DOI Artikel:
Euangelidēs, Dēmētrios E.: Ek tēs Mykēnōn geōmetrikēs nekropoleōs
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14281#0149
Έκ τής Μυκηνών γεωμετρικής νεκροπόλεως ύπο Δ. Εύαγγελί,δου.
139
ελεύθερον.
Ό ίππος είναι συχνότατος συνήθως μετ άνόρός,
αλλά και μόνος (1) και εικονίζεται άεΐ εν σκιαγρα-
φία έχων ολίγον προς τά δπίσω κεκλιμένον το
σώυ.α, του; δέ πόδας έυ.ποό;' ούτοι είναι συμμε-
κώς και Ηηρώς κεκαμμένοι (επί του άμφορέως ευ-
θείς) και ε/ουσι συνήθως όπλήν. Ή κεφαλή είναι
αακοά όοιζοντίοκ κειμένη, τΌ σώαα λεπτον και
επίμηκες και ή /αίτη οηλοϋ'ται.
Ή οέ παράστασις ανθρώπου εμφανίζεται όπου
και ίππος υπάρχει. Εν 8 εικονίζεται άνήρ προ ίπ-
που ε/ων υπεράνω της κεφαλής τοξοειδή γραμμήν,
ήτις όηλοί πιθανώς φιμόν εις δύο διηρημένον, ίνα
καταστή ίσως οήλον ό'τι ο άνήρ έκράτει τον ίππον
άπο του ^ιαοϋ' οι' άυ.'.ροτέοων τών νειοών. Ούτω
ευρίσκεται και επί αγγείων έκ ΤίρυνΟος (άτινα
είόον εν τώ αουσείω Ναυπλίου" ποβ. και 8θ1ια-
ι ι ι ι
ο1ι1ΐ3Γ(1ί, 8ο1ί1. Αιιβ§ι\ σ. 162 είκ. 13ο και σ. 163
είκ. 13β=8ο1ι1. ΤΐΓγιΐ8 είκ. 20. Και 8οΜ. Τϊΐ"γη8
Τ-άΐ. XVI & και ΎάΙ XVIII) και ες" Αργούς (Αγ§.
Ηθγ. II πίν. Ι^νΐΙ αρ. ()). Παρίσταται οέ και ό
άνθρωπος έν σκιαγραφία κατά τον συνήθη τώ γε-
ιου,ετρικώ όυθαώ τοόπον, γυυ.νό; υ,ετά στενής
όσφύος και προσώπου έν καταγραφή, έν ή μόνον
ή σιαγών και ή ρις διαγράφεται.
Προς τούτοις μνείας άξιον είναι και το όπισθεν
τών ίππ(.ον τών άγγείων 5 και () άνθοειδές κό-
σμημα, συγκείμενον έκ ούο μικρών έλίκων, ές ών
έκφύεται άνω έτερα έπιμήκης ώς ύπερος, και το
μεταςύ του αριστερού" ίππου και του ανδρός του
σκύφου 3 ζώον, ό'περ ομοιάζει προς βάτρα/ον, τό
πρώτον έμφανιζόμενον έτι γεωμετρικού αγγείου,
όσον γνωρίζω.
Ίαυτα είναι τα κυριώτερα κοσμήματα, άτινα
ευρίσκονται επί τών άγγείων τούτων, ϊόν οέ τρό-
πον της διαθέσεως αύτών έπί της έπιφανείας τών
άγγείων έπισκοποΟντες παρατηροΟμεν τήν μεγί-
στην συμμετρίαν, ήτις έπικρατεΐ. Ή οριζόντιος
βεβαίως περί τήν έπιφάνειαν διάταξις είναι και γε-
νικωτέρα και κανονικωτέρα' ιδίως δύναται τις νά
παρατηρήση τούτο έπί της πρόχου, ής ή οιακό-
σμησις έχει μεγίστην κανονικότητα έν τή κυκλική
αυτής περί τον λαιμόν και το όλον σώμα πορεία
(υιηΐ&ιιίβΐϊΐ), άλλ όπου ή κυκλική του αγγείου
επιφάνεια οιακοπτεται, εκει το πράγμα οικονομεί-
ται άλλως. 1 ότε δηλαδή μεταςύ τών λαβών κα-
ταλείπεται κενός '/ώρος, έφ ού γράφεται ιδιαιτέρα
τις παράστασις, ήτις έςαίρεται έν αύτώ ώς ή κυ-
κυρκυτέρα και ούσιςυδεστέρα πασών. Τούτο συμ-
βαίνει κατά γενικον κανόνα' αύτη άλλως είναι και
ή μόνη παράστασις, ήτις μείζων ούσα εις ύψος και
έκτασιν και έπ'ι άνοικτοΟ έδάφους έςαιρομένη προ-
σελκύει τήν προσο/ήν τοΰ θεατού.
Ο τρόπος ούτος τής διακοσμησεους προήλθεν έκ
του ότι τό άγγεϊον έΟεοοοεϊτο ζών όν, οπεο παοα-
τηρεί τις έν τή του προν'μου /αλκοΟ αιώνος κερα-
μεική και δή έν τή άρχεγόνω τρωική. Έν αύτη,
ιοίως τή τής δευτέρας πόλεως, ό κεραμεύς δίδει εις
τά αγγεία εντελώς άνΟρωπίνην μορφήν και μάλιστα
μεθ όλων αυτής τών κοσμημάτων, ών ό άνθρωπος
έποιεΐτο χρήσιν κατά τούς/ρόνους εκείνου;. Ούτω
μετα την οηΛωσιν των μέρων του προσώπου, επι
του λαιαου' ιαίνονται τα πεοιδέοαια, έ; ών έκοέ-
μαντο τά οιάφορα κοσμήματα Είτα ή μέν αν-
θρωπινή μορφή εξαφανίζεται, αλλά παραμένουσιν
όμως πολλαϊ μορφα'ι έσνηματοποιημέναι, ώς τά
περί τον λαιμόν του αγγείου περιδέραια είναι νυν
όριζόντιαι ταινίαι, ές ών κρέμανται κατ' άποστά-
σεις κάθετοι γοααυ.αΐ πεοατούαεναι κάτ<.υ οι άλ-
7 ΙΓ ΓΙ ι ι
λης οριζόντιας γραμμής. Δια τής τοιαύτης σ/ημα-
τοποιήσειυς έγεννήΟη ή κατά μετόπας διαίρεσις τοΰ
αγγείου 2. Όταν δέ αί λαβαί του άγγείου ώρισαν
νώρόν τινα μεταςύ αύτών, τότε ό '/ώρος ούτος
έΟεωρήΟη ώς ό κυριώτερος τού άγγείου και έπ αυ-
τού έγράφετο πάσα παράστασις, ήτις άπετέλει τον
κατ έςο/ήν κόσμον αύτου' άλλιος προς τον σκοπον
τούτον ήτο καταλληλότατος, διότι ήν άκριβώς ώρι-
σμένος και ύπό φυσικών ορίων διαγεγραμμένος προς
ένιαίαν και αυτοτελή παράστασιν. Ουτω το μέρος
τούτο του άγγείου έςήρθη και διεκοσμήθη έκληφθέν
δικαίως ώς αυτό το πρόσωπον αύτοΰ' διό πολλάκις
μόνον ή μία αύτου πλευρά έκοσμήθη, ώς εν τισι
γεωμετρικαΐς '^ιάλαις τής Ακροπόλεως (Ρουίδθΐι
σ. 80). Η ιδέα αύτη τών προμυκηναϊκών /ρόνων
άπόλλυται έν τοις μυκηναϊκοΐς άγγείοις, μόνον δέ
έπί τών τελευταήυν αυκτ,ναϊκών αύθις άναοαίνε-
' Πρβ. και τό εξ Ά^οργου λίθινον είδώλιον ΑΕ 1898 πίν. 10, 1,
όπερ ετ:ί τοΰ στηθου; 3'όϊει «μεταξύ τών μαστών "χνη δύο ταινιών
•/ρώαατο; ιώδους κατερχομένων ά-ό τοΰ λαιμού — λείψανα όρμου
γραπτού» (Τσούντα; αύτ. σ. 188).
2 Έκ τού Ρουίδβη σ. 73-7δ.
139
ελεύθερον.
Ό ίππος είναι συχνότατος συνήθως μετ άνόρός,
αλλά και μόνος (1) και εικονίζεται άεΐ εν σκιαγρα-
φία έχων ολίγον προς τά δπίσω κεκλιμένον το
σώυ.α, του; δέ πόδας έυ.ποό;' ούτοι είναι συμμε-
κώς και Ηηρώς κεκαμμένοι (επί του άμφορέως ευ-
θείς) και ε/ουσι συνήθως όπλήν. Ή κεφαλή είναι
αακοά όοιζοντίοκ κειμένη, τΌ σώαα λεπτον και
επίμηκες και ή /αίτη οηλοϋ'ται.
Ή οέ παράστασις ανθρώπου εμφανίζεται όπου
και ίππος υπάρχει. Εν 8 εικονίζεται άνήρ προ ίπ-
που ε/ων υπεράνω της κεφαλής τοξοειδή γραμμήν,
ήτις όηλοί πιθανώς φιμόν εις δύο διηρημένον, ίνα
καταστή ίσως οήλον ό'τι ο άνήρ έκράτει τον ίππον
άπο του ^ιαοϋ' οι' άυ.'.ροτέοων τών νειοών. Ούτω
ευρίσκεται και επί αγγείων έκ ΤίρυνΟος (άτινα
είόον εν τώ αουσείω Ναυπλίου" ποβ. και 8θ1ια-
ι ι ι ι
ο1ι1ΐ3Γ(1ί, 8ο1ί1. Αιιβ§ι\ σ. 162 είκ. 13ο και σ. 163
είκ. 13β=8ο1ι1. ΤΐΓγιΐ8 είκ. 20. Και 8οΜ. Τϊΐ"γη8
Τ-άΐ. XVI & και ΎάΙ XVIII) και ες" Αργούς (Αγ§.
Ηθγ. II πίν. Ι^νΐΙ αρ. ()). Παρίσταται οέ και ό
άνθρωπος έν σκιαγραφία κατά τον συνήθη τώ γε-
ιου,ετρικώ όυθαώ τοόπον, γυυ.νό; υ,ετά στενής
όσφύος και προσώπου έν καταγραφή, έν ή μόνον
ή σιαγών και ή ρις διαγράφεται.
Προς τούτοις μνείας άξιον είναι και το όπισθεν
τών ίππ(.ον τών άγγείων 5 και () άνθοειδές κό-
σμημα, συγκείμενον έκ ούο μικρών έλίκων, ές ών
έκφύεται άνω έτερα έπιμήκης ώς ύπερος, και το
μεταςύ του αριστερού" ίππου και του ανδρός του
σκύφου 3 ζώον, ό'περ ομοιάζει προς βάτρα/ον, τό
πρώτον έμφανιζόμενον έτι γεωμετρικού αγγείου,
όσον γνωρίζω.
Ίαυτα είναι τα κυριώτερα κοσμήματα, άτινα
ευρίσκονται επί τών άγγείων τούτων, ϊόν οέ τρό-
πον της διαθέσεως αύτών έπί της έπιφανείας τών
άγγείων έπισκοποΟντες παρατηροΟμεν τήν μεγί-
στην συμμετρίαν, ήτις έπικρατεΐ. Ή οριζόντιος
βεβαίως περί τήν έπιφάνειαν διάταξις είναι και γε-
νικωτέρα και κανονικωτέρα' ιδίως δύναται τις νά
παρατηρήση τούτο έπί της πρόχου, ής ή οιακό-
σμησις έχει μεγίστην κανονικότητα έν τή κυκλική
αυτής περί τον λαιμόν και το όλον σώμα πορεία
(υιηΐ&ιιίβΐϊΐ), άλλ όπου ή κυκλική του αγγείου
επιφάνεια οιακοπτεται, εκει το πράγμα οικονομεί-
ται άλλως. 1 ότε δηλαδή μεταςύ τών λαβών κα-
ταλείπεται κενός '/ώρος, έφ ού γράφεται ιδιαιτέρα
τις παράστασις, ήτις έςαίρεται έν αύτώ ώς ή κυ-
κυρκυτέρα και ούσιςυδεστέρα πασών. Τούτο συμ-
βαίνει κατά γενικον κανόνα' αύτη άλλως είναι και
ή μόνη παράστασις, ήτις μείζων ούσα εις ύψος και
έκτασιν και έπ'ι άνοικτοΟ έδάφους έςαιρομένη προ-
σελκύει τήν προσο/ήν τοΰ θεατού.
Ο τρόπος ούτος τής διακοσμησεους προήλθεν έκ
του ότι τό άγγεϊον έΟεοοοεϊτο ζών όν, οπεο παοα-
τηρεί τις έν τή του προν'μου /αλκοΟ αιώνος κερα-
μεική και δή έν τή άρχεγόνω τρωική. Έν αύτη,
ιοίως τή τής δευτέρας πόλεως, ό κεραμεύς δίδει εις
τά αγγεία εντελώς άνΟρωπίνην μορφήν και μάλιστα
μεθ όλων αυτής τών κοσμημάτων, ών ό άνθρωπος
έποιεΐτο χρήσιν κατά τούς/ρόνους εκείνου;. Ούτω
μετα την οηΛωσιν των μέρων του προσώπου, επι
του λαιαου' ιαίνονται τα πεοιδέοαια, έ; ών έκοέ-
μαντο τά οιάφορα κοσμήματα Είτα ή μέν αν-
θρωπινή μορφή εξαφανίζεται, αλλά παραμένουσιν
όμως πολλαϊ μορφα'ι έσνηματοποιημέναι, ώς τά
περί τον λαιμόν του αγγείου περιδέραια είναι νυν
όριζόντιαι ταινίαι, ές ών κρέμανται κατ' άποστά-
σεις κάθετοι γοααυ.αΐ πεοατούαεναι κάτ<.υ οι άλ-
7 ΙΓ ΓΙ ι ι
λης οριζόντιας γραμμής. Δια τής τοιαύτης σ/ημα-
τοποιήσειυς έγεννήΟη ή κατά μετόπας διαίρεσις τοΰ
αγγείου 2. Όταν δέ αί λαβαί του άγγείου ώρισαν
νώρόν τινα μεταςύ αύτών, τότε ό '/ώρος ούτος
έΟεωρήΟη ώς ό κυριώτερος τού άγγείου και έπ αυ-
τού έγράφετο πάσα παράστασις, ήτις άπετέλει τον
κατ έςο/ήν κόσμον αύτου' άλλιος προς τον σκοπον
τούτον ήτο καταλληλότατος, διότι ήν άκριβώς ώρι-
σμένος και ύπό φυσικών ορίων διαγεγραμμένος προς
ένιαίαν και αυτοτελή παράστασιν. Ουτω το μέρος
τούτο του άγγείου έςήρθη και διεκοσμήθη έκληφθέν
δικαίως ώς αυτό το πρόσωπον αύτοΰ' διό πολλάκις
μόνον ή μία αύτου πλευρά έκοσμήθη, ώς εν τισι
γεωμετρικαΐς '^ιάλαις τής Ακροπόλεως (Ρουίδθΐι
σ. 80). Η ιδέα αύτη τών προμυκηναϊκών /ρόνων
άπόλλυται έν τοις μυκηναϊκοΐς άγγείοις, μόνον δέ
έπί τών τελευταήυν αυκτ,ναϊκών αύθις άναοαίνε-
' Πρβ. και τό εξ Ά^οργου λίθινον είδώλιον ΑΕ 1898 πίν. 10, 1,
όπερ ετ:ί τοΰ στηθου; 3'όϊει «μεταξύ τών μαστών "χνη δύο ταινιών
•/ρώαατο; ιώδους κατερχομένων ά-ό τοΰ λαιμού — λείψανα όρμου
γραπτού» (Τσούντα; αύτ. σ. 188).
2 Έκ τού Ρουίδβη σ. 73-7δ.