DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.14277#0266
234
Αγγελίαι.
Αναγοάφιονί Α') Αρκαδίας· Οπό Α. Αρβανιτοπούλου. Β') Αττικής: Σουνίου· Οπό Β.Στάη. Γ") Ηπείρου: α') βορείων τόπων 1) Βυζαντιακά
μνημεία· υπό Φ. Βερσάκη. 2) ανασκαφαί· Οπό Α. Εναγγελίδου. β') Νικοπόλεως' Οπό 4. Φιλαδελφέως. Δ') Θέοαου Οπό ΛΓ.
Ρωμαίου. Ε') Θεσσαλία;· Οπό Α. Αρβανιτοπούλον. Γ') Α'νω Μακεδονίας· Οπό ΛΓ. Παπαδάκη. Ι') Χίου· Οπό ΛΓ. Κονρον-
νιώτου. Η') Αμφιαρείου' Οπό /?. 4.
Α') Αρκαδίας.
Άπό του [Ληνός σεπτεμβρίου μετακληθεϊς ώς υ.έλος του εν Αθή-
ναις Άρχαιολογικοΰ συμβουλίου, μετέβην εντολή του ΓΤπουργείου είς
τον Άρκαδικόν 'Ορχομενον πρός έξασφάλισιν τών ευρημ.άτων των
υπό της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σ'/ολής γενομένων δοκιμαστικών
ανασκαφών, αί'τινες ύπήρξαν λίαν επιτυχείς· ευρέθησαν δήλα δή εν τή
κάτω πόλει δύο ναοί. ών ό μεν, άνοίνυμος ετι, διατηρεί ίκανόν μέ-
ρος του στερεοβάτου και πολλά κιονόκρανα δωρικά λαμ.πρών χρόνων,
ό δέ τής Μεοοπολίτιδος Αρτέμιδος ολίγα ϊχνη και βάσιν μεγάλου
βωαοΰ' εύοε'θη και το βονλεντηριον και υπέρ τά δέκα προξενικά ψη-
φίσματα έπί -/αλκών πλακιδίων παρ' αυτό, τό ΰέατρον έν αρκούντως
καλή καταστάσει και λίαν διαφέρον, και άλλα τινά αρχαία οικοδομή-
ματα, τά μάλιστα κατεστραμμένα. Τά κινητά αρχαία ώρίσθη να τε-
θώσιν έν οίκήματι, όπερ έδωρησεν ή κοινότης Καλπακίου, ί'να χρη-
σιμεύση ώς μουσείον.
Απόστολος Σ. ' Δρβανιτότζονλλος.
Β'). Αττικής.
Σοννίον. Συνεχισθεισών και κατά τό φθινόπωρον του παρόντος
έτους τών έν Σουνίω ανασκαφών, έξηρευνήθη ή έν τώ περιβόλω τοΰ
ναοΰ τής 'Αθηνάς και κατά τό άνατολικομεσημβρινον αυτοΰ, τεχνητή
επίχωαις, περί ης έγράψαμεν, κατά τό παρελθόν έτος, και έν τώ πε-
ριοδικώ τούτω, τά δέοντα.
ΈξακολουθοΟντες την άνασκαφήν έκ Βορρά πρός Νότον και εΟρί-
σκοντες πάντοτε τά αυτά μικρά αναθήματα τοΰ Γ' πΧ. αιώνος (αγ-
γεία «κορινθιακά», ειδώλια πήλινα κτλ.) πρός δέ και μέλη αρχιτε-
κτονικά τοΰ Οπό τών Περσών, πιθανώς, καταστραφέντος μικρόν ναοΰ
τής Αθηνάς, άπηντήσαμεν, έπί τοΰ στερεοΰ ήδη έδάφους, λάξευυ.α
βαθύ, ορθογωνίου σχήματος διαστάσεων 2Ό0Χ3Ό0. Τό λάξευμα
τοΰτο, έπ'ι έδάφου; επικλινούς κείμενον, παρεΐχεν, έκ προίτης όψεως,
την ίδέαν θαλαμοειδοΰς τάφου έπί τοΰ βράχου λελαξευμένου, προϊού-
σης δαως τής ανασκαφής αύτοΰ, έδείχθη ότι τό όρυγμα τοΰτο, τό
κατά τάς δύο κυρίως γωνίας αυτοΰ, τάς προ; δυσμάς, κανονικότατα
έπί τοΰ βράχου λελαξευμ,ένον, άλλον είχε σκοπόν. Πρόκειται πιθανώς
πεοί φρέατος. Αέγομεν πιθανώς, διότι δεν κατωρθοίσαμεν, διακοπείσης
τής ανασκαφής ένεκα βροχών, να έρευνήσωμεν αυτό μέχρι τοΰ τέρματος
αύτου. Τό όρυγμα, στενούμενον άνωμά?.α>ς7 λόγιο δυσχερειών πάντως
τοΰ έκοραχισμοΰ (τή; συστάσεω; τοΰ βράχου μή οΟ'σης όμοιοειδοΰς)
περιορίζεται βαθμηδόν (εϊ; βάθος 10 μέτρων άπό τής επιφανείας τοΰ
άλαξεύτου φυσικοΰ έδάφου;) εϊς επίμηκες ορθογώνιον όρυγμα (2 μ.
Χ '/2) άγνοίστου εισέτι βάθους. Αλλά τό περί έργον εΐνε ότι και 3Ϊς δ
έξίχθημεν βάθος τών 10 μέτρων, εϋρομεν ένιαχοΰ μεν έσπαρμένα, ίλ-
λαχοΰ δέ κατά σωρούς, μικρά άρυβαλλοειόή άγγεϊα και άλλα μικρά
αντικείμενα, πάντα σώα. Έξ ού καταφανώς προκύπτει ότι τό όρυγμα,
αποτυχόντος πιθανώς τοΰ άρχικον προορισμού αυτοΰ, Ινρησιμοποιήθη
όίς βόθρος, είς όν, κατερχόμενοι διά σχοινιών πάντως, έτοποθέτουν
τά απορρίμματα τών άναθηαάτων. Διότι, έάν έρρίπτοντο άνωθεν, θά
εθραύοντο τά πήλινα ταΰτα μικρά αντικείμενα, ά'τινα, ώς εί'ποαεν
εξήχθησαν εντελώς σώα. Τό όρυγμα τοΰτο, κατά τάς άρχά; τοΰ Ε'
πΧ αιώνος, ότε ασφαλώς έκτίσθη ό μείζων ναός τή; Αθηνά; και
έπηκολούθησεν ή εϋ'ρυνσις τοΰ περιβόλου αϋτοΰ, διά τεχνητή; έπιχιό-
σεως, έπληροίθη δ' ογκολίθων και μελών τοΰ καταστραφέντος ελάσσο-
νος ναοΰ τής Αθηνάς, έπεχωσθη δ' εντελώς και έξηφανίσθη Οπό την
τεχνητήν έπίχωσιν. Ή περαιτέρω όμως έξερεύνησις, είς βάϋος, τοΰ
άνακαλυφθέντος ορύγματος τούτου θά διαλευκάνη, έλπίζοαεν, πληοέ-
στερον, τά περί τοΰ προορισμού και τής χρήσεως αύτοΰ.
Ευρήματα, ώ; εί'πομεν, έγένοντο, κατά την συνέχειαν τής ανασκα-
φής ταύτη;, πάμπολλα, άλλ' ευτελή πάντα, καί, πλην έγχρωμων τι-
νών μελών τής οροφή; τοΰ καταστραφε'ντος μικροΰ ναοΰ, άνευ αρ-
χαιολογικής σημασίας.
δεκέμβριο; 1913
Βαλέριος Στάης.
Γ'). Ηπείρου:
α') βορείων τόπων
1) Βυζαντιακά μνημεία.
Άψευδές τεκμήριον καί συμπλήρωσις τή; εθνολογικής χροιάς τής
Ηπείρου είναι πλην τών άλλων τά άφθονα υπολειπόμενα "ίχνη Ελ-
ληνικού πολιτισμοΰ καθ'άπασαν την περιοχήν μέχρι καί πέραν τοΰ
Αώου. Καί τά μεν αρχαιότερα Ελληνικά ίχνη έξηρεύνησε προχεί-
ρως, έμοΰ κωλυομένου, ό έπιμελητής τών αρχαιοτήτων κ. Εύαγγελί-
δης, εγω δέ εμελέτησα κατά τους μήνας οκτώβοιον καί νοέμβριον έ.έ'.
άπεσπασμένος έν Ήπειροι τά νεώτερα Βυζαντιακά.
"Αφθονα εΤναι τά λείψανα τοΰ Βυζαντίου καί έν αυτή έ'τι τή ζώνη,
ήν παράλογος καί αυθαίρετος βία ζητεί νά άποσπάση άπό τής νομίμου
μητρός. Κωλυθεί; όμως Οπό τοΰ βαρέος έπισκήψαντος χειμώνος περι-
ώρισα την μελέτην έπί επτά Βυζαντιακών ναώ'. ων ποιούμαι ένθάδε
σύντου.ον ανείαν.
Έν δια>ρω αποστάσει πρός ΝΛ τοΰ Δελοίνου παοά την άρχαίαν
Φοινίκην έν τώ χωρίο) Μεσοποτάμιο, σώζεται ναός μήκ. 17"76, πλ.
11Ί8. Δύο σειραί κιόνων βασταζόντων τόξα χωρίζουσιν έγκαρσίως
τον ναόν είς νάρθηκα, καθολικόν καί ιερόν. Τρεις σχεδόν ήμισφαιρικαί
άποτομαί καλύπτουσι τόν νάρθηκα καί τό ιερόν άπολήγουσαι έξωθεν
είς τρία συνεχόμενα ίετοΐματα. Τέσσαρες δέ τροΰλλοι (ουρανίσκοι)
καλύπτουσι τό καθολικόν.
Έπί τοΰ νοτίου λόφου τών Αγίων 40 σώζονται τά έρείπια Βασι-
λικής μήκ. 37'40, πλάτ. 24Ό περίπου. Τρεις συνεχόμενοι κόγχαι
εκατέρωθεν καί άλλη ισομεγέθης εξέχουσα όπισθεν διαιροΰσι τό εσω-
τερικόν είς μέσον χώρον καί είς δύο πλάγια νοητά κλίτη. "Εμπροσθεν
προηγείται νάρθηξ, υπό δέ τόν ναον κατεσκευάσθησαν υπόγειοι θά-
λαμοι.
Έν τώ ανω Λαμπόβω πρό; ΝΛ του Αργυροκάστρου 4 ώρ. απέ ■
Αγγελίαι.
Αναγοάφιονί Α') Αρκαδίας· Οπό Α. Αρβανιτοπούλου. Β') Αττικής: Σουνίου· Οπό Β.Στάη. Γ") Ηπείρου: α') βορείων τόπων 1) Βυζαντιακά
μνημεία· υπό Φ. Βερσάκη. 2) ανασκαφαί· Οπό Α. Εναγγελίδου. β') Νικοπόλεως' Οπό 4. Φιλαδελφέως. Δ') Θέοαου Οπό ΛΓ.
Ρωμαίου. Ε') Θεσσαλία;· Οπό Α. Αρβανιτοπούλον. Γ') Α'νω Μακεδονίας· Οπό ΛΓ. Παπαδάκη. Ι') Χίου· Οπό ΛΓ. Κονρον-
νιώτου. Η') Αμφιαρείου' Οπό /?. 4.
Α') Αρκαδίας.
Άπό του [Ληνός σεπτεμβρίου μετακληθεϊς ώς υ.έλος του εν Αθή-
ναις Άρχαιολογικοΰ συμβουλίου, μετέβην εντολή του ΓΤπουργείου είς
τον Άρκαδικόν 'Ορχομενον πρός έξασφάλισιν τών ευρημ.άτων των
υπό της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σ'/ολής γενομένων δοκιμαστικών
ανασκαφών, αί'τινες ύπήρξαν λίαν επιτυχείς· ευρέθησαν δήλα δή εν τή
κάτω πόλει δύο ναοί. ών ό μεν, άνοίνυμος ετι, διατηρεί ίκανόν μέ-
ρος του στερεοβάτου και πολλά κιονόκρανα δωρικά λαμ.πρών χρόνων,
ό δέ τής Μεοοπολίτιδος Αρτέμιδος ολίγα ϊχνη και βάσιν μεγάλου
βωαοΰ' εύοε'θη και το βονλεντηριον και υπέρ τά δέκα προξενικά ψη-
φίσματα έπί -/αλκών πλακιδίων παρ' αυτό, τό ΰέατρον έν αρκούντως
καλή καταστάσει και λίαν διαφέρον, και άλλα τινά αρχαία οικοδομή-
ματα, τά μάλιστα κατεστραμμένα. Τά κινητά αρχαία ώρίσθη να τε-
θώσιν έν οίκήματι, όπερ έδωρησεν ή κοινότης Καλπακίου, ί'να χρη-
σιμεύση ώς μουσείον.
Απόστολος Σ. ' Δρβανιτότζονλλος.
Β'). Αττικής.
Σοννίον. Συνεχισθεισών και κατά τό φθινόπωρον του παρόντος
έτους τών έν Σουνίω ανασκαφών, έξηρευνήθη ή έν τώ περιβόλω τοΰ
ναοΰ τής 'Αθηνάς και κατά τό άνατολικομεσημβρινον αυτοΰ, τεχνητή
επίχωαις, περί ης έγράψαμεν, κατά τό παρελθόν έτος, και έν τώ πε-
ριοδικώ τούτω, τά δέοντα.
ΈξακολουθοΟντες την άνασκαφήν έκ Βορρά πρός Νότον και εΟρί-
σκοντες πάντοτε τά αυτά μικρά αναθήματα τοΰ Γ' πΧ. αιώνος (αγ-
γεία «κορινθιακά», ειδώλια πήλινα κτλ.) πρός δέ και μέλη αρχιτε-
κτονικά τοΰ Οπό τών Περσών, πιθανώς, καταστραφέντος μικρόν ναοΰ
τής Αθηνάς, άπηντήσαμεν, έπί τοΰ στερεοΰ ήδη έδάφους, λάξευυ.α
βαθύ, ορθογωνίου σχήματος διαστάσεων 2Ό0Χ3Ό0. Τό λάξευμα
τοΰτο, έπ'ι έδάφου; επικλινούς κείμενον, παρεΐχεν, έκ προίτης όψεως,
την ίδέαν θαλαμοειδοΰς τάφου έπί τοΰ βράχου λελαξευμένου, προϊού-
σης δαως τής ανασκαφής αύτοΰ, έδείχθη ότι τό όρυγμα τοΰτο, τό
κατά τάς δύο κυρίως γωνίας αυτοΰ, τάς προ; δυσμάς, κανονικότατα
έπί τοΰ βράχου λελαξευμ,ένον, άλλον είχε σκοπόν. Πρόκειται πιθανώς
πεοί φρέατος. Αέγομεν πιθανώς, διότι δεν κατωρθοίσαμεν, διακοπείσης
τής ανασκαφής ένεκα βροχών, να έρευνήσωμεν αυτό μέχρι τοΰ τέρματος
αύτου. Τό όρυγμα, στενούμενον άνωμά?.α>ς7 λόγιο δυσχερειών πάντως
τοΰ έκοραχισμοΰ (τή; συστάσεω; τοΰ βράχου μή οΟ'σης όμοιοειδοΰς)
περιορίζεται βαθμηδόν (εϊ; βάθος 10 μέτρων άπό τής επιφανείας τοΰ
άλαξεύτου φυσικοΰ έδάφου;) εϊς επίμηκες ορθογώνιον όρυγμα (2 μ.
Χ '/2) άγνοίστου εισέτι βάθους. Αλλά τό περί έργον εΐνε ότι και 3Ϊς δ
έξίχθημεν βάθος τών 10 μέτρων, εϋρομεν ένιαχοΰ μεν έσπαρμένα, ίλ-
λαχοΰ δέ κατά σωρούς, μικρά άρυβαλλοειόή άγγεϊα και άλλα μικρά
αντικείμενα, πάντα σώα. Έξ ού καταφανώς προκύπτει ότι τό όρυγμα,
αποτυχόντος πιθανώς τοΰ άρχικον προορισμού αυτοΰ, Ινρησιμοποιήθη
όίς βόθρος, είς όν, κατερχόμενοι διά σχοινιών πάντως, έτοποθέτουν
τά απορρίμματα τών άναθηαάτων. Διότι, έάν έρρίπτοντο άνωθεν, θά
εθραύοντο τά πήλινα ταΰτα μικρά αντικείμενα, ά'τινα, ώς εί'ποαεν
εξήχθησαν εντελώς σώα. Τό όρυγμα τοΰτο, κατά τάς άρχά; τοΰ Ε'
πΧ αιώνος, ότε ασφαλώς έκτίσθη ό μείζων ναός τή; Αθηνά; και
έπηκολούθησεν ή εϋ'ρυνσις τοΰ περιβόλου αϋτοΰ, διά τεχνητή; έπιχιό-
σεως, έπληροίθη δ' ογκολίθων και μελών τοΰ καταστραφέντος ελάσσο-
νος ναοΰ τής Αθηνάς, έπεχωσθη δ' εντελώς και έξηφανίσθη Οπό την
τεχνητήν έπίχωσιν. Ή περαιτέρω όμως έξερεύνησις, είς βάϋος, τοΰ
άνακαλυφθέντος ορύγματος τούτου θά διαλευκάνη, έλπίζοαεν, πληοέ-
στερον, τά περί τοΰ προορισμού και τής χρήσεως αύτοΰ.
Ευρήματα, ώ; εί'πομεν, έγένοντο, κατά την συνέχειαν τής ανασκα-
φής ταύτη;, πάμπολλα, άλλ' ευτελή πάντα, καί, πλην έγχρωμων τι-
νών μελών τής οροφή; τοΰ καταστραφε'ντος μικροΰ ναοΰ, άνευ αρ-
χαιολογικής σημασίας.
δεκέμβριο; 1913
Βαλέριος Στάης.
Γ'). Ηπείρου:
α') βορείων τόπων
1) Βυζαντιακά μνημεία.
Άψευδές τεκμήριον καί συμπλήρωσις τή; εθνολογικής χροιάς τής
Ηπείρου είναι πλην τών άλλων τά άφθονα υπολειπόμενα "ίχνη Ελ-
ληνικού πολιτισμοΰ καθ'άπασαν την περιοχήν μέχρι καί πέραν τοΰ
Αώου. Καί τά μεν αρχαιότερα Ελληνικά ίχνη έξηρεύνησε προχεί-
ρως, έμοΰ κωλυομένου, ό έπιμελητής τών αρχαιοτήτων κ. Εύαγγελί-
δης, εγω δέ εμελέτησα κατά τους μήνας οκτώβοιον καί νοέμβριον έ.έ'.
άπεσπασμένος έν Ήπειροι τά νεώτερα Βυζαντιακά.
"Αφθονα εΤναι τά λείψανα τοΰ Βυζαντίου καί έν αυτή έ'τι τή ζώνη,
ήν παράλογος καί αυθαίρετος βία ζητεί νά άποσπάση άπό τής νομίμου
μητρός. Κωλυθεί; όμως Οπό τοΰ βαρέος έπισκήψαντος χειμώνος περι-
ώρισα την μελέτην έπί επτά Βυζαντιακών ναώ'. ων ποιούμαι ένθάδε
σύντου.ον ανείαν.
Έν δια>ρω αποστάσει πρός ΝΛ τοΰ Δελοίνου παοά την άρχαίαν
Φοινίκην έν τώ χωρίο) Μεσοποτάμιο, σώζεται ναός μήκ. 17"76, πλ.
11Ί8. Δύο σειραί κιόνων βασταζόντων τόξα χωρίζουσιν έγκαρσίως
τον ναόν είς νάρθηκα, καθολικόν καί ιερόν. Τρεις σχεδόν ήμισφαιρικαί
άποτομαί καλύπτουσι τόν νάρθηκα καί τό ιερόν άπολήγουσαι έξωθεν
είς τρία συνεχόμενα ίετοΐματα. Τέσσαρες δέ τροΰλλοι (ουρανίσκοι)
καλύπτουσι τό καθολικόν.
Έπί τοΰ νοτίου λόφου τών Αγίων 40 σώζονται τά έρείπια Βασι-
λικής μήκ. 37'40, πλάτ. 24Ό περίπου. Τρεις συνεχόμενοι κόγχαι
εκατέρωθεν καί άλλη ισομεγέθης εξέχουσα όπισθεν διαιροΰσι τό εσω-
τερικόν είς μέσον χώρον καί είς δύο πλάγια νοητά κλίτη. "Εμπροσθεν
προηγείται νάρθηξ, υπό δέ τόν ναον κατεσκευάσθησαν υπόγειοι θά-
λαμοι.
Έν τώ ανω Λαμπόβω πρό; ΝΛ του Αργυροκάστρου 4 ώρ. απέ ■