DOI Artikel:
Sborōnos, Iōannēs N.: Asklēpiaka mnēmeia kai kionolatreia en Athēnais
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14278#0095
αε 1917
δο; λίμνης οίκούντων Παιοπλών Παιόνων τής ανα-
τολικής Μακεδονίας (είκ. ίί) ·, τρίτον 6τι τά Ιν
7^: νόμισμα Μνητος η Παιοπλών
λόγω άγάλματα προέρχονται κατά κανόνα ές" Ασκλη-
πιείων είτε και εκ μερών πλουσίων εις ΰδατα και
έλογενεϊς πυρετούς (οία! π. ν. αί -αρά τήν Αγίαν
Έλεοϋσαν πηγαΐ τοΟ Βοιωτικού ΚηφισοΟ, ενθα ευ-
ρέθη ό Ιανίσ/.ο; τοΟ ΈθνιχοΟ ήμών μουσείου) και
τέταρτον 5τΐ ό τύπος τοϋ /ήνα άγ-/οντος Ιανί-
ο--/.ου είναι ό διαδεχθείς τον αμέσως προηγούμενον
τύπον του τους δράκοντα; άγχοντος Ήρακλίσκου
έθεώρησα τον πνίγοντα τον /ήνα παΐοα τοΟ Ασκλη-
πιοΟ ώς τον είοικώς άπο τού τέλους τού Α' αιώνος
πΧ τους έλογενεϊς πυρετούς θεραπεύοντα θεον Ια-
τρόν, γνωστού οντος 5τ« έκαστον των τέκνων τοΟ
Άσκληπιοϋ ει/εν ίδιον κύκλον ιατρικών και φαρ-
μακευτικών τ-ροντίδων, ώς μαρτυροϋσιν ενίοτε και
αύτά τά 5νόαατα αυτών, Μαχάων, I Ιοδαλείριος,
Τελεσβόοος, Ακεο-ώ, Ιασώ, Πανάκεια κτλ.
Φρονώ, εγρα^ον τότε (ΑΕΜ σ. 321 ). ότι, όπως
ό υ,ένοι τούδε άνεραήνευτος παραμένων νεανίσκος
σαυροκτόνος ιατρός Απόλλων ούδέν άλλο είναι
ή χύτή ή έζιδανίκευσις και έςωραϊσις του πανάρ-
χαιου Πυ&ηχτόνου Απόλλωνος, ήτοι τοϋ ήλίου
του δια των απολυμαντικών αυτού άκτίνων καθα-
ρίσαντο; την Λελφικήν γην άπό τών μιασμάτων
της εκ του ποταμού Πλείστου ελονοσίας, ούτω
και ό εγγονός τοϋ Απόλλωνος Ίανίσκος, ήτοι τό
άγ/ον τον χηνα ίλαρόν κα'ι ευμενές τοις πάσχουσι
παιδίον, ούδέν άλλο είναι ή ή έςιδανίκευσις κα'ι έςω-
οάϊσις τών παναρ/αίων ασιατικών, μυκηναϊκών και
ελληνικών θεοτήτων έκείνων, τών τόσον συχνά ει-
κονιζόμενων (ίδε π. /■ Σβορώνου, ΑΚΜ σ. 321
είκ. 186) ώς άγ/ουσών χήνας ή κύκνου; ή νήσ-
σας, πτηνά έλόβια, κατ άκολουθίαν και σύμβολα
τών τάς θερμάς άσιατικάς και έλληνικάς /ώρας
καλυπτόντων ελών και τών ες αϋτών φοβερών
πυρετών, τών κα'ι νϋν δεινώς μαστιζόντων τους
1 ΚνοΓοηοΒ: ,ΙοιίΓηβΙ ΙηΙθΓΠ. (ΙΆγοΙι. Νυιη. νοί. XV
ρ. 257.
κατοίκους τών /ωρών τούτων. Ό Ηρακλής το-
ςεύων τάς όρνεις της ΣτυμΙραλίδος λίμνης ή άπο-
κόπτων τάς κεφαλάς τή; Λερναίας "Ιορας έκτελεϊ
τό αυτό, όπερ κα'ι ό Ίανίσκος έργον, άλλ έν με-
γάλη κλίμακι, ώς συμβολίζων ού/ί τήν μερικήν
θεραπείαν ένος έκαστου άτομου και μάλιστα παι-
διού, άλλ ολοκλήρων πληθυσμών τήν σωτηριαν
άπό τών έλειογενών νόσων διά του δι ηρακλείων,
ήτοι κολοσσιαίων, μηχανικών έργων κανονισμού
της έκροής προς τήν θάλασσαν τών λιμναζόντων
ύδάτων της Λέρνης (και έκείνων τών γειτονικών
λιμνοθαλασσών, άς συμβολίζει ό συγ/ρόνως τη
Ιδρα έξολοΟρευθεις ύπό τού Ιολάου καρκίνος) και
τοϋ διακανονισμού τών γνωστών ήμϊν υπογείων
υδάτων και καταβόθρων τής Στυμβαλίδος λίμνης,
άλλης μεγάλης έστίας έλονοσίας.
II μεγάλη αΰτη σειρά τών εις το αύτο θέμα
αναφερομένων αλληγορικών μύθων και το άπί-
στευτον πλ.ήθο; τών τον Ιανίσκον είκονιζόντων
χηνοφόρων ή χηνοκτόνων παιδιών δύναται νά
έςηγηθή μόνον διά τοϋ άπιστεύτου και άληθώς
τρομακτικού άριΟμοϋ τών ύπό τής έλονοσίας έν
Ελλάδι προσβαλλόμενων. Ούτω κατά σημείωσιν
τοϋ ΐατροϋ κ. Καρδαμάτη, τοϋ νϋν ήρωϊκώς άγω-
νιζομένου κατά τής έλονοσίας Έ/.ληνος ΐατροϋ.
εχομεν έπ'ι πληθυσμού 2433806 κατοίκων τής
παλαιάς Ελλάδος τού; έξης τρομακτικούς αρι-
θμούς :
α') άνά πάν έτος ένόημικδν έλονοσοϋντες 771101)0
(θάνατο ι 2 ί *Ι »8 Γ β') κατά τό επιδημικδν ετος 191 * I
έλονοσήσαντες ί)Ι)()048· γ) κατά τήν τελευταίων
πεντηκονταετίαν προσβληθέντες 38 ΟΙ III ( Η Κ )!
Β'. Μαρμάρινον σύμπλεγμα τεσσάρων τέ-
κνων τον Ασκληπιού έξ Επιδαύρου.
(-ίνας 1. «ρ. 304).
Αλλά και δεύτερον μνημεϊον έπικυροϊ νϋν έτι
λαμπρότερον κα'ι άποτε/,εσματικώτερον ογι μόνον
τήν περί τών μικρών /ηνοφόρων παιδιών γνώμην
μου, άλλα κα'ι αύτον τον κύριον ϊσνυρισμάν μου,
ότι Άσκληπιακο'ι θεοί επίσης είναι πλήθος άλλο
αγαλμάτων και αγαλματίων, αρρένων ή θηλέων
παιδιών, γενικώς μεν θεωρουμένων ώς θνητών
παιδιών ή άνευ μυθολογικής τίνος σημασίας ρω-
»
δο; λίμνης οίκούντων Παιοπλών Παιόνων τής ανα-
τολικής Μακεδονίας (είκ. ίί) ·, τρίτον 6τι τά Ιν
7^: νόμισμα Μνητος η Παιοπλών
λόγω άγάλματα προέρχονται κατά κανόνα ές" Ασκλη-
πιείων είτε και εκ μερών πλουσίων εις ΰδατα και
έλογενεϊς πυρετούς (οία! π. ν. αί -αρά τήν Αγίαν
Έλεοϋσαν πηγαΐ τοΟ Βοιωτικού ΚηφισοΟ, ενθα ευ-
ρέθη ό Ιανίσ/.ο; τοΟ ΈθνιχοΟ ήμών μουσείου) και
τέταρτον 5τΐ ό τύπος τοϋ /ήνα άγ-/οντος Ιανί-
ο--/.ου είναι ό διαδεχθείς τον αμέσως προηγούμενον
τύπον του τους δράκοντα; άγχοντος Ήρακλίσκου
έθεώρησα τον πνίγοντα τον /ήνα παΐοα τοΟ Ασκλη-
πιοΟ ώς τον είοικώς άπο τού τέλους τού Α' αιώνος
πΧ τους έλογενεϊς πυρετούς θεραπεύοντα θεον Ια-
τρόν, γνωστού οντος 5τ« έκαστον των τέκνων τοΟ
Άσκληπιοϋ ει/εν ίδιον κύκλον ιατρικών και φαρ-
μακευτικών τ-ροντίδων, ώς μαρτυροϋσιν ενίοτε και
αύτά τά 5νόαατα αυτών, Μαχάων, I Ιοδαλείριος,
Τελεσβόοος, Ακεο-ώ, Ιασώ, Πανάκεια κτλ.
Φρονώ, εγρα^ον τότε (ΑΕΜ σ. 321 ). ότι, όπως
ό υ,ένοι τούδε άνεραήνευτος παραμένων νεανίσκος
σαυροκτόνος ιατρός Απόλλων ούδέν άλλο είναι
ή χύτή ή έζιδανίκευσις και έςωραϊσις του πανάρ-
χαιου Πυ&ηχτόνου Απόλλωνος, ήτοι τοϋ ήλίου
του δια των απολυμαντικών αυτού άκτίνων καθα-
ρίσαντο; την Λελφικήν γην άπό τών μιασμάτων
της εκ του ποταμού Πλείστου ελονοσίας, ούτω
και ό εγγονός τοϋ Απόλλωνος Ίανίσκος, ήτοι τό
άγ/ον τον χηνα ίλαρόν κα'ι ευμενές τοις πάσχουσι
παιδίον, ούδέν άλλο είναι ή ή έςιδανίκευσις κα'ι έςω-
οάϊσις τών παναρ/αίων ασιατικών, μυκηναϊκών και
ελληνικών θεοτήτων έκείνων, τών τόσον συχνά ει-
κονιζόμενων (ίδε π. /■ Σβορώνου, ΑΚΜ σ. 321
είκ. 186) ώς άγ/ουσών χήνας ή κύκνου; ή νήσ-
σας, πτηνά έλόβια, κατ άκολουθίαν και σύμβολα
τών τάς θερμάς άσιατικάς και έλληνικάς /ώρας
καλυπτόντων ελών και τών ες αϋτών φοβερών
πυρετών, τών κα'ι νϋν δεινώς μαστιζόντων τους
1 ΚνοΓοηοΒ: ,ΙοιίΓηβΙ ΙηΙθΓΠ. (ΙΆγοΙι. Νυιη. νοί. XV
ρ. 257.
κατοίκους τών /ωρών τούτων. Ό Ηρακλής το-
ςεύων τάς όρνεις της ΣτυμΙραλίδος λίμνης ή άπο-
κόπτων τάς κεφαλάς τή; Λερναίας "Ιορας έκτελεϊ
τό αυτό, όπερ κα'ι ό Ίανίσκος έργον, άλλ έν με-
γάλη κλίμακι, ώς συμβολίζων ού/ί τήν μερικήν
θεραπείαν ένος έκαστου άτομου και μάλιστα παι-
διού, άλλ ολοκλήρων πληθυσμών τήν σωτηριαν
άπό τών έλειογενών νόσων διά του δι ηρακλείων,
ήτοι κολοσσιαίων, μηχανικών έργων κανονισμού
της έκροής προς τήν θάλασσαν τών λιμναζόντων
ύδάτων της Λέρνης (και έκείνων τών γειτονικών
λιμνοθαλασσών, άς συμβολίζει ό συγ/ρόνως τη
Ιδρα έξολοΟρευθεις ύπό τού Ιολάου καρκίνος) και
τοϋ διακανονισμού τών γνωστών ήμϊν υπογείων
υδάτων και καταβόθρων τής Στυμβαλίδος λίμνης,
άλλης μεγάλης έστίας έλονοσίας.
II μεγάλη αΰτη σειρά τών εις το αύτο θέμα
αναφερομένων αλληγορικών μύθων και το άπί-
στευτον πλ.ήθο; τών τον Ιανίσκον είκονιζόντων
χηνοφόρων ή χηνοκτόνων παιδιών δύναται νά
έςηγηθή μόνον διά τοϋ άπιστεύτου και άληθώς
τρομακτικού άριΟμοϋ τών ύπό τής έλονοσίας έν
Ελλάδι προσβαλλόμενων. Ούτω κατά σημείωσιν
τοϋ ΐατροϋ κ. Καρδαμάτη, τοϋ νϋν ήρωϊκώς άγω-
νιζομένου κατά τής έλονοσίας Έ/.ληνος ΐατροϋ.
εχομεν έπ'ι πληθυσμού 2433806 κατοίκων τής
παλαιάς Ελλάδος τού; έξης τρομακτικούς αρι-
θμούς :
α') άνά πάν έτος ένόημικδν έλονοσοϋντες 771101)0
(θάνατο ι 2 ί *Ι »8 Γ β') κατά τό επιδημικδν ετος 191 * I
έλονοσήσαντες ί)Ι)()048· γ) κατά τήν τελευταίων
πεντηκονταετίαν προσβληθέντες 38 ΟΙ III ( Η Κ )!
Β'. Μαρμάρινον σύμπλεγμα τεσσάρων τέ-
κνων τον Ασκληπιού έξ Επιδαύρου.
(-ίνας 1. «ρ. 304).
Αλλά και δεύτερον μνημεϊον έπικυροϊ νϋν έτι
λαμπρότερον κα'ι άποτε/,εσματικώτερον ογι μόνον
τήν περί τών μικρών /ηνοφόρων παιδιών γνώμην
μου, άλλα κα'ι αύτον τον κύριον ϊσνυρισμάν μου,
ότι Άσκληπιακο'ι θεοί επίσης είναι πλήθος άλλο
αγαλμάτων και αγαλματίων, αρρένων ή θηλέων
παιδιών, γενικώς μεν θεωρουμένων ώς θνητών
παιδιών ή άνευ μυθολογικής τίνος σημασίας ρω-
»