DOI article:
Sborōnos, Iōannēs N.: Asklēpiaka mnēmeia kai kionolatreia en Athēnais
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.14278#0100
88 Ασκληπιακά μνημεία και κιονολατρεία έν Άΰήναις ύπο Ί. Σβορώνον.
Αίγλη, άνήχουσαι πασαι εί; τά; προσωποποιήσεις
γενικών ή ειδικών εννοιών θεραπείας. Εντω Ασκλη-
πιείω της Κώ ό Ηρώνδας ..Μια.4) αναφέρει σύγ-
χρονο.»; ώ; συλλατρευομένας τρεις τουλάχιστον όνο-
μαστί και οή την Γγίειαν, Πανάκην και Ιασώ.
Τρεις έπίσης θυγατέρες συνοοεύουσι τον Ασκλη-
Λιόν έπΐ τοΟ £/. του Ασκληπιείου της θυρέας ωραίου
Ανάγλυφου (ίο. ά. ), ώς και επί τοϋ έκ τοΟ Ασκλη-
πιείου τών Αθηνών ύπ'άρ. 1 ·'^.>2 άναγλύφου,όνομα-
στί μάλιστα αναφερόμενα! ώ; ούσαι αί ΠΑΝΑΚΕΙΑ,
|Α£Ωκαί ΑΚΕΣΩ (Σβορώνου ΑΕΜ σ.27< > πίν ΧΙΛ',
5). Το έ; αύτής τη; "Επιδαύρου όμως ώραΐον τοΟ Α
πΧ αιώνος άνάγλυφον, το είκονίζον δλόκληρον την
τότε έν Επιδχύοω οΐκογένειαν αύτοϋ, παρουσιά-
ζει -αρά του; δύο υίούς και την σύζυγον αύτοΟ
Ηπιόνην μόνον δύο θυγατέρα;, ένηλίκους όμως
ήδη και ούνί παιδία την ήλικίαν, ώ; το τον αυτόν
ακριβώς αριθμόν αρρένων και θηλέων τέκνων του
ΑσκληπιοΟ παρουσιάζον ύπο έξέτασιν σύμπλεγμα
της Επιδαύρου. Αμφότερα όμως εΐκονίζουσι τα
δύο παιδία κολοσσιαίων το μέγεθος διαστάσεων έν
ίχυγχοίσει προ; τού; παριστάμενους θνητού;.
Εκ τών μνημονευθεισώνθυγατέρων τοΟ Ασκλη-
πιοΟ είναι γνωστή ήαϊν ώ; έν παιδική ηλικία είκονι-
ζομένη μόνη ή ΠΑΝΑΚΕΙΑ τοϋ έκτου Ασκληπιείου
τών Αθηνών υπ άρ. 1352 άναγλύφου. Εντούτοις
προ δεκαετίας εις τάς προμνημονευθείσας μελέτα;
μου έπιμόνως έζήτησα νά δείξω εναντίον τη; κρατού-
σης γνώμης τών αρχαιολόγων, θνητά ή όωπογρα-
φήματα θεωρούντων καϊ ταύτα, ότι μέγα πλήθο;
μιαρμαρίνων καϊ πηλίνων αγαλμάτων καΐ Αγαλμα-
τίων κορασίων μετά χηνών, λαγωών, περιστερών
και άλλων στρουθίων εΐκονίζουσι θυγάτρια του
αύτοϋ ΑσκληπιοΟ ή άλλων ταυτοσήμων θεών ια-
τρών, συνοδεύοντα ένίοτε τον [ανίσκον και παίζοντα,
ώς - ίνα-, φυσικόν, αετά του /ηνο; αύτοΟ ή καϊ μετά
τών άλλων ιερών ζώων τών Ασκληπιείων (είχ.
13-14). 'Εν τέλει οέ προσέθετον τα έςής ('Εθν.
Μουσ. σ. 315-315 και Α Κ 1909 σ. 166) : «Πολλά
η τών έκ μαρμάρου αγαλμάτων κορασίων μετά πτη-
« νών προέρχονται, ώ; γνωστόν, έκ τών ιερών τή;
προς την γέννησιν του ΑσκληπιοΟ συνδεόμενης
« καϊ εξόχως ιατρική; άσκληπιακης φύσεως παναρ-
• χαίας θίδς τών τοκετών Είλειθυίας, ής/τό του
« μαιευτηρος έργον ε&ρίσκομεν συχνότατα ασκούντα
13 14
13-14: 'Ααχληπιοΰ ϋηγάιρια μετά χηνών.
« τον άνδριοΟέντα Ασκληπιόν, τον πολυτρόπως εύ-
« κολύνοντα τους δύσκολους τοκετού;, τάς κυήσεις,
« τον θηλασμόν. Τοιαύτα αγάλματα είναι και τά
« έκ του παρά τον Ίλισον έν Αγραις ίεροϋ της
« ΕίλειΟυίας τέσσαρα μετά πτηνών και λαγωών 1
« κοράσια του Γ αΧ αιώνος, τά νυν έν τώ Έθνικώ
« ήαών μουσείω άποκείμενα 6π άρ. 693-696 (πί-
« νάκες 1-2) Βεβαίως ή απλουστέρα, άκοπωτέρα
« καϊ άκινδυνοτέρα ερμηνεία αύτών είναι — ή συν-
« ήθη; έν χρήσει —, οτ; εΐκονίζουσι παιδία άνατε-
« Οέντα τή Είλείθυία ύπο τών γεννησάντων αύτά
« γυναικών. Εν τούτοι; τό κατά κανόνα ού/ί άρτί-
« τοκον, άλλα τριετέ; και άνω της ήλικίας αύτών,
« οί χήνες, κύνες καϊ λαγωοϊ κα'ι τρυγόνες και περι-
« στεραί, ζώα κατ έ;ο/ήν δηλούντα τήν εύτοκιαν
« και ραοτώνην της λοχείας (Πλουτάρ. 'Ρωμ. Ζητ.
« ο2, σ. 2/7 Α), ιερά οέ τή Είλείθυία, τώ Λσκλη-
« πιώ και τοϊ; παισ'ιν αύτοϋ, κα'ι έπ'ι πάσι τό έπι-
« γραφικώς μεμαρτυρημένον όνομα ΕΥΚΟΛΙΝΗ
« ενός τών έν τώ ίερώ της έν Αγραις Είλείθυία;
« κορασίων, όνομα άρμόζον κάλλιστα Οεα τινι τών
« εύκόλων τοκετών ή αγνώστω ήαΐν διακονώ ή
« θυγατρί Ασκληπιού, τοϋ Εύκολου έπικαλουμέ-
« νου έν Επιδαύρω (Οανναάί&β, ΡοαΐΗθδ (1'βρϊ-
« άαιίΓβ Ν° 133) ώ; ενκολννοντος τοϋ; τοκετού;,
'< έπιτρέπουσιν ήμϊν τήν ύπόΟεσιν ό'τι καϊ τά πλεΐ-
« στα τών αγαλμάτων τούτων είκονίζουσιν ούχϊ
« θνητά παιδία, άλλά θεούς, ώς ό Ίανίσκος κα'ι αί
« άοελφαϊ αύτοϋ, θυγατέρες του Ασκληπιού.»
1 Εν τΛ κειμ,ένι,ι εκείνο, ε/<ο χ«ΐά παραδροαήν γράψει χυνοιν.
2 Τήν βιβλιογραφία περί αύτών ίδε εν τώ ΙμΑ βιβλίο, Τό εν
'Α&ήναις 'ΕΟνιχον Μοναεΐον ι. 314 αηι/. 2.
26 6 17
Αίγλη, άνήχουσαι πασαι εί; τά; προσωποποιήσεις
γενικών ή ειδικών εννοιών θεραπείας. Εντω Ασκλη-
πιείω της Κώ ό Ηρώνδας ..Μια.4) αναφέρει σύγ-
χρονο.»; ώ; συλλατρευομένας τρεις τουλάχιστον όνο-
μαστί και οή την Γγίειαν, Πανάκην και Ιασώ.
Τρεις έπίσης θυγατέρες συνοοεύουσι τον Ασκλη-
Λιόν έπΐ τοΟ £/. του Ασκληπιείου της θυρέας ωραίου
Ανάγλυφου (ίο. ά. ), ώς και επί τοϋ έκ τοΟ Ασκλη-
πιείου τών Αθηνών ύπ'άρ. 1 ·'^.>2 άναγλύφου,όνομα-
στί μάλιστα αναφερόμενα! ώ; ούσαι αί ΠΑΝΑΚΕΙΑ,
|Α£Ωκαί ΑΚΕΣΩ (Σβορώνου ΑΕΜ σ.27< > πίν ΧΙΛ',
5). Το έ; αύτής τη; "Επιδαύρου όμως ώραΐον τοΟ Α
πΧ αιώνος άνάγλυφον, το είκονίζον δλόκληρον την
τότε έν Επιδχύοω οΐκογένειαν αύτοϋ, παρουσιά-
ζει -αρά του; δύο υίούς και την σύζυγον αύτοΟ
Ηπιόνην μόνον δύο θυγατέρα;, ένηλίκους όμως
ήδη και ούνί παιδία την ήλικίαν, ώ; το τον αυτόν
ακριβώς αριθμόν αρρένων και θηλέων τέκνων του
ΑσκληπιοΟ παρουσιάζον ύπο έξέτασιν σύμπλεγμα
της Επιδαύρου. Αμφότερα όμως εΐκονίζουσι τα
δύο παιδία κολοσσιαίων το μέγεθος διαστάσεων έν
ίχυγχοίσει προ; τού; παριστάμενους θνητού;.
Εκ τών μνημονευθεισώνθυγατέρων τοΟ Ασκλη-
πιοΟ είναι γνωστή ήαϊν ώ; έν παιδική ηλικία είκονι-
ζομένη μόνη ή ΠΑΝΑΚΕΙΑ τοϋ έκτου Ασκληπιείου
τών Αθηνών υπ άρ. 1352 άναγλύφου. Εντούτοις
προ δεκαετίας εις τάς προμνημονευθείσας μελέτα;
μου έπιμόνως έζήτησα νά δείξω εναντίον τη; κρατού-
σης γνώμης τών αρχαιολόγων, θνητά ή όωπογρα-
φήματα θεωρούντων καϊ ταύτα, ότι μέγα πλήθο;
μιαρμαρίνων καϊ πηλίνων αγαλμάτων καΐ Αγαλμα-
τίων κορασίων μετά χηνών, λαγωών, περιστερών
και άλλων στρουθίων εΐκονίζουσι θυγάτρια του
αύτοϋ ΑσκληπιοΟ ή άλλων ταυτοσήμων θεών ια-
τρών, συνοδεύοντα ένίοτε τον [ανίσκον και παίζοντα,
ώς - ίνα-, φυσικόν, αετά του /ηνο; αύτοΟ ή καϊ μετά
τών άλλων ιερών ζώων τών Ασκληπιείων (είχ.
13-14). 'Εν τέλει οέ προσέθετον τα έςής ('Εθν.
Μουσ. σ. 315-315 και Α Κ 1909 σ. 166) : «Πολλά
η τών έκ μαρμάρου αγαλμάτων κορασίων μετά πτη-
« νών προέρχονται, ώ; γνωστόν, έκ τών ιερών τή;
προς την γέννησιν του ΑσκληπιοΟ συνδεόμενης
« καϊ εξόχως ιατρική; άσκληπιακης φύσεως παναρ-
• χαίας θίδς τών τοκετών Είλειθυίας, ής/τό του
« μαιευτηρος έργον ε&ρίσκομεν συχνότατα ασκούντα
13 14
13-14: 'Ααχληπιοΰ ϋηγάιρια μετά χηνών.
« τον άνδριοΟέντα Ασκληπιόν, τον πολυτρόπως εύ-
« κολύνοντα τους δύσκολους τοκετού;, τάς κυήσεις,
« τον θηλασμόν. Τοιαύτα αγάλματα είναι και τά
« έκ του παρά τον Ίλισον έν Αγραις ίεροϋ της
« ΕίλειΟυίας τέσσαρα μετά πτηνών και λαγωών 1
« κοράσια του Γ αΧ αιώνος, τά νυν έν τώ Έθνικώ
« ήαών μουσείω άποκείμενα 6π άρ. 693-696 (πί-
« νάκες 1-2) Βεβαίως ή απλουστέρα, άκοπωτέρα
« καϊ άκινδυνοτέρα ερμηνεία αύτών είναι — ή συν-
« ήθη; έν χρήσει —, οτ; εΐκονίζουσι παιδία άνατε-
« Οέντα τή Είλείθυία ύπο τών γεννησάντων αύτά
« γυναικών. Εν τούτοι; τό κατά κανόνα ού/ί άρτί-
« τοκον, άλλα τριετέ; και άνω της ήλικίας αύτών,
« οί χήνες, κύνες καϊ λαγωοϊ κα'ι τρυγόνες και περι-
« στεραί, ζώα κατ έ;ο/ήν δηλούντα τήν εύτοκιαν
« και ραοτώνην της λοχείας (Πλουτάρ. 'Ρωμ. Ζητ.
« ο2, σ. 2/7 Α), ιερά οέ τή Είλείθυία, τώ Λσκλη-
« πιώ και τοϊ; παισ'ιν αύτοϋ, κα'ι έπ'ι πάσι τό έπι-
« γραφικώς μεμαρτυρημένον όνομα ΕΥΚΟΛΙΝΗ
« ενός τών έν τώ ίερώ της έν Αγραις Είλείθυία;
« κορασίων, όνομα άρμόζον κάλλιστα Οεα τινι τών
« εύκόλων τοκετών ή αγνώστω ήαΐν διακονώ ή
« θυγατρί Ασκληπιού, τοϋ Εύκολου έπικαλουμέ-
« νου έν Επιδαύρω (Οανναάί&β, ΡοαΐΗθδ (1'βρϊ-
« άαιίΓβ Ν° 133) ώ; ενκολννοντος τοϋ; τοκετού;,
'< έπιτρέπουσιν ήμϊν τήν ύπόΟεσιν ό'τι καϊ τά πλεΐ-
« στα τών αγαλμάτων τούτων είκονίζουσιν ούχϊ
« θνητά παιδία, άλλά θεούς, ώς ό Ίανίσκος κα'ι αί
« άοελφαϊ αύτοϋ, θυγατέρες του Ασκληπιού.»
1 Εν τΛ κειμ,ένι,ι εκείνο, ε/<ο χ«ΐά παραδροαήν γράψει χυνοιν.
2 Τήν βιβλιογραφία περί αύτών ίδε εν τώ ΙμΑ βιβλίο, Τό εν
'Α&ήναις 'ΕΟνιχον Μοναεΐον ι. 314 αηι/. 2.
26 6 17