DOI Artikel:
Skias, Andreas: Neōterai anaskaphai en tē panarchaia Eleusiniakē nekropolei
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14281#0041
Έλενσινιακής νεκροπόλεως άνασκαφαί· υπό Α. Σκιά.
της Έλευσΐνος εχουσιν εύρεθή καϊ έν άλλοις τό-
ποις ομοιαι νεκρικά! πυραι, έβεβαιώθην παραστάς
εν Τίρυνθί εις τάς ΰπο της ένταΰθα Γερμανικής
Αρχαιολογικής Στολής κατά Μάρτιον τοΰ έτους
1907 ένεργουμένας άνασκαφάς, καθ' άς εύρέθη-
σαν βαθύτερον τοΰ εδάφους τοΟ ανακτόρου τάφοι
αετ' άκαύστων νεκοών, έκτος τούτων δε παοε-
τήρησα και τινας πυράς όμοιας ταΐς έν Έλευσΐνι,
περί ών εγώ τουλάχιστον είμαι πεπεισμένος 6τι
ήσαν νεκρικαί πυραι1. Ο κ. ΚΐΙΓΐ ΜΐϊΙΙθΓ κατά
σύστασίν μου παρέλαβεν εκ της τέφρας τινών εξ
αυτών δείγματα, άτινα απέστειλε προς άρμόδιον
χημικον εις Γερμανίαν, άλλά δυστυχώς άνεζητή-
θησαν μόνον διά του μικροσκοπίου λείψανα ανθρω-
πίνων οστών, δεν έγένετο δε χημική άνάλυσις
τών δειγμάτων, και ούτι,υ ούόέν ευρέθη.Έχω λοι-
πόν τήν πεποίθησιν ότι είς το εξής, εάν οί διευθύ-
νοντες άνασκαφάς εχωσιν ύπ' οψει ότι τοιαΟτα
στρώματα τέφρας δύνανται νά εινε νεκρικαι πυραι
καί έξετάζωσιν αύτά επισταμένως επί τούτω,
ΰποβάλλωσι οέ καί τήν τέφραν αυτών είς /ημι-
κήν άνάλυσιν, οσάκις αϋτη φαίνεται προερχομένη
εκ μιάς καί μόνης καύσεως έπι τόπου και δεν κείται
έν οικιακή εστία, άνααοιβόλως Οά εΰοεθώσι τοιαΰ-
ται νεκρικαι πυραι πολλαχοΰ, Οά βεβαιωθή δέ
προσέτι ότι και προηγουμένως ε/ουσιν εύρεθή μή
άναγνωρισθεΐσαι.
ΜΕΡΟΣ Β'
Οί μετά γεωμετρικών άγγείων τάφοι.
Τάφοι μετά γεωμετρικών άγγείων ευρέθησαν
μόνον εν συνεχεία τών προ τοΟ έτους 1898 άνα-
σκαφέντων καί προ; βορραν αύτών, ήτοι δυτι-
1 Λύο τοιαύτας πυράς παρετήρησα ευθύ; ΰποκάτω του βοοειοδυτι-
κοΰ τοίχου τοϋ ανάκτορου παρα τό άνατολικόν πλευοόν του πλακό-
στρωτου δρόμου τοϋ σημειουμένου έν τω σχεδίω του ϋΟΓρίβΙά δια
τοΰ γράμματος Χ είς βάθος περίπου 2 μ. [ίαθύτερον του δαπέδου τοΟ
ανάκτορου. Αϋτο'Οι ευρέθησαν καί δύο τάφοι μετ' άκαύστων οστών, ό
μεν ενήλικος ό δέ παιδίου, ό δε δοΙίΗβΙΙΙβηη εΐ/εν εΰρει καί έτερον.
Κτερον όμως στρώμα τέφρας εύρεθέν εντός τοϋ μεγάρου 1 μ. πε-
ρίπου υπό τό δάπεδον ίφαίνετο οτι δεν ητο νεκρική πυρά, διότι ή
γη δεν ητο κε/.αυμένη, ή δε τέφρα ήτο μέλαινα. Αϋτη ίσως ποοέο-
"/εται εκ πυρκαϊας θάμνων άναφυέντων αυτόθι κατά τον ποό της οι-
κοδομής τοΰ ανακτόρου χρο'νον. "Ιδε καί ΜΪΙΙβϊΙ (3. ά. 3ΓθΙΐ. ΙηδΙ.
ΑΛθη XXXII σελ. III. ,ΙίΐΙΐΓΐΗίοΙι ά, Κ. ά. ηγοΙι. ΙηβΙ. XXIII
(1908). ΑγοΙι. Αηζ. σελ. 127.
κώτερον μεν τοΰ τοιχαρίου ΙΓ, άνατολικώτερον
δέ τών τοιχαρίων τ καί τ και τώντάφων Ε,ΧνίΙΙ
καί Ι,ΧΙΧ, περί ών έγινε λόγος ανωτέρω σελ. 3
Αυτόθι το βραχώδες έ'δαφος κείται πολύ ύψηλό-
τερον ή πλησίον του τάς-ου της Ισιδος, τείνει
δέ βαθμηδόν ύψούμενον πρός τά βορειανατολικά.
Η βαθμιαία αύξησις του ύψους μαίνεται εν τώ
σχεδίω παραπλεύρως του τοί/ου ΙΓ, ένθα παρά
μέν τήν γωνίαν αύτοΰ καί τοΟ II κείται 1 ,46
ύπεράνω της άφετηρίας, ήτοι του πυθμένος τοΰ
τάφου της "Ισιδος, ολίγον δέ βορειότερον 2,14 καί
έ'τι βοοειότεοον κατά το άκοον του άνεσκααυένου
I ι I 1 ιι
μέρους 4,40. Τινές τών άνατολι/αυτέρίυν καί τών
βορειοτέρων τάφων κείνται έπ' αύτοΰ τοΟ βρά/ου,
ώστε το έν τφ σχεδίω άναγεγραμμένον ύψος τοΟ
πυθμένος αύτών άπο της άφετηρίας δεικνύει καί
το ύψος τοΟ βραχώδους εδάφους. Τοιούτοι ε ϊ ν ε
οί τάφοι III, V, XX καί XIX κατά το ποος
βορράν άκρον της άνασκαφής, καί οί πρός ανατο-
λάς τοΰ τοιχαρίου σ' κείμενοι XXIII καί XXXVI.
Δυτικώτερον όμως παρά τήν γοονίαν του τοιχα-
ρίου τ ό βράχος κείται μόνον είς ύψος 0,00, ώστε
άπο του σημείου τούτου μέχρι του πυθμένος τοΰ
τά^ου XXIII υπάρχει διαοορά ύψους 2,02 μ.
Ό άριθμός τών έν ετει 1898 αύτόθι ϋπ εμοΰ
εύρεθέντων τάφων είνε 53 ή μάλλον 52, επειδή
ή βορειότατα κειμένη πυρά XIX άμφίβολον αν
είνε τάφος, ουδέν δέ άλλο ήτο ειμή λεπτον στρώμα
τέφρας εντός λάκκου βάθους 0,60 άνευ οστών
καί άνευ οστράκων, ώστε θά έδεχόμην ότι είνε πυρά
έναγίσματος της βαθύτερον κειμένης ετέρας πύρας
XX, άν δέν συνέβαινε νά εύρεθή ετέρα τοιαύτη
πυρά."Ισως λοιπόν ή XIX εινε πυρά έναγίσματος
άνήκουσα είς άλλον τάφον μήπω ευρεθέντα. II πυ-
κνότης τών τάφων καίπερ ένιαχοΰ μεγίστη, ήτο σχε-
τικώς μικροτέρα ή έν τώ προ τοΰ" έτους 1898 άνα-
σκαφέντι μέρει, έκ τούτου δέ εννοείται πόσον δυ-
σχερής ήτο ό καταρτισμός σχεδίου τών εν τή νε-
κροπόλει τάφων κατά τήν προηγουμένην άνασκα-
φήν. (Πρβλ. 'Εφημ. Άρχ. 1898 σελ. 34 έξ.).Έν
τώ κατά τό έτος 1898 άνασκαφέντι τμηματι κα-
τωρθώθη νά καταμετρηθώσι καί σχεδιασθώσι πάν-
τες οί ευρεθέντες τάφοι, έσημειώθη δέ δι ερυθράς
γραφής καί τό άπο της άφετηρίας ύψος αύτών,
ώστε έκ τούτων δύναται τις νά κρίνη όπωσοή-
της Έλευσΐνος εχουσιν εύρεθή καϊ έν άλλοις τό-
ποις ομοιαι νεκρικά! πυραι, έβεβαιώθην παραστάς
εν Τίρυνθί εις τάς ΰπο της ένταΰθα Γερμανικής
Αρχαιολογικής Στολής κατά Μάρτιον τοΰ έτους
1907 ένεργουμένας άνασκαφάς, καθ' άς εύρέθη-
σαν βαθύτερον τοΰ εδάφους τοΟ ανακτόρου τάφοι
αετ' άκαύστων νεκοών, έκτος τούτων δε παοε-
τήρησα και τινας πυράς όμοιας ταΐς έν Έλευσΐνι,
περί ών εγώ τουλάχιστον είμαι πεπεισμένος 6τι
ήσαν νεκρικαί πυραι1. Ο κ. ΚΐΙΓΐ ΜΐϊΙΙθΓ κατά
σύστασίν μου παρέλαβεν εκ της τέφρας τινών εξ
αυτών δείγματα, άτινα απέστειλε προς άρμόδιον
χημικον εις Γερμανίαν, άλλά δυστυχώς άνεζητή-
θησαν μόνον διά του μικροσκοπίου λείψανα ανθρω-
πίνων οστών, δεν έγένετο δε χημική άνάλυσις
τών δειγμάτων, και ούτι,υ ούόέν ευρέθη.Έχω λοι-
πόν τήν πεποίθησιν ότι είς το εξής, εάν οί διευθύ-
νοντες άνασκαφάς εχωσιν ύπ' οψει ότι τοιαΟτα
στρώματα τέφρας δύνανται νά εινε νεκρικαι πυραι
καί έξετάζωσιν αύτά επισταμένως επί τούτω,
ΰποβάλλωσι οέ καί τήν τέφραν αυτών είς /ημι-
κήν άνάλυσιν, οσάκις αϋτη φαίνεται προερχομένη
εκ μιάς καί μόνης καύσεως έπι τόπου και δεν κείται
έν οικιακή εστία, άνααοιβόλως Οά εΰοεθώσι τοιαΰ-
ται νεκρικαι πυραι πολλαχοΰ, Οά βεβαιωθή δέ
προσέτι ότι και προηγουμένως ε/ουσιν εύρεθή μή
άναγνωρισθεΐσαι.
ΜΕΡΟΣ Β'
Οί μετά γεωμετρικών άγγείων τάφοι.
Τάφοι μετά γεωμετρικών άγγείων ευρέθησαν
μόνον εν συνεχεία τών προ τοΟ έτους 1898 άνα-
σκαφέντων καί προ; βορραν αύτών, ήτοι δυτι-
1 Λύο τοιαύτας πυράς παρετήρησα ευθύ; ΰποκάτω του βοοειοδυτι-
κοΰ τοίχου τοϋ ανάκτορου παρα τό άνατολικόν πλευοόν του πλακό-
στρωτου δρόμου τοϋ σημειουμένου έν τω σχεδίω του ϋΟΓρίβΙά δια
τοΰ γράμματος Χ είς βάθος περίπου 2 μ. [ίαθύτερον του δαπέδου τοΟ
ανάκτορου. Αϋτο'Οι ευρέθησαν καί δύο τάφοι μετ' άκαύστων οστών, ό
μεν ενήλικος ό δέ παιδίου, ό δε δοΙίΗβΙΙΙβηη εΐ/εν εΰρει καί έτερον.
Κτερον όμως στρώμα τέφρας εύρεθέν εντός τοϋ μεγάρου 1 μ. πε-
ρίπου υπό τό δάπεδον ίφαίνετο οτι δεν ητο νεκρική πυρά, διότι ή
γη δεν ητο κε/.αυμένη, ή δε τέφρα ήτο μέλαινα. Αϋτη ίσως ποοέο-
"/εται εκ πυρκαϊας θάμνων άναφυέντων αυτόθι κατά τον ποό της οι-
κοδομής τοΰ ανακτόρου χρο'νον. "Ιδε καί ΜΪΙΙβϊΙ (3. ά. 3ΓθΙΐ. ΙηδΙ.
ΑΛθη XXXII σελ. III. ,ΙίΐΙΐΓΐΗίοΙι ά, Κ. ά. ηγοΙι. ΙηβΙ. XXIII
(1908). ΑγοΙι. Αηζ. σελ. 127.
κώτερον μεν τοΰ τοιχαρίου ΙΓ, άνατολικώτερον
δέ τών τοιχαρίων τ καί τ και τώντάφων Ε,ΧνίΙΙ
καί Ι,ΧΙΧ, περί ών έγινε λόγος ανωτέρω σελ. 3
Αυτόθι το βραχώδες έ'δαφος κείται πολύ ύψηλό-
τερον ή πλησίον του τάς-ου της Ισιδος, τείνει
δέ βαθμηδόν ύψούμενον πρός τά βορειανατολικά.
Η βαθμιαία αύξησις του ύψους μαίνεται εν τώ
σχεδίω παραπλεύρως του τοί/ου ΙΓ, ένθα παρά
μέν τήν γωνίαν αύτοΰ καί τοΟ II κείται 1 ,46
ύπεράνω της άφετηρίας, ήτοι του πυθμένος τοΰ
τάφου της "Ισιδος, ολίγον δέ βορειότερον 2,14 καί
έ'τι βοοειότεοον κατά το άκοον του άνεσκααυένου
I ι I 1 ιι
μέρους 4,40. Τινές τών άνατολι/αυτέρίυν καί τών
βορειοτέρων τάφων κείνται έπ' αύτοΰ τοΟ βρά/ου,
ώστε το έν τφ σχεδίω άναγεγραμμένον ύψος τοΟ
πυθμένος αύτών άπο της άφετηρίας δεικνύει καί
το ύψος τοΟ βραχώδους εδάφους. Τοιούτοι ε ϊ ν ε
οί τάφοι III, V, XX καί XIX κατά το ποος
βορράν άκρον της άνασκαφής, καί οί πρός ανατο-
λάς τοΰ τοιχαρίου σ' κείμενοι XXIII καί XXXVI.
Δυτικώτερον όμως παρά τήν γοονίαν του τοιχα-
ρίου τ ό βράχος κείται μόνον είς ύψος 0,00, ώστε
άπο του σημείου τούτου μέχρι του πυθμένος τοΰ
τά^ου XXIII υπάρχει διαοορά ύψους 2,02 μ.
Ό άριθμός τών έν ετει 1898 αύτόθι ϋπ εμοΰ
εύρεθέντων τάφων είνε 53 ή μάλλον 52, επειδή
ή βορειότατα κειμένη πυρά XIX άμφίβολον αν
είνε τάφος, ουδέν δέ άλλο ήτο ειμή λεπτον στρώμα
τέφρας εντός λάκκου βάθους 0,60 άνευ οστών
καί άνευ οστράκων, ώστε θά έδεχόμην ότι είνε πυρά
έναγίσματος της βαθύτερον κειμένης ετέρας πύρας
XX, άν δέν συνέβαινε νά εύρεθή ετέρα τοιαύτη
πυρά."Ισως λοιπόν ή XIX εινε πυρά έναγίσματος
άνήκουσα είς άλλον τάφον μήπω ευρεθέντα. II πυ-
κνότης τών τάφων καίπερ ένιαχοΰ μεγίστη, ήτο σχε-
τικώς μικροτέρα ή έν τώ προ τοΰ" έτους 1898 άνα-
σκαφέντι μέρει, έκ τούτου δέ εννοείται πόσον δυ-
σχερής ήτο ό καταρτισμός σχεδίου τών εν τή νε-
κροπόλει τάφων κατά τήν προηγουμένην άνασκα-
φήν. (Πρβλ. 'Εφημ. Άρχ. 1898 σελ. 34 έξ.).Έν
τώ κατά τό έτος 1898 άνασκαφέντι τμηματι κα-
τωρθώθη νά καταμετρηθώσι καί σχεδιασθώσι πάν-
τες οί ευρεθέντες τάφοι, έσημειώθη δέ δι ερυθράς
γραφής καί τό άπο της άφετηρίας ύψος αύτών,
ώστε έκ τούτων δύναται τις νά κρίνη όπωσοή-