DOI article:
Philadelpheus, Alexandros: Anaskaphai Nikopoleōs: Archaiotatē Christianikē Basilikē, [2]
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.14279#0074
66 Άνασκαφάί Νικοπόλεως ύπό Ά. Φιλαδελφέως. αε ιπιβ
πληΟεϊς ΐχθΟς νήχονται έντΌς ΰδατος, ό'—ερ παρί-
σταται δια μικρών απειραρίθμων όμ,ικυκλικών
γραμμών λευκόΟ καί βαθυπρασίνου χρώματος. Αί
καμπύλαι αδται ϋποδηλοϋσι τά κύματα τοΰ Ωκεα-
νού". Αλλ' έκτος των ιχθύων παρίστανται έν αύτω
και παντοία άλλα θαλάσσια ζώα, οίον σηπίαι,
αστακοί, όκτάποδες, πτηνά ύορόοια, τέλος δέ και
άνθρωποι, αλιείς γυμνοί δηλ. προς αγραν ιχθύων-
Ιδού οέ ακριβής και λεπτομερής περιγραφή της
είρημένης ζωο^όρου:
Δυτική πλευρά: Ίγ Ους το όλον είκοσι και πέντε,
έξ ών τρεις λίαν ευμεγέθεις (μήκ. 0,95-0,60 καί
πλ. 0,20 περιπ;). Προς δέ <νυο πτηνά μέ μακρά
ράμφη και υψηλούς πόδας ( Ιοιες ή ερωδιοί;) και
μία φωλεά πτηνού Ιτλ;ιοοοο'.ο·ι φυτοΰ (εΐκ. 6 και /).
Βορεία πλευρά: Ιχθύς έπίσηςείκοσι και πέντε,
ές ων εις μέγας. Προς δέ <ρυτά ϋαλάσσια, τευϋις (κα-
λαμάρι), καραβίς, πτηνόν λευκον υδρόοιον μέ υψη-
λούς πόδας και λόφον έπί της κεφαλής (εΐκ. 8 και ·').
\<4νατοΛίΚΐ) πλευρά: I ν00ς είκοσι και πέντε, ές
ών τίνες ευμεγέθεις, εις δέ μέγιστος. Είτα νήσσα,
πτηνόν έν φωλεα, όκτάπους, άλιεύς γυμνός καϋή-
μενος έπϊ βράχου και αλιεύων (εΐκ. 10" 11 καϊ 1*2).
Μεσηαβρ. πλευρά: ΊχθΟς είκοσι και εις, πτη-
νόν μέγα ύδρόβιον, πτηνά έν φωλεα έπϊ φυτών,
αστακός καϊ έν μέσω παϊς γυμνός καμακίζων ιγϋϋν.
'* κάμας ενει σχήμα τριαίνης (εΐκ. 13) τα φυτά
μέ ΰ.ύλλα καρδιόσχηυ,α έπϊ μακρών αίσνων έκ-
Φυοίλένων εκ του βυθοΰ. Πιθανόν ταΰτα νά είνε
νυμφάϊαι, τά δέ πτηνά ίσίος είσίν αλκυόνες. Οί ιχθύς
'^έοουσι ποικιλουτάτους -/2ωμ.ατισυ.ούς, οίον ποάσι-
νον, σμαράγδινον, έρυΟρόν, φαιόν, κυανοΰν, κερα-
μόχρουν κλπ. λευκον δέ προς έ'νδειξιν της άργυρι-
ζούσης λάμψεως τών λεπίδων. Ομοίως τά λοιπά
θαλάσσια ζώα και τά πτηνά, ούτω δέ μετά τών
νοωμάτων του βυθού' και τών κυμάτων αποτελεί-
ται άρμονικώτατόν τι σύνολον, ό'περ θαμβοί και
κατακηλεϊ τον όοθαλμον του ΟεατοΟ.
Ευθύς μετά την πλατεΤαν ταύτην και πολύχρω-
μον ζώνην του ΏκεανοΟ ακολουθεί έτερα ησσον
πλατεία, έχουσα περίπου το πλάτος του Μαιάνδρου,
μήκους δέ κατά ό-6 μέτρα έλάσσονος εκείνου. Έν
ταύτη παρίστανται έντός πεντήκοντα κύκλων (έξωτ.
διαμ. 0,29), άποτελουμέν<ων έκ δύο ές αντιθέτου
άλληλοσυμπλεκομένων πλοχμών (πλ. 0,05), μί-
κρα ωδικά πτηνά, ών το πτέρωμα '^έρει ζωηροτά-
τους κα'ι άου,ονικοοτάτους '/οοου.ατισυ.ούς, οίον ποά-
σινον, πορφυροΟν, κίτρινον κλπ. Πάντα τά πτηνά
ταυτά είσι φυσικού μεγέθους, εχουσι δέ προς την
άντίθετον του σώαατος αύτών κατεύΟυνσιν έστοαυ.-
μένας τάς κεφαλάς, φέρουσι δέ περί τον λαιμόν
μικράν ροδόχρουν ταινίαν άνεμιζομένην οριζοντίως
έν τω κενώ. Άλλά καϊ οί αποτελούντες τους κύ-
κλους δύο πλοχμοί ή ταινίαι είσ'ι διαφόρου έκατέρα
χρώματος, ή μία οηλ. κεραμόχρους, ή δ' ετέρα
πράσινη. Δύναται δέ νά εϊπη τις ότι κυρίως δέν
είνε ταινίαι οί τ:λοχμο'ι ούτοι, άλλά μάλλον σχη-
ματοποιηθέντες κλάδοι ή κλώνες άνερπυστικοΰ φυ-
τού (κισσού), διότι τούτο άποδεικνύουσι τά μεταξύ
τών κύκλων έν τοις σχηματιζομ'ένοις τριγώνοις
έκφυόμενα φύλλα κισσού (εΐκ. 13 και 14).
Η καλλίστη αύτη τών ωδικών πτηνών ζώνη
πλαισιοϋται κάτωθεν ύπό ταινίας βαθέως κεραμείου
χρώματος, μετά ταύτην δέ εξελίσσεται κατά μήκος
Σπειρομαίανδρος (Ι,αμίβηάθϊ Ηιιηά), πλ. 0,24 μ.
ακριβώς τοΰ σχήματος τών μυκηναϊκών καί έλλην.
μνημείων, χρώματος δέ βαθέως κυανού. Μετά τού-
τον τέλος έπετα; έντος κανόνων έκατέρωθεν όρμος ή
αστράγαλος, οίος καί έν τω άρχαίω ΐωνικώ ρυθμώ
συνήθως άπαντα. Πάσαι αί άνωτέρω περιγραφεΐ-
σαι ζώναι άποτελοΰσι μεγαλοπρεπές και πλουσιώ-
τατον πλαίσιον διά τον κεντρικόν πίνακα, όστις
είνε σχήματος τετραγώνου, εύρηται δ' έν τω μέσω
καϊ έχει ύψος μέν 2,35 πλ. δέ 3,01. Ό τετρα-
γωνικός ούτος πίναξ περιβάλλεται ύπό ταινίας κυα-
νής (-λ. 0,15), παριστά δέ τοπεΐον μετά δένδρων
οπωροφόρων και πτηνών (εΐκ. 14).
Ιο ψηφιδωτον τούτο τοπεΐον είνε έν τών θαυμα-
σιωτάτων ές όσων διεσώθησαν έκ της αρχαιότητος,
ή δέ άριστη τούτου διατήρησις καθιστά τελείαν
την έξ αύτοΟ αίσθητικήν άπόλαυσιν. Παοίστανται
δ' έν αύτω έν πάσει ακρίβεια τά έξης:
Έν πρώτοις τρία μεγά?Μ καρποφόρα δένδρα,
κατ' ίσας άπ' αλλήλων άποστάσεις και σχεδόν
ισοϋψή, είνε οέ το μέν προς τάριστερά μηλέα,
το μέσον ροιά, κα'ι το έκ δεξιών άπιδέα. Οί δέ καρ-
ποί τούτιυν είσι φυσικού μεγέθους και πολυπληθείς.
Ούτω ή μέν μηλέα έχει 1(5 μήλα (0,08 έκαστον)
ή όοιά 12 (0,12-0,13 έκαστον), τέλος ή άπιδέα
10 (προς 0,11 έκαστον). Μεταξύ τών δένδρων κα'ι
πληΟεϊς ΐχθΟς νήχονται έντΌς ΰδατος, ό'—ερ παρί-
σταται δια μικρών απειραρίθμων όμ,ικυκλικών
γραμμών λευκόΟ καί βαθυπρασίνου χρώματος. Αί
καμπύλαι αδται ϋποδηλοϋσι τά κύματα τοΰ Ωκεα-
νού". Αλλ' έκτος των ιχθύων παρίστανται έν αύτω
και παντοία άλλα θαλάσσια ζώα, οίον σηπίαι,
αστακοί, όκτάποδες, πτηνά ύορόοια, τέλος δέ και
άνθρωποι, αλιείς γυμνοί δηλ. προς αγραν ιχθύων-
Ιδού οέ ακριβής και λεπτομερής περιγραφή της
είρημένης ζωο^όρου:
Δυτική πλευρά: Ίγ Ους το όλον είκοσι και πέντε,
έξ ών τρεις λίαν ευμεγέθεις (μήκ. 0,95-0,60 καί
πλ. 0,20 περιπ;). Προς δέ <νυο πτηνά μέ μακρά
ράμφη και υψηλούς πόδας ( Ιοιες ή ερωδιοί;) και
μία φωλεά πτηνού Ιτλ;ιοοοο'.ο·ι φυτοΰ (εΐκ. 6 και /).
Βορεία πλευρά: Ιχθύς έπίσηςείκοσι και πέντε,
ές ων εις μέγας. Προς δέ <ρυτά ϋαλάσσια, τευϋις (κα-
λαμάρι), καραβίς, πτηνόν λευκον υδρόοιον μέ υψη-
λούς πόδας και λόφον έπί της κεφαλής (εΐκ. 8 και ·').
\<4νατοΛίΚΐ) πλευρά: I ν00ς είκοσι και πέντε, ές
ών τίνες ευμεγέθεις, εις δέ μέγιστος. Είτα νήσσα,
πτηνόν έν φωλεα, όκτάπους, άλιεύς γυμνός καϋή-
μενος έπϊ βράχου και αλιεύων (εΐκ. 10" 11 καϊ 1*2).
Μεσηαβρ. πλευρά: ΊχθΟς είκοσι και εις, πτη-
νόν μέγα ύδρόβιον, πτηνά έν φωλεα έπϊ φυτών,
αστακός καϊ έν μέσω παϊς γυμνός καμακίζων ιγϋϋν.
'* κάμας ενει σχήμα τριαίνης (εΐκ. 13) τα φυτά
μέ ΰ.ύλλα καρδιόσχηυ,α έπϊ μακρών αίσνων έκ-
Φυοίλένων εκ του βυθοΰ. Πιθανόν ταΰτα νά είνε
νυμφάϊαι, τά δέ πτηνά ίσίος είσίν αλκυόνες. Οί ιχθύς
'^έοουσι ποικιλουτάτους -/2ωμ.ατισυ.ούς, οίον ποάσι-
νον, σμαράγδινον, έρυΟρόν, φαιόν, κυανοΰν, κερα-
μόχρουν κλπ. λευκον δέ προς έ'νδειξιν της άργυρι-
ζούσης λάμψεως τών λεπίδων. Ομοίως τά λοιπά
θαλάσσια ζώα και τά πτηνά, ούτω δέ μετά τών
νοωμάτων του βυθού' και τών κυμάτων αποτελεί-
ται άρμονικώτατόν τι σύνολον, ό'περ θαμβοί και
κατακηλεϊ τον όοθαλμον του ΟεατοΟ.
Ευθύς μετά την πλατεΤαν ταύτην και πολύχρω-
μον ζώνην του ΏκεανοΟ ακολουθεί έτερα ησσον
πλατεία, έχουσα περίπου το πλάτος του Μαιάνδρου,
μήκους δέ κατά ό-6 μέτρα έλάσσονος εκείνου. Έν
ταύτη παρίστανται έντός πεντήκοντα κύκλων (έξωτ.
διαμ. 0,29), άποτελουμέν<ων έκ δύο ές αντιθέτου
άλληλοσυμπλεκομένων πλοχμών (πλ. 0,05), μί-
κρα ωδικά πτηνά, ών το πτέρωμα '^έρει ζωηροτά-
τους κα'ι άου,ονικοοτάτους '/οοου.ατισυ.ούς, οίον ποά-
σινον, πορφυροΟν, κίτρινον κλπ. Πάντα τά πτηνά
ταυτά είσι φυσικού μεγέθους, εχουσι δέ προς την
άντίθετον του σώαατος αύτών κατεύΟυνσιν έστοαυ.-
μένας τάς κεφαλάς, φέρουσι δέ περί τον λαιμόν
μικράν ροδόχρουν ταινίαν άνεμιζομένην οριζοντίως
έν τω κενώ. Άλλά καϊ οί αποτελούντες τους κύ-
κλους δύο πλοχμοί ή ταινίαι είσ'ι διαφόρου έκατέρα
χρώματος, ή μία οηλ. κεραμόχρους, ή δ' ετέρα
πράσινη. Δύναται δέ νά εϊπη τις ότι κυρίως δέν
είνε ταινίαι οί τ:λοχμο'ι ούτοι, άλλά μάλλον σχη-
ματοποιηθέντες κλάδοι ή κλώνες άνερπυστικοΰ φυ-
τού (κισσού), διότι τούτο άποδεικνύουσι τά μεταξύ
τών κύκλων έν τοις σχηματιζομ'ένοις τριγώνοις
έκφυόμενα φύλλα κισσού (εΐκ. 13 και 14).
Η καλλίστη αύτη τών ωδικών πτηνών ζώνη
πλαισιοϋται κάτωθεν ύπό ταινίας βαθέως κεραμείου
χρώματος, μετά ταύτην δέ εξελίσσεται κατά μήκος
Σπειρομαίανδρος (Ι,αμίβηάθϊ Ηιιηά), πλ. 0,24 μ.
ακριβώς τοΰ σχήματος τών μυκηναϊκών καί έλλην.
μνημείων, χρώματος δέ βαθέως κυανού. Μετά τού-
τον τέλος έπετα; έντος κανόνων έκατέρωθεν όρμος ή
αστράγαλος, οίος καί έν τω άρχαίω ΐωνικώ ρυθμώ
συνήθως άπαντα. Πάσαι αί άνωτέρω περιγραφεΐ-
σαι ζώναι άποτελοΰσι μεγαλοπρεπές και πλουσιώ-
τατον πλαίσιον διά τον κεντρικόν πίνακα, όστις
είνε σχήματος τετραγώνου, εύρηται δ' έν τω μέσω
καϊ έχει ύψος μέν 2,35 πλ. δέ 3,01. Ό τετρα-
γωνικός ούτος πίναξ περιβάλλεται ύπό ταινίας κυα-
νής (-λ. 0,15), παριστά δέ τοπεΐον μετά δένδρων
οπωροφόρων και πτηνών (εΐκ. 14).
Ιο ψηφιδωτον τούτο τοπεΐον είνε έν τών θαυμα-
σιωτάτων ές όσων διεσώθησαν έκ της αρχαιότητος,
ή δέ άριστη τούτου διατήρησις καθιστά τελείαν
την έξ αύτοΟ αίσθητικήν άπόλαυσιν. Παοίστανται
δ' έν αύτω έν πάσει ακρίβεια τά έξης:
Έν πρώτοις τρία μεγά?Μ καρποφόρα δένδρα,
κατ' ίσας άπ' αλλήλων άποστάσεις και σχεδόν
ισοϋψή, είνε οέ το μέν προς τάριστερά μηλέα,
το μέσον ροιά, κα'ι το έκ δεξιών άπιδέα. Οί δέ καρ-
ποί τούτιυν είσι φυσικού μεγέθους και πολυπληθείς.
Ούτω ή μέν μηλέα έχει 1(5 μήλα (0,08 έκαστον)
ή όοιά 12 (0,12-0,13 έκαστον), τέλος ή άπιδέα
10 (προς 0,11 έκαστον). Μεταξύ τών δένδρων κα'ι