DOI Artikel:
Keramopulos, Antōnios D.: Delphikē latypē
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.13160#0173
Δελφική λατνπη· υπό Ά. Κεραμοπονλον.
163
σέτι δέ έκαστανοϋ περϊ τά σημεία ταύτα άτριβής
τις της επιφανείας των λίθων εκτασις, ήτις έκαλύ-
πτετό ποτε ύπο των άζροΟινίων και προύφυλάσσετο
κατά το ενόν μάλλον ή ή λοιπή επιφάνεια. Επειδή
ή λέξις άκροθίνια δύναται νά δηλοΐ και μέρος των
έν πολεμώ λαφυραγωγουμένων δπλων (ίνα μή
είπωμεν περί των απαρχών τών καρπών, περί ών
δέν πρόκειται ένταϋθα), άλλα και παν άλλο άνά-
θημα, ό'περ γίνεται ή υποτίθεται, δτι γίνεται έκ
τών πολεμικών λαφύρων , τά άκροθίνια ένταΟθα
ήσαν ή δπλα, ως εϊνε μέχρι τοΟοε παραδεδεγμέ-
νον, ή άγάλματά τινα χαλκά, ώς θα ύποστηριχθή
άλλαχοθεν, άν κα'ι συνηθέστερον έν τοιαύτη περι-
πτώσει εινε νά έ'χωμεν έπί του λίθου έ'γκοιλον τό
σχήμα τών πελμάτων.
"Οτι υί βάσις αύτη εκείτο άρχικώς ένταΟθα, ένθα
ετέθη ήδη, άποδεικνύεται και έκ της πλησίον εύ-
ρέσεως τών πλειόνων ένεπιγράφων πλακών, και έκ
τών διαστάσεων τοΟ όλου μνημείου, τζροσνόρων
προς τον χώρον κατά τάς καταμετρήσεις του Μ&ΐ'-
ίίηΕίιιά καΐ τοΟ Οοΐίη, καϊ έκ της αριστεράς πλευ-
ράς του πρώτου λίθου, ήτις δεν εΐνε κάθετος προς
την προσθίαν, διότι προσηρμά'ζετο προς τό δυτικόν
άκρον χείλος της πλατείας, μεθ' ού συνέπιπτε.
Είνε δέ τό δυτικόν τοΟτο χείλος της πλατείας ούχι
παράλληλον προς την δυτικήν πλευράν τοΟ θη-
σαυρού, αλλά βαίνει προς βορράν άποκλΐνον άπ'
αυτής και σχηματίζον μετά τοΟ νοτίου χείλους
άμβλεΐαν γωνίαν.
Τό μνημεΐον, ώς λέγει ή επιγραφή, ίδρύθη άπό
της έν Μαραθώνι μάχης, επομένως μετά τό 490
π. Χρ. και πιθανώτατα προ της έκστρατείας του
ώέρξου επί την Ελλάδα.
Άλλά τά κανονικά γράμματα τής έπιγραοής
δεν εΐνε δυνατόν νά άναχθώσιν εις τους παλαιούς
εκείνους χρόνους, ε'ι και ή ορθογραφία αυτών (Ε και Ο
κείνται άντί Η καϊ Ω) και τίνες γραφικοί αρχαϊ-
σμοί (£, V άντί Λ) εΐνε του πέμπτου αιώνος.
Χαρακτηρισθέντων δέ τών γραμμάτων έν γένει ώς
άνηκόντων εις τους Μακεδόνικους καϊ δη τους περί
τον Άλέξανδρον τόν Μέγαν χρόνους, έγένετο δεκτή
μετασκευή τις ή άνανέωσις τοΟ άναθήματος ύπο
1 Πρβ. ΟοΙΪΠ, ΕοΐΐίΙΙβΒ άβ ΌβΙρΚβΒ III, 2 σ.9 κέ.. Ένταΰθα
μνημονεύονται πασαι αϊ περί του δελφικού τούτου μνημείου αξιόλογοι
έργασίαι.
τών Αθηναίων, άναχθεΐσα εις το έ'τος 339 π. Χρ.,
ό'τε καϊ αί ασπίδες αί άνηρτημέναι υπό τών Αθη-
ναίων εις τον θριγκον του ναοΟ τοΟ Απόλλωνος 1
άνενεώθησαν, έγένοντο δέ και άλλαι μετασκευαί έν
τω τεμένει
Ά ν καϊ κατά τόν Δ' αιώνα έλήφθη φροντ'ις περί
άποκαταστάσεως αθηναϊκών αναθημάτων, τω 307
π. Χρ.2, ώστε θά ήτο δυνατόν νά μετατεθή και ή
τών άκροθινίων τούτων άποκατάστασις εις τήν χρο-
νολογίαν ταύτην, άλλ' βαως τό ζήτημα τοΟτο εΐνε
πως δευτερεΟον προ τών άπιθάνων μεταβολών,
αίτινες έγένοντο δεκταί εϊ; τήν οψιν τοΟ άναθήματος.
Επειδή δηλ. ή δεξιά πλευρά τοΟ έβδάμου τών
σωζομένων λίθων φέρει ψήφισμά τι γενόμενων έπί
άρχοντος Αρχιδάμου, ον ο Ροιηίο\ν 3 ανάγει εις
τό 251-0 π.Χρ. κατέληξαν νά οεχθώσι τάς έξης
τρεις μορφάς τοΟ άναθήματος.
Α'). Κατ' άρ/άς τό μνημεΐον διήκεν έν εύϋεία
γραμμή πλησίον καϊ παραλλήλως τών κρηπιδωμά-
των τής νοτιάς πλευράς τοΟ θησαυρού, ε/ον όλικον
μήκος περίπου 13'37, ού 1' 40 μέν έμετρεΐτ^ άπό
τής νοτιοδυτικής γωνίας τοΟ θησαυρού μέχρι του
δυτικοΟ χείλους τής πλατείας, εφ ής το μνημεΐον
κείται, 9'8ϊ δέ έμετρεΐτο κατά μήκος τής νοτιάς
πλευράς και 2Ί3 πέραν τής νοτιοανατολικής γω-
νίας τοΟ θησαυρού επί τής Ιεράς δδοϋ, έχούσης
τότε κατ' άκολουθίαν διάφορον οψιν ή νυν έν τω
μέρει τούτω. Ή κατάστασις αύτη [είκ. 1, Α) επε-
κράτησε μέχρι του τετάρτου αιώνος.
Β'). Κατά τον τέταοτον αιώνα, ώς Φαίνεται έκ
/ ι · )
τής νΟν σωζόμενης « μακεδόνικων χρόνων » επιγρα-
φής τοΟ μνημείου, άνανεοΟντες τά άκροθίνια καϊ
τήν έπιγραφήν αυτών καϊ διορθοΰντες ίσως τήν
ίεράν όδόν, καλυπτομένην κατά τάνωτέρω ύπο τής
πρόςάνατολάς κατά 2 ' 13 προεκβολής του μνημείου,
έκοψαν έγκαρσίως τήν άριστεράν πλευράν του λί-
θου 8, ώθήσαντες δέ πως τοΰτον προς τά όπίσω,
προσήρμοσαν αύτήν προς τήν δεξιάν πλευράν τοΟ
λίθου 7 και, άποκόψαντες τήν έΕέχουσαν δεξιάν
1 Όρα άνω σελ. 162 σημ. 2.
2 Πλουτ. Δημητρ. ΙΓ'.
8 ΌβΙρίιίΒβΗβ Οινόη. σ. 41. Πρβ. Βίίαπ&οΐί, ΌβΙρ1ι.Ιη$βΙιι·.
2755 Όρβώς εικάζει ό ΒαυΠΗΟΐί τό όνομα τοΰ τρίτου βουλευτού έν
τί] επιγραφή ως Άγάζα?.ος άντ'ι Άγαοίλαος Έγώ άνε'γνωσα καθαρώς
'Αγάζαλος άγνοών τήν περί τούτου άμφιβολίαν δρα νϋν και Οοΐίη,
ΡοιιίΙΙβα άβ ΌβΙρΗβα II, 2 σ. 88 άρ. 71.
163
σέτι δέ έκαστανοϋ περϊ τά σημεία ταύτα άτριβής
τις της επιφανείας των λίθων εκτασις, ήτις έκαλύ-
πτετό ποτε ύπο των άζροΟινίων και προύφυλάσσετο
κατά το ενόν μάλλον ή ή λοιπή επιφάνεια. Επειδή
ή λέξις άκροθίνια δύναται νά δηλοΐ και μέρος των
έν πολεμώ λαφυραγωγουμένων δπλων (ίνα μή
είπωμεν περί των απαρχών τών καρπών, περί ών
δέν πρόκειται ένταϋθα), άλλα και παν άλλο άνά-
θημα, ό'περ γίνεται ή υποτίθεται, δτι γίνεται έκ
τών πολεμικών λαφύρων , τά άκροθίνια ένταΟθα
ήσαν ή δπλα, ως εϊνε μέχρι τοΟοε παραδεδεγμέ-
νον, ή άγάλματά τινα χαλκά, ώς θα ύποστηριχθή
άλλαχοθεν, άν κα'ι συνηθέστερον έν τοιαύτη περι-
πτώσει εινε νά έ'χωμεν έπί του λίθου έ'γκοιλον τό
σχήμα τών πελμάτων.
"Οτι υί βάσις αύτη εκείτο άρχικώς ένταΟθα, ένθα
ετέθη ήδη, άποδεικνύεται και έκ της πλησίον εύ-
ρέσεως τών πλειόνων ένεπιγράφων πλακών, και έκ
τών διαστάσεων τοΟ όλου μνημείου, τζροσνόρων
προς τον χώρον κατά τάς καταμετρήσεις του Μ&ΐ'-
ίίηΕίιιά καΐ τοΟ Οοΐίη, καϊ έκ της αριστεράς πλευ-
ράς του πρώτου λίθου, ήτις δεν εΐνε κάθετος προς
την προσθίαν, διότι προσηρμά'ζετο προς τό δυτικόν
άκρον χείλος της πλατείας, μεθ' ού συνέπιπτε.
Είνε δέ τό δυτικόν τοΟτο χείλος της πλατείας ούχι
παράλληλον προς την δυτικήν πλευράν τοΟ θη-
σαυρού, αλλά βαίνει προς βορράν άποκλΐνον άπ'
αυτής και σχηματίζον μετά τοΟ νοτίου χείλους
άμβλεΐαν γωνίαν.
Τό μνημεΐον, ώς λέγει ή επιγραφή, ίδρύθη άπό
της έν Μαραθώνι μάχης, επομένως μετά τό 490
π. Χρ. και πιθανώτατα προ της έκστρατείας του
ώέρξου επί την Ελλάδα.
Άλλά τά κανονικά γράμματα τής έπιγραοής
δεν εΐνε δυνατόν νά άναχθώσιν εις τους παλαιούς
εκείνους χρόνους, ε'ι και ή ορθογραφία αυτών (Ε και Ο
κείνται άντί Η καϊ Ω) και τίνες γραφικοί αρχαϊ-
σμοί (£, V άντί Λ) εΐνε του πέμπτου αιώνος.
Χαρακτηρισθέντων δέ τών γραμμάτων έν γένει ώς
άνηκόντων εις τους Μακεδόνικους καϊ δη τους περί
τον Άλέξανδρον τόν Μέγαν χρόνους, έγένετο δεκτή
μετασκευή τις ή άνανέωσις τοΟ άναθήματος ύπο
1 Πρβ. ΟοΙΪΠ, ΕοΐΐίΙΙβΒ άβ ΌβΙρΚβΒ III, 2 σ.9 κέ.. Ένταΰθα
μνημονεύονται πασαι αϊ περί του δελφικού τούτου μνημείου αξιόλογοι
έργασίαι.
τών Αθηναίων, άναχθεΐσα εις το έ'τος 339 π. Χρ.,
ό'τε καϊ αί ασπίδες αί άνηρτημέναι υπό τών Αθη-
ναίων εις τον θριγκον του ναοΟ τοΟ Απόλλωνος 1
άνενεώθησαν, έγένοντο δέ και άλλαι μετασκευαί έν
τω τεμένει
Ά ν καϊ κατά τόν Δ' αιώνα έλήφθη φροντ'ις περί
άποκαταστάσεως αθηναϊκών αναθημάτων, τω 307
π. Χρ.2, ώστε θά ήτο δυνατόν νά μετατεθή και ή
τών άκροθινίων τούτων άποκατάστασις εις τήν χρο-
νολογίαν ταύτην, άλλ' βαως τό ζήτημα τοΟτο εΐνε
πως δευτερεΟον προ τών άπιθάνων μεταβολών,
αίτινες έγένοντο δεκταί εϊ; τήν οψιν τοΟ άναθήματος.
Επειδή δηλ. ή δεξιά πλευρά τοΟ έβδάμου τών
σωζομένων λίθων φέρει ψήφισμά τι γενόμενων έπί
άρχοντος Αρχιδάμου, ον ο Ροιηίο\ν 3 ανάγει εις
τό 251-0 π.Χρ. κατέληξαν νά οεχθώσι τάς έξης
τρεις μορφάς τοΟ άναθήματος.
Α'). Κατ' άρ/άς τό μνημεΐον διήκεν έν εύϋεία
γραμμή πλησίον καϊ παραλλήλως τών κρηπιδωμά-
των τής νοτιάς πλευράς τοΟ θησαυρού, ε/ον όλικον
μήκος περίπου 13'37, ού 1' 40 μέν έμετρεΐτ^ άπό
τής νοτιοδυτικής γωνίας τοΟ θησαυρού μέχρι του
δυτικοΟ χείλους τής πλατείας, εφ ής το μνημεΐον
κείται, 9'8ϊ δέ έμετρεΐτο κατά μήκος τής νοτιάς
πλευράς και 2Ί3 πέραν τής νοτιοανατολικής γω-
νίας τοΟ θησαυρού επί τής Ιεράς δδοϋ, έχούσης
τότε κατ' άκολουθίαν διάφορον οψιν ή νυν έν τω
μέρει τούτω. Ή κατάστασις αύτη [είκ. 1, Α) επε-
κράτησε μέχρι του τετάρτου αιώνος.
Β'). Κατά τον τέταοτον αιώνα, ώς Φαίνεται έκ
/ ι · )
τής νΟν σωζόμενης « μακεδόνικων χρόνων » επιγρα-
φής τοΟ μνημείου, άνανεοΟντες τά άκροθίνια καϊ
τήν έπιγραφήν αυτών καϊ διορθοΰντες ίσως τήν
ίεράν όδόν, καλυπτομένην κατά τάνωτέρω ύπο τής
πρόςάνατολάς κατά 2 ' 13 προεκβολής του μνημείου,
έκοψαν έγκαρσίως τήν άριστεράν πλευράν του λί-
θου 8, ώθήσαντες δέ πως τοΰτον προς τά όπίσω,
προσήρμοσαν αύτήν προς τήν δεξιάν πλευράν τοΟ
λίθου 7 και, άποκόψαντες τήν έΕέχουσαν δεξιάν
1 Όρα άνω σελ. 162 σημ. 2.
2 Πλουτ. Δημητρ. ΙΓ'.
8 ΌβΙρίιίΒβΗβ Οινόη. σ. 41. Πρβ. Βίίαπ&οΐί, ΌβΙρ1ι.Ιη$βΙιι·.
2755 Όρβώς εικάζει ό ΒαυΠΗΟΐί τό όνομα τοΰ τρίτου βουλευτού έν
τί] επιγραφή ως Άγάζα?.ος άντ'ι Άγαοίλαος Έγώ άνε'γνωσα καθαρώς
'Αγάζαλος άγνοών τήν περί τούτου άμφιβολίαν δρα νϋν και Οοΐίη,
ΡοιιίΙΙβα άβ ΌβΙρΗβα II, 2 σ. 88 άρ. 71.