DOI Artikel:
Bersakēs, Friderikos: Tou Athēnēsin Asklēpieou oikēsmata
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14277#0088
56 Τον Αϋήνησιν Ασκληπιείου οικήματα· νπδ Φρ. Βερσάκη.
θοστατών. Έκ τούτου συμπεραίνομεν δτι ο απο-
κοπείς ορθοστάτης έξετείνετο ετι προς δυσμάς προ-
σαρμοζόμενος προς έτερον, και ότι κατά τήν κα-
τασκευήν τοΰ ανοίγματος άφηρέθη δ πρώτος και
άπεκόπη άγροίκως το υπέρ το τοίχωμα τοΰ ανοί-
γματος εξέχον μέρος του δευτέρου. Εξάγεται λοι-
πόν δτι έν τη. άρχαιοτέρα έπο/η ή θόλος ήτο πηγή
παρέχουσα άπλώς το έν τω ίερώ άπαιτούμενον
υδ(ορ, το οέ άνοιγμα αυτής πλαισιούμενον δια θυ-
ρώματος θα εϊχεν άνάλογον μορφήν προς το της
μεταγενεστέρας πηγής τής στοάς του Εύμένους
(ΑΕ 1912 πίν. 4). Εσωτερικώς το ύδωρ συνέρ-
ρεεν εντός όχετοΰ περιθέοντος τήν βάσιν τής θόλου.
Άπετελεϊτο αύτη έκ κυκλοτερών μαρμάρινων
πλακών ύψ. 0 60, πά/. 0'20, κειμένων δε εις
0*60 άπόστασιν άπό του βράχου έπ'ι θεμελίων.Έκ
τούτων σώζονται νΰν τέσσαρες μόνον. Τό άνώμα-
λον λίθινον τοίχωμα τής θόλου έξωμαλύνθη ένια-
χοΰ παρά τήν βάσιν διά δόμων (.Τίκΐθίοΐι έ'. ά.
177, είκ. 19).
Φαίνεται όμως οτι το έκρέον έκ τής πηγής ύδωρ
διωχετεύετο κα'ι εις άλλα τοΰ ίεροΰ μέρη προς αλ-
λάς χρήσεις, ώς μαρτυρεί ή ύπαρξις μικρού οχε-
τοΰ άγοντος έκτος τής θόλου. Έν μεταγενεστέροις
χρόνοις προς τή χρήσει ταύτη |τής θόλου θά προ-
σετέθη και ή χρήσις τής πλύσεως τών ασθενών,
ου ένεκεν κατεσκευάσθη το άνοιγμα, όπως είσέρ-
χωνται.
Η θόλος μετά ταύτα μετεβλήθη εις χριστιανικον
παρεκκλήσιον [,ΠιάβίβΙι, ε.ά. 177, Κουμανονδης
έν Άθηναίω τόμ. Ε' 527 κέ.).
Ό στυλοβάτης τής στοάς σύγκειται έκ πλακών
ύμηττίου λίθου ύψ. 0'20, πλ. 0'81 , μήκ. 0*88-
0'98. Μία αόνον τών ποο: ανατολάς πλακών έ'νει
μήκος διπλάσιον, ή δε πρώτη έκ δυσμών μήκος
1*16. Τρεις πλάκες άντιστοιχοΰσι προς το μετα-
ξόνιον, αί δέ άρμογαι τών δύο εκατέρωθεν πλα-
κών συμπίπτουσι προς τον άξονα τοΰ κίονος. Προ-
σηρμόσθησαν δέ έξαιρέτως κα'ι συνεδέθησαν, πλήν
τίνων, διά συνδέσμων I. Έκ τών άρχ_αιοτέρων
πλακών διετηρήθησαν μόνον περϊ τάς 36, αί δέ
λοιπα'ι άντικατεστάθησαν έν τοΤς μεταγενεστέροις
χρόνοι: · Έξ αυτών έλλείπουσι νυν 7 περίπου
(είκ. 1-3).
Τπό τον στυλοοάτην κείται οευτέρα βαθμϊς έκ
πώρου, ής ό άναβαθμός έχει ύψ. 0'24 και πλάτ.
0*29. Αί πλάκες, έξ ών αποτελείται ή βαθμ'ις
αύτη, χρησιμεύουσα κα'ι ώς εύθυντηρία, έ'χουσιν
ίσον μήκος προς έκείνας τοΰ στυλοβάτου, αί δέ άρ-
μογαι αυτών έναλλάσσονται. Και έκ τών πλακών
τούτων έλλείπουσι νΟν τίνες.
Προ τής βαθμίδος ταύτης παρατηρούνται που
ίχνη επαφής, προερχόμενα πιθανώς έξ ΰορορρ^ς
τεθείσης προ αυτής, ώς έσχεδίασα έν τή άναπα-
ραστάσει είκ. 4, 5.
Οί δωρικοί κίονες τής προσόψεως τοΰ πρώτου
ορόφου κατεσκευάσθησαν έξ ύμηττίου λίθου, έκ
πεντελησίου δέ τά κιονόκρανα. Η κάτω διάμετρος
αύτών ήτο 0*75, ή δέ άνω 0*58' ραβδώσεις είχον
20.Έκ τών κιόνων σώζονται δύο μόνοι σπόνδυλοι,
ών εις τεθραυμένος έ'χει ύψος 1*20 (είκ. 6).
Έκ τών κιονοκράνων σώζεται μόνον έν, αλλά
μεταγενεστέρας κατασκευής, ώς δεικνύει ή εργασία
και ή έπϊ τής άνω επιφανείας υπάρχουσα οπή γάμ-
οου μ,ετ ' αύλακος (ΑΕ 1909 234 είκ. 13). Διετή-
ρησαν όμως το πρώτον σχήμα, πλήν τών μετα-
ολη θ έν των δακτυλ ίων.
Έκ λίθου ύμηττίου κατεσκευάσθησαν ωσαύτως
και το έπιστύλιον και το τρίγλυφον (είκ. 7) έχοντα
πλάτος 0"70 περίπου, ϊό πλάτος τοΰτο κατορ-
θώθη νά έξακριβωθή νυν μόνον έκ τής άποκαλύ-
ψεως του άπεικονιζομένου τριγλύφου, έξαχθέντος
έκ μεγάλου σωρού ογκολίθων. Ή έσουτερική επι-
φάνεια τοΰ τριγλύφου είναι εύτελώς έξειργασμένη.
Ίσως νά προέρχηται τοΰτο έκ τής μεταγενεστέρας
χρήσεως τοΰ λίθου. Δυνάμεθα όμως νά ύποθέσω-
μεν οτι εμεινεν ατελές. Πάντως όμως το νΰν πα-
ρατηρούμενον πλάτος δέν θά άπέχη πολύ τοΰάλη-
θοΰς. Διότι το πλάτος τοΰ θριγκοΰ τοΰ έν Τεγέα
ναοΰ τής Αλέας, έχοντος τάς αύτάς άναλόγους,
άλλά διπλασίας διαστάσεις, είναι 1' 43" ώστε ό
θριγκος τής στοάς έπρεπε νά εχ_η πλάτος 0*715,
έάν ήθέλομεν τηρήσει τήν άνκλογίαν. Έν τή προ-
ηγουμένη μου δημοσιεύσει δέν έσημείωσα άκριβώς
τό πλάτος, διότι ένεκα τής συσσωρεύσεως τών λί-
θων και τής λαβυρινθοειδοΰς μέχρι τότε καταστά-
σεως τοΰ ίεροΰ ουδέν τεμάχιον ήδυνάμην νά κατα-
μετρήσω εύχερώς, έκ τούτου δέ προέκυψε τό σφάλ-
μα. Αν και το πλάτος ήτο άσύνηθες, ένόμισα οτι
είχομεν μίαν έξαίρεσιν.
6-7-13.
θοστατών. Έκ τούτου συμπεραίνομεν δτι ο απο-
κοπείς ορθοστάτης έξετείνετο ετι προς δυσμάς προ-
σαρμοζόμενος προς έτερον, και ότι κατά τήν κα-
τασκευήν τοΰ ανοίγματος άφηρέθη δ πρώτος και
άπεκόπη άγροίκως το υπέρ το τοίχωμα τοΰ ανοί-
γματος εξέχον μέρος του δευτέρου. Εξάγεται λοι-
πόν δτι έν τη. άρχαιοτέρα έπο/η ή θόλος ήτο πηγή
παρέχουσα άπλώς το έν τω ίερώ άπαιτούμενον
υδ(ορ, το οέ άνοιγμα αυτής πλαισιούμενον δια θυ-
ρώματος θα εϊχεν άνάλογον μορφήν προς το της
μεταγενεστέρας πηγής τής στοάς του Εύμένους
(ΑΕ 1912 πίν. 4). Εσωτερικώς το ύδωρ συνέρ-
ρεεν εντός όχετοΰ περιθέοντος τήν βάσιν τής θόλου.
Άπετελεϊτο αύτη έκ κυκλοτερών μαρμάρινων
πλακών ύψ. 0 60, πά/. 0'20, κειμένων δε εις
0*60 άπόστασιν άπό του βράχου έπ'ι θεμελίων.Έκ
τούτων σώζονται νΰν τέσσαρες μόνον. Τό άνώμα-
λον λίθινον τοίχωμα τής θόλου έξωμαλύνθη ένια-
χοΰ παρά τήν βάσιν διά δόμων (.Τίκΐθίοΐι έ'. ά.
177, είκ. 19).
Φαίνεται όμως οτι το έκρέον έκ τής πηγής ύδωρ
διωχετεύετο κα'ι εις άλλα τοΰ ίεροΰ μέρη προς αλ-
λάς χρήσεις, ώς μαρτυρεί ή ύπαρξις μικρού οχε-
τοΰ άγοντος έκτος τής θόλου. Έν μεταγενεστέροις
χρόνοις προς τή χρήσει ταύτη |τής θόλου θά προ-
σετέθη και ή χρήσις τής πλύσεως τών ασθενών,
ου ένεκεν κατεσκευάσθη το άνοιγμα, όπως είσέρ-
χωνται.
Η θόλος μετά ταύτα μετεβλήθη εις χριστιανικον
παρεκκλήσιον [,ΠιάβίβΙι, ε.ά. 177, Κουμανονδης
έν Άθηναίω τόμ. Ε' 527 κέ.).
Ό στυλοβάτης τής στοάς σύγκειται έκ πλακών
ύμηττίου λίθου ύψ. 0'20, πλ. 0'81 , μήκ. 0*88-
0'98. Μία αόνον τών ποο: ανατολάς πλακών έ'νει
μήκος διπλάσιον, ή δε πρώτη έκ δυσμών μήκος
1*16. Τρεις πλάκες άντιστοιχοΰσι προς το μετα-
ξόνιον, αί δέ άρμογαι τών δύο εκατέρωθεν πλα-
κών συμπίπτουσι προς τον άξονα τοΰ κίονος. Προ-
σηρμόσθησαν δέ έξαιρέτως κα'ι συνεδέθησαν, πλήν
τίνων, διά συνδέσμων I. Έκ τών άρχ_αιοτέρων
πλακών διετηρήθησαν μόνον περϊ τάς 36, αί δέ
λοιπα'ι άντικατεστάθησαν έν τοΤς μεταγενεστέροις
χρόνοι: · Έξ αυτών έλλείπουσι νυν 7 περίπου
(είκ. 1-3).
Τπό τον στυλοοάτην κείται οευτέρα βαθμϊς έκ
πώρου, ής ό άναβαθμός έχει ύψ. 0'24 και πλάτ.
0*29. Αί πλάκες, έξ ών αποτελείται ή βαθμ'ις
αύτη, χρησιμεύουσα κα'ι ώς εύθυντηρία, έ'χουσιν
ίσον μήκος προς έκείνας τοΰ στυλοβάτου, αί δέ άρ-
μογαι αυτών έναλλάσσονται. Και έκ τών πλακών
τούτων έλλείπουσι νΟν τίνες.
Προ τής βαθμίδος ταύτης παρατηρούνται που
ίχνη επαφής, προερχόμενα πιθανώς έξ ΰορορρ^ς
τεθείσης προ αυτής, ώς έσχεδίασα έν τή άναπα-
ραστάσει είκ. 4, 5.
Οί δωρικοί κίονες τής προσόψεως τοΰ πρώτου
ορόφου κατεσκευάσθησαν έξ ύμηττίου λίθου, έκ
πεντελησίου δέ τά κιονόκρανα. Η κάτω διάμετρος
αύτών ήτο 0*75, ή δέ άνω 0*58' ραβδώσεις είχον
20.Έκ τών κιόνων σώζονται δύο μόνοι σπόνδυλοι,
ών εις τεθραυμένος έ'χει ύψος 1*20 (είκ. 6).
Έκ τών κιονοκράνων σώζεται μόνον έν, αλλά
μεταγενεστέρας κατασκευής, ώς δεικνύει ή εργασία
και ή έπϊ τής άνω επιφανείας υπάρχουσα οπή γάμ-
οου μ,ετ ' αύλακος (ΑΕ 1909 234 είκ. 13). Διετή-
ρησαν όμως το πρώτον σχήμα, πλήν τών μετα-
ολη θ έν των δακτυλ ίων.
Έκ λίθου ύμηττίου κατεσκευάσθησαν ωσαύτως
και το έπιστύλιον και το τρίγλυφον (είκ. 7) έχοντα
πλάτος 0"70 περίπου, ϊό πλάτος τοΰτο κατορ-
θώθη νά έξακριβωθή νυν μόνον έκ τής άποκαλύ-
ψεως του άπεικονιζομένου τριγλύφου, έξαχθέντος
έκ μεγάλου σωρού ογκολίθων. Ή έσουτερική επι-
φάνεια τοΰ τριγλύφου είναι εύτελώς έξειργασμένη.
Ίσως νά προέρχηται τοΰτο έκ τής μεταγενεστέρας
χρήσεως τοΰ λίθου. Δυνάμεθα όμως νά ύποθέσω-
μεν οτι εμεινεν ατελές. Πάντως όμως το νΰν πα-
ρατηρούμενον πλάτος δέν θά άπέχη πολύ τοΰάλη-
θοΰς. Διότι το πλάτος τοΰ θριγκοΰ τοΰ έν Τεγέα
ναοΰ τής Αλέας, έχοντος τάς αύτάς άναλόγους,
άλλά διπλασίας διαστάσεις, είναι 1' 43" ώστε ό
θριγκος τής στοάς έπρεπε νά εχ_η πλάτος 0*715,
έάν ήθέλομεν τηρήσει τήν άνκλογίαν. Έν τή προ-
ηγουμένη μου δημοσιεύσει δέν έσημείωσα άκριβώς
τό πλάτος, διότι ένεκα τής συσσωρεύσεως τών λί-
θων και τής λαβυρινθοειδοΰς μέχρι τότε καταστά-
σεως τοΰ ίεροΰ ουδέν τεμάχιον ήδυνάμην νά κατα-
μετρήσω εύχερώς, έκ τούτου δέ προέκυψε τό σφάλ-
μα. Αν και το πλάτος ήτο άσύνηθες, ένόμισα οτι
είχομεν μίαν έξαίρεσιν.
6-7-13.