DOI article:
Xyngopulos, Andreas: Attikēs Byzantiakoi naoi
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.14277#0172
140 Αττικής Βνζαντιακοι ναοί' νπο Α. Ξνγγοπονλου.
γάζοντο οι' άμφικλινοΟς, ώς είπομεν, στέγης. Αί
τρεϊς κόγχαι τοΟ ίεροΟ είναι και έξωθεν κυλινδρι-
καί, ώς και έ'σωθεν. Τούτων, ώς συνήθως, ή με-
σαία είναι μεγαλειτέρα τών δύο άλλων (εΐΗ.12).
Ή είσοδος του ναού φαίνεται ότι έν άρνή' ήτο
Τ I Λ. Η 1
έπί της βορείου πλευράς, διότι έπ αύτης διακρί-
νονται σαφώς τά ίχνη τοξοειδούς θύρας, ήτις όμως
νυν είναι τετοιχισμένη 2. Παράδοξον φαίνεται ότι
ή προς βορράν αύτη είσοδος δεν εχει άνοιχθη κα-
νονικώς, Ιν αναλογία δηλαδή προς τήν ύπερκει-
μένην καμάραν. Έξωθεν, υπεράνω της τετοιχι-
σμένης εισόδου, διακρίνονται ίχνη τοιχογραφίας
παριστανούσης το έκ της Άποκαλύψεως ληφθέν
είκονογραφίκόν θέμα της ετοιμασίας του Οοόνου,
ώς δηλοΐ ή λίαν ζωηρώς διατηρούμενη δια λευκού
χρώματος γεγραμμένη επιγραφή:
Η 6ΤΟΙΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΘΡΟΝΟΥ
Έν τω μέσω του τοίχου τοΟ φράττοντος τήν
είσοδον ταυτην ευρίσκεται μικρόν παράθυρον' υπε-
ράνω δέ της τοιχογραφίας υπάρχει άλλο τοιούτον
τοξοειδές και τέλος υπεράνω τούτου άλλο μικρόν
κομψότατον δίλοβον παράθυρον, δπερ δμως έ'χει
Είχών 11. Κιονόκρανον. κα; 7.ύτο νΟν φραχθή. Γεννάται.νυν το ζήτημα εάν
προ της κεκλεισμένης ταύτης εισόδου ύπήρχέ ποτε
φερε και τοιχογραφίας, δέν σώζεται δμως νυν ού- πρόπυλον, ώς θά ήδύνατά τις νά είκάση έκ της
δέν ίχνος αύτών, διότι δλος ό ναός, ούδέ τών κιό- υπέρ αυτήν υπάρξεως της τοιχογραφίας. Φαίνεται
νων εξαιρουμένων, έχει έπιχρισθή δι' άσβεστου. ό'μως δτι ούδέν τοιούτον υπήρχε, καθ' ό'σον ουδέν
Έν τη βορειοδυτική μόνον γωνία περισώζονται ίχνος έπί του τοίχου διεσώθη. Ή υπαρξις δέ τοι-
τοιχογραφίαι τινές, άλλ' αύται φαίνονται πολύ χογραφίας επί της εξωτερικής πλευράς του ναου
μεταγενέστερα1.. είναι μέν σπανία άλλ' ουχί και πρωτοφανής. Ούδέ
Έξωτερικώς ό ό'λος ναός στηρίζεται δια της νο- είναι τό παράδειγμα μοναδικόν, καθόσον εχομεν και
τίου πλευράς έπί τίνος εξέχοντος βράχου, ή δέ οψις άλλο παράδειγμα τούτου και μάλιστα έν Αθήναις,
αύτου είναι άπλουστάτη και μόνον όσον άφορα τήν Ό ΝεροΟτσος αναφέρει 3 ότι μέχρι του 1852 έσώ-
τοιχοδομίαν παρουσιάζει λεπτομέρειας τινάς ένδια- ζοντο ίχνη τοιχογραφιών έπί της μεσημβρινής
φερούσας. Ο τρουλλος εχει λίαν ύψηλον οκτώπλευ- πλευράς της Παναγίας Γοργοεπηκόου. Πολλαχου
ρον τύμπανον.Έπί εκάστης δέ πλευράς τό τύμπα- τοΟ οικοδομήματος είναι έντετοιχισμένα τεμάχια
νον φέρει κομψότατον τοξοειδές προς τά άνω παρά- γλυπτών κοσμημάτων και άρχιτεκτονικών μελών
θυρον, προσέτι δέ εκάστη πλευρά άπολήγει άνω εις ληφθέντα έκ παλαιοτέρων χριστιανικών ναών, με-
τόξον υπερβαίνον τήν βάσιν του σφαιρικού έπικαλύμ- ταξύ δέ μάλιστα τών λίθων τών χρησιμοποιηθέντων
ματος, τοΟ κυρίως καλουμένου τρούλλου 1. Τπο τον προς εμφραξιν της προς βορράν εισόδου ύπάρχει τε-
τροΰλλον ΰπάρχουσιν αί δύο διασταυρούμενα; κα- μάχιον φαιού μαρμάρου φέρον μονόγραμμα ομοιον
μάραι αί σχηματίζουσα! τον σταυρόν, αί'τινες έστε-
2 Έν τώ διαγράυ.μ.χτ'. παρίσταται αύτη δια διασταυοουΐΑενων
1 Τό σφαιρικόν Επικάλυμμα του ύ- όψει τρούλλου ενει πολλάκις γραμμών,
έπισκευασβή, διό και δέν -αρουσιάζει τήν άρ·/έγονον αορφήν. 3 Χριστιανικά! Άθηναι (ΔΙΕΕ 1892 83).
Ετνπ. 12-10-13.
γάζοντο οι' άμφικλινοΟς, ώς είπομεν, στέγης. Αί
τρεϊς κόγχαι τοΟ ίεροΟ είναι και έξωθεν κυλινδρι-
καί, ώς και έ'σωθεν. Τούτων, ώς συνήθως, ή με-
σαία είναι μεγαλειτέρα τών δύο άλλων (εΐΗ.12).
Ή είσοδος του ναού φαίνεται ότι έν άρνή' ήτο
Τ I Λ. Η 1
έπί της βορείου πλευράς, διότι έπ αύτης διακρί-
νονται σαφώς τά ίχνη τοξοειδούς θύρας, ήτις όμως
νυν είναι τετοιχισμένη 2. Παράδοξον φαίνεται ότι
ή προς βορράν αύτη είσοδος δεν εχει άνοιχθη κα-
νονικώς, Ιν αναλογία δηλαδή προς τήν ύπερκει-
μένην καμάραν. Έξωθεν, υπεράνω της τετοιχι-
σμένης εισόδου, διακρίνονται ίχνη τοιχογραφίας
παριστανούσης το έκ της Άποκαλύψεως ληφθέν
είκονογραφίκόν θέμα της ετοιμασίας του Οοόνου,
ώς δηλοΐ ή λίαν ζωηρώς διατηρούμενη δια λευκού
χρώματος γεγραμμένη επιγραφή:
Η 6ΤΟΙΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΘΡΟΝΟΥ
Έν τω μέσω του τοίχου τοΟ φράττοντος τήν
είσοδον ταυτην ευρίσκεται μικρόν παράθυρον' υπε-
ράνω δέ της τοιχογραφίας υπάρχει άλλο τοιούτον
τοξοειδές και τέλος υπεράνω τούτου άλλο μικρόν
κομψότατον δίλοβον παράθυρον, δπερ δμως έ'χει
Είχών 11. Κιονόκρανον. κα; 7.ύτο νΟν φραχθή. Γεννάται.νυν το ζήτημα εάν
προ της κεκλεισμένης ταύτης εισόδου ύπήρχέ ποτε
φερε και τοιχογραφίας, δέν σώζεται δμως νυν ού- πρόπυλον, ώς θά ήδύνατά τις νά είκάση έκ της
δέν ίχνος αύτών, διότι δλος ό ναός, ούδέ τών κιό- υπέρ αυτήν υπάρξεως της τοιχογραφίας. Φαίνεται
νων εξαιρουμένων, έχει έπιχρισθή δι' άσβεστου. ό'μως δτι ούδέν τοιούτον υπήρχε, καθ' ό'σον ουδέν
Έν τη βορειοδυτική μόνον γωνία περισώζονται ίχνος έπί του τοίχου διεσώθη. Ή υπαρξις δέ τοι-
τοιχογραφίαι τινές, άλλ' αύται φαίνονται πολύ χογραφίας επί της εξωτερικής πλευράς του ναου
μεταγενέστερα1.. είναι μέν σπανία άλλ' ουχί και πρωτοφανής. Ούδέ
Έξωτερικώς ό ό'λος ναός στηρίζεται δια της νο- είναι τό παράδειγμα μοναδικόν, καθόσον εχομεν και
τίου πλευράς έπί τίνος εξέχοντος βράχου, ή δέ οψις άλλο παράδειγμα τούτου και μάλιστα έν Αθήναις,
αύτου είναι άπλουστάτη και μόνον όσον άφορα τήν Ό ΝεροΟτσος αναφέρει 3 ότι μέχρι του 1852 έσώ-
τοιχοδομίαν παρουσιάζει λεπτομέρειας τινάς ένδια- ζοντο ίχνη τοιχογραφιών έπί της μεσημβρινής
φερούσας. Ο τρουλλος εχει λίαν ύψηλον οκτώπλευ- πλευράς της Παναγίας Γοργοεπηκόου. Πολλαχου
ρον τύμπανον.Έπί εκάστης δέ πλευράς τό τύμπα- τοΟ οικοδομήματος είναι έντετοιχισμένα τεμάχια
νον φέρει κομψότατον τοξοειδές προς τά άνω παρά- γλυπτών κοσμημάτων και άρχιτεκτονικών μελών
θυρον, προσέτι δέ εκάστη πλευρά άπολήγει άνω εις ληφθέντα έκ παλαιοτέρων χριστιανικών ναών, με-
τόξον υπερβαίνον τήν βάσιν του σφαιρικού έπικαλύμ- ταξύ δέ μάλιστα τών λίθων τών χρησιμοποιηθέντων
ματος, τοΟ κυρίως καλουμένου τρούλλου 1. Τπο τον προς εμφραξιν της προς βορράν εισόδου ύπάρχει τε-
τροΰλλον ΰπάρχουσιν αί δύο διασταυρούμενα; κα- μάχιον φαιού μαρμάρου φέρον μονόγραμμα ομοιον
μάραι αί σχηματίζουσα! τον σταυρόν, αί'τινες έστε-
2 Έν τώ διαγράυ.μ.χτ'. παρίσταται αύτη δια διασταυοουΐΑενων
1 Τό σφαιρικόν Επικάλυμμα του ύ- όψει τρούλλου ενει πολλάκις γραμμών,
έπισκευασβή, διό και δέν -αρουσιάζει τήν άρ·/έγονον αορφήν. 3 Χριστιανικά! Άθηναι (ΔΙΕΕ 1892 83).
Ετνπ. 12-10-13.