DOI Artikel:
Skias, Andreas: Neōterai anaskaphai en tē panarchaia Eleusiniakē nekropolei
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14281#0014
4 ' Ελενσυνιακής νεκροπόλεως
σωρευμένα κατά τό άνατολικόν άκρον του τάφου,
δ παις έφαίνετο 5τι είχε ταφή καθήμενος ή όκλά-
ζων, το μεγαλύτερον δέ αέρος τοΰ τάφου ήτο κε-
νόν, πεπληρωμένον ίσως ΰπό φθαρτών εντάφιων.
Όμοίως άχτιστος ήτο καί ο τάφος Ι,ΧΙΧ, εν ώ
είχε ταφή ωσαύτως συνεσταλμένον παιδίον περί-
που πενταετές. 1 περάνω των τάφων τούτων καί
τοΰ προειρημένου στρώματος τών χαλίκων και
καΟ' άπασαν τήν περιοχήν τών προειρημένων δύο
πυρών πλην τοΰ δυτικοΟ άκρου αυτών οέν ύπήρ-
χεν ούδείς νεώτερος τάφος ούοέ κτίσμα τι.
Εξ άπαντος ωσαύτως εις προϊστορικούς χρόνους
άνήκουσι καί οί ύπ αριθμόν Ι,Χν σημειούμενοι καί
μέχρις αύτοΰ του βράχου καΟήκοντες ούο μικροί
βόθροι, υπεράνω τών όποιων ί'στατο ώς στήλη άργός
τις λίθος σημειούμενος εν τω σχεδίω πλησίον τοΟ
δευτέρου ες αυτών. Εν τοις βόθροις τούτοις ευρέθη
τέφρα μέλαινα καί οστά κεκαυμένα καί άκαυστα
μετά δλιγίστων όστράκων, άτ'.να δυστυχώς ευτελή
καί άγάνωτα δντα δέν διεκρίνοντο άν ήσαν προϊστο-
ρικά ή νεώτερα. Κατ' αυτήν τήν άνασκαφήν δέν
ήδυνάμην άλλως νά εςηγήσω τους βόθρους τού-
τους ειμή ώς πυράς παιδιών, άλλά το πράγμα δέν
έφαίνετο βέβαιον1 ήδη οέ αποβλέπων είς το μέγα
βάθος αυτών καί είς τους εν ετει 1002 έν προϊστο-
ρικαΐς πυραΐς εύρεθέντας βόθρου; πλήρεις τέφρας,
υποπτεύω μήπως καί ούτοι, ώς καί εκείνοι, ήσαν
προωρισμένοι ποό: καΟσιν έναγισμάτων ποός λα-
τρείαν τών έν ταΐ'ς παρακειμέναις πυραϊς κεκαυ-
μένων νεκρών. ΆφοΟ όμως ή '/ρονολογία αυτών
δέν είνε δυνατόν νά βεοαιωθή ασφαλώς, τά προει-
ρημένα δέν δύνανται νά προταΟώσιν ειμή μόνον ώς
απλή εικασία.
Έκ της ανασκαφής της περιοχής τών πυρών
ΕΧνί καί ΕΧνίΙ συνάγεται άσφαλώς ότι τά έν τή
περιοχή ταύτη ευρεθέντα πλήν τών ΰψηλότερον
κειυένων γεωυετοικών τάςκυν ΙιΧΙ, ΕΧΙΙ, Ι,ΧΙΙΙ
καί ΙιΧίν άνήκουσιν εϊς πέντε χρονικάς περιόδους,
ήτοι α .) παλαιοτάτη ή πυρά ΕΧνίΙ, ανήκουσα
εις προμυκηναϊκούς χρόνους, β'.) νεώτερον αύτής
το τοιχάριον τ, γ ) ετι νεωτέρα ή πυρά ΕιΧνί,
ανήκουσα είς τους υστέρους μυκηναϊκούς χρόνους,
δ .) μετ' αύτήν το τοιχάριον τ', ε'.) έσχατοι οί
τάφοι Ι,ΧνίΙΙ καί ΙιΧΙΧ, παλαιότεροι οντες καί
αύτοί τών γεωμετρικών αγγείων.
άνασκαφαί' υπό Α. Σκιά.
Το άνατολικώτερον ύποκάτω τών γεωμετρικών
τάφων ΧΕ,Π ΧΙ,νΐ εύρεθέν τοιχάριον καί τά έτι
άνατολικώτερον ύποκάτω άλλων γεωμετρικών τά-
φων κείμενα τοινάρια € καί σ' εινε τεθεαελιωυένα
έπ αύτου τοΟ βράχου, άλλ' επειδή το έδαφος αύτόθι
άνυψοΰται κατά τι, δέν είνε 'ΰανερον άν είνε σύγ-
χρονοι προς το τοιχάριον τ ή προς τό τοιχάριον τ'.
Επειδή δε ένεκα της κλίσεως τοΰ εδάφους δέν εινε
φανεοόν ποοσέτι άν το ποότεοον άνεσκαυυ,ένον υ.έ-
ρος τοΰ σ ανήκει είς το πρώτον ή είς το δεύτερον
τών έντος τοΟ Α παρατηρηΟέντίον ες στρωμάτων
τοιχαρίων 1, δέν δύνανται ούδέ τά προειρημένα
τοι/άρια τής ανασκαφής του 1898 νά συσχετι-
σΟώσιν άσφαλώς προς έν έκ τών δύο έκείνων στρω-
μάτων. Περί τοΟ τ ομως δύναται νά λεχΟή άσοα-
λώς ό'τι δέν ανήκει ού'τε είς τό πρώτον ούτε είς το
δεύτερον τών προειρημένων ες στρωμάτων, επειδή
τοΰτο μεν καθ' ό νεώτερον τής πύρας Ι^Χνί, ανήκει
είς τους υστέρους μυκηναϊκούς χρόνους, εκείνα δέ
τά στοώυ,ατα άαφότερα είνε παλαιότεοα τών στιλ-
πνών μυκηναϊκών αγγείων 2·
Εις το τρίτον στρώμα τών κατά τούτο τό μέρος
τής άνασκαφής του 1898 ευρεθέντων κτισμάτων
ανήκει το τοιχάριον Φ, τεθεμελιωμένον είς ύψος
2Ί2 άπό τή; αφετηρίας ήτοι 1Ό4 ΰψηλότερον
τοΰ τ', 0'38 δέ ΰψηλότερον τοΰ πλησιεστάτου
κειμένου τάφου Ι,ΧνίΠ, όστις είνε καί αύτός νεώ-
τερος τοΰ τ'. Όπισθεν τοΰ Φ καί προφανώς νεω-
τέρα ή σύγχρονος αύτοΰ είνε ή πυρά Γ,ΧΧ, ής ή
τέφρα ευρέθη έντος λάκκου καθήκοντος μέχρις
αύτοΰ τοΰ βράχου, όστις αύτόθι δέν είνε επίπεδος,
άλλ' άνωφερής προς βορράν. Ή πυρά αύτη έξη-
ρευνήθη μέχρι μήκους 3" 10, έφαίνετο δέ ότι ολί-
γον τι μόνον ήτο μεγαλυτέρα, τά δ εντός αύτής
ευρεθέντα όστρακα ήσαν μυκηναϊκά στιλπνά κα-
κής κατασκευής. Ανήκει λοιπόν καί αυτή ώς καί
τό τοιχάριον Φ είς τους έσχάτους μυκηναϊκούς
χρόνους, καί άντιστοιχεΐ προς τό τρίτον ή τό τέ-
ταρτον στρώμα τών έντος τοΰ κτιρίου Α τοιχα-
ρίων 3.
Εί; τέταοτον στοώυ.-/ κτισμάτων άνήκει το τοι-
1 "Ιδε Εφηιχ. "Αρχ. 1898 σελ. 45.
2 Προ Εφημ. Ά ρ/. 1998 σελ. 46 Οποσημ.. 1, σελ. 54-55 καί
τόν έν σελ. 61- 62 πίνακα.
3 Έφημ. Αρχ. 1898 σελ. 46.
σωρευμένα κατά τό άνατολικόν άκρον του τάφου,
δ παις έφαίνετο 5τι είχε ταφή καθήμενος ή όκλά-
ζων, το μεγαλύτερον δέ αέρος τοΰ τάφου ήτο κε-
νόν, πεπληρωμένον ίσως ΰπό φθαρτών εντάφιων.
Όμοίως άχτιστος ήτο καί ο τάφος Ι,ΧΙΧ, εν ώ
είχε ταφή ωσαύτως συνεσταλμένον παιδίον περί-
που πενταετές. 1 περάνω των τάφων τούτων καί
τοΰ προειρημένου στρώματος τών χαλίκων και
καΟ' άπασαν τήν περιοχήν τών προειρημένων δύο
πυρών πλην τοΰ δυτικοΟ άκρου αυτών οέν ύπήρ-
χεν ούδείς νεώτερος τάφος ούοέ κτίσμα τι.
Εξ άπαντος ωσαύτως εις προϊστορικούς χρόνους
άνήκουσι καί οί ύπ αριθμόν Ι,Χν σημειούμενοι καί
μέχρις αύτοΰ του βράχου καΟήκοντες ούο μικροί
βόθροι, υπεράνω τών όποιων ί'στατο ώς στήλη άργός
τις λίθος σημειούμενος εν τω σχεδίω πλησίον τοΟ
δευτέρου ες αυτών. Εν τοις βόθροις τούτοις ευρέθη
τέφρα μέλαινα καί οστά κεκαυμένα καί άκαυστα
μετά δλιγίστων όστράκων, άτ'.να δυστυχώς ευτελή
καί άγάνωτα δντα δέν διεκρίνοντο άν ήσαν προϊστο-
ρικά ή νεώτερα. Κατ' αυτήν τήν άνασκαφήν δέν
ήδυνάμην άλλως νά εςηγήσω τους βόθρους τού-
τους ειμή ώς πυράς παιδιών, άλλά το πράγμα δέν
έφαίνετο βέβαιον1 ήδη οέ αποβλέπων είς το μέγα
βάθος αυτών καί είς τους εν ετει 1002 έν προϊστο-
ρικαΐς πυραΐς εύρεθέντας βόθρου; πλήρεις τέφρας,
υποπτεύω μήπως καί ούτοι, ώς καί εκείνοι, ήσαν
προωρισμένοι ποό: καΟσιν έναγισμάτων ποός λα-
τρείαν τών έν ταΐ'ς παρακειμέναις πυραϊς κεκαυ-
μένων νεκρών. ΆφοΟ όμως ή '/ρονολογία αυτών
δέν είνε δυνατόν νά βεοαιωθή ασφαλώς, τά προει-
ρημένα δέν δύνανται νά προταΟώσιν ειμή μόνον ώς
απλή εικασία.
Έκ της ανασκαφής της περιοχής τών πυρών
ΕΧνί καί ΕΧνίΙ συνάγεται άσφαλώς ότι τά έν τή
περιοχή ταύτη ευρεθέντα πλήν τών ΰψηλότερον
κειυένων γεωυετοικών τάςκυν ΙιΧΙ, ΕΧΙΙ, Ι,ΧΙΙΙ
καί ΙιΧίν άνήκουσιν εϊς πέντε χρονικάς περιόδους,
ήτοι α .) παλαιοτάτη ή πυρά ΕΧνίΙ, ανήκουσα
εις προμυκηναϊκούς χρόνους, β'.) νεώτερον αύτής
το τοιχάριον τ, γ ) ετι νεωτέρα ή πυρά ΕιΧνί,
ανήκουσα είς τους υστέρους μυκηναϊκούς χρόνους,
δ .) μετ' αύτήν το τοιχάριον τ', ε'.) έσχατοι οί
τάφοι Ι,ΧνίΙΙ καί ΙιΧΙΧ, παλαιότεροι οντες καί
αύτοί τών γεωμετρικών αγγείων.
άνασκαφαί' υπό Α. Σκιά.
Το άνατολικώτερον ύποκάτω τών γεωμετρικών
τάφων ΧΕ,Π ΧΙ,νΐ εύρεθέν τοιχάριον καί τά έτι
άνατολικώτερον ύποκάτω άλλων γεωμετρικών τά-
φων κείμενα τοινάρια € καί σ' εινε τεθεαελιωυένα
έπ αύτου τοΟ βράχου, άλλ' επειδή το έδαφος αύτόθι
άνυψοΰται κατά τι, δέν είνε 'ΰανερον άν είνε σύγ-
χρονοι προς το τοιχάριον τ ή προς τό τοιχάριον τ'.
Επειδή δε ένεκα της κλίσεως τοΰ εδάφους δέν εινε
φανεοόν ποοσέτι άν το ποότεοον άνεσκαυυ,ένον υ.έ-
ρος τοΰ σ ανήκει είς το πρώτον ή είς το δεύτερον
τών έντος τοΟ Α παρατηρηΟέντίον ες στρωμάτων
τοιχαρίων 1, δέν δύνανται ούδέ τά προειρημένα
τοι/άρια τής ανασκαφής του 1898 νά συσχετι-
σΟώσιν άσφαλώς προς έν έκ τών δύο έκείνων στρω-
μάτων. Περί τοΟ τ ομως δύναται νά λεχΟή άσοα-
λώς ό'τι δέν ανήκει ού'τε είς τό πρώτον ούτε είς το
δεύτερον τών προειρημένων ες στρωμάτων, επειδή
τοΰτο μεν καθ' ό νεώτερον τής πύρας Ι^Χνί, ανήκει
είς τους υστέρους μυκηναϊκούς χρόνους, εκείνα δέ
τά στοώυ,ατα άαφότερα είνε παλαιότεοα τών στιλ-
πνών μυκηναϊκών αγγείων 2·
Εις το τρίτον στρώμα τών κατά τούτο τό μέρος
τής άνασκαφής του 1898 ευρεθέντων κτισμάτων
ανήκει το τοιχάριον Φ, τεθεμελιωμένον είς ύψος
2Ί2 άπό τή; αφετηρίας ήτοι 1Ό4 ΰψηλότερον
τοΰ τ', 0'38 δέ ΰψηλότερον τοΰ πλησιεστάτου
κειμένου τάφου Ι,ΧνίΠ, όστις είνε καί αύτός νεώ-
τερος τοΰ τ'. Όπισθεν τοΰ Φ καί προφανώς νεω-
τέρα ή σύγχρονος αύτοΰ είνε ή πυρά Γ,ΧΧ, ής ή
τέφρα ευρέθη έντος λάκκου καθήκοντος μέχρις
αύτοΰ τοΰ βράχου, όστις αύτόθι δέν είνε επίπεδος,
άλλ' άνωφερής προς βορράν. Ή πυρά αύτη έξη-
ρευνήθη μέχρι μήκους 3" 10, έφαίνετο δέ ότι ολί-
γον τι μόνον ήτο μεγαλυτέρα, τά δ εντός αύτής
ευρεθέντα όστρακα ήσαν μυκηναϊκά στιλπνά κα-
κής κατασκευής. Ανήκει λοιπόν καί αυτή ώς καί
τό τοιχάριον Φ είς τους έσχάτους μυκηναϊκούς
χρόνους, καί άντιστοιχεΐ προς τό τρίτον ή τό τέ-
ταρτον στρώμα τών έντος τοΰ κτιρίου Α τοιχα-
ρίων 3.
Εί; τέταοτον στοώυ.-/ κτισμάτων άνήκει το τοι-
1 "Ιδε Εφηιχ. "Αρχ. 1898 σελ. 45.
2 Προ Εφημ. Ά ρ/. 1998 σελ. 46 Οποσημ.. 1, σελ. 54-55 καί
τόν έν σελ. 61- 62 πίνακα.
3 Έφημ. Αρχ. 1898 σελ. 46.