DOI Artikel:
Keramopulos, Antōnios D.: Mykēnaïkoi taphoi en Aiginēi kai en Thēbais
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.13159#0133
245
Μυκηναϊκοί τάφοι: β) έν Θήβαις' υπό Ά. Α. Κεραμοπονλλον.
246
σημείοις του θηβαϊκού τόπου εις δοκιμάς τινας,
ών τά μικρά πορίσματα ίσως ούδαμοΟ άλλοθι εύρί-
σκουσι μάλλον πράσφορον θέσιν ή ενταύθα.
α'). Ανάσκαψα έν τη θέσει «'ς του Σκαλτσά»,
ήτις κείται πρΌς δυσμάς απέναντι της Δίρκης κρή-
νης έντεΟθεν της θέσεως, εις ήν ό Ρ&βποίϋβ (ΤΙιβ-
ϋβη, ΡγθΛιιγ^ 1890, 27) τοποθετεί εσφαλμένως
τάς Τψίστας πύλας. Ενταύθα εινε λαξευτον σπή-
λαιον (είκ. 26) εντός τοΟ πώρου διακλαδι'ζόμενον
και μέχρι τινός κενόν ήδη πρότερον ή κενωθέν νΟν
ύπ' ίμοΰ. Άπό της αμπέλου τοΟ ΣτυλιανοΟ Ζώγα
εις τό σημεΐον α ή άποτόυ,ως τετμημένη πλευρά τοΟ
λόΐου εινε άνοικτή και παρέχει νΟν είσοδον εις τό
σπήλαιον' αύτη ό'μως ίσως άλλοτε δεν ύπήρχε,
διότι άκριβώς άνωθεν εινε τετράγωνον στάμιον άνοι-
κτον νυν, άλλοτε δε ίσως κεκλεισμένον δια πλα-
0.65 \
Είκών 26. Διάγραμμα τμήματος υδραγωγείου.
κός, και κατερχόμενον εις τό σπήλαιον φρεατοει-
δώς. Ή τομή του βράχου έμπροσθεν της έκ τοΐί
πλαγίου όπής δεικνύει πως έργασίαν, ώς εϊ ήτο θά-
λαμος μυκηναϊκοΟ τάρου, άλλά τούτο εινε άβέ-
βαιον ένεκα της φθοράς του βράχου. Άπό τοΟ πλευ-
ρικού στομίου α εισερχόμενος τις βαίνει κατηφορι-
κούς προς Δ, στηρίζων τήν χείρα εις όπάς, αίτινες
εινε λαξευται εις τήν δεξιάν πλευράν της « υπονό-
μου » ό'μοιαι προς τάς των φρεάτων (πρβ. Αίγίνης
ανωτέρω σελ. 180), άλλ' έν γραμμή παραλλήλω
προς τήν κατηφορικήν κατάβασιν. Η στροφή κατά
το β εινε μόνον, ίνα συγκοινωνήση ή «υπόνομος»
προς έτερον φρέαρ, ούτινος το στόμιον κλείεται
άνωθεν δια πλακός λίθου. Έν τή προσχώσει προ
της οπής της εισόδου α εΰρον τεμάχιον κίονος άρ-
ραβδώτου πώρινου, εντός δε της «υπονόμου» έτε-
ρον τεμάχιον αύτοΟ. Τό πρώτον (ΰψ. 1 *30 και πε-
ριμ. 1'15) μετήνεγκον εις τό μουσεΐον Θηβών καί
έστησα παρά τήν ΒΔ γωνίαν τοΟ φράγκικου πύρ-
γου κατά τήν Δ πλευράν, τό έτερον άφήκα κατά
χώραν. Κατά τά σημεία γ και δ της υπονόμου δεν
προυχώρησα, μή έλπίζων άξιόν τι λόγου καΐ έχων
εις τήν διάθεσίν μου μόνον 300 δραχμάς, δι' ών
έξετέλεσα (20 δκτ.-9 νοεμβρ. 1905) πάσας τας
έν τω άρθρω τούτω περιγραφομένας άνασκαφάς
τών Θηβών. Πιστεύω ό'τι ή υπόνομος αύτη έγέ-
νετό ποτε προς άναζήτησιν ύδατοφόρων στρωμάτων
και άγωγήν ύδάτων. Παραπλήσια, άλλά μικροτέ-
ρων διαστάσεων, ύπάρχει έν μέρει άνοικτή, ευθεία,
προς Α του Ίσμηνου ποταμού κειμένη έν τή πρός
αύτον βλεπούση κλιτύι μεταξύ της νοτανατολικής
θέσεως του μεγάλου περιβόλου τών Θηβών (πρβ.
τον χάρτην της πόλεως παρά ΒββάθΙίθΓ
ΟΗββΙιβηΙαηά καί Πρακτικά 1892, 44
κέ.), ένθα ήτο πύργος καί πύλη πιθανώ-
τατα, καί της ομάδος τών βορειότεράν
πως κειμένων μυκηναϊκών τάφων, περί
γ ών ό λόγος έν σελ. 210.Όμοιαι μεγά-
λαι ύπόνομοι πρός άναζήτησιν ύδάτων
ορύσσονται καί νΟν έν θήβαις.
β). Ετέραν σκαφήν έκαμα παρά τήν
σιδηροδρομικήν γραμμήν, 50 περίπου μέ-
τρα τιρός Ν αυτής (μεταξύ τών μέτρων
99720-99730 παρά τήν γέφυραν), έν
τω άγρώ του I. Δρίτσα πρός Α μεν του
σιδηροδρομικού σταθμού , Β δε τοΟ προαστείου
"Αγιοι Θεόδωροι. Εις βάθος 4 μέτρων άνοιχθείσης
τάφρου 10 μ. μήκους καί 4 πλάτους, ευρέθη ό
στερεός πώρος καί έπ' αϋτοΟ τρεις τάφοι ρωμαϊ-
κών πιθανώτατα χρόνων. Οί νεκροί εκειντο ύπτιοι
ήπλωμένοι, έχοντες τάς κεφάλας πρός Ν καί τούς
πόδας πρός Β , τάς δέ χείρας παραλλήλους τώ
κορμώ μετά τεταμένων τών δακτύλων. Τπό τον
ενα νεκρον ήτο έτερος, πιθανώς ουχί συγγενής,
άτε βεβλαμμένος σφόδρα καί ελλιπής, ανήκων δέ
έπομένως εις άλλους χρόνους μάλλον ή ήττον άπο-
μεμακρυσμένους. Ό εις τάφος είχε κεκαλυμμένον
τον νεκρόν δια τεσσάρων μεγάλων κεράμων, ών δύο
σωλήνες καί δύο καλυπτήρες.Οί καλυπτήρες εκειντο
επί τών σωλήνων άκριβώς ώς επί τών στεγών τών
Μυκηναϊκοί τάφοι: β) έν Θήβαις' υπό Ά. Α. Κεραμοπονλλον.
246
σημείοις του θηβαϊκού τόπου εις δοκιμάς τινας,
ών τά μικρά πορίσματα ίσως ούδαμοΟ άλλοθι εύρί-
σκουσι μάλλον πράσφορον θέσιν ή ενταύθα.
α'). Ανάσκαψα έν τη θέσει «'ς του Σκαλτσά»,
ήτις κείται πρΌς δυσμάς απέναντι της Δίρκης κρή-
νης έντεΟθεν της θέσεως, εις ήν ό Ρ&βποίϋβ (ΤΙιβ-
ϋβη, ΡγθΛιιγ^ 1890, 27) τοποθετεί εσφαλμένως
τάς Τψίστας πύλας. Ενταύθα εινε λαξευτον σπή-
λαιον (είκ. 26) εντός τοΟ πώρου διακλαδι'ζόμενον
και μέχρι τινός κενόν ήδη πρότερον ή κενωθέν νΟν
ύπ' ίμοΰ. Άπό της αμπέλου τοΟ ΣτυλιανοΟ Ζώγα
εις τό σημεΐον α ή άποτόυ,ως τετμημένη πλευρά τοΟ
λόΐου εινε άνοικτή και παρέχει νΟν είσοδον εις τό
σπήλαιον' αύτη ό'μως ίσως άλλοτε δεν ύπήρχε,
διότι άκριβώς άνωθεν εινε τετράγωνον στάμιον άνοι-
κτον νυν, άλλοτε δε ίσως κεκλεισμένον δια πλα-
0.65 \
Είκών 26. Διάγραμμα τμήματος υδραγωγείου.
κός, και κατερχόμενον εις τό σπήλαιον φρεατοει-
δώς. Ή τομή του βράχου έμπροσθεν της έκ τοΐί
πλαγίου όπής δεικνύει πως έργασίαν, ώς εϊ ήτο θά-
λαμος μυκηναϊκοΟ τάρου, άλλά τούτο εινε άβέ-
βαιον ένεκα της φθοράς του βράχου. Άπό τοΟ πλευ-
ρικού στομίου α εισερχόμενος τις βαίνει κατηφορι-
κούς προς Δ, στηρίζων τήν χείρα εις όπάς, αίτινες
εινε λαξευται εις τήν δεξιάν πλευράν της « υπονό-
μου » ό'μοιαι προς τάς των φρεάτων (πρβ. Αίγίνης
ανωτέρω σελ. 180), άλλ' έν γραμμή παραλλήλω
προς τήν κατηφορικήν κατάβασιν. Η στροφή κατά
το β εινε μόνον, ίνα συγκοινωνήση ή «υπόνομος»
προς έτερον φρέαρ, ούτινος το στόμιον κλείεται
άνωθεν δια πλακός λίθου. Έν τή προσχώσει προ
της οπής της εισόδου α εΰρον τεμάχιον κίονος άρ-
ραβδώτου πώρινου, εντός δε της «υπονόμου» έτε-
ρον τεμάχιον αύτοΟ. Τό πρώτον (ΰψ. 1 *30 και πε-
ριμ. 1'15) μετήνεγκον εις τό μουσεΐον Θηβών καί
έστησα παρά τήν ΒΔ γωνίαν τοΟ φράγκικου πύρ-
γου κατά τήν Δ πλευράν, τό έτερον άφήκα κατά
χώραν. Κατά τά σημεία γ και δ της υπονόμου δεν
προυχώρησα, μή έλπίζων άξιόν τι λόγου καΐ έχων
εις τήν διάθεσίν μου μόνον 300 δραχμάς, δι' ών
έξετέλεσα (20 δκτ.-9 νοεμβρ. 1905) πάσας τας
έν τω άρθρω τούτω περιγραφομένας άνασκαφάς
τών Θηβών. Πιστεύω ό'τι ή υπόνομος αύτη έγέ-
νετό ποτε προς άναζήτησιν ύδατοφόρων στρωμάτων
και άγωγήν ύδάτων. Παραπλήσια, άλλά μικροτέ-
ρων διαστάσεων, ύπάρχει έν μέρει άνοικτή, ευθεία,
προς Α του Ίσμηνου ποταμού κειμένη έν τή πρός
αύτον βλεπούση κλιτύι μεταξύ της νοτανατολικής
θέσεως του μεγάλου περιβόλου τών Θηβών (πρβ.
τον χάρτην της πόλεως παρά ΒββάθΙίθΓ
ΟΗββΙιβηΙαηά καί Πρακτικά 1892, 44
κέ.), ένθα ήτο πύργος καί πύλη πιθανώ-
τατα, καί της ομάδος τών βορειότεράν
πως κειμένων μυκηναϊκών τάφων, περί
γ ών ό λόγος έν σελ. 210.Όμοιαι μεγά-
λαι ύπόνομοι πρός άναζήτησιν ύδάτων
ορύσσονται καί νΟν έν θήβαις.
β). Ετέραν σκαφήν έκαμα παρά τήν
σιδηροδρομικήν γραμμήν, 50 περίπου μέ-
τρα τιρός Ν αυτής (μεταξύ τών μέτρων
99720-99730 παρά τήν γέφυραν), έν
τω άγρώ του I. Δρίτσα πρός Α μεν του
σιδηροδρομικού σταθμού , Β δε τοΟ προαστείου
"Αγιοι Θεόδωροι. Εις βάθος 4 μέτρων άνοιχθείσης
τάφρου 10 μ. μήκους καί 4 πλάτους, ευρέθη ό
στερεός πώρος καί έπ' αϋτοΟ τρεις τάφοι ρωμαϊ-
κών πιθανώτατα χρόνων. Οί νεκροί εκειντο ύπτιοι
ήπλωμένοι, έχοντες τάς κεφάλας πρός Ν καί τούς
πόδας πρός Β , τάς δέ χείρας παραλλήλους τώ
κορμώ μετά τεταμένων τών δακτύλων. Τπό τον
ενα νεκρον ήτο έτερος, πιθανώς ουχί συγγενής,
άτε βεβλαμμένος σφόδρα καί ελλιπής, ανήκων δέ
έπομένως εις άλλους χρόνους μάλλον ή ήττον άπο-
μεμακρυσμένους. Ό εις τάφος είχε κεκαλυμμένον
τον νεκρόν δια τεσσάρων μεγάλων κεράμων, ών δύο
σωλήνες καί δύο καλυπτήρες.Οί καλυπτήρες εκειντο
επί τών σωλήνων άκριβώς ώς επί τών στεγών τών