DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.12176#0039
£80
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΣ.
Αριθ. ΜΟ.
("Ορα πίν. 71 και 72)
ΤΡΙΑ ΓΛΥΠΤΑ ΑΡΧΑΪΚΑ.
'Εν τω 71 πίνακϊ άπεικονίσθησαν τρία έργα της
άρ/αιοτάτης των Ελλήνων γλυπτικής. Το μέγΐ-
στον τούτων, δπερ παριστά καθημένην επί θρόνου
Οήλειαν μοροήν, άκέοαλον νΰν καϊ ήκρωτηρια-
σμένην τάς χείρας, άπεδοθη κατά δύο όψεις, πλα-
γίαν και κατ' ενώπιον, Α, α, και Α, β. Είναι εκ
λίθου λευκού, έχε: υ.ψος 0,79, π7νάτος Ο,υΟ, καϊ
ευρίσκεται νΰν άποτεθειμένον έν τη αύλη του εν-
ταύθα επί της όδοΰ Πατησίων Εθνικού Μουσείου.
'Εκομίσθη δέ αρχάς τοϋ παρελθόντος έτους εις
Αθήνας εκ Πελοποννήσου, επιτελεία του της αρ-
χαιολογικής ή[Λών Εταιρίας αποστόλου Πανα-
γιώτου Σταματάκη. "Ηδη το θέρος τοϋ 1868 οί
καθηγηται του Πανεπιστημίου Σπυρίδων Φιντι-
κλής και "Ιωάννης Γ. Παπαδάκης, περιοδεύον-
τες τότε προς έπιθεώρησιν των τοϋ κράτους
γυμνασίων, είχαν Ίοεϊ αυτό κείμενο ν επί της
δημοσίας όοοϋ, της από Μεγαλοπόλεως εις Τρι-
πολιτσάν άγούσης, καϊ δή έξω τοϋ πανδοχείου,
τοϋ κατά την καλουμένην Φραγκόβρυσιν, ένθα που
υπό των τοπογραοούντων αρχαιολόγων τίθεται ή
παλαιά Αρκαδική πόλις Άσέα. Ακριβώς δ' ειπείν
είχεν ευρέθη, κατά τίνα σημείωσιν τοϋ έν έτει
1871 αποστόλου της άρχαιολ· Εταιρίας Αντω-
νίου Π. Βλαστού, έν τω έκεΐ που ορουρίω « Ζουρ-
λοϋ μύλος », ονομαζόμενοι ούτω, διότι ομοιάζει
μέ κρέμασιν μύλου». Ή αρχαιολογική Εταιρία οέν
εδίστασε νά δαπανήση υπέρ της εις τά εδώ μετα-
κόμισης τοϋ άρχαϊκοϋ τούτου τεχνουργήματος, ινα
μή π.-'.Ξ'.ότερον οθαρή ύπό τών έκεΤ οδοιπόρων, οΐ-
τινες είχαν συνειθισει νά τό μετάνειρίζωνται ώς
άναβατήριον λιθον επί τούς ίππους των, και οϋτω
διά τοϋ Σταματάκη τό μετεκόμισεν ενταύθα,
Εις την κατάστασιν είς ήν ευρίσκεται το άρχαΤον
τοϋτο, ον δηλαδή προς τη ακρωτηριάσει και πολύ
κτυπημένον την δλην επίφάνείαν, (καθώς και ή
«πεικόνισις δεικνύει), οέν δύναται τις τά ίδιαίτατα
αϋτοϋ χαρακτηριστικά καλώς και άσϊα/.ώς νά έκ-
φραση, ε'ιμή αν έπ' άκρον ήλθε σοφίας και εμπει-
ρίας τών κατά την άρχαίαν τέχνην. Άλλ' δμως
και ήμεΐς ολίγα τινά κρίνομεν ρητέα, οίον ύποβοη-
θοΰντες τον βλέποντα μόνον την έπϊ τοϋ χάρτου
άτελεστέραν εικόνα, όχι δέ και τον λίθον αυτόν.—
Πλεξίδες μέν τίνες της κόμης διακρίνονται επί τών
ώμων έξέχουσαι, λείπει δέ πάντη πασα ένδειξις
πτυχής έν τω στενώς περιφυομένω εις τό σώμα
χιτώνι. Τοϋτο δέ, ή έλλειψις τών πτυχών, δέν πρέ-
πει, καθ' ήμας, νά εκληοθή ώς έξ αδυναμίας τοϋ
αρχαίου άγαλματοποιοϋ προερχόμενον, διότι αί δύο
καθήμεναι Άθηναΐ, αί πάνυ παλαιάς εργασίας, α ι
έπϊ της Άθήνησιν "Ακροπόλεως σωζόμεναι, ων ή
έτερα υποτίθεται παρά τίνων έργον τοϋ Ένδοίου,
(Γδε αυτήν άπεικονισμένην έν τοις τοϋ Ά Χ. 'Ραγ-
καβή Πίναξι διά την ίστορίαν της αρχαίας καλλι-
τεχνίας, Πίν. Ε, άρ. 1.) έχουσι γεγλυμμένας πτυ-
χάς καϊ πολλάς. Ωσαύτως καϊ έκεΐναι αί πάνυ πά-
λαια; καθήμεναι μοροαί, αί παρά την Μίλητον, ων
τάς εικόνας ευρίσκει ό βουλόμενος έν τοις Οοηΐί-.
ιηϊιΐ. (1. Κΐ1»δΙ. τοϋ Κ. Ο. ΜΪΪ116Γ καϊ Οθ8-
Ιιίΐ·1ογ, μέρ. Β. πίν. IX, άρ. 33. Ούτε είναι δυνα-
τόν τά ύποτεθή, δτι τοϋ ένώπιον ημών έργου άπε-
τρίβησαν τω χρόνω αί πτυχαί τόσον, ώστε νά μή
έμεινε και ελάχιστον αύτών ίχνος· διότι ό χρόνός',
τοϋτο προ'δηλον, άλλως πως έβλαψε τον ήμέτερον
λίθον καϊ ούχι πανταχοΰ ομοίως. Αλλά πρέπει
νά είπουμεν, δτι λείπουσιν αϊ πτυχαί, διότι έξέλΐ-
πεν όλως τό χρώμα, όπερ έδήλου ποτέ αύτάς, και
λένομεν τοϋτο, λαμβάνοντες τό ένοόσιμον έξ άλ-
λων τε πολλών αρχαίων και έκ μιας πέρυσι εκ
τών παρά τό Δίπυλον τόπων έξαχθείσης καθήμε-
νης μορφής Οηλείας, ήτις επιμελέστατα ούσα έξειρ-
γασμένη κατά τόν άρχα'ίκόν τρόπον και έκ μαρ-
μάρου λευκοϋ, άλωβήτου τήν έπιφάνειαν, πτυχών
μέν, έκτος δύο τριών ώς γραμμών λεπτοτάτων
τοϋ επί τών βραχιόνων ιματίου, ούδεμίαν έχει έν-
δειξιν διά γλυφής, σο!)ζει δέ άριδήλως λείψανα
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΣ.
Αριθ. ΜΟ.
("Ορα πίν. 71 και 72)
ΤΡΙΑ ΓΛΥΠΤΑ ΑΡΧΑΪΚΑ.
'Εν τω 71 πίνακϊ άπεικονίσθησαν τρία έργα της
άρ/αιοτάτης των Ελλήνων γλυπτικής. Το μέγΐ-
στον τούτων, δπερ παριστά καθημένην επί θρόνου
Οήλειαν μοροήν, άκέοαλον νΰν καϊ ήκρωτηρια-
σμένην τάς χείρας, άπεδοθη κατά δύο όψεις, πλα-
γίαν και κατ' ενώπιον, Α, α, και Α, β. Είναι εκ
λίθου λευκού, έχε: υ.ψος 0,79, π7νάτος Ο,υΟ, καϊ
ευρίσκεται νΰν άποτεθειμένον έν τη αύλη του εν-
ταύθα επί της όδοΰ Πατησίων Εθνικού Μουσείου.
'Εκομίσθη δέ αρχάς τοϋ παρελθόντος έτους εις
Αθήνας εκ Πελοποννήσου, επιτελεία του της αρ-
χαιολογικής ή[Λών Εταιρίας αποστόλου Πανα-
γιώτου Σταματάκη. "Ηδη το θέρος τοϋ 1868 οί
καθηγηται του Πανεπιστημίου Σπυρίδων Φιντι-
κλής και "Ιωάννης Γ. Παπαδάκης, περιοδεύον-
τες τότε προς έπιθεώρησιν των τοϋ κράτους
γυμνασίων, είχαν Ίοεϊ αυτό κείμενο ν επί της
δημοσίας όοοϋ, της από Μεγαλοπόλεως εις Τρι-
πολιτσάν άγούσης, καϊ δή έξω τοϋ πανδοχείου,
τοϋ κατά την καλουμένην Φραγκόβρυσιν, ένθα που
υπό των τοπογραοούντων αρχαιολόγων τίθεται ή
παλαιά Αρκαδική πόλις Άσέα. Ακριβώς δ' ειπείν
είχεν ευρέθη, κατά τίνα σημείωσιν τοϋ έν έτει
1871 αποστόλου της άρχαιολ· Εταιρίας Αντω-
νίου Π. Βλαστού, έν τω έκεΐ που ορουρίω « Ζουρ-
λοϋ μύλος », ονομαζόμενοι ούτω, διότι ομοιάζει
μέ κρέμασιν μύλου». Ή αρχαιολογική Εταιρία οέν
εδίστασε νά δαπανήση υπέρ της εις τά εδώ μετα-
κόμισης τοϋ άρχαϊκοϋ τούτου τεχνουργήματος, ινα
μή π.-'.Ξ'.ότερον οθαρή ύπό τών έκεΤ οδοιπόρων, οΐ-
τινες είχαν συνειθισει νά τό μετάνειρίζωνται ώς
άναβατήριον λιθον επί τούς ίππους των, και οϋτω
διά τοϋ Σταματάκη τό μετεκόμισεν ενταύθα,
Εις την κατάστασιν είς ήν ευρίσκεται το άρχαΤον
τοϋτο, ον δηλαδή προς τη ακρωτηριάσει και πολύ
κτυπημένον την δλην επίφάνείαν, (καθώς και ή
«πεικόνισις δεικνύει), οέν δύναται τις τά ίδιαίτατα
αϋτοϋ χαρακτηριστικά καλώς και άσϊα/.ώς νά έκ-
φραση, ε'ιμή αν έπ' άκρον ήλθε σοφίας και εμπει-
ρίας τών κατά την άρχαίαν τέχνην. Άλλ' δμως
και ήμεΐς ολίγα τινά κρίνομεν ρητέα, οίον ύποβοη-
θοΰντες τον βλέποντα μόνον την έπϊ τοϋ χάρτου
άτελεστέραν εικόνα, όχι δέ και τον λίθον αυτόν.—
Πλεξίδες μέν τίνες της κόμης διακρίνονται επί τών
ώμων έξέχουσαι, λείπει δέ πάντη πασα ένδειξις
πτυχής έν τω στενώς περιφυομένω εις τό σώμα
χιτώνι. Τοϋτο δέ, ή έλλειψις τών πτυχών, δέν πρέ-
πει, καθ' ήμας, νά εκληοθή ώς έξ αδυναμίας τοϋ
αρχαίου άγαλματοποιοϋ προερχόμενον, διότι αί δύο
καθήμεναι Άθηναΐ, αί πάνυ παλαιάς εργασίας, α ι
έπϊ της Άθήνησιν "Ακροπόλεως σωζόμεναι, ων ή
έτερα υποτίθεται παρά τίνων έργον τοϋ Ένδοίου,
(Γδε αυτήν άπεικονισμένην έν τοις τοϋ Ά Χ. 'Ραγ-
καβή Πίναξι διά την ίστορίαν της αρχαίας καλλι-
τεχνίας, Πίν. Ε, άρ. 1.) έχουσι γεγλυμμένας πτυ-
χάς καϊ πολλάς. Ωσαύτως καϊ έκεΐναι αί πάνυ πά-
λαια; καθήμεναι μοροαί, αί παρά την Μίλητον, ων
τάς εικόνας ευρίσκει ό βουλόμενος έν τοις Οοηΐί-.
ιηϊιΐ. (1. Κΐ1»δΙ. τοϋ Κ. Ο. ΜΪΪ116Γ καϊ Οθ8-
Ιιίΐ·1ογ, μέρ. Β. πίν. IX, άρ. 33. Ούτε είναι δυνα-
τόν τά ύποτεθή, δτι τοϋ ένώπιον ημών έργου άπε-
τρίβησαν τω χρόνω αί πτυχαί τόσον, ώστε νά μή
έμεινε και ελάχιστον αύτών ίχνος· διότι ό χρόνός',
τοϋτο προ'δηλον, άλλως πως έβλαψε τον ήμέτερον
λίθον καϊ ούχι πανταχοΰ ομοίως. Αλλά πρέπει
νά είπουμεν, δτι λείπουσιν αϊ πτυχαί, διότι έξέλΐ-
πεν όλως τό χρώμα, όπερ έδήλου ποτέ αύτάς, και
λένομεν τοϋτο, λαμβάνοντες τό ένοόσιμον έξ άλ-
λων τε πολλών αρχαίων και έκ μιας πέρυσι εκ
τών παρά τό Δίπυλον τόπων έξαχθείσης καθήμε-
νης μορφής Οηλείας, ήτις επιμελέστατα ούσα έξειρ-
γασμένη κατά τόν άρχα'ίκόν τρόπον και έκ μαρ-
μάρου λευκοϋ, άλωβήτου τήν έπιφάνειαν, πτυχών
μέν, έκτος δύο τριών ώς γραμμών λεπτοτάτων
τοϋ επί τών βραχιόνων ιματίου, ούδεμίαν έχει έν-
δειξιν διά γλυφής, σο!)ζει δέ άριδήλως λείψανα