DOI Artikel:
Sborōnos, Iōannēs N.: Asklēpiaka mnēmeia kai kionolatreia en Athēnais
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14278#0090
7Ν
Α Ε 1917
Άσκληπιακά μνημεία και κιονολατρεία εν 'Αθήναις
(*ίν. 1-2)
υπό
Ιωάννου Σβορώνου.
Σννοψις: Α') Ίανίσκος, ό υιός Ασκληπιού, έν Άτχικη. Β') σύμ-
πλεγμα τέκνων Ασκληπιού, έξ Επιδαύρου [πίν. 1-2].
Γ ) αγάλματα θυγατρίων Ασκληπιού έκ τοϋ έν "Αγραις
ναού της Είλειθυίας: α') διάκονοι ΕΙλειθυίας β') σύμ-
πλεγμα Μέροπος και Ίανίσκου, έργον των υίών τοϋ Πρα-
ξιτέλους έν τφ έν Κφ Άσκληπιείψ. Δ ) θεοί Έπιδόται έν
Επιδαύρψ και ό συγκλητικός Άντωνϊνος [πίν. 2]. Ε ) Ία-
νίσκος, "Αγιος Γιάννης, λείψανα κιονολατρείας έν Αθή-
ναις.
Α') Ίανίσχος, ό νΐός τοϋ Άαχληπιοΰ,
έν Άττιχτ}.
Κν τη παρούση Αρχαιολογική Έφημερίδι τό
πρώτον έν Ίτα 1909 (σ. 138-178 είκ. 1-15, πίν.
5-6 . εν δ ετος κατόπιν έν τη συγγραφή μου το
έν Αθήναις Έθνικόν Μονοεϊον (σ. 294-324),
επεχείρησα διά μακρών νά καταδείςω έναντίον της
τότε κρατούσης γνώμης των αρχαιολόγων δραη-
Θε'ις κυρίως έκ τοΟ ωραίου καΙ τελείου τήν οία-
τήρησιν αγάλματος χηνοφάρου παιδίου, άνακαλυ-
νΟέντος εν Σουβά) α της Φωκίδος και έπΐ μακοά
έτη κοσμοΟντος τήν Εθνικήν ήμών βιβλιοθήκη ν,
δτι μέγα πλήθος αγαλμάτων και αγαλματίων παΐ-
οιων, προερχομένων εκ οιαφορων ιερών, μάλιστα
0 Ασκληπιείων, ούοε~οτε δ' έκ νεκροταφείων,
/.·/.' τ,ερόντιυν /ήνας ή άλλα ζώα γνωστά ήμϊν ώς
ίερά του ΑσκληπιοΟ, εϊκονιζουσι μικρούς τινας
ΰεονς κα; δη τεκνία αύτοΰ τούτου τοΟ ΆσκληπιοΟ,
μάλιστα δέ τον άττικόν Ίανίσκον, οΰοεμίαν δέ
σχέσιν εχουσι ταΰτα προς επιτύμβια ή αναθημα-
τικά θνητά παιδία ή προς τοιαύτα πάσης θρησκευ-
τικής, μυθολογικής ή ιστορικής σημασίας στερού-
μενα ρωπογραψηματα (^θιιγθ).
1ά συμπεράσματα τών μελετών μου έκείνων εΐ-
χον έκτοτε πολλάκις το σπάνιον αληθώς ευτύχημα
τοΟ νά έπικυρωθώσι τάχιστα δια της διαδοχικής
άνακαλύψεως διαφόρων άλλων σχετικών άρ·/αίων
μνημείων.
Ούτω πρώτος ό ΰπ' έμοΟ χαρακτηρισμός τών
πολυπληθών αγαλμάτων και ανάγλυφων τών μετά
•/ηνών παιδιών ώς εικόνων τεκνίου τοΟ Ασκλη-
πιού, καλουμένου Ίανίσκον, έπεκυρώΟη λαμπρώς
εν έτος βραδύτερον δια της έν τή αύτη Αρχαιο-
λογική Έφημερίδι (1910 σ. 59-64 είκ. 1-9) δη-
μοσιεύσεως πολλών νομισμάτων της διασήμου δια
τήν έν αύτη λατρείαν του Ασκληπιού Περγάμου,
εϊκονιζόντων ώς θεον το /ηνοφόρον γυμνόν παιδίον
ίστάμενον έπ'ι μεν τών μικρών κερμάτων μόνον,
έπ'ι δετών μεγάλων τοιούτων πλησίον του Άσκλη-
πιοΟ ή μεταξύ τοΟ Ασκληπιού κα'ι της Ύγιείας,
ώς τέκνον αυτών, και έν ή θέσει εικονίζεται συνή-
θως έτερον παιοίον του "Ασκληπιού, ό-Τελεσφόρος.
Έπ'ι τών μεγάλων μάλιστα κερμάτων τούτων
προστίθεται μεταξύ τών ποδών του ΆσκληπιοΟ
και Ιανίσκου μέγας μυς, ήτοι το ζώον, όπερ εθεω-
ρείτο υπό τών αρχαίων, ώς κα'ι πράγματι είναι,
φοβερός φορεύς τών λοιμικών νόσων (Στράβ. III
165), νόσων, ών ιατρός έλογίζετο ό Ίανίσκος, ό
πάντως τό σύμβολον τούτο κληρονομήσας παρά
τοΟ πάππου αύτοΟ Απόλλωνος Σμινθέως, ήτοι του
ομηρικού καταστροφέως τών μυών κα'ι τών οι αυ-
τών μεταδιδομένων λοιμικών ασθενειών V
Αλλο μνημεΐον έπικυρωτικ'ον τών συμπερασμά-
των μου έκείνων είναι σμικρόν σπιθαμιαϊον τό μέ-
γεθος και άτελές τήν έπεςεργασίαν άναθηματικόν
άνάγλυφον άνέκδοτον, ό προσεχώς οημοσιευθήσεται
μετ άκριβοΟς εικόνος (είχ. 1) ' έν τη Αρχαιολο-
γική Εφημερίδι υπό του κ. Β. Στάη, άνακαλύ-
ψαντος αύτο έν ταϊς άνασκαφαΐς τοΟ έν Σουνίω τε-
μένους και περιβόλου του Ποσειδώνος. Τό άνάγλυ-
φον τούτο εικονίζει, κατ έμε, τήν γυναίκα του
1 ϋθ ννϊΙΙβ. Αροΐΐοη δηιΐηΐΐπβη: Κβν. Νηηι. 1858 β.
1 κί.
2 Το ίντχΰθα δημοσίίυομενον προ'/£ΐρον ΐ/νογράφημα παρεχω-
ρήθη ήιιϊν υπό τοϋ χ. Στάη.
Α Ε 1917
Άσκληπιακά μνημεία και κιονολατρεία εν 'Αθήναις
(*ίν. 1-2)
υπό
Ιωάννου Σβορώνου.
Σννοψις: Α') Ίανίσκος, ό υιός Ασκληπιού, έν Άτχικη. Β') σύμ-
πλεγμα τέκνων Ασκληπιού, έξ Επιδαύρου [πίν. 1-2].
Γ ) αγάλματα θυγατρίων Ασκληπιού έκ τοϋ έν "Αγραις
ναού της Είλειθυίας: α') διάκονοι ΕΙλειθυίας β') σύμ-
πλεγμα Μέροπος και Ίανίσκου, έργον των υίών τοϋ Πρα-
ξιτέλους έν τφ έν Κφ Άσκληπιείψ. Δ ) θεοί Έπιδόται έν
Επιδαύρψ και ό συγκλητικός Άντωνϊνος [πίν. 2]. Ε ) Ία-
νίσκος, "Αγιος Γιάννης, λείψανα κιονολατρείας έν Αθή-
ναις.
Α') Ίανίσχος, ό νΐός τοϋ Άαχληπιοΰ,
έν Άττιχτ}.
Κν τη παρούση Αρχαιολογική Έφημερίδι τό
πρώτον έν Ίτα 1909 (σ. 138-178 είκ. 1-15, πίν.
5-6 . εν δ ετος κατόπιν έν τη συγγραφή μου το
έν Αθήναις Έθνικόν Μονοεϊον (σ. 294-324),
επεχείρησα διά μακρών νά καταδείςω έναντίον της
τότε κρατούσης γνώμης των αρχαιολόγων δραη-
Θε'ις κυρίως έκ τοΟ ωραίου καΙ τελείου τήν οία-
τήρησιν αγάλματος χηνοφάρου παιδίου, άνακαλυ-
νΟέντος εν Σουβά) α της Φωκίδος και έπΐ μακοά
έτη κοσμοΟντος τήν Εθνικήν ήμών βιβλιοθήκη ν,
δτι μέγα πλήθος αγαλμάτων και αγαλματίων παΐ-
οιων, προερχομένων εκ οιαφορων ιερών, μάλιστα
0 Ασκληπιείων, ούοε~οτε δ' έκ νεκροταφείων,
/.·/.' τ,ερόντιυν /ήνας ή άλλα ζώα γνωστά ήμϊν ώς
ίερά του ΑσκληπιοΟ, εϊκονιζουσι μικρούς τινας
ΰεονς κα; δη τεκνία αύτοΰ τούτου τοΟ ΆσκληπιοΟ,
μάλιστα δέ τον άττικόν Ίανίσκον, οΰοεμίαν δέ
σχέσιν εχουσι ταΰτα προς επιτύμβια ή αναθημα-
τικά θνητά παιδία ή προς τοιαύτα πάσης θρησκευ-
τικής, μυθολογικής ή ιστορικής σημασίας στερού-
μενα ρωπογραψηματα (^θιιγθ).
1ά συμπεράσματα τών μελετών μου έκείνων εΐ-
χον έκτοτε πολλάκις το σπάνιον αληθώς ευτύχημα
τοΟ νά έπικυρωθώσι τάχιστα δια της διαδοχικής
άνακαλύψεως διαφόρων άλλων σχετικών άρ·/αίων
μνημείων.
Ούτω πρώτος ό ΰπ' έμοΟ χαρακτηρισμός τών
πολυπληθών αγαλμάτων και ανάγλυφων τών μετά
•/ηνών παιδιών ώς εικόνων τεκνίου τοΟ Ασκλη-
πιού, καλουμένου Ίανίσκον, έπεκυρώΟη λαμπρώς
εν έτος βραδύτερον δια της έν τή αύτη Αρχαιο-
λογική Έφημερίδι (1910 σ. 59-64 είκ. 1-9) δη-
μοσιεύσεως πολλών νομισμάτων της διασήμου δια
τήν έν αύτη λατρείαν του Ασκληπιού Περγάμου,
εϊκονιζόντων ώς θεον το /ηνοφόρον γυμνόν παιδίον
ίστάμενον έπ'ι μεν τών μικρών κερμάτων μόνον,
έπ'ι δετών μεγάλων τοιούτων πλησίον του Άσκλη-
πιοΟ ή μεταξύ τοΟ Ασκληπιού κα'ι της Ύγιείας,
ώς τέκνον αυτών, και έν ή θέσει εικονίζεται συνή-
θως έτερον παιοίον του "Ασκληπιού, ό-Τελεσφόρος.
Έπ'ι τών μεγάλων μάλιστα κερμάτων τούτων
προστίθεται μεταξύ τών ποδών του ΆσκληπιοΟ
και Ιανίσκου μέγας μυς, ήτοι το ζώον, όπερ εθεω-
ρείτο υπό τών αρχαίων, ώς κα'ι πράγματι είναι,
φοβερός φορεύς τών λοιμικών νόσων (Στράβ. III
165), νόσων, ών ιατρός έλογίζετο ό Ίανίσκος, ό
πάντως τό σύμβολον τούτο κληρονομήσας παρά
τοΟ πάππου αύτοΟ Απόλλωνος Σμινθέως, ήτοι του
ομηρικού καταστροφέως τών μυών κα'ι τών οι αυ-
τών μεταδιδομένων λοιμικών ασθενειών V
Αλλο μνημεΐον έπικυρωτικ'ον τών συμπερασμά-
των μου έκείνων είναι σμικρόν σπιθαμιαϊον τό μέ-
γεθος και άτελές τήν έπεςεργασίαν άναθηματικόν
άνάγλυφον άνέκδοτον, ό προσεχώς οημοσιευθήσεται
μετ άκριβοΟς εικόνος (είχ. 1) ' έν τη Αρχαιολο-
γική Εφημερίδι υπό του κ. Β. Στάη, άνακαλύ-
ψαντος αύτο έν ταϊς άνασκαφαΐς τοΟ έν Σουνίω τε-
μένους και περιβόλου του Ποσειδώνος. Τό άνάγλυ-
φον τούτο εικονίζει, κατ έμε, τήν γυναίκα του
1 ϋθ ννϊΙΙβ. Αροΐΐοη δηιΐηΐΐπβη: Κβν. Νηηι. 1858 β.
1 κί.
2 Το ίντχΰθα δημοσίίυομενον προ'/£ΐρον ΐ/νογράφημα παρεχω-
ρήθη ήιιϊν υπό τοϋ χ. Στάη.