DOI Artikel:
Bersakēs, Friderikos: Nikiou naos
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14277#0116
84 Νικίου ναός' ύπο Φ. Βερσάκη.
σματα των καλών χρόνων (ΑΜ 1889 227 « λν&8
ζιιη&οΐΐδί; άΐβ ΟοηβίΓαοΙϊοη αηΐ>θ1τϊ££ί, 80 βίβΐιί
ά'ιβ Τθοίιηίΐί άβν 8ίβϊη&Γΐ)θίίαη§ υηά δίβίηΐη-
§αη§· άαΓΟίιααδ ηϊοΐιί ΜηίθΓ άθΓ]'θηί§θη 3η άθη
ΡβπΙίΙθίβοΐΊθη Ββαίβη ζαηϊβΐτ».
Σπουδαίαν συμβολήν εις την κατάταξιν του νάοΟ
εις το τέλος της Ε' π. Χρ. εκατονταετηρίδας πα-
ρέχει ή πληροφορία του Πλουτάρχου, καθ' ήν ό
Νικίας Ό Νικηράτου ίδρυσε, πλην των άλλων ανα-
θημάτων, και ναόν, εις ον κατέΟετον τους εκά-
στοτε ώς έπαθλον λαμβανόμενους τρίποδας (Νικίου
Είκών 10. Υδραγωγείου δπιο&εν Ενμενείον στοάς ίχνη.
Γ 3 ... ό τοΓς γβρηγίκοϊς τρίποσιν υποκείμενος
έν Διονύσου νεώς). Ή τόσον σαφής μαρτυρία έδη-
υ.ιούογησε σύγνυσίν τινα, ποοκαλέσασα αακοάν
βιβλιογραφίαν. Έν έ'τει 188ο (ΑΜ 225) έπίστευ-
σεν ό ϋοΓρίβΙά ότι ή θέσις του ναοΰ τοΰ Νικίου
εύρίσκετο προς Ν του ναου της Νίκης, επειδή κά-
τωθεν τούτου εκειντο πλείστα αρχιτεκτονικά μέλη
εκ των της πύλης του Ββιιΐβ. Βραδύτερον (1889)
άνήρεσε τήν γνώμην ταύτην (ΑΜ 63) και παρε-
δέχθη οτι τά θεμέλια του ναου* ήσαν εκείνα, άτινα
εγώ έδέχθην ώς μέλη του δυσμικοΰ προπύλου του
Ασκληπιείου (ΑΕ 1912 πίν. 4). Εις τήν δευτέ-
ραν γνώμην ήχθη ό ϋοΓρΐβΙά, επειδή έν τω ύπό
τον ναόν της Νίκης χώρω ετέθη ύπό του Ι,ο11ϊη§
(ΑΜ 1886 322) τό Ήρώον του Αιγέως. Άλλα
και τήν δευτέραν είκασίαν άνεκάλεσεν Ό ϋοΐ'ρϊβΐά
πρό τίνος, μετά τήν άνακάλυψιν της άκριβοΰς θέ-
σεως τοΟ ναου του Νικίου (ΑΜ 1911 55 κέ.).
θέλων όμως τότε (ΑΜ 1885 226) νά συμβι-
οάση τά πράγματα προς τήν μαρτυρίαν τοΰ Πλου-
τάρχου παρεδέχθη δύο ναούς, ών τον μεν ένόμισε
κατασκευασθέντα ύπό τοΟ Νικίου του Νικόδημου
και, προσνείμας αύτώ τά γνωστά αρχιτεκτονικά
λείψανα, έτοποθέτησεν έπ'ι τών θεμελίων του προ-
πύλου τοΰ Ασκληπιείου, τον δε ίδρυθέντα ύπό τοΟ
αρχαιοτέρου Νικίου εθηκεν έπι τών προς Ν τοΰ Διο-
νυσιακοΟ θεάτρου εκ τροχμαλοπαγών λίθων θεμε-
λίων. Προς τήν τελευταίαν γνώμην συνε'ϋώνησε
και ό Εβΐδοΐι (λνβΐ1ι§·Θ8θ1ΐθη1ίθ 100) , άνήρεσε
δέ αύτήν ύστερον (Ετ&ηοδ νϊηάοβοη. 1893 2).
ϊπέρ ταύτης έίεφράσθη κα'ι ό Ιιιοίθϊοΐι (έ'. ά.
283 σημ. 12). Διεφώνησε προς τούτους ό ΓαΓί;-
λν&η§1βΓ (Βθποΐιίβ ά. Μπηοΐι. Αΐί&άβιηϊβ 1901
413 17) παραδεξάμενος ότι ή προς το Διονυσιακον
θέατρον παράλληλος σχεδόν θέσις τών έκτροχμα-
λοπαγών λίθων θεμελίων έμαρτύρει ύπέρ της συγ-
χρόνου προς το θέατρον κατασκευής αύτών και της
έπ' αύτών οΐκοδομήσεως ναου του νεωτέρου Διο-
νύσου, του φέροντος το ύπό του Παυσανίου άνα-
οερόμενον άγαλμα του Αλκαμένους (Παυσ. Α'
20 3). Διότι έκ της πληροφορίας του Πλουτάρχου
έςαγεται ότι ό ναός τοΰ Νικίου ήτο άπλους τις
ναός έν τω ίερώ τοΰ Διονύσου και ούχι ό ναός της
κυρίας λατρείας του θεού. 'Ασπαζόμενος πληρέ-
στατα τήν γνώμην του ΡανίΛν&η§Ίθΐ' νομίζω ότι
ή τελευταία ύπόθεσις του Όδΐ'ρ£βΜ καταπίπτει
παντελώς. 'Αφ' οδ όμως και ό ϋόι·ρ£βΙά συνεφώ-
νησεν ήδη ότι ό ναός τοΟ Νικίου εκείτο έπ'ι τών
προς νότον της Εύμενείου στοάς θεμελίων, μένει
προς συζήτησιν ή γνώμη του ϋίηβαιοΟΓ ότι επί
τών θεμελίων τούτων εκείτο ό ναός τοΰ Νικίου του
Νικοδήμου, εξ ού προέρχονται πάντα τά μνημο-
νευθέντα άρχιτεκτονικά μέλη, ό κατά 100 ετη
δηλαδή νεώτερος ναός. θά καταλήΗωμεν τότε εις
το συμπέρασμα ότι ΰπήρχον δύο ναοί, ό ύπό τοΰ
Πλουτάρχου άναφερόμενος άρχαιάτερος και ό κατά
τήν έπι τοΰ έπιστυλίου έπιγραφήν νεώτερος. Διότι
ούδεμία δύναται νά ύπάρςη άμφιβολία περ'ι της
αληθείας της πληροφορίας του Πλουτάρχου. Ή
γνώμη δέ ότι ή μαρτυρία τοΰ Πλουτάρχου προέ-
σματα των καλών χρόνων (ΑΜ 1889 227 « λν&8
ζιιη&οΐΐδί; άΐβ ΟοηβίΓαοΙϊοη αηΐ>θ1τϊ££ί, 80 βίβΐιί
ά'ιβ Τθοίιηίΐί άβν 8ίβϊη&Γΐ)θίίαη§ υηά δίβίηΐη-
§αη§· άαΓΟίιααδ ηϊοΐιί ΜηίθΓ άθΓ]'θηί§θη 3η άθη
ΡβπΙίΙθίβοΐΊθη Ββαίβη ζαηϊβΐτ».
Σπουδαίαν συμβολήν εις την κατάταξιν του νάοΟ
εις το τέλος της Ε' π. Χρ. εκατονταετηρίδας πα-
ρέχει ή πληροφορία του Πλουτάρχου, καθ' ήν ό
Νικίας Ό Νικηράτου ίδρυσε, πλην των άλλων ανα-
θημάτων, και ναόν, εις ον κατέΟετον τους εκά-
στοτε ώς έπαθλον λαμβανόμενους τρίποδας (Νικίου
Είκών 10. Υδραγωγείου δπιο&εν Ενμενείον στοάς ίχνη.
Γ 3 ... ό τοΓς γβρηγίκοϊς τρίποσιν υποκείμενος
έν Διονύσου νεώς). Ή τόσον σαφής μαρτυρία έδη-
υ.ιούογησε σύγνυσίν τινα, ποοκαλέσασα αακοάν
βιβλιογραφίαν. Έν έ'τει 188ο (ΑΜ 225) έπίστευ-
σεν ό ϋοΓρίβΙά ότι ή θέσις του ναοΰ τοΰ Νικίου
εύρίσκετο προς Ν του ναου της Νίκης, επειδή κά-
τωθεν τούτου εκειντο πλείστα αρχιτεκτονικά μέλη
εκ των της πύλης του Ββιιΐβ. Βραδύτερον (1889)
άνήρεσε τήν γνώμην ταύτην (ΑΜ 63) και παρε-
δέχθη οτι τά θεμέλια του ναου* ήσαν εκείνα, άτινα
εγώ έδέχθην ώς μέλη του δυσμικοΰ προπύλου του
Ασκληπιείου (ΑΕ 1912 πίν. 4). Εις τήν δευτέ-
ραν γνώμην ήχθη ό ϋοΓρΐβΙά, επειδή έν τω ύπό
τον ναόν της Νίκης χώρω ετέθη ύπό του Ι,ο11ϊη§
(ΑΜ 1886 322) τό Ήρώον του Αιγέως. Άλλα
και τήν δευτέραν είκασίαν άνεκάλεσεν Ό ϋοΐ'ρϊβΐά
πρό τίνος, μετά τήν άνακάλυψιν της άκριβοΰς θέ-
σεως τοΟ ναου του Νικίου (ΑΜ 1911 55 κέ.).
θέλων όμως τότε (ΑΜ 1885 226) νά συμβι-
οάση τά πράγματα προς τήν μαρτυρίαν τοΰ Πλου-
τάρχου παρεδέχθη δύο ναούς, ών τον μεν ένόμισε
κατασκευασθέντα ύπό τοΟ Νικίου του Νικόδημου
και, προσνείμας αύτώ τά γνωστά αρχιτεκτονικά
λείψανα, έτοποθέτησεν έπ'ι τών θεμελίων του προ-
πύλου τοΰ Ασκληπιείου, τον δε ίδρυθέντα ύπό τοΟ
αρχαιοτέρου Νικίου εθηκεν έπι τών προς Ν τοΰ Διο-
νυσιακοΟ θεάτρου εκ τροχμαλοπαγών λίθων θεμε-
λίων. Προς τήν τελευταίαν γνώμην συνε'ϋώνησε
και ό Εβΐδοΐι (λνβΐ1ι§·Θ8θ1ΐθη1ίθ 100) , άνήρεσε
δέ αύτήν ύστερον (Ετ&ηοδ νϊηάοβοη. 1893 2).
ϊπέρ ταύτης έίεφράσθη κα'ι ό Ιιιοίθϊοΐι (έ'. ά.
283 σημ. 12). Διεφώνησε προς τούτους ό ΓαΓί;-
λν&η§1βΓ (Βθποΐιίβ ά. Μπηοΐι. Αΐί&άβιηϊβ 1901
413 17) παραδεξάμενος ότι ή προς το Διονυσιακον
θέατρον παράλληλος σχεδόν θέσις τών έκτροχμα-
λοπαγών λίθων θεμελίων έμαρτύρει ύπέρ της συγ-
χρόνου προς το θέατρον κατασκευής αύτών και της
έπ' αύτών οΐκοδομήσεως ναου του νεωτέρου Διο-
νύσου, του φέροντος το ύπό του Παυσανίου άνα-
οερόμενον άγαλμα του Αλκαμένους (Παυσ. Α'
20 3). Διότι έκ της πληροφορίας του Πλουτάρχου
έςαγεται ότι ό ναός τοΰ Νικίου ήτο άπλους τις
ναός έν τω ίερώ τοΰ Διονύσου και ούχι ό ναός της
κυρίας λατρείας του θεού. 'Ασπαζόμενος πληρέ-
στατα τήν γνώμην του ΡανίΛν&η§Ίθΐ' νομίζω ότι
ή τελευταία ύπόθεσις του Όδΐ'ρ£βΜ καταπίπτει
παντελώς. 'Αφ' οδ όμως και ό ϋόι·ρ£βΙά συνεφώ-
νησεν ήδη ότι ό ναός τοΟ Νικίου εκείτο έπ'ι τών
προς νότον της Εύμενείου στοάς θεμελίων, μένει
προς συζήτησιν ή γνώμη του ϋίηβαιοΟΓ ότι επί
τών θεμελίων τούτων εκείτο ό ναός τοΰ Νικίου του
Νικοδήμου, εξ ού προέρχονται πάντα τά μνημο-
νευθέντα άρχιτεκτονικά μέλη, ό κατά 100 ετη
δηλαδή νεώτερος ναός. θά καταλήΗωμεν τότε εις
το συμπέρασμα ότι ΰπήρχον δύο ναοί, ό ύπό τοΰ
Πλουτάρχου άναφερόμενος άρχαιάτερος και ό κατά
τήν έπι τοΰ έπιστυλίου έπιγραφήν νεώτερος. Διότι
ούδεμία δύναται νά ύπάρςη άμφιβολία περ'ι της
αληθείας της πληροφορίας του Πλουτάρχου. Ή
γνώμη δέ ότι ή μαρτυρία τοΰ Πλουτάρχου προέ-