DOI Artikel:
Sborōnos, Iōannēs N.: Asklēpiaka mnēmeia kai kionolatreia en Athēnais
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14278#0105
ΑΕ ΙΜ1
σταντινείων νομισμάτων ώς ιατρικών φυλακτη-
οίων /.7.\ Φαρμάκων Βαίνεται 6τι είναι το κατ αϋ-
τα; ύπο τοΟ κ. Φ. Κουκούλι ε. ά.) ε/, των του
.) Ογηπιθγ (ΑηββάοΙβ 0γ»θ08 III, 190-191) ίνα-
τυπωΟέν κείμενον των χρόνων Άλεςίου Γ' Αγγέ-
λου τοΟ Κομνηνού I ΓΙ 93 1203), έν ω πρόκειται
περί ϊυλακτηρίου /ρυσοΰ βασιλικού νομίσματος
ι βασιλικοϊς έμπρέποντος στέρνοι; » ώς « έπιστέρ-
ηον φυλαχτήριον χρυσον τιμαλφεστ.άτου», νομίσμα-
τος φέροντος τύπον « Κωνσταντίνου και Ελένης
τών ΰειοτάτων », έπί Οατέρου ο ε/οντο; τον Χρι-
στόν « ρωμαϊκοηέροις τοις έκτυπώιιασι και οΐοις ό
τότε χρόχνος ενέγραψε ». «.'Εζεις δε τοϋτο — γρά-
φει ό δωρούμενος — ου μόνον φυλακτήριον τής απο-
τρόπαιου φύσεως, ώς και το τροπαιοφόροι· όπλον,
τον σταυρόν, έντετυπωμένον έχον αλ'/Λ γαρ εστι
τις άπιίρρητος δΰναμις ίδιάζονοα τω χρήματι τούτω
ουκ άπό τίνος τέχνης μαγικής περιειργαομένη, οία
πολλά Χαλδαΐοι τελονσι και των Ασσυρίων ο'ι Θε-
ουργοί, άλλ εκ τίνος δυνάμεως θείας, εξ αυτών
των χαλκοτϋπων οργάνων -, ίσως έμβεβλημέ-
νης, τους φοροϋντας έξάντεις ποιούσα τοΰ λοιμώ-
δους νοσήματος.
Ουδέν οΰν σοι δει, οϋτε καθαρτηρίων φαρμάκων,
οντ' αλλοιώσεως τών άέρων, οϋτ άλλης τοιαύτης
τινός ιατρικής άρωγής, τον όμισμα φοροΰντι τό Κων-
σταντίνειον... όπερ έπιατή&ιον άπαντες φέρον-
οιν εις αποτροπή ν πάντων τών επερχομένων αύ-
κκς κακών άρρητον τί να περιβεβλημένο)· άλχήνκ.
Επανερχόμενοι ει; τά φυλακτήρια τών άρ/αίων
1 Ιΐροζειτβι κατ ιαι περί νομίσματα; /ρυσοΰ, οχνφάτου, κατά
140 ε τι; άρ/αιοτέρου τών χρονών τοΰ γράφοντο;, ήτοι πϊρί νομίσμα-
το; Κωνσταντίνου τοΰ 10" Λούζα (1059-1067), ο υ ό ·:/. τοΰ βασιλέως
ζαί τή; Ι-)ίοτόζου τύπο; ζοινώ; ϊνομιαθη ώ; άναφερόμενο; ·ί; σύμπλε-
γμα Κωνσταντίνου τοΰ Μεγάλου μετά τή; μητρός αύτοΰ "Κλίνη; —
ούδίποτε κοψάση; τοιαΰτ» νομίσαατα. —φερόντο>ν ο ' έπί σφαίρα;, τον
υπό ταύτη; άνευρεθέντα σωτήριον κ» φυλαχτήριον σταυρόν. Ό δε
• ρωμαϊχωιέροις ιοίς ϊχινπώμααι χαΐ οΐοις ό ιιίιβ (δηλαδή ττρό 140
έτών) χρόνος ενέγραψε* τύπο; τοΰ Χρίστου είναι ό πολύ διάφορο;
τών νομισμάτων Άλετίου τοΰ Γ' (εφ ου εγράφη το ζείμενον) ζαΟή-
αενος Χρίστο; μετά τή; λατιν.κή; εισέτι επιγραφή; ΙΠ5 ΧΙ5 ΚΕΧ
ΙΪΕΟΝΑ ΝΤΙΙΊΜ. Ή τοΰ Μη-Ιιι.·Ι> διάφορο; ταύτισις δεν είναι,
κατ* έμέ,
0οϊη8 νοΙ. II πίν. Ι,ΧΙ, 2-3).
'Ζ Τήν προληψιν περί τή; ιαματικής δυνάμεως των α /αλκοτύ-
πων οργάνων· τή; νομισματοκοπίας. ανάγω εις τό γεγονός, δτι τά άο-
/αία νομισματοκοπεία τών Αθηναίων (εν ϋουνίω) ζαϊ τών "Ρωμαίων
(έν Καπιτωλίω) έτίλουν ύπο τήν άμεσον προστασίαν τών ιατρικών
θεών Ήπιόνη; συζύγου τοΰ Ασκληπιού. "Ηρα; Μονήτας 8»Ιϋΐ3Γ15
και Άπόλλωνο; >.ίΙπ!:μί'- (ίδέ ΛΕΝΑ τόμ. XVIII)
λέγομεν ότι, ώ; γνωριζομεν ήβη, οι γονείς /.Ά τρο-
φοί ώπλιζον οι' αυτών, ώ; και νΰν άκρφώ; συμβαί-
νει, του; λαιμούς και τά στήθη τών μικρών παι-
οίων, ίνα άτ:οτρέ~ωσι ττα.σαν άσΟένειαν και κακόν.
Λίοΰ οέ έ/οαεν χύτην τήν ΛΟηναν Τγιείαν ττε;·.-
απτουιένην ώ; χλεζίκακον Ι^ργόνος κεφαλήν έν τώ
στήβει ί~Α τή; αίγίοο;, ποσόν ρυσικώτερον είναι
νά εύρίσκωαεν νυν και ήυ,εΐ; τά άρ/ικώ; και κυ-
ρίως ιατρικής -ρύσεως περίαπτα ταύτα εις το στή-
θος αυτών τών τέκνων τοο'Ασκληπιου, τών οιακο-
νουντ(ον οϋ/;. αόνον έν τώ έργο; του πατρός αυτών,
αλλά και τή; Είλειθυίας. Ο Διοσκουρίδης (3, 167)
γράφει οτι εστι περίαπτον δυστοκούσαις κτλ.
Δ'. Θεοί Έπιδώται έν 'Επιδανρω
και ό Ρωμαίος συγκλητικός Αντωνΐνος
(πίνα; 1 αρ. 304)
Εξακριβωθέντος τελείως δια τών ανωτέρω ότι
καΐ τά τέσσαρα παιδία του ϊ'; ΙΊπιοαορου συυ,πλε-
γαατο; είναι τεκνία τοΰ Ασκληπιού και οή προ-
φανώς τα έκ τού ε; Κπιοαΰρου άναγλύφου τή;
πλήρους οικογενείας του Ασκληπιού γνωστά τέσ-
σαρα άρ/αιοτερα τέκνα αύτοϋ, οηλαοή ό Ποοαλεί-
ριος και Μανάων μετά τή; ΙασοΟς καϊ Πανάκεια;,
υπο/.είπεται νά έςακριβίύσωυ.εν τί; ό πλησίον κΰ-
τίον τόσον οίκείως ιστάμενος θνητό; άνήρ και δια
τίνα ποτέ λογον και τά τέσσαρα ταύτα τέκνα τοΰ
Ασκληπιού άπεικονίσΟησαν έν παιδική ηλικία καϊ
έν ΐδιαιτέρω όλως συμπλέγματι, ένότητα έπικλτ-
σεως και κοινότητα / ατρεία; προυποΟέτοντι τούλά-
/ιστον κατά τους ρωμαϊκού; αυτοκρατορικού; '/ρο-
νους, εις ους ανήκει τό σύμπλεγμα.
Ακριβώς λοιπόν έκ τών χρόνων τούτων γνωρί-
ζομεν έν Ιίπιοαύρω τήν /.ατρείαν τών άλλως
όλως άγνώστων ήμϊν θείον Κπιδωτών, ών ιερόν
έπο'ιησεν έν Έπιοαύρω Ρωμαίος συγκλητικό;,
Αντωνΐνος καλούμενος, ό ύπό τίνων προς τον Ρω-
μαΐον αυτοκράτορα Άντωνΐνον τον Εύσεβή έσ'ρα/.-
μένοο; ταυτΓ^όμενος. Αί λέγεις τοΰ Παυσανίου, έ^
ών μανΟάνομεν τούτο, είναι αί έςής (Β' 27, 7);
Οπόσα δέ Αντωνινος, άνήρ της συγκλήτου βου-
λής έφ ημών έποίησεν, εστι μει> Ασκληπιού λου-
τρόν, εστι δε ιερόν θεών, ους Επιδώτας όνομ,ά-
Ζουσιν. "Οτι οέν πρόκειται περί νέας έντελώς οίκο-
σταντινείων νομισμάτων ώς ιατρικών φυλακτη-
οίων /.7.\ Φαρμάκων Βαίνεται 6τι είναι το κατ αϋ-
τα; ύπο τοΟ κ. Φ. Κουκούλι ε. ά.) ε/, των του
.) Ογηπιθγ (ΑηββάοΙβ 0γ»θ08 III, 190-191) ίνα-
τυπωΟέν κείμενον των χρόνων Άλεςίου Γ' Αγγέ-
λου τοΟ Κομνηνού I ΓΙ 93 1203), έν ω πρόκειται
περί ϊυλακτηρίου /ρυσοΰ βασιλικού νομίσματος
ι βασιλικοϊς έμπρέποντος στέρνοι; » ώς « έπιστέρ-
ηον φυλαχτήριον χρυσον τιμαλφεστ.άτου», νομίσμα-
τος φέροντος τύπον « Κωνσταντίνου και Ελένης
τών ΰειοτάτων », έπί Οατέρου ο ε/οντο; τον Χρι-
στόν « ρωμαϊκοηέροις τοις έκτυπώιιασι και οΐοις ό
τότε χρόχνος ενέγραψε ». «.'Εζεις δε τοϋτο — γρά-
φει ό δωρούμενος — ου μόνον φυλακτήριον τής απο-
τρόπαιου φύσεως, ώς και το τροπαιοφόροι· όπλον,
τον σταυρόν, έντετυπωμένον έχον αλ'/Λ γαρ εστι
τις άπιίρρητος δΰναμις ίδιάζονοα τω χρήματι τούτω
ουκ άπό τίνος τέχνης μαγικής περιειργαομένη, οία
πολλά Χαλδαΐοι τελονσι και των Ασσυρίων ο'ι Θε-
ουργοί, άλλ εκ τίνος δυνάμεως θείας, εξ αυτών
των χαλκοτϋπων οργάνων -, ίσως έμβεβλημέ-
νης, τους φοροϋντας έξάντεις ποιούσα τοΰ λοιμώ-
δους νοσήματος.
Ουδέν οΰν σοι δει, οϋτε καθαρτηρίων φαρμάκων,
οντ' αλλοιώσεως τών άέρων, οϋτ άλλης τοιαύτης
τινός ιατρικής άρωγής, τον όμισμα φοροΰντι τό Κων-
σταντίνειον... όπερ έπιατή&ιον άπαντες φέρον-
οιν εις αποτροπή ν πάντων τών επερχομένων αύ-
κκς κακών άρρητον τί να περιβεβλημένο)· άλχήνκ.
Επανερχόμενοι ει; τά φυλακτήρια τών άρ/αίων
1 Ιΐροζειτβι κατ ιαι περί νομίσματα; /ρυσοΰ, οχνφάτου, κατά
140 ε τι; άρ/αιοτέρου τών χρονών τοΰ γράφοντο;, ήτοι πϊρί νομίσμα-
το; Κωνσταντίνου τοΰ 10" Λούζα (1059-1067), ο υ ό ·:/. τοΰ βασιλέως
ζαί τή; Ι-)ίοτόζου τύπο; ζοινώ; ϊνομιαθη ώ; άναφερόμενο; ·ί; σύμπλε-
γμα Κωνσταντίνου τοΰ Μεγάλου μετά τή; μητρός αύτοΰ "Κλίνη; —
ούδίποτε κοψάση; τοιαΰτ» νομίσαατα. —φερόντο>ν ο ' έπί σφαίρα;, τον
υπό ταύτη; άνευρεθέντα σωτήριον κ» φυλαχτήριον σταυρόν. Ό δε
• ρωμαϊχωιέροις ιοίς ϊχινπώμααι χαΐ οΐοις ό ιιίιβ (δηλαδή ττρό 140
έτών) χρόνος ενέγραψε* τύπο; τοΰ Χρίστου είναι ό πολύ διάφορο;
τών νομισμάτων Άλετίου τοΰ Γ' (εφ ου εγράφη το ζείμενον) ζαΟή-
αενος Χρίστο; μετά τή; λατιν.κή; εισέτι επιγραφή; ΙΠ5 ΧΙ5 ΚΕΧ
ΙΪΕΟΝΑ ΝΤΙΙΊΜ. Ή τοΰ Μη-Ιιι.·Ι> διάφορο; ταύτισις δεν είναι,
κατ* έμέ,
0οϊη8 νοΙ. II πίν. Ι,ΧΙ, 2-3).
'Ζ Τήν προληψιν περί τή; ιαματικής δυνάμεως των α /αλκοτύ-
πων οργάνων· τή; νομισματοκοπίας. ανάγω εις τό γεγονός, δτι τά άο-
/αία νομισματοκοπεία τών Αθηναίων (εν ϋουνίω) ζαϊ τών "Ρωμαίων
(έν Καπιτωλίω) έτίλουν ύπο τήν άμεσον προστασίαν τών ιατρικών
θεών Ήπιόνη; συζύγου τοΰ Ασκληπιού. "Ηρα; Μονήτας 8»Ιϋΐ3Γ15
και Άπόλλωνο; >.ίΙπ!:μί'- (ίδέ ΛΕΝΑ τόμ. XVIII)
λέγομεν ότι, ώ; γνωριζομεν ήβη, οι γονείς /.Ά τρο-
φοί ώπλιζον οι' αυτών, ώ; και νΰν άκρφώ; συμβαί-
νει, του; λαιμούς και τά στήθη τών μικρών παι-
οίων, ίνα άτ:οτρέ~ωσι ττα.σαν άσΟένειαν και κακόν.
Λίοΰ οέ έ/οαεν χύτην τήν ΛΟηναν Τγιείαν ττε;·.-
απτουιένην ώ; χλεζίκακον Ι^ργόνος κεφαλήν έν τώ
στήβει ί~Α τή; αίγίοο;, ποσόν ρυσικώτερον είναι
νά εύρίσκωαεν νυν και ήυ,εΐ; τά άρ/ικώ; και κυ-
ρίως ιατρικής -ρύσεως περίαπτα ταύτα εις το στή-
θος αυτών τών τέκνων τοο'Ασκληπιου, τών οιακο-
νουντ(ον οϋ/;. αόνον έν τώ έργο; του πατρός αυτών,
αλλά και τή; Είλειθυίας. Ο Διοσκουρίδης (3, 167)
γράφει οτι εστι περίαπτον δυστοκούσαις κτλ.
Δ'. Θεοί Έπιδώται έν 'Επιδανρω
και ό Ρωμαίος συγκλητικός Αντωνΐνος
(πίνα; 1 αρ. 304)
Εξακριβωθέντος τελείως δια τών ανωτέρω ότι
καΐ τά τέσσαρα παιδία του ϊ'; ΙΊπιοαορου συυ,πλε-
γαατο; είναι τεκνία τοΰ Ασκληπιού και οή προ-
φανώς τα έκ τού ε; Κπιοαΰρου άναγλύφου τή;
πλήρους οικογενείας του Ασκληπιού γνωστά τέσ-
σαρα άρ/αιοτερα τέκνα αύτοϋ, οηλαοή ό Ποοαλεί-
ριος και Μανάων μετά τή; ΙασοΟς καϊ Πανάκεια;,
υπο/.είπεται νά έςακριβίύσωυ.εν τί; ό πλησίον κΰ-
τίον τόσον οίκείως ιστάμενος θνητό; άνήρ και δια
τίνα ποτέ λογον και τά τέσσαρα ταύτα τέκνα τοΰ
Ασκληπιού άπεικονίσΟησαν έν παιδική ηλικία καϊ
έν ΐδιαιτέρω όλως συμπλέγματι, ένότητα έπικλτ-
σεως και κοινότητα / ατρεία; προυποΟέτοντι τούλά-
/ιστον κατά τους ρωμαϊκού; αυτοκρατορικού; '/ρο-
νους, εις ους ανήκει τό σύμπλεγμα.
Ακριβώς λοιπόν έκ τών χρόνων τούτων γνωρί-
ζομεν έν Ιίπιοαύρω τήν /.ατρείαν τών άλλως
όλως άγνώστων ήμϊν θείον Κπιδωτών, ών ιερόν
έπο'ιησεν έν Έπιοαύρω Ρωμαίος συγκλητικό;,
Αντωνΐνος καλούμενος, ό ύπό τίνων προς τον Ρω-
μαΐον αυτοκράτορα Άντωνΐνον τον Εύσεβή έσ'ρα/.-
μένοο; ταυτΓ^όμενος. Αί λέγεις τοΰ Παυσανίου, έ^
ών μανΟάνομεν τούτο, είναι αί έςής (Β' 27, 7);
Οπόσα δέ Αντωνινος, άνήρ της συγκλήτου βου-
λής έφ ημών έποίησεν, εστι μει> Ασκληπιού λου-
τρόν, εστι δε ιερόν θεών, ους Επιδώτας όνομ,ά-
Ζουσιν. "Οτι οέν πρόκειται περί νέας έντελώς οίκο-