DOI article:
Bersakēs, Friderikos: Tou Athēnēsin Asklēpieou oikēsmata
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.14277#0097
Τον Αΰήνησιν Ασκληπιείου οικήματα' νπδ Φ. Βερσάκη. 6ο
Έκ των ένουσών τους κύκλου; τοΟ στυλοβάτου
-γραμμών και εξ άλλων στοιχείων (σελ. 63) συμ-
περαίνομεν δτι τά -ρώτα μετακιόνια διαστήματα
ήσαν πεφραγμένα οία δόμων. Τούτους άνευρίσκο-
μεν έκ των διαστάσεων αυτών (είκ. 15" 16). Δια
τούτων πάλιν προσοιορίζομεν ακριβώς το ύψος του
πρώτου ορόφου της στοάς (σελ. 64).
Έκ των ανωτέρω εξάγεται δτι ύπάρχουσιν ά-
παντα τά απαιτούμενα στοιχεία ό'πως συμπληρωθη
ακριβώς όλάκληρον το πρόσωπον τοΟ πρώτου ορό-
φου της στοάς (είκ. 4. ο. 9).
Έάν ή στοά ήτο μονώροφος, το γεϊσον αύτής
ί)ά ήτο ώς συνήθως κεκλιμένον κατά τήν άνω επι-
φάνειαν. Αλλά τοΰτο είναι δριζόντιον και φέρει
έπ'ι τής άνω επιφανείας εγχάρακτους κύκλους και
ΎράΐΑμ.άς ένούσας αύτού;. Εκ τούτων λοιπόν άπο-
δεικνύεται κατ'άναμφισβήτητον τρόπον δτι ή στοά
είχε δύο ορόφους και ότι τά μετακιόνια έφράσ-
σοντο οιά θωρακείων.
Ό ρυθμός τοΰ δευτέρου ορόφου των στοών είναι
συνήθως διάφορος του έν τω πρώτω, οί δέ κίονες
του δευτέρου κείνται έπ'ι των του πρώτου, παρεν-
τεΟειμένου του θριγκοΰ, και έ'χουσι συνήθως μέ-
γεθος τοσούτον, ώστε νά σχηματίζηται από της
βάσεως του υποκειμένου κίονος μέ/ρι τής κορυοής
του υπερκειμένου κόλουρος κώνος. Τοΰτο παοατη-
ρεϊται έκ των πλαγίων έν τή στοά του Αττάλου.
Κατά ταΰτα ή κάτω διάμετρος τοΟ έν τω δευτέοω
όρόφω κίονος έπρεπε νά είναι ολίγον τι έλάσσων
τής άνω διαμέτρου του υποκειμένου κίονος. Οι έπ'ι
του μεταγενεστέρου γείσου (είκ. 11. 12) κύκλοι
έ'χουσι τό μέγεθος τοΰτο περίπου, αλλ οί επί τοΟ
άρ/αιοτέρου (είκ. 10) είναι μικρότεροι. Δέν γνω-
ρίζομεν τους λόγους τής διαφοράς ταύτης. Ή οί
κίονες ήσαν έν τη αρχαιότερα κατασκευή λεπτότε-
ροι ή ήσαν όμοιοι προς τους μεταγενεστέρους και
τότε ό κύκλος ούτος άντιστοιχεΐ προς τήν άνω διά-
αετρον τοΰ κίονος, ήτις έπρεπε κατά σύμπτωσιν
νά έχη το μέγεθος τοΰτο. Δυστυχώς ουδεμία άπάν-
τησις δύναται νά λύση τήν άπορίαν ταύτην, διότι
ουδείς τών άρ'χαίων κιόνων σώζεται. Περί τοΟ με-
ταγενεστέρου όμως μεγέθους τών κιόνων δεν υπάρ-
χει άμφιβολία, διότι, ώς είπομεν, οί κίονες προέρ-
χονται έκ τής στοάς ώς αποδεικνύεται έκ τών
έπ' αύτών οπών. Ούτοι δέ οί κίονες έ'χουσιν άκοι-
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΕ 1913
βώς το μέγεθος τών μεταγενεστέρων κύκλων, όπερ
είναι κα'ι το σύνηθες. Ενεκα τής άιλΦίβολίας ταύ-
της συνεπλήρωσα καθ' ύπόθεσιν έν τή άναπαρα-
στάσει (είκ. 5) τους αρχαιότερους κίονας κατά το
δεδομένον μέγεθος τών υπαρχόντων μεταγενεστέ-
ρων, άλλ' άνευ ραβδώσεων.
Έκ τοΰ άρχαιοτέρου θριγκοΰ τοΰ δευτέρου ορό-
φου δεν ευρέθη δυστυχώς μέχρι τοΰδε τεμάχιόν τι,
άλλά μόνον τά μεταγενέστερα λείψανα. Περί τού-
των δυνάμεθα να είπωμεν μόνον ότι προέρχονται
άσφαλώς εκ τίνος στοάς τοΰ Ασκληπιείου. Διότι
είναι τόσον πολλά τά μέλη ταΰτα και τά πλείστα
τόσον βαρέα, ώστε αποκλείεται ή υπόνοια ότι είναι
δυνατόν νά μετεκομίσθησαν άλλοθεν. Επειδή δέ
δύο είναι αί μεγάλαι στοαί τοΰ Ασκληπιείου, συμ-
περαίνομεν ότι ταΰτα προέρχονται έκ τής ετέρας
τών δύο, προς άς έκ συμπτώσεως δύνανται νά προ-
σαρμοσθώσιν. Άλλ' έάν παρατηρήσωμεν ότι ή
έλάσσων στοά (ΑΕ 1912 πίν. 4 Γ) δεικνύει έξαί-
ρετον έργασίαν κα'ι ούδεμιαν ενοειξιν παρέχει μετα-
γενεστέρας έπισ/.ευής, τά δέ περί ών ό λόγος άρ-
χιτεκτονικά μέλη είναι έντελώς ευτελή, ήθέλομεν
μάλλον πιστεύσει οτι προέρχονται έκ τής μεγάλης
στοάς, ήτις έπεσκευάσθη κατ' έπανάληψιν. Διά
τους λόγους τούτους άφήκα τά μέλη ταΰτα κα'ι έν
τή άρχαιοτέρα συμπληρώσει (είκ. 4" ο' 9).
Πρέπει ό'μως νά σημειώσωμεν ότι έπιστύλιά
τίνα έχοντα διάφορον μήκος μόνον εις τάς μικράς
πλευράς ήδύναντο νά τεθώσιν.
Τό ύψος τοΰ δευτέρου ορόφου έλήφθη καθ ύπό-
θεσιν οια τοΰ πολλαπλασιασμού της κατω οιαμε-
τρου τοΰ κίονος έπ'ι 8-9, άριθμοΰ συνήθους έν τοις
άοναιοτέοοις νοόνοις. Ποο; το ύ'Ι/ος τοΰτο οαως
συμφωνεί και τό σωζόμενον ύψος τοΰ οπισθίου τοί-
χου, έάν επ'αύτοΰ τεθή ό δόμος είκ. 13 κα'ι ό θριγ-
κός. Φαίνεται δέ τοΰτο κα'ι έκ τοΰ έξωμαλισμένου
βράχου, δεικνύοντος εις τ'ο υψος τοΰτο σημεΐάν τι
όριζόντιον προερχόμενον πιθανώς έκ τής έπ αύτοΰ
έπαφής τής στέγης.
Εξάγεται λοιπόν ότι βεβαία είναι μόνον ή σνμ-
πλήρωσις τον πρώτον όρόφον, ούχι δε πολν άπέ-
γοντα τής άληϋείας ή τον δεύτερον.
Β'). Ναός προ τής ανατολικής ατοάς.
Προ τής μεγάλης στοά: κείνται τά θεμέλια έκ
9
Έκ των ένουσών τους κύκλου; τοΟ στυλοβάτου
-γραμμών και εξ άλλων στοιχείων (σελ. 63) συμ-
περαίνομεν δτι τά -ρώτα μετακιόνια διαστήματα
ήσαν πεφραγμένα οία δόμων. Τούτους άνευρίσκο-
μεν έκ των διαστάσεων αυτών (είκ. 15" 16). Δια
τούτων πάλιν προσοιορίζομεν ακριβώς το ύψος του
πρώτου ορόφου της στοάς (σελ. 64).
Έκ των ανωτέρω εξάγεται δτι ύπάρχουσιν ά-
παντα τά απαιτούμενα στοιχεία ό'πως συμπληρωθη
ακριβώς όλάκληρον το πρόσωπον τοΟ πρώτου ορό-
φου της στοάς (είκ. 4. ο. 9).
Έάν ή στοά ήτο μονώροφος, το γεϊσον αύτής
ί)ά ήτο ώς συνήθως κεκλιμένον κατά τήν άνω επι-
φάνειαν. Αλλά τοΰτο είναι δριζόντιον και φέρει
έπ'ι τής άνω επιφανείας εγχάρακτους κύκλους και
ΎράΐΑμ.άς ένούσας αύτού;. Εκ τούτων λοιπόν άπο-
δεικνύεται κατ'άναμφισβήτητον τρόπον δτι ή στοά
είχε δύο ορόφους και ότι τά μετακιόνια έφράσ-
σοντο οιά θωρακείων.
Ό ρυθμός τοΰ δευτέρου ορόφου των στοών είναι
συνήθως διάφορος του έν τω πρώτω, οί δέ κίονες
του δευτέρου κείνται έπ'ι των του πρώτου, παρεν-
τεΟειμένου του θριγκοΰ, και έ'χουσι συνήθως μέ-
γεθος τοσούτον, ώστε νά σχηματίζηται από της
βάσεως του υποκειμένου κίονος μέ/ρι τής κορυοής
του υπερκειμένου κόλουρος κώνος. Τοΰτο παοατη-
ρεϊται έκ των πλαγίων έν τή στοά του Αττάλου.
Κατά ταΰτα ή κάτω διάμετρος τοΟ έν τω δευτέοω
όρόφω κίονος έπρεπε νά είναι ολίγον τι έλάσσων
τής άνω διαμέτρου του υποκειμένου κίονος. Οι έπ'ι
του μεταγενεστέρου γείσου (είκ. 11. 12) κύκλοι
έ'χουσι τό μέγεθος τοΰτο περίπου, αλλ οί επί τοΟ
άρ/αιοτέρου (είκ. 10) είναι μικρότεροι. Δέν γνω-
ρίζομεν τους λόγους τής διαφοράς ταύτης. Ή οί
κίονες ήσαν έν τη αρχαιότερα κατασκευή λεπτότε-
ροι ή ήσαν όμοιοι προς τους μεταγενεστέρους και
τότε ό κύκλος ούτος άντιστοιχεΐ προς τήν άνω διά-
αετρον τοΰ κίονος, ήτις έπρεπε κατά σύμπτωσιν
νά έχη το μέγεθος τοΰτο. Δυστυχώς ουδεμία άπάν-
τησις δύναται νά λύση τήν άπορίαν ταύτην, διότι
ουδείς τών άρ'χαίων κιόνων σώζεται. Περί τοΟ με-
ταγενεστέρου όμως μεγέθους τών κιόνων δεν υπάρ-
χει άμφιβολία, διότι, ώς είπομεν, οί κίονες προέρ-
χονται έκ τής στοάς ώς αποδεικνύεται έκ τών
έπ' αύτών οπών. Ούτοι δέ οί κίονες έ'χουσιν άκοι-
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΕ 1913
βώς το μέγεθος τών μεταγενεστέρων κύκλων, όπερ
είναι κα'ι το σύνηθες. Ενεκα τής άιλΦίβολίας ταύ-
της συνεπλήρωσα καθ' ύπόθεσιν έν τή άναπαρα-
στάσει (είκ. 5) τους αρχαιότερους κίονας κατά το
δεδομένον μέγεθος τών υπαρχόντων μεταγενεστέ-
ρων, άλλ' άνευ ραβδώσεων.
Έκ τοΰ άρχαιοτέρου θριγκοΰ τοΰ δευτέρου ορό-
φου δεν ευρέθη δυστυχώς μέχρι τοΰδε τεμάχιόν τι,
άλλά μόνον τά μεταγενέστερα λείψανα. Περί τού-
των δυνάμεθα να είπωμεν μόνον ότι προέρχονται
άσφαλώς εκ τίνος στοάς τοΰ Ασκληπιείου. Διότι
είναι τόσον πολλά τά μέλη ταΰτα και τά πλείστα
τόσον βαρέα, ώστε αποκλείεται ή υπόνοια ότι είναι
δυνατόν νά μετεκομίσθησαν άλλοθεν. Επειδή δέ
δύο είναι αί μεγάλαι στοαί τοΰ Ασκληπιείου, συμ-
περαίνομεν ότι ταΰτα προέρχονται έκ τής ετέρας
τών δύο, προς άς έκ συμπτώσεως δύνανται νά προ-
σαρμοσθώσιν. Άλλ' έάν παρατηρήσωμεν ότι ή
έλάσσων στοά (ΑΕ 1912 πίν. 4 Γ) δεικνύει έξαί-
ρετον έργασίαν κα'ι ούδεμιαν ενοειξιν παρέχει μετα-
γενεστέρας έπισ/.ευής, τά δέ περί ών ό λόγος άρ-
χιτεκτονικά μέλη είναι έντελώς ευτελή, ήθέλομεν
μάλλον πιστεύσει οτι προέρχονται έκ τής μεγάλης
στοάς, ήτις έπεσκευάσθη κατ' έπανάληψιν. Διά
τους λόγους τούτους άφήκα τά μέλη ταΰτα κα'ι έν
τή άρχαιοτέρα συμπληρώσει (είκ. 4" ο' 9).
Πρέπει ό'μως νά σημειώσωμεν ότι έπιστύλιά
τίνα έχοντα διάφορον μήκος μόνον εις τάς μικράς
πλευράς ήδύναντο νά τεθώσιν.
Τό ύψος τοΰ δευτέρου ορόφου έλήφθη καθ ύπό-
θεσιν οια τοΰ πολλαπλασιασμού της κατω οιαμε-
τρου τοΰ κίονος έπ'ι 8-9, άριθμοΰ συνήθους έν τοις
άοναιοτέοοις νοόνοις. Ποο; το ύ'Ι/ος τοΰτο οαως
συμφωνεί και τό σωζόμενον ύψος τοΰ οπισθίου τοί-
χου, έάν επ'αύτοΰ τεθή ό δόμος είκ. 13 κα'ι ό θριγ-
κός. Φαίνεται δέ τοΰτο κα'ι έκ τοΰ έξωμαλισμένου
βράχου, δεικνύοντος εις τ'ο υψος τοΰτο σημεΐάν τι
όριζόντιον προερχόμενον πιθανώς έκ τής έπ αύτοΰ
έπαφής τής στέγης.
Εξάγεται λοιπόν ότι βεβαία είναι μόνον ή σνμ-
πλήρωσις τον πρώτον όρόφον, ούχι δε πολν άπέ-
γοντα τής άληϋείας ή τον δεύτερον.
Β'). Ναός προ τής ανατολικής ατοάς.
Προ τής μεγάλης στοά: κείνται τά θεμέλια έκ
9