DOI Artikel:
Sborōnos, Iōannēs N.: Asklēpiaka mnēmeia kai kionolatreia en Athēnais
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14278#0107
ΑΕ 1917
Ασκλψαακά μνημεία και κιονολατρεία έν Αϋήναις υπό I. Σβορώνου. '.ί.Η
ι 5τι ο Αγιο; Γϊάννης τήν δυναμιν ταύτην έχλη-
« ρονόμησεν εκ τοΟ Ίανίσκου ένεκα μόνης της ταυ-
« τότητος των ονομάτων αμφοτέρων, όπιυς οιά τον
« αύτόν λόγον ό Αγιος Ηλίας αντικατέστησε τον
« Ηλιρν κτλ.»
Την ύπόθεσίν μου ταύτην έρχεται νυν νά ένι-
-τ/ύση μέ/ρις ίπιχυρώσεως, νομίζω, ή άνακάλυ-
ψις του έχ Σουνίου ανάγλυφου της Ηπιόνης μετά
του [ανίσκου, δίδουσα ήμΐν διά τίνος λεπτομέρειας
της παραστάσεως έδαφος και προς άλλας παρατη-
ρήσεις ύψιστης, ώς νομίζω, σπουδαιότητας διά την
κατανόησιν πλήθους περιφημότατων και πανάρ-
χαιων μνημείων της Ελληνικής καΐ μάλιστα της
Αττικής /ώρας.
Αληθώς ο μετά προσο/ής έςεταζων το εκ Σου-
νίου άνάγλυφον παρατηρεί οτι ή φέρουσα τον Ια-
ν. σ κ ο ν θεά θέτει την δεςιάν αυτής άνευ προφανούς
τίνος ανάγκης έπι κιονίσκου, οδ ή παρουσία είναι
εντελώς ανεξήγητος, διότι ούτε άντικείμενόν τι φέ-
ρει ούτε καν χρησιμεύει ώς στήριγμα ή άνάπαυσις
τοΰ σώματος της παριστάμενης θεάς. Αύτη φέρουσα
εύτοαιή και αρκετά ήδη άνεπτυγμένον το σώμα
κοΰρον Ιανίσκον έπι τοΰ άριστεροΟ βραχίονος, το
δέ σώμα έχουσα προς τά άριστερά κλΐνον έκ του
σημαντικού βάρους του Ιανίσκου, ούδεμίαν ε/ει
ανάγκην νά στηρι/θή έπ'ι του κιονίσκου. Κατ άκο-
Αουθίαν είναι σαφές ότι ή θεά θέτουσα την οεζίάν
χυτής έπι του κιονίσκου δηλοΐ ότι πρόκειται περί
ίεροΰ τίνος συμβόλου, άπαραλλάκτως όπως ό Ηρα-
κλής αγαλμάτων τινών 1 θέτων έπιδεικτικώς και
άνευ ανάγκης τινός τό ρόπαλον αύτοΰ έπι μεγάλης
πέτρας δηλοϊ την ίεράν τοΟ λίθου τούτου φύσιν,
ότι δηλαδή πρόκειται περ'ι της περιφήμου Άγελά-
οτον Πέτρας τής πύλης τοΰ Αδου Ερωτάται
Λοιπόν νΰν τις 0 πάν άλλο ή κοινός κιονίσκος ούτος
Ιϊδέ είκ. 13-14 τής σ. 88) και τις ή σ/εσις αύτοΰ
προς τους παριστάμενους Ηπιόνην και Ιανίσκον,
τους ιατρούς των έλωδών πυρετών των παιδιών ;
< )ύδέν περ'ι τούτου δυνηθείς ν άνεύρω έν ταϊς
άρ/αίαις πηγαϊς περί τοΰ Ιανίσκου και τών άλλων
τέκνων τοΰ Ασκληπιού, ε/ων δέ ύπ δψιν οτι
άπό τών μυκηναϊκών /ρόνων μέ/ρι σήμερον ουδέ-
ποτε έπαυσεν ό αύτός, ζηλότυπος τών παραδόσεων
1 Εβπιβοΐι, ΚβρβΠοΪΓβ άβ Ι» 8ΐ8ΐ. II, 209,1-2, 8. III, «37.
% Ι^ορώνος, Τό Έβν. Άρ/. Μον·, ο. 55 ν.ί\.
αύτοΰ, λαός νά κατοική τάς Αθήνας, εϊς ών την
λατρείαν ανήκει το έκ Σουνίου άνάγλυφον, κατε-
φυγον εις τάς περί τοΰ κληρονόμου τοΰ Ίανίσκου
Αγ. Γιάννη παραδόσεις. Γό ο' αποτέλεσμα τής
Ξρεύνης μου ταύτης έδικαίωσε τάς προσδοκίας μου.
Όλοι οί κάτοικοι τών Αθηνών γνωρίζουσι τον
παρά την οιασταύρωσιν τών όδών Εύριπίδου κζ'ι
Μενάνδρου μεμονωμένον οπολειφθέντα κορινθιακόν
άρράβδωτον κίονα τών ρωμαϊκών /ρόνων, τον περι-
κλειόμενον έντος τοΰ σηκοΰ τοΰ έκκλησιδίου τοΰ
Αγίου Ιωάννου τοΰ Προδρόμου, ύπερέ/οντα δέ
τή; στέγης αύτοΰ (είκ. 17) . Περί τοΰ κίονος
/. εκκλησία Αγ. Ιωάννου Κολόννα (οδός Ενριπίδον ).
τούτου τής μοναδικής την όψιν παλαιάς ταύτης εκ-
κλησίας τής πόλεως ήμών ό λαός καλών τον Αγιον
Ιωάννην τοϋτον Κολόννα ή Αγ. Γιάννην τής Κο-
λόννας ή άπλώς Θερμαντήν, ώς θεραπεύοντα τήν
έκ τής ελονοσίας ΰέρμην, διηγείται τήν έ?ής παρά-
δοσιν, υπο πολλών ήμεοαπών και ςένων λαογ:α-
ιών καταγραιεϊσαν και δημοσιευθείσα ν ήδη
$ Ιν./.όνα αύτοΰ ϊδηαοσίευσεν ό Ν. Πολίιης, Παραδόσεις ~ν·χ. Β
κίνβξ Κ. ;ΐχ. 11 ζαι ό Λ. 8ΐΠ1θ1ί. ΟΐΊΟϋΗθΠΐ» 11(1, τόα Α' Αώβη
αικί ΑΐΙίοα (1911), σ. 142 ε·/.. 166 Ό 11ιγτάκης /.αί Εΰβτρατια-
ογ(; (/ε·.ρυγραΦοι σημειώσει;) αναφε'ρουσι τήν έκκλησίαν ταΰτην Οπό τ»
όνοα* Λ}\ 'Ιωάννης Κολόννα. "Αγ. Ιωάννης ό πτωχοπρόδρομος.
θερμαντής η θερμαστής (ΤββΠΙΙΗίίΙβ).
4 Α. I1. Ιναα^ούνογλοκ, Ιστορία τβν 'Αβηνχίαιν τόμ. Α'σ. 221.
Κ. Κούά, Τΐιβ ΟαβΙοιτι ηιιά Ι,οι·β οί Μοιίβηι (ϊΓββοβ. 1892
η. 167. — (}. Κ. ΑοοΙΙ, ΜϋΟθάοϊΐίίΐιι Ρο]ΙίΙα ι·β σ. 6δ. — \. Πο-
λίτου [1αρχ803ΐις τό;/. Α' α. 80. άρ. 15δ. Του. Β' σ. 763.
Ασκλψαακά μνημεία και κιονολατρεία έν Αϋήναις υπό I. Σβορώνου. '.ί.Η
ι 5τι ο Αγιο; Γϊάννης τήν δυναμιν ταύτην έχλη-
« ρονόμησεν εκ τοΟ Ίανίσκου ένεκα μόνης της ταυ-
« τότητος των ονομάτων αμφοτέρων, όπιυς οιά τον
« αύτόν λόγον ό Αγιος Ηλίας αντικατέστησε τον
« Ηλιρν κτλ.»
Την ύπόθεσίν μου ταύτην έρχεται νυν νά ένι-
-τ/ύση μέ/ρις ίπιχυρώσεως, νομίζω, ή άνακάλυ-
ψις του έχ Σουνίου ανάγλυφου της Ηπιόνης μετά
του [ανίσκου, δίδουσα ήμΐν διά τίνος λεπτομέρειας
της παραστάσεως έδαφος και προς άλλας παρατη-
ρήσεις ύψιστης, ώς νομίζω, σπουδαιότητας διά την
κατανόησιν πλήθους περιφημότατων και πανάρ-
χαιων μνημείων της Ελληνικής καΐ μάλιστα της
Αττικής /ώρας.
Αληθώς ο μετά προσο/ής έςεταζων το εκ Σου-
νίου άνάγλυφον παρατηρεί οτι ή φέρουσα τον Ια-
ν. σ κ ο ν θεά θέτει την δεςιάν αυτής άνευ προφανούς
τίνος ανάγκης έπι κιονίσκου, οδ ή παρουσία είναι
εντελώς ανεξήγητος, διότι ούτε άντικείμενόν τι φέ-
ρει ούτε καν χρησιμεύει ώς στήριγμα ή άνάπαυσις
τοΰ σώματος της παριστάμενης θεάς. Αύτη φέρουσα
εύτοαιή και αρκετά ήδη άνεπτυγμένον το σώμα
κοΰρον Ιανίσκον έπι τοΰ άριστεροΟ βραχίονος, το
δέ σώμα έχουσα προς τά άριστερά κλΐνον έκ του
σημαντικού βάρους του Ιανίσκου, ούδεμίαν ε/ει
ανάγκην νά στηρι/θή έπ'ι του κιονίσκου. Κατ άκο-
Αουθίαν είναι σαφές ότι ή θεά θέτουσα την οεζίάν
χυτής έπι του κιονίσκου δηλοΐ ότι πρόκειται περί
ίεροΰ τίνος συμβόλου, άπαραλλάκτως όπως ό Ηρα-
κλής αγαλμάτων τινών 1 θέτων έπιδεικτικώς και
άνευ ανάγκης τινός τό ρόπαλον αύτοΰ έπι μεγάλης
πέτρας δηλοϊ την ίεράν τοΟ λίθου τούτου φύσιν,
ότι δηλαδή πρόκειται περ'ι της περιφήμου Άγελά-
οτον Πέτρας τής πύλης τοΰ Αδου Ερωτάται
Λοιπόν νΰν τις 0 πάν άλλο ή κοινός κιονίσκος ούτος
Ιϊδέ είκ. 13-14 τής σ. 88) και τις ή σ/εσις αύτοΰ
προς τους παριστάμενους Ηπιόνην και Ιανίσκον,
τους ιατρούς των έλωδών πυρετών των παιδιών ;
< )ύδέν περ'ι τούτου δυνηθείς ν άνεύρω έν ταϊς
άρ/αίαις πηγαϊς περί τοΰ Ιανίσκου και τών άλλων
τέκνων τοΰ Ασκληπιού, ε/ων δέ ύπ δψιν οτι
άπό τών μυκηναϊκών /ρόνων μέ/ρι σήμερον ουδέ-
ποτε έπαυσεν ό αύτός, ζηλότυπος τών παραδόσεων
1 Εβπιβοΐι, ΚβρβΠοΪΓβ άβ Ι» 8ΐ8ΐ. II, 209,1-2, 8. III, «37.
% Ι^ορώνος, Τό Έβν. Άρ/. Μον·, ο. 55 ν.ί\.
αύτοΰ, λαός νά κατοική τάς Αθήνας, εϊς ών την
λατρείαν ανήκει το έκ Σουνίου άνάγλυφον, κατε-
φυγον εις τάς περί τοΰ κληρονόμου τοΰ Ίανίσκου
Αγ. Γιάννη παραδόσεις. Γό ο' αποτέλεσμα τής
Ξρεύνης μου ταύτης έδικαίωσε τάς προσδοκίας μου.
Όλοι οί κάτοικοι τών Αθηνών γνωρίζουσι τον
παρά την οιασταύρωσιν τών όδών Εύριπίδου κζ'ι
Μενάνδρου μεμονωμένον οπολειφθέντα κορινθιακόν
άρράβδωτον κίονα τών ρωμαϊκών /ρόνων, τον περι-
κλειόμενον έντος τοΰ σηκοΰ τοΰ έκκλησιδίου τοΰ
Αγίου Ιωάννου τοΰ Προδρόμου, ύπερέ/οντα δέ
τή; στέγης αύτοΰ (είκ. 17) . Περί τοΰ κίονος
/. εκκλησία Αγ. Ιωάννου Κολόννα (οδός Ενριπίδον ).
τούτου τής μοναδικής την όψιν παλαιάς ταύτης εκ-
κλησίας τής πόλεως ήμών ό λαός καλών τον Αγιον
Ιωάννην τοϋτον Κολόννα ή Αγ. Γιάννην τής Κο-
λόννας ή άπλώς Θερμαντήν, ώς θεραπεύοντα τήν
έκ τής ελονοσίας ΰέρμην, διηγείται τήν έ?ής παρά-
δοσιν, υπο πολλών ήμεοαπών και ςένων λαογ:α-
ιών καταγραιεϊσαν και δημοσιευθείσα ν ήδη
$ Ιν./.όνα αύτοΰ ϊδηαοσίευσεν ό Ν. Πολίιης, Παραδόσεις ~ν·χ. Β
κίνβξ Κ. ;ΐχ. 11 ζαι ό Λ. 8ΐΠ1θ1ί. ΟΐΊΟϋΗθΠΐ» 11(1, τόα Α' Αώβη
αικί ΑΐΙίοα (1911), σ. 142 ε·/.. 166 Ό 11ιγτάκης /.αί Εΰβτρατια-
ογ(; (/ε·.ρυγραΦοι σημειώσει;) αναφε'ρουσι τήν έκκλησίαν ταΰτην Οπό τ»
όνοα* Λ}\ 'Ιωάννης Κολόννα. "Αγ. Ιωάννης ό πτωχοπρόδρομος.
θερμαντής η θερμαστής (ΤββΠΙΙΗίίΙβ).
4 Α. I1. Ιναα^ούνογλοκ, Ιστορία τβν 'Αβηνχίαιν τόμ. Α'σ. 221.
Κ. Κούά, Τΐιβ ΟαβΙοιτι ηιιά Ι,οι·β οί Μοιίβηι (ϊΓββοβ. 1892
η. 167. — (}. Κ. ΑοοΙΙ, ΜϋΟθάοϊΐίίΐιι Ρο]ΙίΙα ι·β σ. 6δ. — \. Πο-
λίτου [1αρχ803ΐις τό;/. Α' α. 80. άρ. 15δ. Του. Β' σ. 763.