DOI Artikel:
Bersakēs, Friderikos: To en tē technē tetragōnon
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14282#0047
40 Το έν τη τέχνη τετράγωνον νπο Φ. Βερσάκη.
ΑΕ 1914
των ξύλινων αντικειμένων διακόσμησες, προσαρ-
μοζομένων των δι'αύτών παραγομένων σχημάτων.
Και έν αύτοΐς έτι τοις μυκηναϊκοί; χρόνοις ή
εγχάρακτος διακόσμησις των όστών ουδόλως διέ-
'φεοε της έν τη ιστορική περιόδω (πρβ. ΜΧΙΙβν ΑΜ
1909 283 κέ. είκ. 3-11 καϊ πίν. XII 2 4). Σπει-
ροειδή κοσυ,ταατα γράφονται δια του διαβήτου,
χαρασσομένων από διαφόρων κέντρων κύκλων ή
τμημάτων τούτων και προσαπτομένων καταλλή-
λως (έ'.ά. είκ. 3-9). Πάσα δέ άλλη κυρτή γραμμή
είναι και αύτη τμήμα κύκλου, παραγομένου εγ-
ναράκτως δια του αύτοϋ εργαλείου (ε. ά. είκ. 10
11 και πι'ν. XII). Και αϋτό τό πλέγμα παρήχθη
δια του διαβήτου, διακρίνονται δέ πανταχού και
των κύκλων τά κέντρα εκ της υπό του οξέος σκέ-
λους του οργάνου τούτου γεννηθείσης στιγμής.
Ή μακροχρόνιος αύτη έξις της διακοσμητικής
εγχαράξεως επηρεάζει φυσικώς, κατέχει δέσμιον
μάλλον τον τεχνίτην. εν ώ χρόνω ήΟελεν ούτος να
παραγάγη νέον τι.ΈξωκειώΟη προς τον διαβήτην
και το έτερον εργαΛειον και προς την οι αυτών
παραγομένην έργασίαν και δεν δύναται να απαλ-
λαγή της συνήθειας ταύτης. Συνείθισεν έκ παρα-
δόσεως να έξεργάζηται μίαν κατά συνθήκην δια-
κοσμητικήν καϊ διαβιβάζει τήν έξιν ταύτην άναλ-
λοίωτον άπο γενεάς εϊς γενεάν. Και, ό'τε εμφανίζε-
ται ή πρώτη μορφή ζώντων οργανισμών, ή στερεό-
τυπος διακόσμησις κοσμεί πασαν λεπτομέρειαν τών
μορφών, τών υφασμάτων δηλονότι και τών πλαι-
σίων τών μικρών αναθημάτων, άς και δεν ήδύνατο
νά άποδώση άλλως, και τάς άλλας όργανικάς λε-
πτομέρειας, άς και κατά διάφορον τρόπον ήτο δυ-
νατόν νά άναπαραστήση.
Ή διακοσμητική αύτη ανατροφή του τεχνίτου
διατηρείται άμετάβλητος και καθ όν χρόνον εξέρ-
χεται ούτος του στενού κύκλου της οστογλυφικής
καϊ της ξυλογλυφικής. Διατηρεί τήν κατά συνθή-
κην έγχάρακτον διακόσμησιν καϊ πάσας τάς συνή-
θειας καϊ τοάπους εργασίας τών δύο τούτων υλι-
κών και έπϊ του ύστερον εισαχθέντος λίθου.
Έκ της έρεύνης τών έκ Σπάρτης ευρημάτων
είκ. 18-27 αποδεικνύεται, νομίζω, επαρκώς ή έκ
της ξυλογλυφικής καϊ της όστογλυφικής μετά-
βασις εις τον πώρον καϊ ή έπανάληψις τών έν ταΐς
πρώταις τηρουμένων τεχνικών έξεων.
Σπουδαιοτάτην συμβολήν πρός λύσιν του προ-
βλήματος τούτου παρέχουσιν έκ τών νεωτέρων ευ-
ρημάτων τά πώρινα γλυπτά της Κερκύρας (πρβ.
Βερσάκης ΠΑΕ 191 1 164 κέ.). Έπϊ τούτων δια-
κρίνονται εύχερέστερον καϊ αύτών τών Λακωνικών
άναγλύφων τά ίχνη της παραγωγής αύτών υπό
έργαστηρίου τεχνίτου εργασθέντος πράτερον επί
του ξύλου και τοΟ οστοΰ ή παραλαβόντος άλλοθεν
τήν συνήθειαν της έπϊ τών ούο υλικών εργασίας,
ήν προσήρμοσεν ύστερον επί του πώρου (έ. ά. 202
κέ.' έν σελ. 204 άνάγνωΟι τό Κ του τελευταίου
στίχου ώς Ρ ).
. "Οπως έν τοί' Λακωνικοΐς άναγλύφοις, ούτω και
έν τοις γλυπτοΐς της Κερκύρας το μέχρι υπερβο-
λής έπίπεδον είναι τό χαρακτηριστικόν σηυ,εΐον
της επιδράσεως ταύτης. Π I οργώ καϊ οί λέοντες
(έ. ά 168 κέ. είκ. 3-11) κατεσκευάσΟησαν ώς ή
εϊκών 27 της Σπάρτης καϊ δύνανται νά ταχΟώσιν
εις τήν τάξιν τών μορφών είκ. 5-1/ καϊ 25 της
παρούσης έργασίας.
Ή σπειροειδής διαμόρφωσις τών πλοκάμων της
κόμης τής Γοργούς προς εκδήλωσιν τών συστρε-
οομένων τριχών, ή εγχάρακτος διακόσμησις τών
κρασπέδων του χιτώνος, αί έγχάρακτοι φολίδες
τών οφεων και ή κατά συνθήκην διακοσμητική αύ-
τών οψις, τό έγχάρακτον λεπτόν τρίχωμα τής κε-
φαλής, τά οξέα βλέφαρα και τά χείλη, ή λεπτή
καϊ έπιμεμελημένη εξεργασία τών ώτων και τών
κεφαλών τών οφεων είναι ίδια του ξυλογλύφου μό-
νον. Μόνον ή τεχνική συνήθεια του τελευταίου
ήδύνατο νά διαμόρφωση τάς πτέρυγας τής Γορ-
γοΟς μετά τής έγχαράκτου παρυφής ώς έν τή
έκ Σπάρτης είκ. 12 άνω. Τά πτίλα τών έκ τών
άνω άνα^υομένων πτερύγων διεπλάσΟησαν διά του
διαβήτου ώς τμήματα κύκλων. Ούτω έσχηματί-
σΟησαν και αί φολίδες τών κατά τήν όσφύν οφεων.
Ή έπίδρασις τής στερεοτύπου ταύτης διαμορφώ-
σεως του πτερώματος διαφαίνεται έκ τής είκ. 13
(ένΟάδε), ένθα μόνον ούτω ήτο δυνατόν νά άναπα-
ρασταθή.
Και ή εγχάρακτος διακάσμησις του χιτώνος δεν
ϋπομιμνήσκει τήν έν ταΐς είκ. 7 13 28 και 29
παρατηρουμένην έκ τής ύλης άπορρέουσαν έξιν;
Ή διάπλασις του τριχώματος τής κόμης δέν άνα-
9 8 14.
ΑΕ 1914
των ξύλινων αντικειμένων διακόσμησες, προσαρ-
μοζομένων των δι'αύτών παραγομένων σχημάτων.
Και έν αύτοΐς έτι τοις μυκηναϊκοί; χρόνοις ή
εγχάρακτος διακόσμησις των όστών ουδόλως διέ-
'φεοε της έν τη ιστορική περιόδω (πρβ. ΜΧΙΙβν ΑΜ
1909 283 κέ. είκ. 3-11 καϊ πίν. XII 2 4). Σπει-
ροειδή κοσυ,ταατα γράφονται δια του διαβήτου,
χαρασσομένων από διαφόρων κέντρων κύκλων ή
τμημάτων τούτων και προσαπτομένων καταλλή-
λως (έ'.ά. είκ. 3-9). Πάσα δέ άλλη κυρτή γραμμή
είναι και αύτη τμήμα κύκλου, παραγομένου εγ-
ναράκτως δια του αύτοϋ εργαλείου (ε. ά. είκ. 10
11 και πι'ν. XII). Και αϋτό τό πλέγμα παρήχθη
δια του διαβήτου, διακρίνονται δέ πανταχού και
των κύκλων τά κέντρα εκ της υπό του οξέος σκέ-
λους του οργάνου τούτου γεννηθείσης στιγμής.
Ή μακροχρόνιος αύτη έξις της διακοσμητικής
εγχαράξεως επηρεάζει φυσικώς, κατέχει δέσμιον
μάλλον τον τεχνίτην. εν ώ χρόνω ήΟελεν ούτος να
παραγάγη νέον τι.ΈξωκειώΟη προς τον διαβήτην
και το έτερον εργαΛειον και προς την οι αυτών
παραγομένην έργασίαν και δεν δύναται να απαλ-
λαγή της συνήθειας ταύτης. Συνείθισεν έκ παρα-
δόσεως να έξεργάζηται μίαν κατά συνθήκην δια-
κοσμητικήν καϊ διαβιβάζει τήν έξιν ταύτην άναλ-
λοίωτον άπο γενεάς εϊς γενεάν. Και, ό'τε εμφανίζε-
ται ή πρώτη μορφή ζώντων οργανισμών, ή στερεό-
τυπος διακόσμησις κοσμεί πασαν λεπτομέρειαν τών
μορφών, τών υφασμάτων δηλονότι και τών πλαι-
σίων τών μικρών αναθημάτων, άς και δεν ήδύνατο
νά άποδώση άλλως, και τάς άλλας όργανικάς λε-
πτομέρειας, άς και κατά διάφορον τρόπον ήτο δυ-
νατόν νά άναπαραστήση.
Ή διακοσμητική αύτη ανατροφή του τεχνίτου
διατηρείται άμετάβλητος και καθ όν χρόνον εξέρ-
χεται ούτος του στενού κύκλου της οστογλυφικής
καϊ της ξυλογλυφικής. Διατηρεί τήν κατά συνθή-
κην έγχάρακτον διακόσμησιν καϊ πάσας τάς συνή-
θειας καϊ τοάπους εργασίας τών δύο τούτων υλι-
κών και έπϊ του ύστερον εισαχθέντος λίθου.
Έκ της έρεύνης τών έκ Σπάρτης ευρημάτων
είκ. 18-27 αποδεικνύεται, νομίζω, επαρκώς ή έκ
της ξυλογλυφικής καϊ της όστογλυφικής μετά-
βασις εις τον πώρον καϊ ή έπανάληψις τών έν ταΐς
πρώταις τηρουμένων τεχνικών έξεων.
Σπουδαιοτάτην συμβολήν πρός λύσιν του προ-
βλήματος τούτου παρέχουσιν έκ τών νεωτέρων ευ-
ρημάτων τά πώρινα γλυπτά της Κερκύρας (πρβ.
Βερσάκης ΠΑΕ 191 1 164 κέ.). Έπϊ τούτων δια-
κρίνονται εύχερέστερον καϊ αύτών τών Λακωνικών
άναγλύφων τά ίχνη της παραγωγής αύτών υπό
έργαστηρίου τεχνίτου εργασθέντος πράτερον επί
του ξύλου και τοΟ οστοΰ ή παραλαβόντος άλλοθεν
τήν συνήθειαν της έπϊ τών ούο υλικών εργασίας,
ήν προσήρμοσεν ύστερον επί του πώρου (έ. ά. 202
κέ.' έν σελ. 204 άνάγνωΟι τό Κ του τελευταίου
στίχου ώς Ρ ).
. "Οπως έν τοί' Λακωνικοΐς άναγλύφοις, ούτω και
έν τοις γλυπτοΐς της Κερκύρας το μέχρι υπερβο-
λής έπίπεδον είναι τό χαρακτηριστικόν σηυ,εΐον
της επιδράσεως ταύτης. Π I οργώ καϊ οί λέοντες
(έ. ά 168 κέ. είκ. 3-11) κατεσκευάσΟησαν ώς ή
εϊκών 27 της Σπάρτης καϊ δύνανται νά ταχΟώσιν
εις τήν τάξιν τών μορφών είκ. 5-1/ καϊ 25 της
παρούσης έργασίας.
Ή σπειροειδής διαμόρφωσις τών πλοκάμων της
κόμης τής Γοργούς προς εκδήλωσιν τών συστρε-
οομένων τριχών, ή εγχάρακτος διακόσμησις τών
κρασπέδων του χιτώνος, αί έγχάρακτοι φολίδες
τών οφεων και ή κατά συνθήκην διακοσμητική αύ-
τών οψις, τό έγχάρακτον λεπτόν τρίχωμα τής κε-
φαλής, τά οξέα βλέφαρα και τά χείλη, ή λεπτή
καϊ έπιμεμελημένη εξεργασία τών ώτων και τών
κεφαλών τών οφεων είναι ίδια του ξυλογλύφου μό-
νον. Μόνον ή τεχνική συνήθεια του τελευταίου
ήδύνατο νά διαμόρφωση τάς πτέρυγας τής Γορ-
γοΟς μετά τής έγχαράκτου παρυφής ώς έν τή
έκ Σπάρτης είκ. 12 άνω. Τά πτίλα τών έκ τών
άνω άνα^υομένων πτερύγων διεπλάσΟησαν διά του
διαβήτου ώς τμήματα κύκλων. Ούτω έσχηματί-
σΟησαν και αί φολίδες τών κατά τήν όσφύν οφεων.
Ή έπίδρασις τής στερεοτύπου ταύτης διαμορφώ-
σεως του πτερώματος διαφαίνεται έκ τής είκ. 13
(ένΟάδε), ένθα μόνον ούτω ήτο δυνατόν νά άναπα-
ρασταθή.
Και ή εγχάρακτος διακάσμησις του χιτώνος δεν
ϋπομιμνήσκει τήν έν ταΐς είκ. 7 13 28 και 29
παρατηρουμένην έκ τής ύλης άπορρέουσαν έξιν;
Ή διάπλασις του τριχώματος τής κόμης δέν άνα-
9 8 14.