DOI Artikel:
Sborōnos, Iōannēs N.: Praxitelous: Dēmētēr, Korē kai Iakchos ek Athēnais
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.13160#0056
46 Πραξιτέλους: Δημήτηρ, Κόρη και Ίακχος έν Άνήναις' ύπδ Ί. Σβορώνον.
— ραξεών άσχοληθέντων, και δή μνημεία ού μόνον
ένισχύοντα την ρηθεΐσαν ενδειξιν δτι οΐ τύποι της
Έλευσίνιακής τριάδος της σαρκοφάγου του ϊογγθ
Νθν& άντιγράφουσι τοΰς τύπους τοΟ ρηθέντος συμ-
πλέγματος του Πραξιτέλους, άλλα και άποδεικνύ-
οντα τοΰ'το κατά τον λαμπρότερον τρόπον, λύοντα
δ'ουτως — ώς φρονώ — εν των σπουδαιότερων αρ-
χαιολογικών προβλημάτων.
Τα μνημεία, άτινα εννοώ, είναι τρία άθηναϊκά,
ομοιότυπα κατά πάντα, ανάγλυφα βωμών (πίν. 4,
1-2 και Σβορώνου Το έν Αθήναις Έθν. Μουσεϊον
σελ. 473-482 πίν. ΕΧΧΧ και εϊκ. άριθ. 227-
228) και πολυάριθμα άθηναϊκά νομίσματα έκ της
σειράς τών πιστώς άντιγραφόντων τοΰς τύπους
τών οιασημοτέρων έπ'ι καλλονή αγαλμάτων της
πόλεως τών Αθηνών (είκ. 7).
Τά έν λόγω ανάγλυφα, άποκείμενα νυν έν τη
αΐθούση τών άναθηματικών άναγλύφων τοΟ Έθνι-
κ'ο'Ο ημών άρχαιολογικοΟ μουσείου και άπΌ ήμίσεος
ήδη και πλέον αιώνος γνωστά, εχουσι την έξης
περίεργον και έκ τών έπ αύτών επιγραφών γνω-
στήν 1 ίστορίαν:
Κατά τους χρόνους ΤουλιανοΟ τοΟ Παραβά-
του (361-363 μ. Χρ.), ό'τε έγένετο ή γενναία
έκείνη άπόπειρα προς άναζωπύρησιν της είδωλολα-
τρείας, και ιδίως τών Έλευσινιακών μυστηρίων,
πλείστοι τών οπαδών αύτοΟ έμυοΟντο ό'λα τά
μέχρι εκείνου σωζόμενα θρησκευτικά μυστήρια,
καθάπερ και ή Ε^Ιπα Αοοηϊα Ρ&π1ίηα, γυνή τοΟ
ενθέρμου υπερασπιστοϋ της εΐδωλολατρείας νβί·
ίίιΐδ Α^οπιιβ ΡΓ&θίβχΙαδ, ή μυηθεΐσα τά έν Έλευ-
σϊνι, Λέρνη και Αίγίνη μυστήρια της Δήμητρος,
Κόρης και Ιάκχου, ώς και τά νέα μυστήρια τών
λεγομένων ταυροβολίων, ήτοι όψιμου κράματος τί-
νος τών άσιατικών μυστηρίων της Μητρός τών θεών
Κυβέλης μετά τών Έλευσινιακών μυστηρίων της
Δήμητρος, Κόρης και Ιάκχου.
Τότε λοιπόν, διαπρεπής τις άνήρ, Άρχέλεως
καλούμενος, Αθηναίος μεν την πατρίδα, κάτοικος
δε τοΟ Άργους,— έ'νθα έ'ζη, ώς αυτός λέγει, ((βίο-
τον μυστικόν ευ διάγων » διατελών κλειδούχος μεν
του ίερου της έν "Αργεί "Ηρας, δαδοϋχος δε της έν
Λέρνη, ομοίως δ' έκ της Έλευσϊνος άμέσως έξαρ-
τωμένης μυστικής λατρείας τών Ελευσίνιων θεών,
1 Ίδε Σβορώνον ε. α.
και μάλιστα του κυρίως « την Λέρνην κατέχοντος
μυστικού 'Ιάκχου»,— έλθών εις Αθήνας έτέλεσε,
πρώτος αυτός, την νέαν μυστικήν τελετήν τοΟ ταυ-
ροβολ,ίου. Προς άνάμνησιν δ'αύτής ίδρυσεν έν Αθή-
ναις βωμόν (πίν. 42) της μητρός τών θεών Ρέας
καϊ του άπαδου αυτής Άτυος, χαράξας έπ' αύτοΟ
τά κρυπτά συνθήματα της ταυροβόλου ταύτης τε-
λετής, της ούδέν άλλο ού'σης, ώς ήδη είπομεν, ή
κράματος όψιμου τών Έλευσινιακών μυστηρίων
μετά τών έπί της ρωμαϊκής κατακτήσεως άπό τοΟ
Β' μ.Χρ. αιώνος εισαχθέντων ένΈλλάδι και καθ ά-
παν το ρωμαϊκόν κράτος συγγενών μυστηρίων τών
φρυγίων θεών Κυβέλης και Άτυος.
Τά αύτά άκριβώς επραςεν ετη τινά βραδύτερον,
άμέσως μετά την έν ετει 386 μ.Χρ. ύπατείαν τοΟ
Όνωρίου και Εύοδίου, Μουσώνιός τις, νΪΓ οΐβπδ-
8ΪΙ11118 — λαμπρότατος — άπαράλλακτον βωμόν
άναθέσας (πίν. 4ΐ), ώς σύν&ημα τοΟ ύπ'αύτοΟ
τελεσθέντος έν Αθήναις μυστικού ταυροβολίου.
Αμφότεροι οί βωμοί ούτοι, άριστα διατηρού-
μενοι, κατάκοσμοι καθ' ό'λας τάς τέσσαρας αυτών
πλευράς δι άναγλύφων καϊ μακρών έπιγραφών, έξ
ών μανθάνομεν τάνωτέρω έκτεθέντα, άνεκαλύ-
φθησαν έν Αθήναις έν ετει 1862 και δή έν οικία
παρά την λεγομένην χουρμαδιάν της όδοΟ ΈρμοΟ,
τήν υπάρχουσαν άλλοτε έκεϊ άκριβώς, έ'νθα νυν
κείται το ίπποπρατήριον (χάνι) τοϋ Δεληγιάννη,
δηλαδή μεταξύ του Έκατόγχειρος της όδου Έρ-
μοΟ και της έπί της όδου ταύτης γωνίας της όδου
Νορμάννου , ήτοι έν θέσει δυναμένη άριστα νά
ταυτισθή προς τήν θέσιν του Ιακχείου καλουμέ-
νου ναοΟ της Δήμητρος, έν ώ ίδρυντο τά έν λόγω
άγάλματα της Έλευσινιακής μυστικής τριάδος τοΰ
Πραξιτέλους
Τρίτον βωμόν, άπαράλλακτον κατά τε τάς πα-
ραστάσεις καϊ λοιπά, εϊδεν ήδη έν ετει 1837 δ γερ-
μανός άρχαιολόγος ΟθΐΊιαΓά έν ήρειπωμένω έξο-
χικώ έκκλησιδίω παρά τό Χαλάνδρι, έπι της όδου
τής άγούσης εις τήν Πεντέλην, έντετειχισμένον
όμως ούτως έν γωνία του τοίχου, ώστε ήσαν όραται
μόνον αί δύο τών τεσσάρων αύτοΰ πλευρών (άς κα'ι
μόνας άπλώς ϊχνογραφήσας (ε'ικ. 6 ή κυρία πλευρά)
1 Τάς περίεργους περί του τόπου της άνακαλύψεως τών βωμών τού-
των μαρτυρίας ίδε λεπτομερώς Ιν ττ\ έρ,η συγγραφί) Το εν Ά&ήναις
Έΰνικον Μοναεΐον σελ. 473 476.
— ραξεών άσχοληθέντων, και δή μνημεία ού μόνον
ένισχύοντα την ρηθεΐσαν ενδειξιν δτι οΐ τύποι της
Έλευσίνιακής τριάδος της σαρκοφάγου του ϊογγθ
Νθν& άντιγράφουσι τοΰς τύπους τοΟ ρηθέντος συμ-
πλέγματος του Πραξιτέλους, άλλα και άποδεικνύ-
οντα τοΰ'το κατά τον λαμπρότερον τρόπον, λύοντα
δ'ουτως — ώς φρονώ — εν των σπουδαιότερων αρ-
χαιολογικών προβλημάτων.
Τα μνημεία, άτινα εννοώ, είναι τρία άθηναϊκά,
ομοιότυπα κατά πάντα, ανάγλυφα βωμών (πίν. 4,
1-2 και Σβορώνου Το έν Αθήναις Έθν. Μουσεϊον
σελ. 473-482 πίν. ΕΧΧΧ και εϊκ. άριθ. 227-
228) και πολυάριθμα άθηναϊκά νομίσματα έκ της
σειράς τών πιστώς άντιγραφόντων τοΰς τύπους
τών οιασημοτέρων έπ'ι καλλονή αγαλμάτων της
πόλεως τών Αθηνών (είκ. 7).
Τά έν λόγω ανάγλυφα, άποκείμενα νυν έν τη
αΐθούση τών άναθηματικών άναγλύφων τοΟ Έθνι-
κ'ο'Ο ημών άρχαιολογικοΟ μουσείου και άπΌ ήμίσεος
ήδη και πλέον αιώνος γνωστά, εχουσι την έξης
περίεργον και έκ τών έπ αύτών επιγραφών γνω-
στήν 1 ίστορίαν:
Κατά τους χρόνους ΤουλιανοΟ τοΟ Παραβά-
του (361-363 μ. Χρ.), ό'τε έγένετο ή γενναία
έκείνη άπόπειρα προς άναζωπύρησιν της είδωλολα-
τρείας, και ιδίως τών Έλευσινιακών μυστηρίων,
πλείστοι τών οπαδών αύτοΟ έμυοΟντο ό'λα τά
μέχρι εκείνου σωζόμενα θρησκευτικά μυστήρια,
καθάπερ και ή Ε^Ιπα Αοοηϊα Ρ&π1ίηα, γυνή τοΟ
ενθέρμου υπερασπιστοϋ της εΐδωλολατρείας νβί·
ίίιΐδ Α^οπιιβ ΡΓ&θίβχΙαδ, ή μυηθεΐσα τά έν Έλευ-
σϊνι, Λέρνη και Αίγίνη μυστήρια της Δήμητρος,
Κόρης και Ιάκχου, ώς και τά νέα μυστήρια τών
λεγομένων ταυροβολίων, ήτοι όψιμου κράματος τί-
νος τών άσιατικών μυστηρίων της Μητρός τών θεών
Κυβέλης μετά τών Έλευσινιακών μυστηρίων της
Δήμητρος, Κόρης και Ιάκχου.
Τότε λοιπόν, διαπρεπής τις άνήρ, Άρχέλεως
καλούμενος, Αθηναίος μεν την πατρίδα, κάτοικος
δε τοΟ Άργους,— έ'νθα έ'ζη, ώς αυτός λέγει, ((βίο-
τον μυστικόν ευ διάγων » διατελών κλειδούχος μεν
του ίερου της έν "Αργεί "Ηρας, δαδοϋχος δε της έν
Λέρνη, ομοίως δ' έκ της Έλευσϊνος άμέσως έξαρ-
τωμένης μυστικής λατρείας τών Ελευσίνιων θεών,
1 Ίδε Σβορώνον ε. α.
και μάλιστα του κυρίως « την Λέρνην κατέχοντος
μυστικού 'Ιάκχου»,— έλθών εις Αθήνας έτέλεσε,
πρώτος αυτός, την νέαν μυστικήν τελετήν τοΟ ταυ-
ροβολ,ίου. Προς άνάμνησιν δ'αύτής ίδρυσεν έν Αθή-
ναις βωμόν (πίν. 42) της μητρός τών θεών Ρέας
καϊ του άπαδου αυτής Άτυος, χαράξας έπ' αύτοΟ
τά κρυπτά συνθήματα της ταυροβόλου ταύτης τε-
λετής, της ούδέν άλλο ού'σης, ώς ήδη είπομεν, ή
κράματος όψιμου τών Έλευσινιακών μυστηρίων
μετά τών έπί της ρωμαϊκής κατακτήσεως άπό τοΟ
Β' μ.Χρ. αιώνος εισαχθέντων ένΈλλάδι και καθ ά-
παν το ρωμαϊκόν κράτος συγγενών μυστηρίων τών
φρυγίων θεών Κυβέλης και Άτυος.
Τά αύτά άκριβώς επραςεν ετη τινά βραδύτερον,
άμέσως μετά την έν ετει 386 μ.Χρ. ύπατείαν τοΟ
Όνωρίου και Εύοδίου, Μουσώνιός τις, νΪΓ οΐβπδ-
8ΪΙ11118 — λαμπρότατος — άπαράλλακτον βωμόν
άναθέσας (πίν. 4ΐ), ώς σύν&ημα τοΟ ύπ'αύτοΟ
τελεσθέντος έν Αθήναις μυστικού ταυροβολίου.
Αμφότεροι οί βωμοί ούτοι, άριστα διατηρού-
μενοι, κατάκοσμοι καθ' ό'λας τάς τέσσαρας αυτών
πλευράς δι άναγλύφων καϊ μακρών έπιγραφών, έξ
ών μανθάνομεν τάνωτέρω έκτεθέντα, άνεκαλύ-
φθησαν έν Αθήναις έν ετει 1862 και δή έν οικία
παρά την λεγομένην χουρμαδιάν της όδοΟ ΈρμοΟ,
τήν υπάρχουσαν άλλοτε έκεϊ άκριβώς, έ'νθα νυν
κείται το ίπποπρατήριον (χάνι) τοϋ Δεληγιάννη,
δηλαδή μεταξύ του Έκατόγχειρος της όδου Έρ-
μοΟ και της έπί της όδου ταύτης γωνίας της όδου
Νορμάννου , ήτοι έν θέσει δυναμένη άριστα νά
ταυτισθή προς τήν θέσιν του Ιακχείου καλουμέ-
νου ναοΟ της Δήμητρος, έν ώ ίδρυντο τά έν λόγω
άγάλματα της Έλευσινιακής μυστικής τριάδος τοΰ
Πραξιτέλους
Τρίτον βωμόν, άπαράλλακτον κατά τε τάς πα-
ραστάσεις καϊ λοιπά, εϊδεν ήδη έν ετει 1837 δ γερ-
μανός άρχαιολόγος ΟθΐΊιαΓά έν ήρειπωμένω έξο-
χικώ έκκλησιδίω παρά τό Χαλάνδρι, έπι της όδου
τής άγούσης εις τήν Πεντέλην, έντετειχισμένον
όμως ούτως έν γωνία του τοίχου, ώστε ήσαν όραται
μόνον αί δύο τών τεσσάρων αύτοΰ πλευρών (άς κα'ι
μόνας άπλώς ϊχνογραφήσας (ε'ικ. 6 ή κυρία πλευρά)
1 Τάς περίεργους περί του τόπου της άνακαλύψεως τών βωμών τού-
των μαρτυρίας ίδε λεπτομερώς Ιν ττ\ έρ,η συγγραφί) Το εν Ά&ήναις
Έΰνικον Μοναεΐον σελ. 473 476.