DOI Artikel:
Skias, Andreas: Neōterai anaskaphai en tē panarchaia Eleusiniakē nekropolei
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14281#0030
Έλευσινιακής νεκροπόλεως άνασκαφαί' ύπό Ά. Σκιά.
6-8 καϊ είκ. 10 άριθ. 2-3. Ό θολωτή λοιπόν
τάφος προφανώς έκτίσθη έν τόπω, έ'νθα πρου-
πήρ/ον παλαιότεραι πυραί, τινές δ έξ αύτών πλη-
σίον των τοίχων του δρόμου κείμεναι έφαίνοντο
έν μέρει κατεστραμμένα; κατά τήν οίκοδομήν του
κτιρίου εκείνου.
Κατ' άμφοτέρας τάς αυτόθι έκτελεσθείας άνα-
σκα^άς ευρέθησαν σ/εδόν καθ' άπασαν τήν άνα-
σκαφεΐσαν εκτασιν στρώματα τέφρας κείμενα αλ-
λεπάλληλα εις δύο και τρία επίπεδα, συνήθως
όμως δεν διετηροΟντο ανέπαφα εις μακράν εκτασιν,
άλλά πολλα/οϋ" ήσαν συγκεχυμένα έκ των προς
Οεμελίωσιν των τοι/αρίων ή δι' άλλας αιτίας εν
προϊστορικοΐς νρόνοις έκτελεσΟεισών σκαφών.Προσ-
έτι δε και το κατω^εοές του έοά^ους πολλάκις
έ'γινεν αιτία νά παρασυρΟη ύπό των όμβρίων ύδά-
τοον μέρος της έπι/ώσεως, ώστε έκ των έν αύτη
στοίου,άτων τέφρας νά αή σωΟώσιν είαή αικοά
μόνον τμήματα. Τοι/άρια εύρέΟησαν πολλά, ιδίως
έν έ'τει 1902, έξ αύτών δε τινά ύπερέκειντο στρώ-
αατός τινο; τέ'^οα;, άλλα δέ έπεκαλύπτοντο ύπό
τέφρας ύπερκειμένης. Ή κατωτέρω όμως δημο-
σιευομένη χημική άνάλυσις του ήδη τεΟνεώτος
καθηγητού" της χημείας Α. Χρηστομάνου απέδειξε
και αύτόΟι φωσοόρον έμπεριε/όμενον έν τή τέφρα.
Έκ τών σχετικώς κάλλιστα σωζομένων στρω-
μάτων τέφρας ήτο το ύπ άριθ. Ι^ΧΧΧΙ, άνασκαφέν
το πλείστον μεν έν έ'τει 1898, έν μέρει δέ και έν
ετει 1902. "Εκείτο παρ' αύτήν τήν προς δυσμάς
γωνίαν του εγκαρσίου τοί'/ου του θολωτού τάφου,
εί/ε δέ μήκος ές ανατολών προς δυσμάς 2,θ0 μ.
πλάτος δέ περίπου 1 μ. άλλά το άρ/ικον πλάτος
αύτής ήτο βεβαίως πολύ ήλαττωμένον παρασυρ-
θείσης τής έπι/ώσεως ύπό τών όμβρίων ύδάτων
πιθανώς δέ και το μήκος ει/εν ωσαύτως έλαττωΟή
κατά τήν οίκοδομήν του θολωτού τάφου. Η τέφρα
έπεκαλύπτετο ύπό στρώματος λεπτών -/άλικων
πά/ους 0,10 περίπου, ήτο δέ ύπομέλαινα και δχι
άφθονος, έπειδή το διασωθέν μέρος αύτής ήτο τό
άκρον του στρώματος.
Όλίγον δυτικώτερον αύτής εύρέΟη έπ' αύτοΟ
τοΰ βρά/ου κείμενον άλλο στρώμα τέφρας μήκους
2 μ. και πλάτους 0,60 (πυρά Ι^ΧΧΧ).Έπεκαλύ-
πτετο και αύτη ύπό πα/έος στρώματος χαλίκων,
υπεράνω του όποιου ύπήρ/ον άλλα στρώματα τέ-
φρας. Τά ύπεράνω κείμενα στρώματα άδηλον αν
ήσαν πυραΐ έναγισμάτων, ή πυραι άλλων νεκρών.
Συγκεχυμένον και λίαν δυσδιάγνωστον ήτο τό
ύπ άριθ. Ι^ΧΧΙΧ στρώμα. Ή τέφρα αύτοΟ ήτο
άφΟονωτάτη, διηρημένη εις τρία στρώματα, ών
το κατώτατον ήτο λευκόν πά/ους 0,50, τό με-
σαϊον ύπομέλαν καΐ πολύ λεπτότερον και άνάμικτον
μετά χώματος, τό δ' άνώτατον έ'τι λεπτότερον
έ'χον τέφραν φαιάν άνάμικτον μετά /ώματος και
αύτήν. Μεταςύ τής τέφρας ό'μως ύπήρ/ον λίθοι
καΐ μικρά τοι/άρια καΐ πλίνθοι και πηλός ερυθρός
ανάμικτος μετά οστράκων, ώστε άπαντα άπετέλουν
άδιάλυτον κα'ι λίαν συγκε/υμένον σύμφυρμα.
"Οπωσδήποτε ήτο φανερον ότι δια τών πλίνθων και
τοΟ μετά οστράκων άναμίκτου πηλού ήτο έκτι-
σμένος βωμίσκος τις μετά τριών ή τεσσάρων φρεα-
τοειδών κοιλοτήτων αικοάς διαυιέτοου, το όλον
δέ μέγεθος αύτοϋ ητο μικρότερον του 1 τετραγω-
νικού μέτρου. Ό βωμίσκος ούτος εκείτο εντός τού
κατωτάτου στοώυ.ατοί τής τέΐοας τεΟευ,ελιιυαένος
έπ' αύτής τής τέφρας. ΙΙαρετήρησα δ ότι έν μέρει
τούλά/ιστον ύπερέκειντο του βωμίσκου τούτου δύο
στρ(όματα /άλικων, κείμενα τό μεν ύποκάτω τής
ύπομελαίνης τέφρας τοΰ μεσαίου στρώματος, το
δέ ύπεράνω αύτής. Οί /άλικες του κατωτέρου
στρώματος ήσαν άραιώς τεΟειμένοι και μεγάλοι,
περίπου άμυγδαλοειδεΐς, οί δέ του άνιυτέρου στρώ-
ματος λεπτότεροι, πα/ύτερον έστρωμένοι και εις
μεγαΛυτέραν εκτασιν έκτεινόμενοι. Τέφρα έκ τής
πέριξ του κτίσματος τούτου άναλυΟεϊσα χημικώς
εύρέΟη και αύτή έμπεριέ/ουσα φωσφόρον 1. II πα-
ρατηρηθεΐσα άταςία πιστεύω ότι οφείλεται εις
μακρογρόνιον λατρείαν του έν τή πυρά κεκαυμένου
νεκρού καΐ εις έπανειλημμένας έπισκευάς και ανα-
καινίσεις του έπ' αύτοΟ βωμού. Έν τή πυρά ταύτη
εύρέΟησαν ιδίως όστρακα έκ μέλανος πηλού (λυ-
δικά), έν οίς και ό έν είκ. 12 (σελ. 21) πους ευ-
μεγέθους κυπελλοειδους αγγείου.
Έκ τών έν ετει 1902 άνασκαφέντων στρωμάτων
τέφρας αξιοσημείωτα ήσαν δύο κείμενα αλλεπάλ-
ληλα, χωριζόμενα δια ίκανώς πα/έος στρώματος
λεπτοτάτης άμμου. ΊΙ τέφρα του" κατωτέρου στρώ-
ματος ήτο λευκή ολίγους άνθρακας εμπεριέχουσα,
του δέ άνωτέρου μάλλον μέλαινα καϊ διηρημένη
1 Πρακτικά εν. άν. σελ. 78.
6-8 καϊ είκ. 10 άριθ. 2-3. Ό θολωτή λοιπόν
τάφος προφανώς έκτίσθη έν τόπω, έ'νθα πρου-
πήρ/ον παλαιότεραι πυραί, τινές δ έξ αύτών πλη-
σίον των τοίχων του δρόμου κείμεναι έφαίνοντο
έν μέρει κατεστραμμένα; κατά τήν οίκοδομήν του
κτιρίου εκείνου.
Κατ' άμφοτέρας τάς αυτόθι έκτελεσθείας άνα-
σκα^άς ευρέθησαν σ/εδόν καθ' άπασαν τήν άνα-
σκαφεΐσαν εκτασιν στρώματα τέφρας κείμενα αλ-
λεπάλληλα εις δύο και τρία επίπεδα, συνήθως
όμως δεν διετηροΟντο ανέπαφα εις μακράν εκτασιν,
άλλά πολλα/οϋ" ήσαν συγκεχυμένα έκ των προς
Οεμελίωσιν των τοι/αρίων ή δι' άλλας αιτίας εν
προϊστορικοΐς νρόνοις έκτελεσΟεισών σκαφών.Προσ-
έτι δε και το κατω^εοές του έοά^ους πολλάκις
έ'γινεν αιτία νά παρασυρΟη ύπό των όμβρίων ύδά-
τοον μέρος της έπι/ώσεως, ώστε έκ των έν αύτη
στοίου,άτων τέφρας νά αή σωΟώσιν είαή αικοά
μόνον τμήματα. Τοι/άρια εύρέΟησαν πολλά, ιδίως
έν έ'τει 1902, έξ αύτών δε τινά ύπερέκειντο στρώ-
αατός τινο; τέ'^οα;, άλλα δέ έπεκαλύπτοντο ύπό
τέφρας ύπερκειμένης. Ή κατωτέρω όμως δημο-
σιευομένη χημική άνάλυσις του ήδη τεΟνεώτος
καθηγητού" της χημείας Α. Χρηστομάνου απέδειξε
και αύτόΟι φωσοόρον έμπεριε/όμενον έν τή τέφρα.
Έκ τών σχετικώς κάλλιστα σωζομένων στρω-
μάτων τέφρας ήτο το ύπ άριθ. Ι^ΧΧΧΙ, άνασκαφέν
το πλείστον μεν έν έ'τει 1898, έν μέρει δέ και έν
ετει 1902. "Εκείτο παρ' αύτήν τήν προς δυσμάς
γωνίαν του εγκαρσίου τοί'/ου του θολωτού τάφου,
εί/ε δέ μήκος ές ανατολών προς δυσμάς 2,θ0 μ.
πλάτος δέ περίπου 1 μ. άλλά το άρ/ικον πλάτος
αύτής ήτο βεβαίως πολύ ήλαττωμένον παρασυρ-
θείσης τής έπι/ώσεως ύπό τών όμβρίων ύδάτων
πιθανώς δέ και το μήκος ει/εν ωσαύτως έλαττωΟή
κατά τήν οίκοδομήν του θολωτού τάφου. Η τέφρα
έπεκαλύπτετο ύπό στρώματος λεπτών -/άλικων
πά/ους 0,10 περίπου, ήτο δέ ύπομέλαινα και δχι
άφθονος, έπειδή το διασωθέν μέρος αύτής ήτο τό
άκρον του στρώματος.
Όλίγον δυτικώτερον αύτής εύρέΟη έπ' αύτοΟ
τοΰ βρά/ου κείμενον άλλο στρώμα τέφρας μήκους
2 μ. και πλάτους 0,60 (πυρά Ι^ΧΧΧ).Έπεκαλύ-
πτετο και αύτη ύπό πα/έος στρώματος χαλίκων,
υπεράνω του όποιου ύπήρ/ον άλλα στρώματα τέ-
φρας. Τά ύπεράνω κείμενα στρώματα άδηλον αν
ήσαν πυραΐ έναγισμάτων, ή πυραι άλλων νεκρών.
Συγκεχυμένον και λίαν δυσδιάγνωστον ήτο τό
ύπ άριθ. Ι^ΧΧΙΧ στρώμα. Ή τέφρα αύτοΟ ήτο
άφΟονωτάτη, διηρημένη εις τρία στρώματα, ών
το κατώτατον ήτο λευκόν πά/ους 0,50, τό με-
σαϊον ύπομέλαν καΐ πολύ λεπτότερον και άνάμικτον
μετά χώματος, τό δ' άνώτατον έ'τι λεπτότερον
έ'χον τέφραν φαιάν άνάμικτον μετά /ώματος και
αύτήν. Μεταςύ τής τέφρας ό'μως ύπήρ/ον λίθοι
καΐ μικρά τοι/άρια καΐ πλίνθοι και πηλός ερυθρός
ανάμικτος μετά οστράκων, ώστε άπαντα άπετέλουν
άδιάλυτον κα'ι λίαν συγκε/υμένον σύμφυρμα.
"Οπωσδήποτε ήτο φανερον ότι δια τών πλίνθων και
τοΟ μετά οστράκων άναμίκτου πηλού ήτο έκτι-
σμένος βωμίσκος τις μετά τριών ή τεσσάρων φρεα-
τοειδών κοιλοτήτων αικοάς διαυιέτοου, το όλον
δέ μέγεθος αύτοϋ ητο μικρότερον του 1 τετραγω-
νικού μέτρου. Ό βωμίσκος ούτος εκείτο εντός τού
κατωτάτου στοώυ.ατοί τής τέΐοας τεΟευ,ελιιυαένος
έπ' αύτής τής τέφρας. ΙΙαρετήρησα δ ότι έν μέρει
τούλά/ιστον ύπερέκειντο του βωμίσκου τούτου δύο
στρ(όματα /άλικων, κείμενα τό μεν ύποκάτω τής
ύπομελαίνης τέφρας τοΰ μεσαίου στρώματος, το
δέ ύπεράνω αύτής. Οί /άλικες του κατωτέρου
στρώματος ήσαν άραιώς τεΟειμένοι και μεγάλοι,
περίπου άμυγδαλοειδεΐς, οί δέ του άνιυτέρου στρώ-
ματος λεπτότεροι, πα/ύτερον έστρωμένοι και εις
μεγαΛυτέραν εκτασιν έκτεινόμενοι. Τέφρα έκ τής
πέριξ του κτίσματος τούτου άναλυΟεϊσα χημικώς
εύρέΟη και αύτή έμπεριέ/ουσα φωσφόρον 1. II πα-
ρατηρηθεΐσα άταςία πιστεύω ότι οφείλεται εις
μακρογρόνιον λατρείαν του έν τή πυρά κεκαυμένου
νεκρού καΐ εις έπανειλημμένας έπισκευάς και ανα-
καινίσεις του έπ' αύτοΟ βωμού. Έν τή πυρά ταύτη
εύρέΟησαν ιδίως όστρακα έκ μέλανος πηλού (λυ-
δικά), έν οίς και ό έν είκ. 12 (σελ. 21) πους ευ-
μεγέθους κυπελλοειδους αγγείου.
Έκ τών έν ετει 1902 άνασκαφέντων στρωμάτων
τέφρας αξιοσημείωτα ήσαν δύο κείμενα αλλεπάλ-
ληλα, χωριζόμενα δια ίκανώς πα/έος στρώματος
λεπτοτάτης άμμου. ΊΙ τέφρα του" κατωτέρου στρώ-
ματος ήτο λευκή ολίγους άνθρακας εμπεριέχουσα,
του δέ άνωτέρου μάλλον μέλαινα καϊ διηρημένη
1 Πρακτικά εν. άν. σελ. 78.