DOI Artikel:
Orlandos, Anastasios K.: Hē krēnē tēs Lykosouras
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.13160#0212
202
Η κρήνη της Λνκοσονρας' νπδ Ά. 'Ορλάνδου.
μευεν ώς θεμέλιον στυλοβάτου προστάσεώς τίνος
κιόνων προ της κρήνης, ώς συνηθέστατα τοιαυται
έπ'ι αγγειογραφιών ιδίως απαντώνται, ή οτι ένρη-
σίμευεν ώς άνάλημμα προς συγκράτησιν τών προς
όριζοντίωσιν τοΟ προ της κρήνης χώρου αναγκαίων
χωμάτων άτινα άλλως, ώς εκ της κλίσεως έφ'ής ή
κρήνη είνε ωκοδομημένη, θα παρεσύροντο ύπό τών
ύδάτων. Ή πρώτη ύπόθεσις όμως δεν φαίνεται πι-
θανή εάν άποβλέψωμεν εις την κακήν κατασκευήν
του τείχους. Το τείχος τούτο δυνατόν νά άνήκη
και άρχαιοτέρω τινί κτίσματι όπερ κατεστράφη
ό'πως έπι της θέσεως αΰτοΟ άνεγερθή ή κρήνη.
Όπισθεν της κρήνης, κατά τήν προέκτασιν τοΟ
κυρίου αυτής άξονος και έν αποστάσει 113 άπό
της έξωτερικής παρειάς τοϋ' οπισθίου αύτής τοίχου
ευρηται άντηρίς επιμελώς έκτισμένη (είκ. 2, Ν^,
διήκουσα μέχρι του φυσικού βράχου κάτω και όπι-
σθεν. Παραλλήλως ταύτη και έν άποστάσει 3'25
ευρηται δευτέρα άντηρϊς ομοίως ωκοδομημένη.
Αί δύο αύται άντηρίδες, φέρουσαι ίχνη έπιχρί-
ματος, δεν συνηνοΰντο μετά τοΟ κυρίου της κρή-
νης οικοδομήματος" διότι κατά τήν προς τήν κρή-
νην πλευράν αύτών δεικνύουσι μετωπιαίαν έπιφά-
νειαν προς δέ και ή εύθυντηρία αύτών δείκνυσι σα-
φώς ό'τι δεν προεχ_ώρουν περαιτέρω.
Ή πρώτη τών δύο τούτων άντηρίδων έχρησί-
μευεν ώς βάθρον τών λαξευτών αύλάκων καΐ μέ-
ρους τοΟ ύδραγωγείου όπερ. έτροφοδότει τήν κρή-
νην. Εις τί όμως έχρησίμευεν ή δευτέρα και διατί
άμφότεραι έκτίσθησαν εις άπόστασίν τινα άπό τοΟ
οπισθίου της κρήνης τοίχου καϊ δεν συνηνώθησαν
μετ' αύτοΰ όπάτε θά έχρησίμευον ώς πραγματικα'ι
άντηρίδες, δεν δυνάμεθα νά έξηγήσωμεν. Διότι
δρόμος όπισθεν της κρήνης προφανώς δεν ύπήρχεν
άα/οδ όπισθεν μεν ευρίσκεται ό κεκλιμένος βρά-
χος, έμπροσθεν δέ ή πρόοψις της κρήνης εκείτο
ακριβώς έπι δρόμου, ώς τούτο δήλον καθίσταται έκ
της σειράς τών κτισμάτων άτινα είσιν οικοδομη-
μένα κατά τήν προέκτασιν της γραμμής του με-
τώπου της κρήνης. Ώς μόνην έξήγησιν ήδύνατό
τις νά άναφέρη ότι ή δίοδος αύτη έχρησίμευε δια
τήν έκροήν τών όμορίων ύδάτων άτινα, άν αύτη
δεν ύπήρχεν, έρχάμενα έκ της ΰπερθεν κλιτύος, θά
συνεσωρεύοντο έν τώ μεταξύ τών δύο άντηρίδων
κενώ. Δεν ήδύναντο όμως νά θεραπεύσωσι το κα-
κόν οιά κεκλιμένης τινός τεχνητής έπιχώσεως;
Γο ύλικόν έξ ού ή κρήνη συνίσταται εινε κυανά-
τεφρος άσβεστόλιθος έγχώριος, το δέ σύστημα της
οΐκοδομίας τό μεικτόν: ΐσοδομικον μετά πολυγωνι-
κοΟ. Στρώσεις δηλαδή όριζόντιαι ούχί συνεχείς
ούδ' ισοϋψείς διά λίθων ορθογωνίων και τραπεζοει-
δών (είκ. 1). Τό σύστημα τοΰτο έπιχωριάζει έν
Αρκαδία κατά τε τους Ελληνικούς και τούς Μα-
κεδόνικους χρόνους.
Αί διαστάσεις τών λίθων ποικίλλουσιν άπό 050
χ 0 28 χ 0 60 μέχρι 1· 45x0-65x0-50· αί
δέ παρειαί αύτών δεν είναι λεΐαι και τοΰτο όπως
τό έπίχριμα όπερ έκάλυπτεν αύτούς τελειότερον
προσκολλάται. Μόνον οί όρθοστάται της προόψεως
καϊ οί ύπο τούτους λίθοι είσι λείοι φέροντες άνα-
θύρωσιν και τεκτονικούς άγκώνας.Ή έργασία τών
λίθων τούτων της προόψεως φαίνεται ούσα παρεμ-
φερής τη του αύτόθι μεγάρου 1 και άλλων έν Αυ-
κοσούρα κτισμάτων, ων ή χ_ρονολογία κατασκευής
κυμαίνεται μεταξύ Ελληνικών καϊ Μακεδονικών
νοόνων.
Τό σύστημα της οίκοδομίας της κρήνης άφ' ένος
και έτεροι λόγοι άφ έτέρου, ους κατά τήν πράοδον
της μελέτης ταύτης θά έκθέσωμεν, πείθουσιν ήμα.ς
εύθύς έξ άρχ_ής ότι ή κρήνη θά ώκοδομήθη τό
πρώτον έν μακεδονικοΐς χρόνοις, θά ύπέστη δέ βρα-
δύτερον δύο μετασκευάς, τήν μεν έν ρωμα'ίκοΐς χρό-
νοις τήν δέ κατά τούς μέσους αιώνας. Και της μεν
πρώτης μετασκευής μαρτύριον οΐ τε νΟν πυθμένες
της κρήνης και τό έπίχριμα αύτής, της δέ δευτέρας
τοίχοι κακώς έκτισμένοι, περ'ι ών κατωτέρω ό λόγος.
Τό σχήμα τοΟ όλου κτίσματος εΐνε έν κατάψει
περίπου τετράγωνον (10-20x9-40) διαιρούμε-
νον δι' έγκαρσίου τοίχου διήκοντος παραλλήλως
τή μακρά πλευρά εις δύο άνισα ορθογώνια I, II.
Τούτων τό οπίσθιον (είκ. 2) δι' έτερων δύο παραλ-
λήλων τοίχων καθέτως τώ έγκαρσίω διηκάντων
διαιρείται εις τρία διαμερίσματα. Οί δύο τελευ-
ταίοι ούτοι τοίχοι συνίστανται έξ άργών και μι-
κρών λίθων καί στερούνται θεμελίου στηριζόμενοι
άπλώς έπϊ του ^ωμαϊκου δαπέδου" είναι δέ προφα-
νές ότι ετέθησαν πολλώ μεταγενέστερον κατά τήν
δευτέραν της κρήνης μετασκευήν έν βυζαντιακοϊς ή
1 Κ. Κονροννιώτης Πρα/.τι/.α 1905 σελ. 121, Ώδτρ/βίά ΑΜ
XVIII σ. 221, Παυσαν. Ά' 37, 8.
Η κρήνη της Λνκοσονρας' νπδ Ά. 'Ορλάνδου.
μευεν ώς θεμέλιον στυλοβάτου προστάσεώς τίνος
κιόνων προ της κρήνης, ώς συνηθέστατα τοιαυται
έπ'ι αγγειογραφιών ιδίως απαντώνται, ή οτι ένρη-
σίμευεν ώς άνάλημμα προς συγκράτησιν τών προς
όριζοντίωσιν τοΟ προ της κρήνης χώρου αναγκαίων
χωμάτων άτινα άλλως, ώς εκ της κλίσεως έφ'ής ή
κρήνη είνε ωκοδομημένη, θα παρεσύροντο ύπό τών
ύδάτων. Ή πρώτη ύπόθεσις όμως δεν φαίνεται πι-
θανή εάν άποβλέψωμεν εις την κακήν κατασκευήν
του τείχους. Το τείχος τούτο δυνατόν νά άνήκη
και άρχαιοτέρω τινί κτίσματι όπερ κατεστράφη
ό'πως έπι της θέσεως αΰτοΟ άνεγερθή ή κρήνη.
Όπισθεν της κρήνης, κατά τήν προέκτασιν τοΟ
κυρίου αυτής άξονος και έν αποστάσει 113 άπό
της έξωτερικής παρειάς τοϋ' οπισθίου αύτής τοίχου
ευρηται άντηρίς επιμελώς έκτισμένη (είκ. 2, Ν^,
διήκουσα μέχρι του φυσικού βράχου κάτω και όπι-
σθεν. Παραλλήλως ταύτη και έν άποστάσει 3'25
ευρηται δευτέρα άντηρϊς ομοίως ωκοδομημένη.
Αί δύο αύται άντηρίδες, φέρουσαι ίχνη έπιχρί-
ματος, δεν συνηνοΰντο μετά τοΟ κυρίου της κρή-
νης οικοδομήματος" διότι κατά τήν προς τήν κρή-
νην πλευράν αύτών δεικνύουσι μετωπιαίαν έπιφά-
νειαν προς δέ και ή εύθυντηρία αύτών δείκνυσι σα-
φώς ό'τι δεν προεχ_ώρουν περαιτέρω.
Ή πρώτη τών δύο τούτων άντηρίδων έχρησί-
μευεν ώς βάθρον τών λαξευτών αύλάκων καΐ μέ-
ρους τοΟ ύδραγωγείου όπερ. έτροφοδότει τήν κρή-
νην. Εις τί όμως έχρησίμευεν ή δευτέρα και διατί
άμφότεραι έκτίσθησαν εις άπόστασίν τινα άπό τοΟ
οπισθίου της κρήνης τοίχου καϊ δεν συνηνώθησαν
μετ' αύτοΰ όπάτε θά έχρησίμευον ώς πραγματικα'ι
άντηρίδες, δεν δυνάμεθα νά έξηγήσωμεν. Διότι
δρόμος όπισθεν της κρήνης προφανώς δεν ύπήρχεν
άα/οδ όπισθεν μεν ευρίσκεται ό κεκλιμένος βρά-
χος, έμπροσθεν δέ ή πρόοψις της κρήνης εκείτο
ακριβώς έπι δρόμου, ώς τούτο δήλον καθίσταται έκ
της σειράς τών κτισμάτων άτινα είσιν οικοδομη-
μένα κατά τήν προέκτασιν της γραμμής του με-
τώπου της κρήνης. Ώς μόνην έξήγησιν ήδύνατό
τις νά άναφέρη ότι ή δίοδος αύτη έχρησίμευε δια
τήν έκροήν τών όμορίων ύδάτων άτινα, άν αύτη
δεν ύπήρχεν, έρχάμενα έκ της ΰπερθεν κλιτύος, θά
συνεσωρεύοντο έν τώ μεταξύ τών δύο άντηρίδων
κενώ. Δεν ήδύναντο όμως νά θεραπεύσωσι το κα-
κόν οιά κεκλιμένης τινός τεχνητής έπιχώσεως;
Γο ύλικόν έξ ού ή κρήνη συνίσταται εινε κυανά-
τεφρος άσβεστόλιθος έγχώριος, το δέ σύστημα της
οΐκοδομίας τό μεικτόν: ΐσοδομικον μετά πολυγωνι-
κοΟ. Στρώσεις δηλαδή όριζόντιαι ούχί συνεχείς
ούδ' ισοϋψείς διά λίθων ορθογωνίων και τραπεζοει-
δών (είκ. 1). Τό σύστημα τοΰτο έπιχωριάζει έν
Αρκαδία κατά τε τους Ελληνικούς και τούς Μα-
κεδόνικους χρόνους.
Αί διαστάσεις τών λίθων ποικίλλουσιν άπό 050
χ 0 28 χ 0 60 μέχρι 1· 45x0-65x0-50· αί
δέ παρειαί αύτών δεν είναι λεΐαι και τοΰτο όπως
τό έπίχριμα όπερ έκάλυπτεν αύτούς τελειότερον
προσκολλάται. Μόνον οί όρθοστάται της προόψεως
καϊ οί ύπο τούτους λίθοι είσι λείοι φέροντες άνα-
θύρωσιν και τεκτονικούς άγκώνας.Ή έργασία τών
λίθων τούτων της προόψεως φαίνεται ούσα παρεμ-
φερής τη του αύτόθι μεγάρου 1 και άλλων έν Αυ-
κοσούρα κτισμάτων, ων ή χ_ρονολογία κατασκευής
κυμαίνεται μεταξύ Ελληνικών καϊ Μακεδονικών
νοόνων.
Τό σύστημα της οίκοδομίας της κρήνης άφ' ένος
και έτεροι λόγοι άφ έτέρου, ους κατά τήν πράοδον
της μελέτης ταύτης θά έκθέσωμεν, πείθουσιν ήμα.ς
εύθύς έξ άρχ_ής ότι ή κρήνη θά ώκοδομήθη τό
πρώτον έν μακεδονικοΐς χρόνοις, θά ύπέστη δέ βρα-
δύτερον δύο μετασκευάς, τήν μεν έν ρωμα'ίκοΐς χρό-
νοις τήν δέ κατά τούς μέσους αιώνας. Και της μεν
πρώτης μετασκευής μαρτύριον οΐ τε νΟν πυθμένες
της κρήνης και τό έπίχριμα αύτής, της δέ δευτέρας
τοίχοι κακώς έκτισμένοι, περ'ι ών κατωτέρω ό λόγος.
Τό σχήμα τοΟ όλου κτίσματος εΐνε έν κατάψει
περίπου τετράγωνον (10-20x9-40) διαιρούμε-
νον δι' έγκαρσίου τοίχου διήκοντος παραλλήλως
τή μακρά πλευρά εις δύο άνισα ορθογώνια I, II.
Τούτων τό οπίσθιον (είκ. 2) δι' έτερων δύο παραλ-
λήλων τοίχων καθέτως τώ έγκαρσίω διηκάντων
διαιρείται εις τρία διαμερίσματα. Οί δύο τελευ-
ταίοι ούτοι τοίχοι συνίστανται έξ άργών και μι-
κρών λίθων καί στερούνται θεμελίου στηριζόμενοι
άπλώς έπϊ του ^ωμαϊκου δαπέδου" είναι δέ προφα-
νές ότι ετέθησαν πολλώ μεταγενέστερον κατά τήν
δευτέραν της κρήνης μετασκευήν έν βυζαντιακοϊς ή
1 Κ. Κονροννιώτης Πρα/.τι/.α 1905 σελ. 121, Ώδτρ/βίά ΑΜ
XVIII σ. 221, Παυσαν. Ά' 37, 8.