έν τφ Πανεπιστημίω Μου-
σεϊον τη? άρχαιολ· εταιρία;.
• Σημ. τοΰ γραμματέως τή; άρχαιολ. έταιρίας.
Γ' Β Α ΣΙ Σ ΑΓΑΑΜΑΤΟΣ ΤΟΓ ΜΕΝΑΝΔΡΟΓ.
Ό Παυσανί'. ς. δ άλλοτε μέν πολύλογος ά'λλοτε δέ λακιο-
νικώτατος τών ελλήνων συγγραφέων περιγράφει τδ διονυσι-
ακδν θέατρον δυστυχώς μόνον διά τών έςής ολίγων λέξεων.
« Εϊσί δέ Αθηναίοι; εικόνες εν τιΰ θεάτρω καί τραγωδίας καί
κωμφδίας ποιητών αί πολλαί τών αφανέστερων, οτι μή γάρ
Μένανδρος, ουδείς ήν ποιητής κωμιυδίας τών δόξαν ή-
κόντων, τραγωδίας δε κείνται τών φανερών Ευριπίδης καί
Σοφοκλής. » — Καί εκ των ολίγων τούτων λέξεων αδύνατον
ήτο νά κατανοήσωμεν τδ περικλεές τούτο οικοδόμημα, ά\ι
καλη τύχη κατά τάς αρχάς τοΰ ένεστώτο; έ'του; δέν άνεκαλΰ-
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΣ
244
ταις προστυπ.οι; δώδεκα κατά ζεάγη άντιτα33ου.ένοΐί άλλήλοις,
καλής έργασιομ.
β'. εκτυπον ερρν ύψους 10 1/2, πλάτους 8 1/2, Έλλην φο-
νεύων [Αμαζόνα, καλής έργασίας.
γ'. βχτρπον ΰψου; 20, πλάτους 10, γυνή γραία ορθή πε-
ριπτυσσομενη ισομήκη ά'νΟρωπον άλλόκοτο; παράστασις.
ο . εκτυπον ασπιδοφόρο; μετά νεανικής τίνος μορφής· λίαν
κολοοόν. · ·...)"'.
ε. άγγεΐον άοαΟές, διαμέτρου Ϊ2, καλλίστης εργασία:, μέ-
λαν γάνωμα έχον κα! κοσμήμασιν έντυποις πεποικιλμέινον.
ς. είδώλίον έν σχήματι καθήμενου καί περίλυπου, μέ φρύ-
γιον πιλον λίαν εχφραατίκόν.
ζ'. ειοώλιον γελοιωδέστατον, ίσως σατύρου.
ή. γελοιόμορφον ειοώλιον διπλούν.'
, ί>'. κάμηλος μετά γυναικός εποχούμενης.
ι. άγγεΐον εις σχήμα κεφαλής ανθρώπου,
ιά. δύο κεφαλαΐ, ή μεν φυσικού μεγέθους ωραία και καλώς
διαίετηρημένη, ή οε μικρότερου και έφθαομένη.
1 ?.><> Ιό δλον χίλια Επτακόσια πεντήκοντα ε» περίπου.
"Ι',χουσι δέ σχεδόν πάντα τά ειδώλια γυναικείαν μοοφην.
Και των μεν σπουδαίων πολλά εϊσιν υδριαφόροι. τά δέ γε-
λοιομορφα έχρησίμευον ίσως ώς κόραι και νύμφαι (κούκλαι)
εις τα παίγνια τών κορασιών.
Αι δέ δύο κεφαλαΐ καί τίνες τών ποδών και τεμάχιον τι
ώμου λίαν έφθαρμένον έμπεδούσι τήν είκασίαν ήμών οτι
κατεσκευάζοντο ενταύθα και φυσικού μεγέθους πήλινα αγάλ-
ματα.
Ιαύτα είναι τά ευρεθέντα κα! πλήν τούτων ουδέν αλλο,
ευρέθη. Μαρμάρινου δέ έργου ουδέ τεμάχιον ευρέθη ουδέν
ούτε μέγα ούτε μικρόν.
Έπιγραφήν δέ ούτε τών πήλινων ούτε τών χάλκινων τε-
χνουργημάτων ουδέν είχε ν ούδεμίαν. Πλάς δέ μαρμάρινη ε,
πιγεγραμμένη ούδαμού ούδεμ,ία ούτε μαρμάρινη άνευρέθη-
ούτε τών ολίγων κεραμίδων καί τών πλίνθων τών είρημέ-
νων είχε τις έπιγραφήν τινα.
Συμπεραίνεται δέ έ/. τών ευρεθέντων, οτι έν τιΰ τόπιρ τούτω
ήτο μέγα πηλουργεϊον καί κεραμεϊον, μάλιστα δέ είόωλοποι-
εϊον καί άγγειοπλαστεΐον, αλλά καταδεεστέρας τέχνης καί
δευτερευούσης, ουχί δέ οποία ή της έν Κορίνθφ καί Σικυ-
ώνι κεραμευτικής. Το δέ κεράμειον (έ.) δπερ ευρέθη δν τή;
καλλίστης τέχνης μετά γανώματος μέλανος καί κοσμημάτων
έντυπων, ήμεΐς Οεωροΰμεν έπείσακτον, μέχρις ου δέν ευρε-
θώ σι καί ά'λλα όμοια.
Ό δέ πηλός τών πλείστων εστίν έρυΟρδς, ολίγων δέ τίνων
ύπόςανθος καί τριών ή τεσσάρων τεμαχίων κυανούς. Γάνω-
μα μέλαν έ'χουσιν ολίγα, υλιγώτερα κυανούν καί δλίγιστα, καί
ταύτα αγγεία, έ'χουσι γράφος κοσμημάτων, τά δέ πλείστα
φαίνονται καί ά'νευ γανώματα; δντα.
Ουδέν δέ έ'χει ζωγραφιάς ή άνθρωπογραφϊας, οΐαι αί τών
της καλλίστης τέχνης έ'ργων κεραμογραφίαι. Πάντα δέ τά
όπωσοΰν ευμεγέθη είσί κοΐλα εντδς, τά δέ μικρά στερεά.
Άνεσκάφη δέ χώρος περί τά 20 μέτρα μήκους καί Γ2 πλά-
τους, βάθους δέ μέχρις ού εύρίσκετο γή στερεά, μηδέν ένέ-
χουσα άρχαΐον, συνήθως άπαντιομένη εις εν περίπου μετρον
ύπδ τήν έπιφάνειαν τής- έπίκειμένης καί άνασκαπτομενης γής,
ούσης οίον φορητής καί έπερριμμένης, άναμίς έ'χουσης Ορυμ-
ματα αγγείων τε καί ειδωλίων παντός μεγέθους καί παντοίας
μορφές καί που καί ακέραια.
Έκ δέ τών άνευοισκομένων αρχαίων πάντα μέν τά ακέραια
καί κάλλιον διατετηρημένα, ενίοτε δέ καί τινα ήκρωτηριασμένα
μέν ή τεθραυσμένα, 'άλλ' άςιόλογα ήτοι διά τήν περίεργον
μορφήν ή τήν καλήν διατήρησιν ή τδ διαφέρον τοΰ πηλού
ή τοΰ γανώματος, έτίθεντο κατά μέρος ευθύς Γνα άποσταλώ-
σιν εί; τήν άρ/αιολογικήν' έταιρίαν, τά δέ διεφθαρμένα καί
τά μή καλώ; διατετηρημένα καί κοινά, είτε άχέραια είτε μή,
ετίθεντο χωριστά ευθύς ές αρχής, Ζνα διατεθώσιν όπως ή Ε-
φορία τής. αρχαιολογικής Εταιρίας διάταξη.
Πλήν δέ τίνων πάντη πάντως αχρήστων κριθέντων, ώς ο-
λαίς ΙφΟαρμένων ή κατηκρωτηριασμενων, μετηνέχθησαν πάντα
τά ευρεθέντα αρχαία εί'ς τήν οΐκίαν τοΰ Γυμνασιάρχου II. Κππι-
τώρη. Διότι πολλάκις δ,τι ελλείπει έκ των ακεραίων, τούτο ευ-
ρίσκεται εις τά κολοβά, καί τά μέν συμπληροΰνται ύπδ τών
δέ, καί πάντα όμοΰ συντελούσιν εις πληρεστέρας πληροφο-
ρίας αρχαιολογικά; της πηλοπλαστικής τέχνης καί τοΰ ίδιω-
κτικού βίου. Μία δέ πληροφορία, δι' ην εΐχον καί έχω πολ-
λήν περιέργειαν, ποίον τδ όνομα τοΰ κεραμέως ένταύθα ή τδ
τοΰ κεραμείου ή τδ τοΰ τόπου ιδία, μένει εισέτι ανεκπλήρω-
τος. Διότι ουδέν τών ευρεθέντων φέρει δνομα ούτε τών αγ-
γείων ούδέν, καθ' δσον έγώ ήόυνήθην νά παρατηρήσω. Ίσως
ή δευτέρα ανασκαφή ανακαΛύόει καί τι τοιούτον.(*)
Έν Τριπόλει, τη Ί 4 Απριλίου 1 362
'Ο Γυμνασιάρχης
Π. Κουπιτώρης.
Ό διδάσκαλος τής Ιχνογραφίας
Δ. Α. Σαλαμανός.
θ. Κ. Πετμεζάς
(*) Πάντα τά έν τή πα;ρο63η έκθέσει μνημονευόμενα αρχαία πρές
ο' έτι και εν δεύτερον όρειχάλκινον είδώλίον έφθασαν πρότινος καιι
ροϋ εί; Αθήνας και κατετέθησαν είς τό έν τφ Πανεπιστημίω Μου-
σεϊον τη? άρχαιολ· εταιρία;.
• Σημ. τοΰ γραμματέως τή; άρχαιολ. έταιρίας.
Γ' Β Α ΣΙ Σ ΑΓΑΑΜΑΤΟΣ ΤΟΓ ΜΕΝΑΝΔΡΟΓ.
Ό Παυσανί'. ς. δ άλλοτε μέν πολύλογος ά'λλοτε δέ λακιο-
νικώτατος τών ελλήνων συγγραφέων περιγράφει τδ διονυσι-
ακδν θέατρον δυστυχώς μόνον διά τών έςής ολίγων λέξεων.
« Εϊσί δέ Αθηναίοι; εικόνες εν τιΰ θεάτρω καί τραγωδίας καί
κωμφδίας ποιητών αί πολλαί τών αφανέστερων, οτι μή γάρ
Μένανδρος, ουδείς ήν ποιητής κωμιυδίας τών δόξαν ή-
κόντων, τραγωδίας δε κείνται τών φανερών Ευριπίδης καί
Σοφοκλής. » — Καί εκ των ολίγων τούτων λέξεων αδύνατον
ήτο νά κατανοήσωμεν τδ περικλεές τούτο οικοδόμημα, ά\ι
καλη τύχη κατά τάς αρχάς τοΰ ένεστώτο; έ'του; δέν άνεκαλΰ-