DOI Artikel:
Bersakēs, Friderikos: Ho thronos tou Amyklaiou Apollōnos
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14281#0202
Ο ϋρόνος τον Αμνκλαίον Απόλλων'ος' υπό Φρ. Βερσάκη.
Εντός του ώς βωμοΟ βάθρου οπήρχεν ο τάφος
του Υακίνθου (Παυσ. Γ' 19, 3 του δέ Αγάλματος
το βάΰρον παρέχεται μεν βωμοϋ σχήμα, τεϋ·άφ§αι
δε τον Υάκινϋον έν αύτω . . .), ή φυσική δέ αύτοΟ
θέσις ήτο το μέσον τοΟ μνημείου, εφ οδ ήδράζετο
κατόπιν το άγαλμα και ό θρόνος (πρβ. είκ. 26. Ο
τάφος έσχεδιάσθη διά στιγμών).
Τον Ορόνον φαντάζομαι κεκλεισμένον έν ταϊς
τρισΐ πλευραϊς μέχρι της βάσεως, τάς δέ ύπο του
Παυσανίου (Γ' 18, 10) μνημονευομένας Χάριτας
καί "Ωρας ώς άκρα των δύο στενών πλευρών έμ-
προσθεν και όπισθεν (Ηίίζί^-ΒΗΊιτιηθΓ ε. ά. 815),
τον Τυφώνα και τήν Έχιδναν άριστερά, τους οέ
Τρίτωνας δεξιά του θρόνου έν άναγλύφοις έπι τοΟ
κάτω μέρους τών πλαγίων πλευρών. Οΰτω εύρι-
σκόμεθα έν συμφωνία προς τήν περιγραφήν του
ΙΙαυσανίου μετα-/ειριζομένου περι τούτων το ρήμα
έ'στηκε (Γ' 18, 10). Μεταγενέστερος θρόνος του
μουσείου Σπάρτης είναι κεκλεισμένος μέχρι της
βάσεως και φέρει εκατέρωθεν λαξεύματα. Ούτω
Φαντάζομαι και τον τοΟ Απόλλωνος. Ομοίως πρέ-
πει νά φανταθώμεν θρόνους τινάς Λακωνικών άνα-
γλύφων ώς προς τήν μορφήν του κάτω μέρους τών
πλαγίων μερών και τήν θέσιν τών κατά τό μέρος
τούτο δφεων. Έπι της εσωτερικής δε επιφανείας
τών τριών τούτων πλευρών κα'ι ύπο τήν έδραν του
θρόνου ήσαν έξειργασμέναι αί λοιπαι παραστάσεις,
καθ'όλον το πλάτος τών τριών πλευρών (Παυσ.
Γ' 18,15).
Περί της έδρας του θρόνου συμφωνώ προς τον
ΓπΓίλνέίηοΙθΓ παραδεχόμενος ταύτην ούχ'ι συνεχή,
αλλά κατεσκευασυ.ένην διά καθέτων έπιαήκων ορ-
θογωνίων τεμαχίων, ώστε νά καταλείπηται αε-
ταξύ διάστημα έντελώς ελεύθερον, ούχ'ι ό'μως απο-
τελούν έντομήν, ώς δένεται αύτο ό ΡυΓί^αη-
§1θγ (ε. ά. 700 εΐκ. 136).Το0το έννοεΤ καϊ ό Παυ-
σανίας (Γ' 19, 1) λέγων: Τοΰ '&ρόνου δέ, ή κα§έ-
ζοιτο αν ό '&εός, ου διά παντός κατά τοντο συνε-
χούς δντος, άλλά καθέδρας παρεχομένου πλείονας,
παρά δε καΰέδραν έκάστην ϋπολειπομένης καϊ ευ-
ρυχωρίας, το μέσον εστίν ευρύχωρες μάλιστα και
άγαλμα έντανΰα ένέστηκε. Τό μέρος δηλ. όπου
ήθελε καΟήσει ό θεός, εάν ήδύνατο (η καϋέζοιτο αν
δ ϋ·εδς), δεν ήτο καθ' όλα συνεχές (το κατά τοϋτο,
δηλονότι, αναφέρεται εις το ή καϋέζοιτο αν κτλ.
ΤοΟτο δέ, το κατά τοντο ή το ή καϋ·έζοιτο αν κτλ.
ή ή έδρα, δεν ήτο συνεχές). Ώς καϋέδρας πρέπει
νά ύπολάβωμεν τα επιμήκη ορθογώνια τεμάχια
και ώς ευρυχωρίας το μεταξύ αυτών διάστημα.
Έν τώ εϋρυτέρω διαστήματι του μέσου (τό μέσον
εστίν ευρύχωρες μάλιστα) ίστατο το άγαλμα έξι-
κνούμενον μέχρι της βάσεως του θρόνου και έδρα-
ζόμενον επί της στέγης του βάθρου, έν ώ σημείω
εκείτο [εσωτερικώς ώ; εοεισαα Ό τάΐο; του Ύα-
κίνθου (προ. εΐκ. 26).
Τό άγαλμα του ΟεοΟ ήτο άρχαϊον και δεν ήτο
έργον του Βαθυκλέους (Παυσ. Γ' 19, 2)' "Εργον
δέ ου Βαϋ'υκλέους εστίν, άλλά άρχαϊον και ον συν
τέχνη πεποιΐ]μένον. δτι γάρ μη πρόσωπον αντω
και πόδες είσιν άκροι και χείρες, τό λοιπόν χαλκώ
κίονί έστιν είκασμένον. έχει δέ έπι τη κεφαλή κρά-
νος, λόγχ?]ν δέ έν ταΐς χερσι και τόξον. Λαμ-
βάνοντες ΰπ' οψιν ταΟτα και τά έκ της άνασκαφής
του Τσούντα προκύψαντα πορίσματα καταλήγομεν
εις το συμπέρασμα ό'τι έν τή θέσει, ενθα άνέσκα-
ψεν ούτος, εκείτο πιθανώς το άρχαϊον ξοανόμορφον
άγαλμα έπι βάθρου τινός ή βωμοΰ, προ τοΟ όποιου
προσήνεγκον θυσίας, ώς μαρτυροΰσι τά ευρήματα
του Τοούντα. Έν μεταγενεστέροις χρόνοις απεφα-
σίσθη νά άνεγερθή νέον μεγαλοπρεπές οικοδόμημα
προς τοποθέτησιν του άγάλματος έν τή ΰψηλοτέρα
θέσει του λόφου, ενθα ύπήρχεν ίσως προ πολλού ό
τάφος του Υακίνθου. Τό έργον άνετέθη τώ Βαθυ-
κλεΐ έπι τώ όρω νά διατηρήση το άρχαϊον ςόα-
νον ώς ίερώτερον παντός άλλου κα'ι νά συνδυάση
το οικοδόμημα ούτως, ώστε νά περιλάβη κα'ι τον
τάφον τοΟ Υακίνθου και νά δεχθή έπ' αύτοΰ τον
θρόνον και το άρχαιότερον άγαλμα, δ μόνον κατά
συνθήκην υποτίθεται ότι κάΟηται. Διά τούτο κατε-
σκευάσθη και ή έδρα του θρόνου κατά τον μνημο-
μονευθέντα τρόπον, μή ούσης δυνατής άλλης λύ-
σεως. Έάν το άγαλμα κατεσκευάζετο ύπο του Βα-
θυκλέους, ήθελε βεβαίως λάοει μορφήν καθημένου,
διότι ή τέχνη κατά τους χρόνους τούτους ειχεν
αρκούντως άναπτυχθή.
Μηνί ίανουαρίω 1912.
Φριδερίκος Βερΰάκης*
Εντός του ώς βωμοΟ βάθρου οπήρχεν ο τάφος
του Υακίνθου (Παυσ. Γ' 19, 3 του δέ Αγάλματος
το βάΰρον παρέχεται μεν βωμοϋ σχήμα, τεϋ·άφ§αι
δε τον Υάκινϋον έν αύτω . . .), ή φυσική δέ αύτοΟ
θέσις ήτο το μέσον τοΟ μνημείου, εφ οδ ήδράζετο
κατόπιν το άγαλμα και ό θρόνος (πρβ. είκ. 26. Ο
τάφος έσχεδιάσθη διά στιγμών).
Τον Ορόνον φαντάζομαι κεκλεισμένον έν ταϊς
τρισΐ πλευραϊς μέχρι της βάσεως, τάς δέ ύπο του
Παυσανίου (Γ' 18, 10) μνημονευομένας Χάριτας
καί "Ωρας ώς άκρα των δύο στενών πλευρών έμ-
προσθεν και όπισθεν (Ηίίζί^-ΒΗΊιτιηθΓ ε. ά. 815),
τον Τυφώνα και τήν Έχιδναν άριστερά, τους οέ
Τρίτωνας δεξιά του θρόνου έν άναγλύφοις έπι τοΟ
κάτω μέρους τών πλαγίων πλευρών. Οΰτω εύρι-
σκόμεθα έν συμφωνία προς τήν περιγραφήν του
ΙΙαυσανίου μετα-/ειριζομένου περι τούτων το ρήμα
έ'στηκε (Γ' 18, 10). Μεταγενέστερος θρόνος του
μουσείου Σπάρτης είναι κεκλεισμένος μέχρι της
βάσεως και φέρει εκατέρωθεν λαξεύματα. Ούτω
Φαντάζομαι και τον τοΟ Απόλλωνος. Ομοίως πρέ-
πει νά φανταθώμεν θρόνους τινάς Λακωνικών άνα-
γλύφων ώς προς τήν μορφήν του κάτω μέρους τών
πλαγίων μερών και τήν θέσιν τών κατά τό μέρος
τούτο δφεων. Έπι της εσωτερικής δε επιφανείας
τών τριών τούτων πλευρών κα'ι ύπο τήν έδραν του
θρόνου ήσαν έξειργασμέναι αί λοιπαι παραστάσεις,
καθ'όλον το πλάτος τών τριών πλευρών (Παυσ.
Γ' 18,15).
Περί της έδρας του θρόνου συμφωνώ προς τον
ΓπΓίλνέίηοΙθΓ παραδεχόμενος ταύτην ούχ'ι συνεχή,
αλλά κατεσκευασυ.ένην διά καθέτων έπιαήκων ορ-
θογωνίων τεμαχίων, ώστε νά καταλείπηται αε-
ταξύ διάστημα έντελώς ελεύθερον, ούχ'ι ό'μως απο-
τελούν έντομήν, ώς δένεται αύτο ό ΡυΓί^αη-
§1θγ (ε. ά. 700 εΐκ. 136).Το0το έννοεΤ καϊ ό Παυ-
σανίας (Γ' 19, 1) λέγων: Τοΰ '&ρόνου δέ, ή κα§έ-
ζοιτο αν ό '&εός, ου διά παντός κατά τοντο συνε-
χούς δντος, άλλά καθέδρας παρεχομένου πλείονας,
παρά δε καΰέδραν έκάστην ϋπολειπομένης καϊ ευ-
ρυχωρίας, το μέσον εστίν ευρύχωρες μάλιστα και
άγαλμα έντανΰα ένέστηκε. Τό μέρος δηλ. όπου
ήθελε καΟήσει ό θεός, εάν ήδύνατο (η καϋέζοιτο αν
δ ϋ·εδς), δεν ήτο καθ' όλα συνεχές (το κατά τοϋτο,
δηλονότι, αναφέρεται εις το ή καϋέζοιτο αν κτλ.
ΤοΟτο δέ, το κατά τοντο ή το ή καϋ·έζοιτο αν κτλ.
ή ή έδρα, δεν ήτο συνεχές). Ώς καϋέδρας πρέπει
νά ύπολάβωμεν τα επιμήκη ορθογώνια τεμάχια
και ώς ευρυχωρίας το μεταξύ αυτών διάστημα.
Έν τώ εϋρυτέρω διαστήματι του μέσου (τό μέσον
εστίν ευρύχωρες μάλιστα) ίστατο το άγαλμα έξι-
κνούμενον μέχρι της βάσεως του θρόνου και έδρα-
ζόμενον επί της στέγης του βάθρου, έν ώ σημείω
εκείτο [εσωτερικώς ώ; εοεισαα Ό τάΐο; του Ύα-
κίνθου (προ. εΐκ. 26).
Τό άγαλμα του ΟεοΟ ήτο άρχαϊον και δεν ήτο
έργον του Βαθυκλέους (Παυσ. Γ' 19, 2)' "Εργον
δέ ου Βαϋ'υκλέους εστίν, άλλά άρχαϊον και ον συν
τέχνη πεποιΐ]μένον. δτι γάρ μη πρόσωπον αντω
και πόδες είσιν άκροι και χείρες, τό λοιπόν χαλκώ
κίονί έστιν είκασμένον. έχει δέ έπι τη κεφαλή κρά-
νος, λόγχ?]ν δέ έν ταΐς χερσι και τόξον. Λαμ-
βάνοντες ΰπ' οψιν ταΟτα και τά έκ της άνασκαφής
του Τσούντα προκύψαντα πορίσματα καταλήγομεν
εις το συμπέρασμα ό'τι έν τή θέσει, ενθα άνέσκα-
ψεν ούτος, εκείτο πιθανώς το άρχαϊον ξοανόμορφον
άγαλμα έπι βάθρου τινός ή βωμοΰ, προ τοΟ όποιου
προσήνεγκον θυσίας, ώς μαρτυροΰσι τά ευρήματα
του Τοούντα. Έν μεταγενεστέροις χρόνοις απεφα-
σίσθη νά άνεγερθή νέον μεγαλοπρεπές οικοδόμημα
προς τοποθέτησιν του άγάλματος έν τή ΰψηλοτέρα
θέσει του λόφου, ενθα ύπήρχεν ίσως προ πολλού ό
τάφος του Υακίνθου. Τό έργον άνετέθη τώ Βαθυ-
κλεΐ έπι τώ όρω νά διατηρήση το άρχαϊον ςόα-
νον ώς ίερώτερον παντός άλλου κα'ι νά συνδυάση
το οικοδόμημα ούτως, ώστε νά περιλάβη κα'ι τον
τάφον τοΟ Υακίνθου και νά δεχθή έπ' αύτοΰ τον
θρόνον και το άρχαιότερον άγαλμα, δ μόνον κατά
συνθήκην υποτίθεται ότι κάΟηται. Διά τούτο κατε-
σκευάσθη και ή έδρα του θρόνου κατά τον μνημο-
μονευθέντα τρόπον, μή ούσης δυνατής άλλης λύ-
σεως. Έάν το άγαλμα κατεσκευάζετο ύπο του Βα-
θυκλέους, ήθελε βεβαίως λάοει μορφήν καθημένου,
διότι ή τέχνη κατά τους χρόνους τούτους ειχεν
αρκούντως άναπτυχθή.
Μηνί ίανουαρίω 1912.
Φριδερίκος Βερΰάκης*