DOI Artikel:
Sborōnos, Iōannēs N.: Asklēpiaka mnēmeia kai kionolatreia en Athēnais
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14278#0099
ΑΕ 1917
στραις προχειρως χσκουμένην ίατρικήν αύτοθερα-
πειαν δύνανται νά άντιπροσωπεύσωσιν ο τύπος παι-
διού άθλητοΟ αύταπακανθιζομένου (Κβίηβοΐι 11,143.
7. — Κ^γβΙ, Μοη. ίΐβ Ι'βιΊ ΛηΙ. ΐ, 35 — Οο11ϊ§ηοη
Ηϊβί. άβ 13 8ου1. I. ίϊ§. 216. — Ονθί-ββοΐί, ΟθβοΗ. ά.
ΡΙβκΙ. 4Ρ βά. II 186Ρ), άν πράγματι ή κατά τους
Κ;ι νρΙ-Οο11ί<ίηοη κτλ.) ένέχουσά τ; το κολοσσιαϊον
έν έαυτη άθλητιχή διάπλασις των αελών του ίχ
Σπάρτης παιδιού τούτου δηλοϊ τον άθλητήν κα:
οΰχ! τον άθλητιχή; ώς μαχητήν ήρωα διαπλάσεως
Ποδαλείριον. Όσον αφορά τον έκ Πριήνης αύτα-
πακανθιζόμενον πάμπτωνον άλήτην παϊδα (Βααιτι-
§3Γΐβιι, Πίβ Ιΐθΐίβηίδοΐιβ ΚιιΙΙιιγ 7. 2 / I ε·κ. 197),
βλέπω και έν αϋτω σύμβολον τής κατ ανάγκην
6πο των -τωχών ασκούμενη; οι εαυτού; αύτοθε-
ραπείας των δρόμων τοΟ καθημέραν βίου.
Οτι δέ και ό άδελφος τοΟ Ποδαλειρίου χειρουρ-
γό; Μαχάων, ου και ύπο επιγραφής πιστοΟται ή
έν Έπιδαύρω λατρεία (ΑΕ 18114', ο-, 2:5, άρ. 6),
είκονίζετο ενίοτε ω; παΐ; κα; μάλιστα κατά του;
ρωμαϊκού; νρόνους, ,Γί: οΰς αννιχει το ε: Επι-
δαύρου ύπο εςέτασιν σύμπλεγμα, δυνάμεθα νά
τυμπεράνωμεν ές άναγλύφου, ευρεθέντος έν τω εν
Αθήναις ίερώ του ΑσχληπιοΟ. Ιο χνάγλυΦον
τοΟτο (ΑΕ 1908, σ. 119 ιέ*. 5—Σβορώνου
ΛΕΜ σ. 272 Πίνας" χϊ.υι, άρ. 1353) 'όωμαϊ-
κών, ώς το σύμπλεγμα τή; Επιοαύρου, χρόνων τοΟ
αίώνο; εικονίζει Οεον παιδίον (ούχί, ώ;
εσφαλμένως άλλοτε έγραψα, άνδρα νέον ) ίστά-
μενον χατενώπιον κα! πανόμοιον την στάσιν και
σωματικήν διάπλασιν προ; άμφότερα τά παιδία του
έ; Επιδαύρου συμπλέγματος ήμών, φέοει δε ώ;
σύαβολον αΰτοϋ έν αέν τη προτεταμένη αριστερά
τά παυσίπονα των χειρουργών ναρκωτικά άνθη και
καρπού; μηκωνων, παρα οε την οεςιαν χυτοΟ χει-
μένους δύο χειρουργικούς ομιλιοπονς έκχοπεΐς κα!
το χειρουργιχόν χεφαλιχδν πφνρίην, όργανα δι ων
— μετά του έν τη δεξιά χειρ· αυτοΟ έντεθειμένου
μεταλλίνου (χαΐ διά τούτο απολεσθέντος) τρυπά-
νου — έτελεΐτο το πάλαι, ώ; κα! νυν, ή μάλλον
θαυμαζομένη και καταπλήσσουσα, άπο των προϊ-
στορικών ομιυς ήδη χρόνων γνωστή, ιατρική χει-
ρουργική έπέμοασις τής άΐ'αζρν/σκως του κρανίου
(ΐΓέρ&η&Ιίοη). Γον παϊδα τούτον έταύτισα άλλοτε
ώ; έκ τής παρουσία; του σΦυρίου προ; τον έκ Τι-
τάνης τή; Κορινθία; ήρωα ίατρον Σφνρον, γνω-
στόν ήμϊν ώ; υίον του Μαχάονο; κα! εγγονον του
Ασκληπιού, ίδρυτήν δε του έπιφανεστάτου των έν
τή πόλει τοΟ Αργούς Ασκληπιείων κα! άδελφόν
τοΟ έν Τιτάνη λατρευομένου ήρωο; ίατροΟ 'Αλε-
ςάνορος (Παυσ. Β 23, 4). Ή στενωτέρα ομως έπι-
κοινωνία του έν Αθήναι; Ασκληπιείου, ένθα άνε-
καλύφθη το έν λόγω άνάγλυφον, προ; το τή; Επι-
δαύρου μάλλον ή το έν Τιτάνη, προ; δέ ή τελεία
όμοιότη; τή; παραστάσεω; του γυμνοΟ παιδιού του
άθηναΐκοΰ τούτου άναγλύφου προ; άμφότερα τά
γυμνά άρρενα παιδία του συγχρόνου Επιδαυρια-
κου συμπλέγματο; άγουσι με νΟν εις την ύπόθε-
σιν ότι ο ΰπ' αμφοτέρων των μνημείων τούτων ει-
κονιζόμενο; είναι μάλλον αυτό; ό διάσημο; χει-
ρουργό; θεό; Μαχάων έν παιδική ηλικία κα! ούχ!
ο υίο; αύτου ΣφΟρος, ό βραδύτερον γεννηθεί; ίσως
έκ τή; προσωποποιήσεως του* χειρουργικού σφυ-
ριού, ώ; ό Τελεσφόρο; έγεννήθη εκ τή; προσωπο-
ποιήσεως τή; τελεσφόρου σικύα; *. Ομοίως τον
πρεσβύτερον παϊδα του Ασκληπιού Μαχάονα μόνον
ίστάμενον ώ; παιδίον πλησίον του πατοος αΰτοΟ
εικονίζει πιθανώταΐα κα! το έκ τής καλή; έποχής
κα! του Ασκληπιείου των Αθηνών προερχόμενον
άνάγλυφον άρ. 1373 του Εθν. Μουσείου (Σβο-
οώνου ΑΕΜ 291, Πίν. χι.νι, 1373).
Κατά ταύτα οί δύο μεγάλοι παίδες του Επιδαυ-
ριακοΟ συμπλέγματος δύνανται κάλλιστα νά είναι
τά παιδία του Ασκληπιού Μαχάων και Ποδα-
λείριος. Άλλα τίνα τότε τά δύο κοράσια; Πε?!
τούτων έν τω έπομένω κεφαλαίοι.
Γ'. Τέσσαρα αγάλματα ΰ'νγατρίων τον
Ασκληπιού έκ τον έν "Αγρα ίερον
τής Είλει&νίας.
(πίνα; 1, *ρ. 695 χ«ί πίναξ 2 »ρ. 69ί1. 694 χ*ί 696).
α) Διάκονοι της ΕΙλει&νίας.
Τπό των αρχαίων κειμένων ώς θυγατέρες του
Ασκληπιού αναφέρονται συνήθως μεμονωμεναι
πέντε, ή Τγίεια, Ιασώ, 'Ακεσώ, Πανάκεια κα!
1 ΙΙρολ. την ττεοϊ τοΟ Μανάονο; ό.ς οψνρομάχον ιατρού ί>πύ-
θεσιν τοΰ 8. \νϊ(1β. Ι,ΗΓοιι. ΙναΚβ σ. 195. — .(ίπιρρβ ΟγϊροΙι.
ΜνΐΗ. τ. 45^.- ΚοβοΙιβΓ, Μγ(1ΐ- Ι^βχ. λ ΒρΙι^ΓΟβ.
στραις προχειρως χσκουμένην ίατρικήν αύτοθερα-
πειαν δύνανται νά άντιπροσωπεύσωσιν ο τύπος παι-
διού άθλητοΟ αύταπακανθιζομένου (Κβίηβοΐι 11,143.
7. — Κ^γβΙ, Μοη. ίΐβ Ι'βιΊ ΛηΙ. ΐ, 35 — Οο11ϊ§ηοη
Ηϊβί. άβ 13 8ου1. I. ίϊ§. 216. — Ονθί-ββοΐί, ΟθβοΗ. ά.
ΡΙβκΙ. 4Ρ βά. II 186Ρ), άν πράγματι ή κατά τους
Κ;ι νρΙ-Οο11ί<ίηοη κτλ.) ένέχουσά τ; το κολοσσιαϊον
έν έαυτη άθλητιχή διάπλασις των αελών του ίχ
Σπάρτης παιδιού τούτου δηλοϊ τον άθλητήν κα:
οΰχ! τον άθλητιχή; ώς μαχητήν ήρωα διαπλάσεως
Ποδαλείριον. Όσον αφορά τον έκ Πριήνης αύτα-
πακανθιζόμενον πάμπτωνον άλήτην παϊδα (Βααιτι-
§3Γΐβιι, Πίβ Ιΐθΐίβηίδοΐιβ ΚιιΙΙιιγ 7. 2 / I ε·κ. 197),
βλέπω και έν αϋτω σύμβολον τής κατ ανάγκην
6πο των -τωχών ασκούμενη; οι εαυτού; αύτοθε-
ραπείας των δρόμων τοΟ καθημέραν βίου.
Οτι δέ και ό άδελφος τοΟ Ποδαλειρίου χειρουρ-
γό; Μαχάων, ου και ύπο επιγραφής πιστοΟται ή
έν Έπιδαύρω λατρεία (ΑΕ 18114', ο-, 2:5, άρ. 6),
είκονίζετο ενίοτε ω; παΐ; κα; μάλιστα κατά του;
ρωμαϊκού; νρόνους, ,Γί: οΰς αννιχει το ε: Επι-
δαύρου ύπο εςέτασιν σύμπλεγμα, δυνάμεθα νά
τυμπεράνωμεν ές άναγλύφου, ευρεθέντος έν τω εν
Αθήναις ίερώ του ΑσχληπιοΟ. Ιο χνάγλυΦον
τοΟτο (ΑΕ 1908, σ. 119 ιέ*. 5—Σβορώνου
ΛΕΜ σ. 272 Πίνας" χϊ.υι, άρ. 1353) 'όωμαϊ-
κών, ώς το σύμπλεγμα τή; Επιοαύρου, χρόνων τοΟ
αίώνο; εικονίζει Οεον παιδίον (ούχί, ώ;
εσφαλμένως άλλοτε έγραψα, άνδρα νέον ) ίστά-
μενον χατενώπιον κα! πανόμοιον την στάσιν και
σωματικήν διάπλασιν προ; άμφότερα τά παιδία του
έ; Επιδαύρου συμπλέγματος ήμών, φέοει δε ώ;
σύαβολον αΰτοϋ έν αέν τη προτεταμένη αριστερά
τά παυσίπονα των χειρουργών ναρκωτικά άνθη και
καρπού; μηκωνων, παρα οε την οεςιαν χυτοΟ χει-
μένους δύο χειρουργικούς ομιλιοπονς έκχοπεΐς κα!
το χειρουργιχόν χεφαλιχδν πφνρίην, όργανα δι ων
— μετά του έν τη δεξιά χειρ· αυτοΟ έντεθειμένου
μεταλλίνου (χαΐ διά τούτο απολεσθέντος) τρυπά-
νου — έτελεΐτο το πάλαι, ώ; κα! νυν, ή μάλλον
θαυμαζομένη και καταπλήσσουσα, άπο των προϊ-
στορικών ομιυς ήδη χρόνων γνωστή, ιατρική χει-
ρουργική έπέμοασις τής άΐ'αζρν/σκως του κρανίου
(ΐΓέρ&η&Ιίοη). Γον παϊδα τούτον έταύτισα άλλοτε
ώ; έκ τής παρουσία; του σΦυρίου προ; τον έκ Τι-
τάνης τή; Κορινθία; ήρωα ίατρον Σφνρον, γνω-
στόν ήμϊν ώ; υίον του Μαχάονο; κα! εγγονον του
Ασκληπιού, ίδρυτήν δε του έπιφανεστάτου των έν
τή πόλει τοΟ Αργούς Ασκληπιείων κα! άδελφόν
τοΟ έν Τιτάνη λατρευομένου ήρωο; ίατροΟ 'Αλε-
ςάνορος (Παυσ. Β 23, 4). Ή στενωτέρα ομως έπι-
κοινωνία του έν Αθήναι; Ασκληπιείου, ένθα άνε-
καλύφθη το έν λόγω άνάγλυφον, προ; το τή; Επι-
δαύρου μάλλον ή το έν Τιτάνη, προ; δέ ή τελεία
όμοιότη; τή; παραστάσεω; του γυμνοΟ παιδιού του
άθηναΐκοΰ τούτου άναγλύφου προ; άμφότερα τά
γυμνά άρρενα παιδία του συγχρόνου Επιδαυρια-
κου συμπλέγματο; άγουσι με νΟν εις την ύπόθε-
σιν ότι ο ΰπ' αμφοτέρων των μνημείων τούτων ει-
κονιζόμενο; είναι μάλλον αυτό; ό διάσημο; χει-
ρουργό; θεό; Μαχάων έν παιδική ηλικία κα! ούχ!
ο υίο; αύτου ΣφΟρος, ό βραδύτερον γεννηθεί; ίσως
έκ τή; προσωποποιήσεως του* χειρουργικού σφυ-
ριού, ώ; ό Τελεσφόρο; έγεννήθη εκ τή; προσωπο-
ποιήσεως τή; τελεσφόρου σικύα; *. Ομοίως τον
πρεσβύτερον παϊδα του Ασκληπιού Μαχάονα μόνον
ίστάμενον ώ; παιδίον πλησίον του πατοος αΰτοΟ
εικονίζει πιθανώταΐα κα! το έκ τής καλή; έποχής
κα! του Ασκληπιείου των Αθηνών προερχόμενον
άνάγλυφον άρ. 1373 του Εθν. Μουσείου (Σβο-
οώνου ΑΕΜ 291, Πίν. χι.νι, 1373).
Κατά ταύτα οί δύο μεγάλοι παίδες του Επιδαυ-
ριακοΟ συμπλέγματος δύνανται κάλλιστα νά είναι
τά παιδία του Ασκληπιού Μαχάων και Ποδα-
λείριος. Άλλα τίνα τότε τά δύο κοράσια; Πε?!
τούτων έν τω έπομένω κεφαλαίοι.
Γ'. Τέσσαρα αγάλματα ΰ'νγατρίων τον
Ασκληπιού έκ τον έν "Αγρα ίερον
τής Είλει&νίας.
(πίνα; 1, *ρ. 695 χ«ί πίναξ 2 »ρ. 69ί1. 694 χ*ί 696).
α) Διάκονοι της ΕΙλει&νίας.
Τπό των αρχαίων κειμένων ώς θυγατέρες του
Ασκληπιού αναφέρονται συνήθως μεμονωμεναι
πέντε, ή Τγίεια, Ιασώ, 'Ακεσώ, Πανάκεια κα!
1 ΙΙρολ. την ττεοϊ τοΟ Μανάονο; ό.ς οψνρομάχον ιατρού ί>πύ-
θεσιν τοΰ 8. \νϊ(1β. Ι,ΗΓοιι. ΙναΚβ σ. 195. — .(ίπιρρβ ΟγϊροΙι.
ΜνΐΗ. τ. 45^.- ΚοβοΙιβΓ, Μγ(1ΐ- Ι^βχ. λ ΒρΙι^ΓΟβ.