DOI Artikel:
Kastriōtēs, Panagiōtēs: Epitymbion agalma ek Gytheiou
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.13160#0129
Γν&είον άγαλμα έπιτνμβιον ύπο Π. Καστριώτου.
119
1 ο άγαλμα τούτο ώς βλέπει ό αναγνώστης έν
τη είκόνι τυγχάνει άσ.ινές εν τω συνόλω, είναι δέ
τέχνης κοινής των ρωμαϊκών χρόνων, ίσως τοΟ α
μ. Χρ. αιώνος.
Εικονίζει έφηβον άφηρωϊσθέντα δια του θανάτου
ύπο τύπον Διονύσου, εις μέγεθος έλαττον τοΰ φυ-
σικοΰ, ύψος 1'66. "Ισταται δέ ούτος κατενώ-
πιον επί συμφυοΰς πλίνθου, στηρίζει δέ τον άρι-
στερον βραχίονα κατά τΌν αγκώνα επί στελέχους
δένδρου, περί ό ελίσσεται κλήμα αμπέλου μετά
σταφυλών, ών όραταΐ τέσσαρες, επί τοΰ στελέχους
του δένδρου, και αία πέμπτη, ήν κρατεί διά τής
αριστεράς χειρός ό έφηβος. Ό δεξιός βραχίων έπι-
χαρίτως καθειμένος φέρει κάνθαρον, ον άνέχει διά.
τοΟ μέσου δακτύλου διαβιβασθέντος διά τοΟ ώτος
τοΰ κανθάρου, συνεπικουροΰντος και τοΰ μεγάλου
δακτύλου. Μικρόν τεμάχιον μαρμάρου συνδέει τον
κάνθαρον προς το σώμα του αγάλματος, δπως ύπο-
στηριχθη κάλλιον ό άπεσπασμένος άπό τοΰ σώμα-
τος δεξιός βραχίων. Ολίγον ύπερθεν τοΰ κανθάρου
επί τοΰ ισχίου ύπάρχει θραΰσμά τι, λείψανον και
τοΰτο έτερου ερείσματος τοΰ δεξιοΰ βραχίονος. Παρά
την βάσιν τοΰ κορμοΰ τοΰ δένδρου αριστερά ένί-
δρυται ομοίωμα πάνθηρος οκλαδόν, άνέχοντος με-
πλήρες σχεδόν τό έν λόγω άγαλμα, πλην μικρών τεμαχίων έκ τοΰ
αριστερού μηροΰ, ώς έπίσης καϊ της ετέρας λαβής τοΰ κανθάρου μετά
τοΰ χείλους, άπερ καΐ συνεπληροίθησαν γύψω. Έν Πασαβα πλησίον
τοΰ αγάλματος, έν βάθει 1 μέτρου, ευρέθη μαρμάρινη λάρναξ, ήτις
πλην τοΰ ποίματος αποτελείται έξ ενός όγκου μαρμάρου. Μετρεϊ 8ε
μετά τοΰ -αίματος ύ'ψ. 1Ό5, μήκ. 2*54 και πλ. 0'90. Τό πώμα κο-
σμούμενον μόνον κατά την έμπροσθίαν πλευράν 8ι' απλών άναγλύπτων
ταινιών έ'/ει ΰψ. 0.25. Εντός τής λάρνακος ευρέθησαν εκτός των
όστέων τοΰ νεκρού κα'ι πολυάριθμα τεμάχια πλακός μαρμάρινης πά-
χους Ο 05. Ή πλάξ αΰτη ευρέθη άκεραία, έθραύσθη δέ κατά την
Βιαίαν κα'ι βανδαλικήν άποκάλυψιν τοΰ τάφου Οπό τών χωρικών ιδιο-
κτητών έστηοίζετο δέ έπι κυβοειδών τεμαχίων μαρμάρου, άνε/όντων
οΰτω την πλάκα εις ΰψος 0"25 άπό τοΰ πυθμένος.
"Οτι ό άνδριάς ευρέθη κείμενος παρά την σαρκοφάγον ομολογείται
ΰπά τών εΰοετών και δεν φαίνεται άμφίβολον. Άλλ' ή Οέσις τοΰ βά-
θρου τοΰ έχοντος πιθανώς και έπιγραφήν ατυχώς δεν ίξηρευνήθη. Τάς
άνω πληροφορίας μοι έδωκεν 6 συνάδελφος κ. Ροίμαΐος, όστις και
έπεσκέφθη τό μέρος μεταοάς έπι τούτω εις ΙΙασαβαν δι ό και πλεί-
στας έπί τούτω οφείλω αυτώ χάριτας.
Εντός τής σαρκοφάγου λέγεται ότι ευρέθησαν πολλά κτερίσματα
και δη χρυσοΰν κύπελλον και άλλα πολύτιμα αντικείμενα ά'τινα συλη-
θέντα υπό τυμβωρύχων άπεμπολήθησαν. Και περαιτέρω τής σαρκο-
φάγου ευρέθησαν και άλλοι πολλοί τάφοι περιέχοντες άγγεϊα ρωμ.
χρόνων. Έκ τούτων άσφαλώς συνάγεται, ότι τό ήμέτερον άγαλμα,
ην επιτύμβιον, ώς εύρεθέν έν νεκοοταφείο), νΰν τόπο} καταφύτο> εξ άυ.-
πελων. Απόκειται νΰν έν τή μεγάλη αίθούση τοΰ Ποσειδώνος τοΰ
Άθήνησιν Εθνικού μουσείου, άριθ. 2779 (προ. V. 8ία%8 ΟΐΐΜβ
ΐΠιΐδίΓβ άιι Μιΐδββ Νβΐίοηβΐ: Μίπ-βΓβδ βί βι-οηζβδ σ. 376).
τ άνεωγμένου τοΰ στόματος την κεφαλήν προς τον
εφηβον.
Βλέπομεν δηλαδή εν τή παραστάσει τοΰ αγάλ-
ματος πάντα τά επισημότατα σύμβολα τοΰ θεοΟ
τοΰ οίνου Βάκχοϋ. Την κάμην περιβάλλει στέφανος
κισσοΰ, ό'στις και αύτός ιδιάζων, ώς γνωστόν, εις
τόν Διάνυσον.
Οί οφθαλμοί τοΰ αγάλματος κατευθύνονται προς
δεξιά έπι σταθεροΰ τίνος σημείου, έν ώ τό στόμα
έχει έλαφράν τινα κλίσιν προς άριστερά.
Τπό έποψιν τέχνης έξεταζόμενον τό άγαλμα
τοΰτο, ώς είπομεν και έν αρχή, είναι έργον κοινής
τέχνης τών ρωμαϊκών χρόνων και άμελώς έξειρ-
γασμένον, ιδίως κατά το πρόσωπον και τήν κεφα-
λήν. Έπϊ πλέον τό όπισθεν μέρος τοΰ σώματος
είναι αμελέστατα, έξ ού οαίνεται ότι έκ τών οπι-
σθεν δεν ήτο όρατόν.
Η διάπλασις τών μελών τοΰ σώματος είναι εις
άκρον άσύίλμετρος και δυσανάλογος, ίδιους δ' οί
ραχίονες καϊ οί πόδες είναι βραχύτεροι τοΰ φυσι-
κοΰ' έπίσης δέ κα'ι ό λαιμός είναι ϋπερμέτρως
βραχύς.
Ό έφηβος ούτος δεν εικονίζει θεόν, καίτοι φέρει
πάντα τά διακριτικά σύμβολα τοΰ Διονύσου, άλλα
θνητόν τινα. Τό τοιοΰτον δεικνύει αυτή αΰτη ή
μορφή τοΰ προσώπου αύτοΰ, όλως εικονική ούσα
και μηόέν τό θείον έχουσα. Άλλα καί αύτός ό τό-
πος τής εύρέσεως αύτοΰ έν νεκροταφείω τοΰ Πα-
σαβα πιστοί ότι πρόκειται περί θνητοΰ τίνος προ-
σώπου ' εικονίζεται δέ ό αποθανών έφηβος ούτος
ούχί κατά τά συνήθη έν τοις ΐπιτυμβίοις άγάλ-
μασιν ιδανικά κατά τό μάλλον καί ήττον γνωοί-
σματα, άλλ είναι έν προσωπική όμοιότητι καί φυ-
σική πραγματικάτητι έξειργασμένος. Ώς έκ τοΰ
μέρους έ'νθ εύρέθη τό ήμέτερον άγαλμα παρά τήν
άρχαίαν πόλιν Λά, κειμένην παρά τό ορος Λαρύ-
σιον, ένθα έτελοΰντο κατά Παυσανίαν (Γ' 22, 2)
τά Διονύσια: ακαϊ ήρος αρχομένου Αιοννσω τήν
έορτήν άγουσιν, άλλα τε εις τά δρώμενα λέγοντες
καί ώς βότρυν ένταϋϋα άνενρίσκουσιν ώραϊον» εξη-
γείται ότι ό εικονιζόμενος άπεθεώθη ύπο μορφήν
Διονύσου, ίσως δ' άνηκε καί εις θίασον Διονυσια-
στών.
"Ομοια παραδείγματα θνητών παρασταθέντων
ύπο τύπον θεών ή ήρώων εχομεν πλεΐσθ όσα, άρ-
Ρ
119
1 ο άγαλμα τούτο ώς βλέπει ό αναγνώστης έν
τη είκόνι τυγχάνει άσ.ινές εν τω συνόλω, είναι δέ
τέχνης κοινής των ρωμαϊκών χρόνων, ίσως τοΟ α
μ. Χρ. αιώνος.
Εικονίζει έφηβον άφηρωϊσθέντα δια του θανάτου
ύπο τύπον Διονύσου, εις μέγεθος έλαττον τοΰ φυ-
σικοΰ, ύψος 1'66. "Ισταται δέ ούτος κατενώ-
πιον επί συμφυοΰς πλίνθου, στηρίζει δέ τον άρι-
στερον βραχίονα κατά τΌν αγκώνα επί στελέχους
δένδρου, περί ό ελίσσεται κλήμα αμπέλου μετά
σταφυλών, ών όραταΐ τέσσαρες, επί τοΰ στελέχους
του δένδρου, και αία πέμπτη, ήν κρατεί διά τής
αριστεράς χειρός ό έφηβος. Ό δεξιός βραχίων έπι-
χαρίτως καθειμένος φέρει κάνθαρον, ον άνέχει διά.
τοΟ μέσου δακτύλου διαβιβασθέντος διά τοΟ ώτος
τοΰ κανθάρου, συνεπικουροΰντος και τοΰ μεγάλου
δακτύλου. Μικρόν τεμάχιον μαρμάρου συνδέει τον
κάνθαρον προς το σώμα του αγάλματος, δπως ύπο-
στηριχθη κάλλιον ό άπεσπασμένος άπό τοΰ σώμα-
τος δεξιός βραχίων. Ολίγον ύπερθεν τοΰ κανθάρου
επί τοΰ ισχίου ύπάρχει θραΰσμά τι, λείψανον και
τοΰτο έτερου ερείσματος τοΰ δεξιοΰ βραχίονος. Παρά
την βάσιν τοΰ κορμοΰ τοΰ δένδρου αριστερά ένί-
δρυται ομοίωμα πάνθηρος οκλαδόν, άνέχοντος με-
πλήρες σχεδόν τό έν λόγω άγαλμα, πλην μικρών τεμαχίων έκ τοΰ
αριστερού μηροΰ, ώς έπίσης καϊ της ετέρας λαβής τοΰ κανθάρου μετά
τοΰ χείλους, άπερ καΐ συνεπληροίθησαν γύψω. Έν Πασαβα πλησίον
τοΰ αγάλματος, έν βάθει 1 μέτρου, ευρέθη μαρμάρινη λάρναξ, ήτις
πλην τοΰ ποίματος αποτελείται έξ ενός όγκου μαρμάρου. Μετρεϊ 8ε
μετά τοΰ -αίματος ύ'ψ. 1Ό5, μήκ. 2*54 και πλ. 0'90. Τό πώμα κο-
σμούμενον μόνον κατά την έμπροσθίαν πλευράν 8ι' απλών άναγλύπτων
ταινιών έ'/ει ΰψ. 0.25. Εντός τής λάρνακος ευρέθησαν εκτός των
όστέων τοΰ νεκρού κα'ι πολυάριθμα τεμάχια πλακός μαρμάρινης πά-
χους Ο 05. Ή πλάξ αΰτη ευρέθη άκεραία, έθραύσθη δέ κατά την
Βιαίαν κα'ι βανδαλικήν άποκάλυψιν τοΰ τάφου Οπό τών χωρικών ιδιο-
κτητών έστηοίζετο δέ έπι κυβοειδών τεμαχίων μαρμάρου, άνε/όντων
οΰτω την πλάκα εις ΰψος 0"25 άπό τοΰ πυθμένος.
"Οτι ό άνδριάς ευρέθη κείμενος παρά την σαρκοφάγον ομολογείται
ΰπά τών εΰοετών και δεν φαίνεται άμφίβολον. Άλλ' ή Οέσις τοΰ βά-
θρου τοΰ έχοντος πιθανώς και έπιγραφήν ατυχώς δεν ίξηρευνήθη. Τάς
άνω πληροφορίας μοι έδωκεν 6 συνάδελφος κ. Ροίμαΐος, όστις και
έπεσκέφθη τό μέρος μεταοάς έπι τούτω εις ΙΙασαβαν δι ό και πλεί-
στας έπί τούτω οφείλω αυτώ χάριτας.
Εντός τής σαρκοφάγου λέγεται ότι ευρέθησαν πολλά κτερίσματα
και δη χρυσοΰν κύπελλον και άλλα πολύτιμα αντικείμενα ά'τινα συλη-
θέντα υπό τυμβωρύχων άπεμπολήθησαν. Και περαιτέρω τής σαρκο-
φάγου ευρέθησαν και άλλοι πολλοί τάφοι περιέχοντες άγγεϊα ρωμ.
χρόνων. Έκ τούτων άσφαλώς συνάγεται, ότι τό ήμέτερον άγαλμα,
ην επιτύμβιον, ώς εύρεθέν έν νεκοοταφείο), νΰν τόπο} καταφύτο> εξ άυ.-
πελων. Απόκειται νΰν έν τή μεγάλη αίθούση τοΰ Ποσειδώνος τοΰ
Άθήνησιν Εθνικού μουσείου, άριθ. 2779 (προ. V. 8ία%8 ΟΐΐΜβ
ΐΠιΐδίΓβ άιι Μιΐδββ Νβΐίοηβΐ: Μίπ-βΓβδ βί βι-οηζβδ σ. 376).
τ άνεωγμένου τοΰ στόματος την κεφαλήν προς τον
εφηβον.
Βλέπομεν δηλαδή εν τή παραστάσει τοΰ αγάλ-
ματος πάντα τά επισημότατα σύμβολα τοΰ θεοΟ
τοΰ οίνου Βάκχοϋ. Την κάμην περιβάλλει στέφανος
κισσοΰ, ό'στις και αύτός ιδιάζων, ώς γνωστόν, εις
τόν Διάνυσον.
Οί οφθαλμοί τοΰ αγάλματος κατευθύνονται προς
δεξιά έπι σταθεροΰ τίνος σημείου, έν ώ τό στόμα
έχει έλαφράν τινα κλίσιν προς άριστερά.
Τπό έποψιν τέχνης έξεταζόμενον τό άγαλμα
τοΰτο, ώς είπομεν και έν αρχή, είναι έργον κοινής
τέχνης τών ρωμαϊκών χρόνων και άμελώς έξειρ-
γασμένον, ιδίως κατά το πρόσωπον και τήν κεφα-
λήν. Έπϊ πλέον τό όπισθεν μέρος τοΰ σώματος
είναι αμελέστατα, έξ ού οαίνεται ότι έκ τών οπι-
σθεν δεν ήτο όρατόν.
Η διάπλασις τών μελών τοΰ σώματος είναι εις
άκρον άσύίλμετρος και δυσανάλογος, ίδιους δ' οί
ραχίονες καϊ οί πόδες είναι βραχύτεροι τοΰ φυσι-
κοΰ' έπίσης δέ κα'ι ό λαιμός είναι ϋπερμέτρως
βραχύς.
Ό έφηβος ούτος δεν εικονίζει θεόν, καίτοι φέρει
πάντα τά διακριτικά σύμβολα τοΰ Διονύσου, άλλα
θνητόν τινα. Τό τοιοΰτον δεικνύει αυτή αΰτη ή
μορφή τοΰ προσώπου αύτοΰ, όλως εικονική ούσα
και μηόέν τό θείον έχουσα. Άλλα καί αύτός ό τό-
πος τής εύρέσεως αύτοΰ έν νεκροταφείω τοΰ Πα-
σαβα πιστοί ότι πρόκειται περί θνητοΰ τίνος προ-
σώπου ' εικονίζεται δέ ό αποθανών έφηβος ούτος
ούχί κατά τά συνήθη έν τοις ΐπιτυμβίοις άγάλ-
μασιν ιδανικά κατά τό μάλλον καί ήττον γνωοί-
σματα, άλλ είναι έν προσωπική όμοιότητι καί φυ-
σική πραγματικάτητι έξειργασμένος. Ώς έκ τοΰ
μέρους έ'νθ εύρέθη τό ήμέτερον άγαλμα παρά τήν
άρχαίαν πόλιν Λά, κειμένην παρά τό ορος Λαρύ-
σιον, ένθα έτελοΰντο κατά Παυσανίαν (Γ' 22, 2)
τά Διονύσια: ακαϊ ήρος αρχομένου Αιοννσω τήν
έορτήν άγουσιν, άλλα τε εις τά δρώμενα λέγοντες
καί ώς βότρυν ένταϋϋα άνενρίσκουσιν ώραϊον» εξη-
γείται ότι ό εικονιζόμενος άπεθεώθη ύπο μορφήν
Διονύσου, ίσως δ' άνηκε καί εις θίασον Διονυσια-
στών.
"Ομοια παραδείγματα θνητών παρασταθέντων
ύπο τύπον θεών ή ήρώων εχομεν πλεΐσθ όσα, άρ-
Ρ