DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.12177#0035
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΣ.
Το φυτόν τούτο μετά τού άνθους του ετέθη όπως-
δήποτε συμβολικώς ένταϋθα. Θά ήδυνάμεθα δέ να
θεωρήσωμεν αυτό ώς την επί τίνων νομισμάτων της
Λευκάδος άπαντωμένην "Ιριδα 1), ήτις, ώς γνωστόν,
παρείχε τό περίφημον κομμωτικόν ΐρινον Ιλαιον, διά
τδ όποιον έφημίζετο η νήσος 2) και έκ του όποιου
πιθανώς είσήγοντο χρήματα εις αύτήν, εάν η γνωμο-
δότησις τοϋ περί τα τοιαύτα αρμοδίου κ. Θ. Όρ-
φανίδου, αποβλέποντος εις τους βοτανολογικούς τοΰ
φυτοϋ χαρακτήρας,δέν καθίστα ημάς επιφυλακτικούς
προς τοΰτο 3). Άλλως δέ πιθανόν τά ά%θη νά ετέθη-
σαν, ίνα καταδείξωσι τ6 άνθηρδν καί άκμάζον της
μητροπόλεως και της αποικίας αυτής.
Ό έτερος του κατόπτρου δίσκος κοσμείται έξωθεν
με παράστασιν εκτυπον άνήκουσαν εις τον βακχικόν
χύκλον, ώς συνήθως αί εκτυποι έπι των κατόπτρων
παραστάσεις, φέρει δηλ. μαινάδα όρχουμένην επί δέ
τοΰ αύτοΰ δίσκου ύπάρχουσιν ιχνη άλλης τινός μορ-
φής έκτύπου επίσης, δυςδιαγνώστοο όμως σήμερον.
§ 3. Ή τής εικόνος παράστασις, εκτός της καλ-
λιτεχνικής αυτής αξίας εχει και ίστορικήν, ερχόμενη
*) "Ορ. Άχιλλ. Ποστολ ακα καταλογον των αρχαίων νομι*
σμάτων των νήσων Κερκύρας Λευκάδος, Ιθάκης κλπ. εν Αθή-
ναις 1868 σελ. 69 άριθ. 704—706.
2) Ρΐίΐΐ. ναι·. ΙΙΪ5(. XXI 6. 19. Πρβλ. και Διοσκ. Βιβλ. Α.
κεφ. ξς'. ΙΙοΙ(1γι2Ϊ<;1ι παρά Ποστολάκα, ενθα ανωτέρω καί τήν έ'κ-
θεσιν τοϋ ημετέρου Γ. Όρφανίδου ,^ερ' τίνων φυτικών άπίικο-
νισμάτων άπαντωμένων έπι τών νομισμάτων έν παραρτήματι
τοϋ προμνημονευθέντος καταλόγου τοϋ κ. Ποστολάκα σελ. 118.
3) Ό κ. Όρφανίδης εχει ισχυρούς λόγους, διά τούς οποίους
δέν παραδέχεται τά φυτόν ώς *Ι ρ I ί α" άλλ' ό'μως ούτε δύναται
να προσίίοριΌϊ) ακριβώς τό είδος αύτοϋ. Τήν περί τούτου γνώμην
τοΰ διακεκριμένου καθηγητού" παραθέτομεν ενταύθα αΰτολεξεί.
«Τα φύλλα τά κάτωθεν τοϋ αχίμποδος διά τήν δίστιχον αυ-
'ίτών θέσιν, τον τρόπον τής προσαρτήσεως αύτων, τό ταινίοειδές
Εαυτών σχήμα και τήν όξεϊαν κορυφήν των άνήκουσιν εις φυτόν
"μονοκοτυλήδονον τα άνθη επίσης δια τα τριμερή αύτών σπον-
^δυλώματα έπίβεβαιόνουσιν ετι μάλλον τήν ιδέαν αυτήν διότι
5)τα ανθη τών μονοκοτυληδόνων σύγκεινται συνήθως κατα τυ-
Ιπον έκ τριών μερών ή τοΰ πολλαπλασίου τοϋ 3, δηλαδή 6 ή 9
»έδώ δέ είναι 9. Οί ποδίσκοι ομως τών ανθέων διά τόν τρόπον,
»καθ' δν κάμπτονται, ύπενθυμίζουσι τούς ποδι'σκους πολλών
^λιμναίων ανθέων ή ένυδρων, οίον τής νυμφαία ς. Ταύτα γε-
»νικώτερον· νά όρισθϊ) δέ ακριβώς τό είδος τοϋ άνθους δέν ειναί
«δυνατόν, καθότι οί αρχαίοι ουδέποτε μετ^χειρίζοντο είς τήν
"καλλιτεχνίαν τά φυτά και τά άνθη κατά τούς βοτανικούς αυτών
"τύπους, άλλ' έ'διδον αύτεϊς τύπους καλλιτεχνικούς.»
εις ύποστήριξιν τών μαρτυριών του Ηροδότου 1),
Θουκυδίδου 2), Στράβωνος 3), και άλλων 4) ίστο-
ρούντων ότι ή Λευκάς άπωκίσθη υπό τών Κοριν-
θίων. Μόνος δ' ό Πλούταρχος έν βίω Θεμιστοκλέους
(Κεφ. 24) αναφέρει τήν Λευκάδα ώς άποικον κοινή
αμφοτέρων τών Κορινθίων δηλ. καί Κερκυραίων. Καί
είναι μεν αληθές ότι ό Πλούταρχος δέν είναι πάντοτε
ακριβής ιστορική καί χρονολογική πηγή, διότι, κύ-
ριον σκοπόν εχων είς τάς βιογραφίας του νά δίδη ει-
κόνας έμφανιζούσας τόν τρόπον καί τό ήθος τώνβιο-
γραφουμένων, φροντίζει μεν πάντοτε καί προσπαθεί
νά ήναι άληθής καί πιστός άνευ προλήψεων,δέν υπο-
βάλλει όμως υπό αυστηράν κριτικήν έρευνα ν τό πλή-
θος τών συγγραφέων καί τών πηγών, έξ ων άρύεται
τήν υλην του· άλλ' οΰχ ήττον συμπληροΐ πολλάκις
χαί διαφωτίζει μέρη τής ελληνικής ιστορίας εισερ-
χόμενος εις λεπτομέρειας, είς τάς οποίας ό Ηρόδο-
τος καί Θουκυδίδης, ώς περιλαμβάνοντες τό σύνολον
τών ιστορικών γεγονότων, δέν δύνανται βέβαια νά
είσέλθωσιν, ώστε καί ούτως ό Πλούταρχος είναι είς
ΐμας πολύτιμος ιστορική πηγή. Πολύ πιθανόν λοι-
πόν καί ενταύθα τό άναφερόμενον περί Λευκάδος εν
Πλουτάρχω νά ήναι μία τις τών λεπτομερειών εκεί-
νων, αίτινες κατά τά ανωτέρω δέν εχουσι χώραν είς
τά; ιστορίας τοϋ Ηροδότου καί Θουκυδίδου. Έν τω
προμνημονευθέντι χωρίω ό Πλούταρχος αναφέρει, ότι
ο Θεμιστοκλής εγένετο διαιτητής τών Κορινθίων κα\
Κερκυραίων.^ οΐτινες ειχον διαφοράς προς αλλήλους.
Ό Θεμιστοκλής συμβιβάζει αυτούς κρίνας νά πλη-
ρώσωσιν οί Κορίνθιοι 20 τάλαντα εις τούς Κερκυ-
ραίους καί νά νέμωνται από κοινού τήν Αευκάδα
ώς αμφοτέρων άποικον. Είς τήν περίστασιν ταύτην
φαίνεται καθαρώς, ότι οί άδιχοΰντες ησαν οί Κορίν-
θιοι, διά τοΰτο καί κατά τήν κρίσιν του Θεμιστο-
κλέους ύπεχρεώθησαν νά πληρώσωσιν είκοσι τάλαντα
καί νά νέμωνται κοινή τήν νήσον Λευκάδα, ώς ούσαν
καί εκείνων άποικον. Ό Θεμιστοκλής έδύνατο μεν
νά καταδικάση τούς Κορινθίους είς διπλάσιον ή τρι-
πλάσιον πρόστιμον ή εις ό,τιΒήποτε άλλο, ουδέποτε
ι) Ήρόδοτ. 8,45.
2) Θουκυδ. 1, 30.
3) Στράβ, έ'νθα άνωτε'ρω, καί 1,59.
*)Σχύλ. 34.
Το φυτόν τούτο μετά τού άνθους του ετέθη όπως-
δήποτε συμβολικώς ένταϋθα. Θά ήδυνάμεθα δέ να
θεωρήσωμεν αυτό ώς την επί τίνων νομισμάτων της
Λευκάδος άπαντωμένην "Ιριδα 1), ήτις, ώς γνωστόν,
παρείχε τό περίφημον κομμωτικόν ΐρινον Ιλαιον, διά
τδ όποιον έφημίζετο η νήσος 2) και έκ του όποιου
πιθανώς είσήγοντο χρήματα εις αύτήν, εάν η γνωμο-
δότησις τοϋ περί τα τοιαύτα αρμοδίου κ. Θ. Όρ-
φανίδου, αποβλέποντος εις τους βοτανολογικούς τοΰ
φυτοϋ χαρακτήρας,δέν καθίστα ημάς επιφυλακτικούς
προς τοΰτο 3). Άλλως δέ πιθανόν τά ά%θη νά ετέθη-
σαν, ίνα καταδείξωσι τ6 άνθηρδν καί άκμάζον της
μητροπόλεως και της αποικίας αυτής.
Ό έτερος του κατόπτρου δίσκος κοσμείται έξωθεν
με παράστασιν εκτυπον άνήκουσαν εις τον βακχικόν
χύκλον, ώς συνήθως αί εκτυποι έπι των κατόπτρων
παραστάσεις, φέρει δηλ. μαινάδα όρχουμένην επί δέ
τοΰ αύτοΰ δίσκου ύπάρχουσιν ιχνη άλλης τινός μορ-
φής έκτύπου επίσης, δυςδιαγνώστοο όμως σήμερον.
§ 3. Ή τής εικόνος παράστασις, εκτός της καλ-
λιτεχνικής αυτής αξίας εχει και ίστορικήν, ερχόμενη
*) "Ορ. Άχιλλ. Ποστολ ακα καταλογον των αρχαίων νομι*
σμάτων των νήσων Κερκύρας Λευκάδος, Ιθάκης κλπ. εν Αθή-
ναις 1868 σελ. 69 άριθ. 704—706.
2) Ρΐίΐΐ. ναι·. ΙΙΪ5(. XXI 6. 19. Πρβλ. και Διοσκ. Βιβλ. Α.
κεφ. ξς'. ΙΙοΙ(1γι2Ϊ<;1ι παρά Ποστολάκα, ενθα ανωτέρω καί τήν έ'κ-
θεσιν τοϋ ημετέρου Γ. Όρφανίδου ,^ερ' τίνων φυτικών άπίικο-
νισμάτων άπαντωμένων έπι τών νομισμάτων έν παραρτήματι
τοϋ προμνημονευθέντος καταλόγου τοϋ κ. Ποστολάκα σελ. 118.
3) Ό κ. Όρφανίδης εχει ισχυρούς λόγους, διά τούς οποίους
δέν παραδέχεται τά φυτόν ώς *Ι ρ I ί α" άλλ' ό'μως ούτε δύναται
να προσίίοριΌϊ) ακριβώς τό είδος αύτοϋ. Τήν περί τούτου γνώμην
τοΰ διακεκριμένου καθηγητού" παραθέτομεν ενταύθα αΰτολεξεί.
«Τα φύλλα τά κάτωθεν τοϋ αχίμποδος διά τήν δίστιχον αυ-
'ίτών θέσιν, τον τρόπον τής προσαρτήσεως αύτων, τό ταινίοειδές
Εαυτών σχήμα και τήν όξεϊαν κορυφήν των άνήκουσιν εις φυτόν
"μονοκοτυλήδονον τα άνθη επίσης δια τα τριμερή αύτών σπον-
^δυλώματα έπίβεβαιόνουσιν ετι μάλλον τήν ιδέαν αυτήν διότι
5)τα ανθη τών μονοκοτυληδόνων σύγκεινται συνήθως κατα τυ-
Ιπον έκ τριών μερών ή τοΰ πολλαπλασίου τοϋ 3, δηλαδή 6 ή 9
»έδώ δέ είναι 9. Οί ποδίσκοι ομως τών ανθέων διά τόν τρόπον,
»καθ' δν κάμπτονται, ύπενθυμίζουσι τούς ποδι'σκους πολλών
^λιμναίων ανθέων ή ένυδρων, οίον τής νυμφαία ς. Ταύτα γε-
»νικώτερον· νά όρισθϊ) δέ ακριβώς τό είδος τοϋ άνθους δέν ειναί
«δυνατόν, καθότι οί αρχαίοι ουδέποτε μετ^χειρίζοντο είς τήν
"καλλιτεχνίαν τά φυτά και τά άνθη κατά τούς βοτανικούς αυτών
"τύπους, άλλ' έ'διδον αύτεϊς τύπους καλλιτεχνικούς.»
εις ύποστήριξιν τών μαρτυριών του Ηροδότου 1),
Θουκυδίδου 2), Στράβωνος 3), και άλλων 4) ίστο-
ρούντων ότι ή Λευκάς άπωκίσθη υπό τών Κοριν-
θίων. Μόνος δ' ό Πλούταρχος έν βίω Θεμιστοκλέους
(Κεφ. 24) αναφέρει τήν Λευκάδα ώς άποικον κοινή
αμφοτέρων τών Κορινθίων δηλ. καί Κερκυραίων. Καί
είναι μεν αληθές ότι ό Πλούταρχος δέν είναι πάντοτε
ακριβής ιστορική καί χρονολογική πηγή, διότι, κύ-
ριον σκοπόν εχων είς τάς βιογραφίας του νά δίδη ει-
κόνας έμφανιζούσας τόν τρόπον καί τό ήθος τώνβιο-
γραφουμένων, φροντίζει μεν πάντοτε καί προσπαθεί
νά ήναι άληθής καί πιστός άνευ προλήψεων,δέν υπο-
βάλλει όμως υπό αυστηράν κριτικήν έρευνα ν τό πλή-
θος τών συγγραφέων καί τών πηγών, έξ ων άρύεται
τήν υλην του· άλλ' οΰχ ήττον συμπληροΐ πολλάκις
χαί διαφωτίζει μέρη τής ελληνικής ιστορίας εισερ-
χόμενος εις λεπτομέρειας, είς τάς οποίας ό Ηρόδο-
τος καί Θουκυδίδης, ώς περιλαμβάνοντες τό σύνολον
τών ιστορικών γεγονότων, δέν δύνανται βέβαια νά
είσέλθωσιν, ώστε καί ούτως ό Πλούταρχος είναι είς
ΐμας πολύτιμος ιστορική πηγή. Πολύ πιθανόν λοι-
πόν καί ενταύθα τό άναφερόμενον περί Λευκάδος εν
Πλουτάρχω νά ήναι μία τις τών λεπτομερειών εκεί-
νων, αίτινες κατά τά ανωτέρω δέν εχουσι χώραν είς
τά; ιστορίας τοϋ Ηροδότου καί Θουκυδίδου. Έν τω
προμνημονευθέντι χωρίω ό Πλούταρχος αναφέρει, ότι
ο Θεμιστοκλής εγένετο διαιτητής τών Κορινθίων κα\
Κερκυραίων.^ οΐτινες ειχον διαφοράς προς αλλήλους.
Ό Θεμιστοκλής συμβιβάζει αυτούς κρίνας νά πλη-
ρώσωσιν οί Κορίνθιοι 20 τάλαντα εις τούς Κερκυ-
ραίους καί νά νέμωνται από κοινού τήν Αευκάδα
ώς αμφοτέρων άποικον. Είς τήν περίστασιν ταύτην
φαίνεται καθαρώς, ότι οί άδιχοΰντες ησαν οί Κορίν-
θιοι, διά τοΰτο καί κατά τήν κρίσιν του Θεμιστο-
κλέους ύπεχρεώθησαν νά πληρώσωσιν είκοσι τάλαντα
καί νά νέμωνται κοινή τήν νήσον Λευκάδα, ώς ούσαν
καί εκείνων άποικον. Ό Θεμιστοκλής έδύνατο μεν
νά καταδικάση τούς Κορινθίους είς διπλάσιον ή τρι-
πλάσιον πρόστιμον ή εις ό,τιΒήποτε άλλο, ουδέποτε
ι) Ήρόδοτ. 8,45.
2) Θουκυδ. 1, 30.
3) Στράβ, έ'νθα άνωτε'ρω, καί 1,59.
*)Σχύλ. 34.