DOI article:
Sborōnos, Iōannēs N.: Asklēpiaka mnēmeia kai kionolatreia en Athēnais
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.14278#0101
Άσκληπιακά μνημεία και κιονολατρεία έν 'Α&ήναις ύπο 'Σ Σβορώνυυ. 39
Λ Ε ΙΙΜΤ
Κ,αι ταύτα μέν εγραοον προ όκτώ σ/εδον ετών.
Νύν δέ ϊ; μοί έπιτραπή νά είπω, μετ βύνΐ κρυ-
πτοαένης χαράς, 5τ·. ύπαρ/ουσιν έν τω βίω ήμών
τών έπιπόνως καί εϋσυνειδητως αναζητούντων τήν
έπιστημονικήν άλήΟειαν στιγμαί τίνες, μικράς αλλά
πληρέστατη; ηθικής ικανοποιήσεως, βλεπόντων λαμ-
πρώς έπικυρούμενχ τά διά πολλού κόπου έςανΌέντα
συμπεράσματα των μελετών ήαών. Λέγω δέ ταΰτα.
διότι νύν διά τού μέ/ρι τούδε διαφυγόντος τήν
προσο/ήν μου ΈπιδαυριακοΟ συμπλέγματος έπικυ-
ρούται τελείως, ώς ό αναγνώστης 0' άντιληφθή
άμεσως κατωτέρω, ή γνώμη μου, ότι τά έν λόγω
τέσσαρα αγάλματα κορασιών τοΟ έν Αγραις Ασκλη-
πιείου είναι Ουγάτρια τού Ασκληπιού, ένώ συγ-
'/ρονως μανθάνομεν ότι τά δύο κοράσια τοΟ Έπι-
δαυοι'ου συμπλέγματος είναι γνωσταί και άλλοθεν
εικόνες θυγατρίων του αυτού Ασκληπιού.
Αληθώς, άν προ οκταετίας ήουνάμην ν άπο-
δείςω οι άσφαλοΰς τίνος συγκρίσεως ότι τά έκ τοΟ
ίεροΰ της Αγρας κοράσια ήσαν μεγέθους ουχί κατ'
άνθρωπον, άλλα κολοσσιαίου, ήτοι θείου, Οά εϊ/ο-
μεν έκτοτε άνεπίοεκτον αμφισβητήσεως άπόδειςιν
τού όρθού τού συμπεράσματος ημών περί της θείας
αυτών φύσεως. Τήν άπόδειςιν λοιπόν ταύτην παρέ-
•/ουσι νυν και τά δυο αγαλμάτια θείων κορασιών
τού ές Επιδαύρου συμπλέγματος. Πράγματι κα'ι
τά δύο φέρουσιν ώς κοινόν χαρχκτηριστικόν στηθό-
δεσμον έκ διασταυρουμένων ταινιών μετά νομισμα-
τομόρφου έν τω μέσω τοΟ στήθους φυλακτηρίου,
τόσον σπάνιον, ώστε ό ανακάλυψα; κα'ι πρώτος
περιγράψας αυτά νά γράψη ότι είναι πρωτοφα-
νής δι αυτόν. Και όμως δέν ήτο πρωτοφανής!
Είναι ακριβώς απαράλλακτος προς τον στηΰόδεσμον,
ον φέρει με&' ομοίου ενδύματος ε>· (και δη το έν
πίν. I αρ. 695) των έν λόγω τεσσάρων έκ τον ίε-
ροΰ της Άγρας κορασιών, το έπι πλέον ομοίως τω
μικροτέρω κορασίω τοϋ έξ Επιδαύρου συμπλέγμα-
τος, κρατοΰΐ' έν τη δεξιά δμοιον μικρόν πτηνόν.
Ασφαλώς άρα κα'ι τ'ο κοράσιον τοΟτο της "Αγρας
είναι θυγάτριον τού Ασκληπιού, ώς άλλοτε
ΰπεθέσαμεν έπ'ι πολλών άλλων ενδείξεων βασι-
σθέντες.
Αλλά και το έτερον τών χαμχί καθημένων κο-
ρασιών της Άγρας, τό' ΰπ' άρ. 696 (πίνας" 2),
δύναται νύν ν άποδει/θή ώς διάσημον έν τή τέχνη
Ουγάτριον τοΟ Ασκληπιού οΥ άλλης τινός σπου-
δαιότατης μαρτυρίας, περ'ι ής έν τοϊς έςής.
β) Σύμπλεγμα Μέροπος και Ιαοοϋς. έργον
τών υ ίων τοϋ Πραξιτέλους έν τω
Άοκληηιείω της Κω
ίΐζ βλέπει τις. ή παιδίσ/.η αύτη άναολεπουσα
ζητεί ζωηρά τή φωνή και άνατεταμένη τή /ειοί
παρά τίνος παρισταμένου αλλ άπο/.εσθέντος προ-
σώπου, λίαν ποθητό ν τι άν τι κείμενο ν καί δή μεΟ ό/.ο-
ψύχου πόθου, ζωηρότατα έπί του προσώπου αυτού
άπεικονιζομένου. Αοιπόν ευρίσκω ότι γνωρίζομεν
έν τή αρχαία τέ/νη Ουγάτριον τού Ασκληπιού έν
τοιαύτη άκριζώς στάσει καί ζωηρά έκ^οάσει είκο-
νιζόμενον. Η έν τω ήδη μνημονε υθέντι τετάρτω
τών Μιμιάμβων τοΟ Ηρώνδα γυνή Κυννώ, ή θαυ-
μάζουσα τά έν τω Άσκληπιείω της Κώ «ώραΐα
αγάλματα», έργα τών υίών τοΟ Πραξιτέλους, τά
εΐκονίζοντα τον Άσκληπιόν μεΟ' ολοκλήρου της
οικογενείας αύτοΰ, ήτοι γυναικός, τέκνων και άλ-
λων, όσο*, κατώκουν τήν έστίαν αΰτοΰ, αναφωνεί
εύΟύς έν αρχή κα'ι πριν ή άκόμη ή φίλη της έκ-
φράση τον Οαυμασμόν της διά τον πνίγοντα τον
χηναλώπεκα υίον του Ασκληπιού Ιανίσκον, τά
έξης:
δρη, Φίλη, την παΐδα την άνω κείνην
βλέπουσαν εις το μήλον ουκ έρεΐς αυτήν,
ην μη λάβτ) το μήλον, έκ τάχα ψύξει;
Παρά τίνος δ έζήτε. το μήλον ή Πραξιτελείου τέ-
χνης παιδίσκη αύτη τού ΑσκληπιοΟ, προς δέ ότι
καί τό υπό του ές "Αγρας άγαλματίου παιδίσκης
ζητούμενον ήτο το σύμβολον υγείας μήλον, ώς το
ύπό της παιδίσκης τού Ασκληπιείου της Κώ, δι-
δασκόμεθα ύπο τής συνε/είας τού κειμένου τοΟ έν
λόγω Μιμιάμζου του Ηρώνδα συνδυαζομένης προς
άλλα τινά Άσκληπιακά μνημεία. Αληθώς ή έτέρα
τών προ τών άγαλμάτων τής Κώ γυναικών, προσ-
καλούμενη ύπο τής Κυννους νά Οαυμάση τήν άνα-
βλέπουσαν προς το μήλον παιδίσκην, άπαντα αμέ-
σως διά τών λέξεων :
κεϊνον δέ, ΚνννοΤ, τον γέροντα!
προσκαλούσα οΰτω καί αυτή τήν φίλην αυτής
12
Λ Ε ΙΙΜΤ
Κ,αι ταύτα μέν εγραοον προ όκτώ σ/εδον ετών.
Νύν δέ ϊ; μοί έπιτραπή νά είπω, μετ βύνΐ κρυ-
πτοαένης χαράς, 5τ·. ύπαρ/ουσιν έν τω βίω ήμών
τών έπιπόνως καί εϋσυνειδητως αναζητούντων τήν
έπιστημονικήν άλήΟειαν στιγμαί τίνες, μικράς αλλά
πληρέστατη; ηθικής ικανοποιήσεως, βλεπόντων λαμ-
πρώς έπικυρούμενχ τά διά πολλού κόπου έςανΌέντα
συμπεράσματα των μελετών ήαών. Λέγω δέ ταΰτα.
διότι νύν διά τού μέ/ρι τούδε διαφυγόντος τήν
προσο/ήν μου ΈπιδαυριακοΟ συμπλέγματος έπικυ-
ρούται τελείως, ώς ό αναγνώστης 0' άντιληφθή
άμεσως κατωτέρω, ή γνώμη μου, ότι τά έν λόγω
τέσσαρα αγάλματα κορασιών τοΟ έν Αγραις Ασκλη-
πιείου είναι Ουγάτρια τού Ασκληπιού, ένώ συγ-
'/ρονως μανθάνομεν ότι τά δύο κοράσια τοΟ Έπι-
δαυοι'ου συμπλέγματος είναι γνωσταί και άλλοθεν
εικόνες θυγατρίων του αυτού Ασκληπιού.
Αληθώς, άν προ οκταετίας ήουνάμην ν άπο-
δείςω οι άσφαλοΰς τίνος συγκρίσεως ότι τά έκ τοΟ
ίεροΰ της Αγρας κοράσια ήσαν μεγέθους ουχί κατ'
άνθρωπον, άλλα κολοσσιαίου, ήτοι θείου, Οά εϊ/ο-
μεν έκτοτε άνεπίοεκτον αμφισβητήσεως άπόδειςιν
τού όρθού τού συμπεράσματος ημών περί της θείας
αυτών φύσεως. Τήν άπόδειςιν λοιπόν ταύτην παρέ-
•/ουσι νυν και τά δυο αγαλμάτια θείων κορασιών
τού ές Επιδαύρου συμπλέγματος. Πράγματι κα'ι
τά δύο φέρουσιν ώς κοινόν χαρχκτηριστικόν στηθό-
δεσμον έκ διασταυρουμένων ταινιών μετά νομισμα-
τομόρφου έν τω μέσω τοΟ στήθους φυλακτηρίου,
τόσον σπάνιον, ώστε ό ανακάλυψα; κα'ι πρώτος
περιγράψας αυτά νά γράψη ότι είναι πρωτοφα-
νής δι αυτόν. Και όμως δέν ήτο πρωτοφανής!
Είναι ακριβώς απαράλλακτος προς τον στηΰόδεσμον,
ον φέρει με&' ομοίου ενδύματος ε>· (και δη το έν
πίν. I αρ. 695) των έν λόγω τεσσάρων έκ τον ίε-
ροΰ της Άγρας κορασιών, το έπι πλέον ομοίως τω
μικροτέρω κορασίω τοϋ έξ Επιδαύρου συμπλέγμα-
τος, κρατοΰΐ' έν τη δεξιά δμοιον μικρόν πτηνόν.
Ασφαλώς άρα κα'ι τ'ο κοράσιον τοΟτο της "Αγρας
είναι θυγάτριον τού Ασκληπιού, ώς άλλοτε
ΰπεθέσαμεν έπ'ι πολλών άλλων ενδείξεων βασι-
σθέντες.
Αλλά και το έτερον τών χαμχί καθημένων κο-
ρασιών της Άγρας, τό' ΰπ' άρ. 696 (πίνας" 2),
δύναται νύν ν άποδει/θή ώς διάσημον έν τή τέχνη
Ουγάτριον τοΟ Ασκληπιού οΥ άλλης τινός σπου-
δαιότατης μαρτυρίας, περ'ι ής έν τοϊς έςής.
β) Σύμπλεγμα Μέροπος και Ιαοοϋς. έργον
τών υ ίων τοϋ Πραξιτέλους έν τω
Άοκληηιείω της Κω
ίΐζ βλέπει τις. ή παιδίσ/.η αύτη άναολεπουσα
ζητεί ζωηρά τή φωνή και άνατεταμένη τή /ειοί
παρά τίνος παρισταμένου αλλ άπο/.εσθέντος προ-
σώπου, λίαν ποθητό ν τι άν τι κείμενο ν καί δή μεΟ ό/.ο-
ψύχου πόθου, ζωηρότατα έπί του προσώπου αυτού
άπεικονιζομένου. Αοιπόν ευρίσκω ότι γνωρίζομεν
έν τή αρχαία τέ/νη Ουγάτριον τού Ασκληπιού έν
τοιαύτη άκριζώς στάσει καί ζωηρά έκ^οάσει είκο-
νιζόμενον. Η έν τω ήδη μνημονε υθέντι τετάρτω
τών Μιμιάμβων τοΟ Ηρώνδα γυνή Κυννώ, ή θαυ-
μάζουσα τά έν τω Άσκληπιείω της Κώ «ώραΐα
αγάλματα», έργα τών υίών τοΟ Πραξιτέλους, τά
εΐκονίζοντα τον Άσκληπιόν μεΟ' ολοκλήρου της
οικογενείας αύτοΰ, ήτοι γυναικός, τέκνων και άλ-
λων, όσο*, κατώκουν τήν έστίαν αΰτοΰ, αναφωνεί
εύΟύς έν αρχή κα'ι πριν ή άκόμη ή φίλη της έκ-
φράση τον Οαυμασμόν της διά τον πνίγοντα τον
χηναλώπεκα υίον του Ασκληπιού Ιανίσκον, τά
έξης:
δρη, Φίλη, την παΐδα την άνω κείνην
βλέπουσαν εις το μήλον ουκ έρεΐς αυτήν,
ην μη λάβτ) το μήλον, έκ τάχα ψύξει;
Παρά τίνος δ έζήτε. το μήλον ή Πραξιτελείου τέ-
χνης παιδίσκη αύτη τού ΑσκληπιοΟ, προς δέ ότι
καί τό υπό του ές "Αγρας άγαλματίου παιδίσκης
ζητούμενον ήτο το σύμβολον υγείας μήλον, ώς το
ύπό της παιδίσκης τού Ασκληπιείου της Κώ, δι-
δασκόμεθα ύπο τής συνε/είας τού κειμένου τοΟ έν
λόγω Μιμιάμζου του Ηρώνδα συνδυαζομένης προς
άλλα τινά Άσκληπιακά μνημεία. Αληθώς ή έτέρα
τών προ τών άγαλμάτων τής Κώ γυναικών, προσ-
καλούμενη ύπο τής Κυννους νά Οαυμάση τήν άνα-
βλέπουσαν προς το μήλον παιδίσκην, άπαντα αμέ-
σως διά τών λέξεων :
κεϊνον δέ, ΚνννοΤ, τον γέροντα!
προσκαλούσα οΰτω καί αυτή τήν φίλην αυτής
12