DOI Artikel:
Sborōnos, Iōannēs N.: Asklēpiaka mnēmeia kai kionolatreia en Athēnais
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14278#0108
96 Ασκληπιακά μνημεία κάί κιονολατρεία έν Α&ήναις ύπό I. Σβορώνον.
ΑΕ 1917
Ο Άγιάννης ήταν γιατρός και γιάτρευε και τοις
άλ/.αις άρρώστιαις και περισσότερο τοις ΰέρμαις.
Ζοϋσε σάν ασκητής κ έκανε πολλοίς καλωούναις.
Οταν έκόντευε να πε&άνη έστησε μια κολόννα, και
ζ το ΰεμέλιο έδεσε δλαις ταϊς άρρώστιαις με μετά-
ξια λογών Ιογών χρώματα· τη δέρμη με μετάξι κί-
τρινο, την κόκκινη με κόκκινο και τοις άλλαις άρ-
ρώστιαις με τα άλλα χρώματα. Άφοϋ τά έχωσε πολύ
βαϋιά, έβαλε άποπάνω την κολόννα και εΐ,πε' Σάν
πε&άνα», οποίος άρρωστήση νά έρδ'η νά δέση ενα
ιιετάζι ς την κολόννα τρεις κόμπους, δ τι χρώμα
εχει ή αρρώστια του, και νά λε'η. "Αγιε μου Γιάννη,
εγώ δένω την άρρώστια μου και ή χάρι σου νά την
λύση. Και γιατρεύεται.»
ΚαΙ νύν οέ οί προσερχόμενοι προς οέησιν άσθε-
'./.ι-.ι.'. ίςαρτώσι όιά προσκολλήσει»); άπο τού
έν τώ έσωτερικώ τοΟ ναοΟ ευρισκομένου τμήματος
του κίονος νήματα κηρωτά, πλοκάμους κόμη;,
τεμάχια υφασμάτων (8ΐι·ιιοΙί ε. ά.), ρ«κ»/ κλπ.
ίνθυαίζοντ* την παναρ/αίαν εν ταϊ; αύται; Αθή-
ναις λατρείαν τη; Βραυρωνία; Αρτέμιδος, ή; τά
αγάλματα δια τοιούτων αναθημάτων ρακών κτλ
έχοσμοΟντο Κατά όέ τήν ήμέραν της έορτης
2!' Αύγουστου) φέρει πας τις προ; εόλογίαν στα-
μνίον ύόατο;, όπερ οιαφυλάσσει ώ; φάρμακον οιά
του: ασθενείς (ΜΙπη-Ιϋ ε. ά.).
• )ΐ μελετήσαντε; τήν -αρά τοΰ Ν. Πολίτου κατα-
γραβεΐσαν παράοοσιν λαογράφοι παρετήρησαν ήοη
5τι τον Αγ. Γιάννην επικαλούνται πανταχού τη;
Ελλάδος προς θεράπευαν των έκ της όεινώ; μαστι-
ζούσης την Ελλάδα ελονοσία; πυρετών, μάλιστα
0£ /.ατά την μνήμην τη; αποκοπή; τη; κεφαλή;
αΰτοΰ, τήν άγομένην τήν 29 αϋγούστου, οτε εορ-
τάζει καΐ το εν Αθήναις έκκλησίοιον, το περικλεΐον
τήν /.ολόνναν. Πόσον ο' έγνώριζεν ό λαός και προ
των νεωτέρων επιστημόνων ακόμη, έκ παραδό-
σεως ίσω;, τον άληθή φορέα της ελονοσία; δει-
κνύουσιν αί τή 24τί ϊουνίου, ήμέρα τη; γεννήσεω;
Ιωάννου του Προδρόμου, τοΟ Φωταρά επικαλου-
μένου, άναπτόμεναι ει; τιμήν αύτοΰ μεγάλα! πυ-
ρά/, αί ο'.ά τή; καύσεως των κατά τήν ώραν
έκείνην του έτου; πληθόντων και περιιπταμένων
τήν νύκτα κωνώπων καταστρέφουσαι του; φοβε-
ρού; φορεί; τή; ελονοσία;.
1 ΛΚΝΛ τ . , XVIII (1917).
Ό ν*ό; του Αγ. Ιωάννου τού Προορόμου ή
Κολόννα άρ/ικώ; παρέκε'.το μόνον τω έν λόγω κίονι,
ήτοι οέν ήτο έκτισμένο; πέριξ αύτοΟ, ώ;νύν.Τούτο
εξάγεται έκ των άρ/αίων απόψεων και τοπογραφι-
κών πινάκων τή; πά/^εω; *, είκονιζόντω* άνευ
ναοΟ τον κίονα, και έκ λιθογραφικού /άρτου τών
Αθηνών έν έ'τει 1820. ον οημοσιευω προσε/ω;
έν τώ Αρ/αιολογικώ Δελτίω, είκονίζοντο; τον ναόν
έν τώ παρακειμένω τω κίονι τετραγώνω.
Αλλά καί ό άλλοτε περικλείων τού; κίονα; τή;
ΝΑ γωνία; του Ολυμπιείου τή; πόλεω; ημών /ρι-
στ'.ανικο; να'ίσκο; ήτο ό τοΟ Αγ. Ιωάννου τοΟ κατά
πληθυντικόν καλουμένου ς ταις Κολόνναις *. Ότι
οέ και ύπό ταύτα; έπίστευεν ό λαό; 6τι ει/ε θά-
ψει παλαιόθεν ό "Αγιο; Ιωάννη; όλα; τά; λοιμι-
κάς άσθενεία;, γνωρίζομεν έκ τή; προλήψεω; τών τε
Χριστιανών και Οθωμανών κατοίκων τών από της
Τουρκοκρατία; και έντεΰθεν χρόνων, ότι εί; μεν τήν
έν έτε; 1759 κατάρριψιν ένος τών κιόνων τού Ολυμ-
πιείου ύπό του τότε βοεβόδα τών Αθηνών Γζιστα-
ρα/.η ότ,είλεται ή μετά τινα; ήμέρα; άπό της καταο-
ρίψεω; έκραγεϊσα πανώλη;, εις οέ τήν έν έτε; 1852
έκ θυέλλης πτώσιν τού και νυν κατακειμένου κίο-
νος Οφείλεται ή Φοβεοά χολέρα τού 1854 *. Πο-
σόν ο' ήτο προ ολίγου και παρ' αυτοί; τοις λογίοις
τών νεωτέρων Αθηναίων οιαοε&ομ-νη ή πίστι;. 6τ<
ό Αγ. Ιωάννη; ήτο ό οιάοο/ο; τών της είοωλολα-
τρεία; θεών ιατρών τή; πόλεω; ημών, καταφαίνε-
ται έκ τού ίτι τρίτον έν τή πόλε·. άρ·/αϊον ναόν τού
Αγ. Ιωάννου τού Προορόμου, τού Μαγκούτη επι-
καλουμένου, έθεώρουν ίξ επιγραφή;, εύρεθείση; έν
αΰτώ, ώ; ίδρυμένον έπ'ι ναού Απόλλωνος τοΰΣμιν-
θέως^,ήτοι τοΟ ομηρικού" καταστροφέω; τών μυών,
φορέων τών Λοιμικων νόσων, τέταρτον οε ναον τού
αύτού Αγ. Ιωάννου, παρακείμενον ει; το I ζαμι
της Κολόννας, έτοποθέτουν έξ έπιγραφή; έπ: ναού
Ασκληπιού και Γγιεία; 6. (
Ο καθηγητή; Ν Πολίτη; I Παραδόσεις, Β
% Η. ΗοπιοηΙ, ΑΙΙιδηβΒ 3υ XVII·- βίδοΐβ, -ίνα/6; ΧΙ,ΙΙ
(1678 αΧ)-Χίΐν (1687).
;{ Μοιηηιββη, ΑΐΙιβηββ ϋΙΐΓΪδΙϊαηαβ α. 54.—,ΐιιάβϊβΐι, Το-
ρο^ΓβρΙιΐβ νοη Αΐΐιβη, πίνα;.
4 Κααπούρογλου;. Ίστοοία των Αθηναίων, τομ. Β' σ. 183-
184. —Ν. Πολίτης, Α·' άσθένειαι ζατά τούς αΰθου; τοΰ Έλληνιχοδ
λαοΰ. I. ά. σ. 11.
Γ» ΡίΙΐΗΐίίΗ, Αηο. ΑΙΙι., ρ. 1Η3. — Μοιτιπΐ8βη ε. ά. τ. 6.
4! ΓίΙί3ΐίΪ5 I. ά 7. 166. — Μοπιηιββη I. ά. άρ. 74
28 6 I Τ
ΑΕ 1917
Ο Άγιάννης ήταν γιατρός και γιάτρευε και τοις
άλ/.αις άρρώστιαις και περισσότερο τοις ΰέρμαις.
Ζοϋσε σάν ασκητής κ έκανε πολλοίς καλωούναις.
Οταν έκόντευε να πε&άνη έστησε μια κολόννα, και
ζ το ΰεμέλιο έδεσε δλαις ταϊς άρρώστιαις με μετά-
ξια λογών Ιογών χρώματα· τη δέρμη με μετάξι κί-
τρινο, την κόκκινη με κόκκινο και τοις άλλαις άρ-
ρώστιαις με τα άλλα χρώματα. Άφοϋ τά έχωσε πολύ
βαϋιά, έβαλε άποπάνω την κολόννα και εΐ,πε' Σάν
πε&άνα», οποίος άρρωστήση νά έρδ'η νά δέση ενα
ιιετάζι ς την κολόννα τρεις κόμπους, δ τι χρώμα
εχει ή αρρώστια του, και νά λε'η. "Αγιε μου Γιάννη,
εγώ δένω την άρρώστια μου και ή χάρι σου νά την
λύση. Και γιατρεύεται.»
ΚαΙ νύν οέ οί προσερχόμενοι προς οέησιν άσθε-
'./.ι-.ι.'. ίςαρτώσι όιά προσκολλήσει»); άπο τού
έν τώ έσωτερικώ τοΟ ναοΟ ευρισκομένου τμήματος
του κίονος νήματα κηρωτά, πλοκάμους κόμη;,
τεμάχια υφασμάτων (8ΐι·ιιοΙί ε. ά.), ρ«κ»/ κλπ.
ίνθυαίζοντ* την παναρ/αίαν εν ταϊ; αύται; Αθή-
ναις λατρείαν τη; Βραυρωνία; Αρτέμιδος, ή; τά
αγάλματα δια τοιούτων αναθημάτων ρακών κτλ
έχοσμοΟντο Κατά όέ τήν ήμέραν της έορτης
2!' Αύγουστου) φέρει πας τις προ; εόλογίαν στα-
μνίον ύόατο;, όπερ οιαφυλάσσει ώ; φάρμακον οιά
του: ασθενείς (ΜΙπη-Ιϋ ε. ά.).
• )ΐ μελετήσαντε; τήν -αρά τοΰ Ν. Πολίτου κατα-
γραβεΐσαν παράοοσιν λαογράφοι παρετήρησαν ήοη
5τι τον Αγ. Γιάννην επικαλούνται πανταχού τη;
Ελλάδος προς θεράπευαν των έκ της όεινώ; μαστι-
ζούσης την Ελλάδα ελονοσία; πυρετών, μάλιστα
0£ /.ατά την μνήμην τη; αποκοπή; τη; κεφαλή;
αΰτοΰ, τήν άγομένην τήν 29 αϋγούστου, οτε εορ-
τάζει καΐ το εν Αθήναις έκκλησίοιον, το περικλεΐον
τήν /.ολόνναν. Πόσον ο' έγνώριζεν ό λαός και προ
των νεωτέρων επιστημόνων ακόμη, έκ παραδό-
σεως ίσω;, τον άληθή φορέα της ελονοσία; δει-
κνύουσιν αί τή 24τί ϊουνίου, ήμέρα τη; γεννήσεω;
Ιωάννου του Προδρόμου, τοΟ Φωταρά επικαλου-
μένου, άναπτόμεναι ει; τιμήν αύτοΰ μεγάλα! πυ-
ρά/, αί ο'.ά τή; καύσεως των κατά τήν ώραν
έκείνην του έτου; πληθόντων και περιιπταμένων
τήν νύκτα κωνώπων καταστρέφουσαι του; φοβε-
ρού; φορεί; τή; ελονοσία;.
1 ΛΚΝΛ τ . , XVIII (1917).
Ό ν*ό; του Αγ. Ιωάννου τού Προορόμου ή
Κολόννα άρ/ικώ; παρέκε'.το μόνον τω έν λόγω κίονι,
ήτοι οέν ήτο έκτισμένο; πέριξ αύτοΟ, ώ;νύν.Τούτο
εξάγεται έκ των άρ/αίων απόψεων και τοπογραφι-
κών πινάκων τή; πά/^εω; *, είκονιζόντω* άνευ
ναοΟ τον κίονα, και έκ λιθογραφικού /άρτου τών
Αθηνών έν έ'τει 1820. ον οημοσιευω προσε/ω;
έν τώ Αρ/αιολογικώ Δελτίω, είκονίζοντο; τον ναόν
έν τώ παρακειμένω τω κίονι τετραγώνω.
Αλλά καί ό άλλοτε περικλείων τού; κίονα; τή;
ΝΑ γωνία; του Ολυμπιείου τή; πόλεω; ημών /ρι-
στ'.ανικο; να'ίσκο; ήτο ό τοΟ Αγ. Ιωάννου τοΟ κατά
πληθυντικόν καλουμένου ς ταις Κολόνναις *. Ότι
οέ και ύπό ταύτα; έπίστευεν ό λαό; 6τι ει/ε θά-
ψει παλαιόθεν ό "Αγιο; Ιωάννη; όλα; τά; λοιμι-
κάς άσθενεία;, γνωρίζομεν έκ τή; προλήψεω; τών τε
Χριστιανών και Οθωμανών κατοίκων τών από της
Τουρκοκρατία; και έντεΰθεν χρόνων, ότι εί; μεν τήν
έν έτε; 1759 κατάρριψιν ένος τών κιόνων τού Ολυμ-
πιείου ύπό του τότε βοεβόδα τών Αθηνών Γζιστα-
ρα/.η ότ,είλεται ή μετά τινα; ήμέρα; άπό της καταο-
ρίψεω; έκραγεϊσα πανώλη;, εις οέ τήν έν έτε; 1852
έκ θυέλλης πτώσιν τού και νυν κατακειμένου κίο-
νος Οφείλεται ή Φοβεοά χολέρα τού 1854 *. Πο-
σόν ο' ήτο προ ολίγου και παρ' αυτοί; τοις λογίοις
τών νεωτέρων Αθηναίων οιαοε&ομ-νη ή πίστι;. 6τ<
ό Αγ. Ιωάννη; ήτο ό οιάοο/ο; τών της είοωλολα-
τρεία; θεών ιατρών τή; πόλεω; ημών, καταφαίνε-
ται έκ τού ίτι τρίτον έν τή πόλε·. άρ·/αϊον ναόν τού
Αγ. Ιωάννου τού Προορόμου, τού Μαγκούτη επι-
καλουμένου, έθεώρουν ίξ επιγραφή;, εύρεθείση; έν
αΰτώ, ώ; ίδρυμένον έπ'ι ναού Απόλλωνος τοΰΣμιν-
θέως^,ήτοι τοΟ ομηρικού" καταστροφέω; τών μυών,
φορέων τών Λοιμικων νόσων, τέταρτον οε ναον τού
αύτού Αγ. Ιωάννου, παρακείμενον ει; το I ζαμι
της Κολόννας, έτοποθέτουν έξ έπιγραφή; έπ: ναού
Ασκληπιού και Γγιεία; 6. (
Ο καθηγητή; Ν Πολίτη; I Παραδόσεις, Β
% Η. ΗοπιοηΙ, ΑΙΙιδηβΒ 3υ XVII·- βίδοΐβ, -ίνα/6; ΧΙ,ΙΙ
(1678 αΧ)-Χίΐν (1687).
;{ Μοιηηιββη, ΑΐΙιβηββ ϋΙΐΓΪδΙϊαηαβ α. 54.—,ΐιιάβϊβΐι, Το-
ρο^ΓβρΙιΐβ νοη Αΐΐιβη, πίνα;.
4 Κααπούρογλου;. Ίστοοία των Αθηναίων, τομ. Β' σ. 183-
184. —Ν. Πολίτης, Α·' άσθένειαι ζατά τούς αΰθου; τοΰ Έλληνιχοδ
λαοΰ. I. ά. σ. 11.
Γ» ΡίΙΐΗΐίίΗ, Αηο. ΑΙΙι., ρ. 1Η3. — Μοιτιπΐ8βη ε. ά. τ. 6.
4! ΓίΙί3ΐίΪ5 I. ά 7. 166. — Μοπιηιββη I. ά. άρ. 74
28 6 I Τ