DOI article:
Sborōnos, Iōannēs N.: Aiginēs anaglyphon anathēmatikon
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.14281#0265
ΑΙγίνης άνάγλνφον άναΦη ματικόν υπό Ι. Σβορώνον.
χαρακτηριστικών τοΰ προσώπου, οηλαοή το γνω-
στόν τοάνειον γένειον. ΚαΙ δέν είναι μεν όητώς
μεααρτυρημένον ότι ό αυτοκράτωρ ούτος έπεσκέ-
φθη ποτέ τά Μέγαρα, γνωρίζομεν όμως δτι έν τη
νεότητι αύτου, έπι Μ. Αυρηλίου, ήδη ων έν τιμή
και άξιώματι, οιέτριψεν έν Αθήναις χάριν σπου-
δών. Κατ' άκολουθίαν οέν είναι άττι'Οανον να έςέ-
δραμε τότε και εις τά Μέγαρα και, ώς εικός, να
έ'Ουσε τοις έγχωρίοις θεοϊς, ών μεταξύ πρωτίστην
θέσιν κατεΐ/εν ό Απόλλων και μάλιστα 6 Πύθιος,
καθ' ά οί συγγραφείς και τά νομίσματα μαρτυ-
ρουσι Γνωρίζομεν ο έκ της γενικής ιστορίας των
ευθύς κατόπιν -/ρόνων, οτι έν ταΐς πόλεσι της κυ-
ρίως "Ελλάδος μετά τάς νίκας του Σ. Σεουήρου
κατά του Πεσκενίου Νίγοου και τήν πεοι'Φημον
άλωσΐν του Βυζαντίου — κυοίως δέ αετά τά φο-
βέρα πλήγματα, δι ών ο Σ. Σεουήρος κατά τά ετη
194-199 μ. Χρ. έταπείνωσε τους επί των συνό-
ρων βαρβάρους εχθρούς του κράτους — έςηγέρθη
μέγας θαυμασμός, ού/ί άμιγής τρόμου και φό-
βου, ύπέρ της και άλλως ευεργετικής δι αύτάς
άρχής του Σ. Σεουήρου, θαυμασμός και κολα-
κεία ι , ών τεκμήρια έ'χομεν τά πολλά τιμητικά
ψηοίσματα, την ίδρυσιν ανδριάντων και την κοπήν
τοΟ άσυνήΟως μεγάλου πλήθους των πρός τιμήν
του Σ. Σεουήρου και των μελών της οικογενείας
αυτού νομισμάτων των Ελληνικών, μάλιστα δέ
τών Πελοποννησιακών, πόλεων 2. Δέν είναι άρα
άπίθανον ν' άνεαντ,σθησαν τότε και οί Μεγαοεΐς
τής επισκέψεως και θυσίας εκείνης του Σ. Σεουή-
ρου και νά απεικόνισαν αυτήν, ώς μέγα τι δια την
πόλιν αύτών γεγονός, έπι τών νομισμάτων αύτών.
Η οέ αληθώς σπανία και τελεία ταυτότης του
νομισματικού ΜεγαρικοΟ τύπου προς τον του ες
Αίγίνης ανάγλυφου διττώς δύναται νά έρμηνευθή.
Δυνάμεθα δηλαδή νά ύπολάβωμεν πρώτον, δτι το
άνάγλυφον τής Αίγίνης αρχικώς ήν ίδρυμένον ώς
ανάθημα προς Απόλλωνα Πύθιον έν Μεγάροις,
ένθα και θά έ/ρησίμευσεν ώς πρότυπον εις τον
σφραγιδογλύφον τοΟ νομίσματος, μετεκομίσθη δ ε-
κείθεν εις Αιγιναν, είτ' επί Καποδιστοίου κατά την
έν Αίγίνη τότε πρώτην συγκέντρωσιν τών έν τοις πέ-
1 Παυσαν. Α' 42, 5. Ιιη1ιοο£-(3&Γ(1ηβΓ, Ναπι. οοιηιη. οη
Ρ3118ίΐηί38, σελ. 6, 7, Γ.ίν. Α. ΙΧ-Χ.
2 Χέρτσβεργ, Ιστορία της Ίίλλάδος τοα. Β' σελ. 513 (;Λεταφ. Π.
Καρολίδου).
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΕ 1912
ρις τοποις οιεσπαρμενων αρχαιοτήτων, είτε και προ-
τερον ή βραδύτερον υπό τίνος τών εις διαρκή έμ-
πορικήν έπικοινωνίαν πρός τά απέναντι τής νήσου
αύτών κείμενα Μέγαρα ευρισκομένων Αιγινητών.
Δευτέρα, και δή πιθανωτέρα, είναι ή ύπόθεσις κα-
θ' ήν έν τε τοις Μεγάροις και τή Αίγίνη θά άνέ-
κειντο πανόμοΐα αγάλματα και άνάγλυΦα τοΟ αύ-
του τύπου, καθ' ά και έν άλλαις -πόλεσι τής Ελ-
λάδος, άς άπηριθμήσαμεν έν τή έν άρνη μνημο-
νευθείση μελέτη ημών. Π λατρεία του Απόλλω-
νος έν Αίγίνη είναι μεμαρτυρημένη και δή άρ·/αι-
οτάτη' αύτο τό άνάγλυφον ήμών ευρέθη, ώς είττο·
μεν, πλησίον τής θέσεως, έν ή άνεκαλύφθη εις τών
αδρών τεμένους Απόλλωνος», ήτοι του έν τω
έπιφανεστάτω τόπω τής πόλεως Απολλώνιου (ΙΟ
IV 2. Π αυσαν. Β' 30, 1. Ιηιηοο£-θ3Γάηβι·, Νυηι.
Οοηιΐϊίβηί. οη Ραιίδ&ηΐδδ Ρ1. Ε, 11). Κατ άκο-
λουθίαν ή έν τή νήσω υπαρξις λατρείας Απόλ-
λωνος Πυθίου είναι -ιθανοοτάτη, άφ' ού υ.άλιστα
και αύτη ή Πυθία παρέπεμψέ ποτε εις Αίγιναν τους
ζητοΟντας /ρησμόν ά~αλλαγής από του πιέζοντος
αύτούς αύ-/μοΰ "Ελληνας (Παυσαν. Β' 29,7).
Κατά ταύτα το ές Αιγίνης άνάγλυφον αυξάνει
κατά μίαν τάς πόλεις, άς άπηριθμήσαμεν ώς κα-
τενούσας άντίγοαΦα του έν Δελφοϊς Πυθικού όα-
φαλοΰ". Άνάγλυφον ο έτερον οημοσιευθέν ενταύθα
έσχάτως (ΑΕ 1911, 33, είκ. 21) ύπό του κ. Κου-
οουνιώτου ααοτυοεΐ τήν και έν Έοετοία της Εϋ-
βοίας ύπαοΗιν πυθικού δμφαλοΟ και Πυθίου Απόλ-
λωνος.'Εν δέ τή άρτι δημοσιευθείση μελέτη ήμών
Φως επί τοϋ Παρθενώνος έδειξα μεν ότι τοιοΟτος
ομφαλός υπήρχε και έν τώ κέντρω τοΟ εμβαδού
τής 'Α/ροπόλεως τών Αθηνών (ΔΕΝΑ τόμ. ΙΔ'
σελ. 226 κέ.).
Πρός τούς έπ'ι του πυθικού ομφαλού ισταμένους
και προς τά δύο αντίθετα σημεία του ορίζοντος
άποβλέ-οντας αετούς συνδέεται, κατ' έμέ, μέγα
ιστορικόν και άρ/αιολογικον -ρόβλημα, έςόχως
ένδιαφέρον ήμα.ς τούς "Ελληνας και δυνάμενον, ώς
φρονώ, νά λυθή δι'αύτών, ήτοι το τής καταγωγής
και παραστάσεως του δικεφάλου άετοΰ του Βυζαν-
τιακου κοάτους.Περί τούτου όμως, έκτενοΟς οεομέ-
νου άνα-τύςεως, θέλομεν πραγματευθή βραδύτερον.
Ιωάννης Ν. Σβορώνος.
34
χαρακτηριστικών τοΰ προσώπου, οηλαοή το γνω-
στόν τοάνειον γένειον. ΚαΙ δέν είναι μεν όητώς
μεααρτυρημένον ότι ό αυτοκράτωρ ούτος έπεσκέ-
φθη ποτέ τά Μέγαρα, γνωρίζομεν όμως δτι έν τη
νεότητι αύτου, έπι Μ. Αυρηλίου, ήδη ων έν τιμή
και άξιώματι, οιέτριψεν έν Αθήναις χάριν σπου-
δών. Κατ' άκολουθίαν οέν είναι άττι'Οανον να έςέ-
δραμε τότε και εις τά Μέγαρα και, ώς εικός, να
έ'Ουσε τοις έγχωρίοις θεοϊς, ών μεταξύ πρωτίστην
θέσιν κατεΐ/εν ό Απόλλων και μάλιστα 6 Πύθιος,
καθ' ά οί συγγραφείς και τά νομίσματα μαρτυ-
ρουσι Γνωρίζομεν ο έκ της γενικής ιστορίας των
ευθύς κατόπιν -/ρόνων, οτι έν ταΐς πόλεσι της κυ-
ρίως "Ελλάδος μετά τάς νίκας του Σ. Σεουήρου
κατά του Πεσκενίου Νίγοου και τήν πεοι'Φημον
άλωσΐν του Βυζαντίου — κυοίως δέ αετά τά φο-
βέρα πλήγματα, δι ών ο Σ. Σεουήρος κατά τά ετη
194-199 μ. Χρ. έταπείνωσε τους επί των συνό-
ρων βαρβάρους εχθρούς του κράτους — έςηγέρθη
μέγας θαυμασμός, ού/ί άμιγής τρόμου και φό-
βου, ύπέρ της και άλλως ευεργετικής δι αύτάς
άρχής του Σ. Σεουήρου, θαυμασμός και κολα-
κεία ι , ών τεκμήρια έ'χομεν τά πολλά τιμητικά
ψηοίσματα, την ίδρυσιν ανδριάντων και την κοπήν
τοΟ άσυνήΟως μεγάλου πλήθους των πρός τιμήν
του Σ. Σεουήρου και των μελών της οικογενείας
αυτού νομισμάτων των Ελληνικών, μάλιστα δέ
τών Πελοποννησιακών, πόλεων 2. Δέν είναι άρα
άπίθανον ν' άνεαντ,σθησαν τότε και οί Μεγαοεΐς
τής επισκέψεως και θυσίας εκείνης του Σ. Σεουή-
ρου και νά απεικόνισαν αυτήν, ώς μέγα τι δια την
πόλιν αύτών γεγονός, έπι τών νομισμάτων αύτών.
Η οέ αληθώς σπανία και τελεία ταυτότης του
νομισματικού ΜεγαρικοΟ τύπου προς τον του ες
Αίγίνης ανάγλυφου διττώς δύναται νά έρμηνευθή.
Δυνάμεθα δηλαδή νά ύπολάβωμεν πρώτον, δτι το
άνάγλυφον τής Αίγίνης αρχικώς ήν ίδρυμένον ώς
ανάθημα προς Απόλλωνα Πύθιον έν Μεγάροις,
ένθα και θά έ/ρησίμευσεν ώς πρότυπον εις τον
σφραγιδογλύφον τοΟ νομίσματος, μετεκομίσθη δ ε-
κείθεν εις Αιγιναν, είτ' επί Καποδιστοίου κατά την
έν Αίγίνη τότε πρώτην συγκέντρωσιν τών έν τοις πέ-
1 Παυσαν. Α' 42, 5. Ιιη1ιοο£-(3&Γ(1ηβΓ, Ναπι. οοιηιη. οη
Ρ3118ίΐηί38, σελ. 6, 7, Γ.ίν. Α. ΙΧ-Χ.
2 Χέρτσβεργ, Ιστορία της Ίίλλάδος τοα. Β' σελ. 513 (;Λεταφ. Π.
Καρολίδου).
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΕ 1912
ρις τοποις οιεσπαρμενων αρχαιοτήτων, είτε και προ-
τερον ή βραδύτερον υπό τίνος τών εις διαρκή έμ-
πορικήν έπικοινωνίαν πρός τά απέναντι τής νήσου
αύτών κείμενα Μέγαρα ευρισκομένων Αιγινητών.
Δευτέρα, και δή πιθανωτέρα, είναι ή ύπόθεσις κα-
θ' ήν έν τε τοις Μεγάροις και τή Αίγίνη θά άνέ-
κειντο πανόμοΐα αγάλματα και άνάγλυΦα τοΟ αύ-
του τύπου, καθ' ά και έν άλλαις -πόλεσι τής Ελ-
λάδος, άς άπηριθμήσαμεν έν τή έν άρνη μνημο-
νευθείση μελέτη ημών. Π λατρεία του Απόλλω-
νος έν Αίγίνη είναι μεμαρτυρημένη και δή άρ·/αι-
οτάτη' αύτο τό άνάγλυφον ήμών ευρέθη, ώς είττο·
μεν, πλησίον τής θέσεως, έν ή άνεκαλύφθη εις τών
αδρών τεμένους Απόλλωνος», ήτοι του έν τω
έπιφανεστάτω τόπω τής πόλεως Απολλώνιου (ΙΟ
IV 2. Π αυσαν. Β' 30, 1. Ιηιηοο£-θ3Γάηβι·, Νυηι.
Οοηιΐϊίβηί. οη Ραιίδ&ηΐδδ Ρ1. Ε, 11). Κατ άκο-
λουθίαν ή έν τή νήσω υπαρξις λατρείας Απόλ-
λωνος Πυθίου είναι -ιθανοοτάτη, άφ' ού υ.άλιστα
και αύτη ή Πυθία παρέπεμψέ ποτε εις Αίγιναν τους
ζητοΟντας /ρησμόν ά~αλλαγής από του πιέζοντος
αύτούς αύ-/μοΰ "Ελληνας (Παυσαν. Β' 29,7).
Κατά ταύτα το ές Αιγίνης άνάγλυφον αυξάνει
κατά μίαν τάς πόλεις, άς άπηριθμήσαμεν ώς κα-
τενούσας άντίγοαΦα του έν Δελφοϊς Πυθικού όα-
φαλοΰ". Άνάγλυφον ο έτερον οημοσιευθέν ενταύθα
έσχάτως (ΑΕ 1911, 33, είκ. 21) ύπό του κ. Κου-
οουνιώτου ααοτυοεΐ τήν και έν Έοετοία της Εϋ-
βοίας ύπαοΗιν πυθικού δμφαλοΟ και Πυθίου Απόλ-
λωνος.'Εν δέ τή άρτι δημοσιευθείση μελέτη ήμών
Φως επί τοϋ Παρθενώνος έδειξα μεν ότι τοιοΟτος
ομφαλός υπήρχε και έν τώ κέντρω τοΟ εμβαδού
τής 'Α/ροπόλεως τών Αθηνών (ΔΕΝΑ τόμ. ΙΔ'
σελ. 226 κέ.).
Πρός τούς έπ'ι του πυθικού ομφαλού ισταμένους
και προς τά δύο αντίθετα σημεία του ορίζοντος
άποβλέ-οντας αετούς συνδέεται, κατ' έμέ, μέγα
ιστορικόν και άρ/αιολογικον -ρόβλημα, έςόχως
ένδιαφέρον ήμα.ς τούς "Ελληνας και δυνάμενον, ώς
φρονώ, νά λυθή δι'αύτών, ήτοι το τής καταγωγής
και παραστάσεως του δικεφάλου άετοΰ του Βυζαν-
τιακου κοάτους.Περί τούτου όμως, έκτενοΟς οεομέ-
νου άνα-τύςεως, θέλομεν πραγματευθή βραδύτερον.
Ιωάννης Ν. Σβορώνος.
34