DOI Artikel:
Staēs, Balerios N.: Souniou anaskaphai
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14278#0193
ΑΕ 1»Ι7
του οικοδομήματος προ; μυκηναϊκά «μέγαρα», κα-
ταρρίπτεται, του κ. Ορλάνδου καταδείςαντος εν τη
κατώτερο; δημοσιευομένη σνετικη εκθέσει αΰτου
τον λόγον και τήν ανάγκην τη; άνιδρύσεως τών
εσωτερικών τούτων τεσσάρων κιόνων.
Οί Πέρσαι, άποβάντες, κατά την όλεθρίαν και
δι αυτού; εις Ελλάδα έπιδρομην, καί εις Σούνιον,
το ίερον Σούνιον, θα χατέστρεοον, φυσικώς, και
τον μείζονα τούτον της Αθήνας ναόν εάν ήτο τότε
ανοικοδομημένος, ήρκέσθησαν δέ εις την καταστρο-
φή ν του μόνου τότε έκεϊ υπάρχοντος μικρού ναου.
Οί Αθηναίοι ες άλλου, μετά την άπέλασιν του
έ/θρου, μη ανεχόμενοι ίπϊ μακρόν χρόνον την
στέοησιν £ν Ιιουνίω ναοΟ της πολιούχου αύτών
θεα.ς, προέβησαν εν σπουδή, μαίνεται, εις τήν ανέ-
γερση» νέου ναοΟ, παραπλεύρως του καταστοα^έν-
τος, ευτελούς μεν και τούτου τήν κατασκευήν,
αλλά μείζονος, σ/εοον διπλασίου τοΟ τέως υπάρ-
χοντος. Λεν έσκέφθησαν δέ, πιθανώς τήν άνοικοδό-
μησιν του καταστραφέντος, λόγω της σμικρότητος
αυτού 1. 11 ταχεία δέ και εσπευσμένη άνέγερσις
του μείζονος τούτου ναού εϊνε εμφανής Α') ώς εκ
της ευτελούς τοι/οδομίας τοΰ κτιρίου, χρησιμο-
ποιηθέντων αργών λίθων καί πηλοΟ, μετ' επιχρί-
σματος έςωτερικου τε και έσωτερικου, και ταΰτα
καθ' ους '/ρόνους έν γενική /ρήσει ήτο ό πώρος
λίθος, μετ ού πολϋ δέ και ό λευκός, εις άνίδρυσιν
ναών και ιερών, ύττήρτ-ε δέ και άφθονος του πρώ-
του τούτου υλικού πηγή πλησιέστατα του τεμέ-
νους και παρά τον άνατολικόν λιμενίσκον. Β ] εμ-
φαίνεται καί εκ της προσχεδιασΰρ.ίοης μέν, άλλα
υ,ή και συγ/ρόνως, ώς μαίνεται, τή άνοικοδομή
του ση/.οϋ εκτελεσθείσης μερικής (κατά τήν άνα-
τολικήν δηλ. και μεσημβρινήν μόνον τοΰ ναου
-λευοάν) πεοιστασεως έν ιωνικώ ρυθμώ. Λέγομεν
δέ -ροσ/εδιασθείσης, διότι, καθά μχρτυροϋσιν αί
κατά τήν μεσημβρινοδυτικην και 3ορειοανκτολικήν
γωνίαν σωζομεναι, έπ'ι λελαςευμένου ρράχου, -βά-
σεις παραστάδων (πρβ δ'άγραμμα ναού" πίν. δ) τό
άρχικον σν-έδιον του κτιρίου ήτο ούτως συνειλημ-
μένον, ώστε νά φέρη ό ναός οϋχ'ι τήν συνήθη -ερι-
Φερικήν στοάν, τήν καλουμένην περίστασιν, άλλα
| Λεν αποκλείεται έν τούτοι; ή ϋπόθεσι; τη; προ/ειρου οιϋτο'ύ
ΗΗ<ΙΜ»%{ ^£/?! τ*ίί άποπερατώσεω; τη; οικοδομή; τοΰ μείΓονο; ναοϋ
ίσως ο"; /.α: πρό; ίκανοποίησιν θρησχευτικών λόγων.
23 .9/7
μερικήν τοιαύτην κατά τάς δύο μόνον αύτοϋ πλευ-
ράς, τάς άπό της θαλάσσης όρατάς. Ότε όμως
ηθέλησαν ή μάλλον ρτε ήδυνήθησαν νά προοώσιν
εις τήν συμπλήρωσιν του άρχικοΟ σ/εδίου, κατά
τά μέσα πιθανώς της πέμπτης πΧ έκατονταετηρί-
οος, οιά της προσθήκης της ιωνικής στοάς, ήνα-
γκάσθησαν προς άποκατάστασίν ίσοσκελοΟς προσό-
ψεως, νά στήσωσι το έσωτερικόν τετρακιόνιον
ώς πειστικώτατα ερμηνεύει τούτο έν τοις έπομέ-
νοις ό κ. Ορλάνδος, παρακληθε'ις ύφ' ημών, όπως
έκθεση, σύν τή εκπονήσει τών σχεδίων, και τάς
άρχιτεκτονικάς λεπτομέρειας του κτιρίου. Κατά
ταύτα λοιπόν ό μέν λιθόκτιστος σηκός ώκοδομήθη
εϋθϋς μετά τά Περσικά, ή δέ ιωνική περίστασις
μίαν ή δύο δεκάδας έτών μετά τοΟτον. II σύγχρο-
νος άνοικοδόμησις ολοκλήρου του κτιρίου αποκλείε-
ται ώς έκ της διαφοράς τών θεμελίων και κυρίως
της του ύλικοΰ. Διότι δύσκολον είνε νά δε/θή τις
ότι καθ' ούς /ρόνους περιε3άλλετο ό ναός δΥ ιωνι-
κής μαρμάρινης στοάς, ό σηκός θά έκτίζετο διά
λίθων αργών κα'ι πηλοϋ ·
Σχετική εκΦεοις Ά. Όρλάνδον.
11 άρχιτεκτονική διευκρίνησις του μείζονος ναοϋ'
της Αθήνας έπιτυγ/άνεται άφ' ενός μέν έκ τών
ευρεθέντων εδαφών κατασκευής αύτοΟ, άφ' έτερου
δ έκ τών κατά τάς άνασκαφάς έν τοϊς πέρις του
ναου άνευρεθέντων άρν-ιτεκτονικών λειψάνων.
Απλή έξέτασις τών εδαφών κατασκευής τοΰ ναοϋ
(είχ. Γ) αποδεικνύει, ίτ'. οόχ'ι πάντα τά μέρη
αύτου κατεσκευάσθησαν ταύτο/ρόνως. Διότι έν ω
2 Το τετρακίονον τούτο άπετελειτυ πιθανώ; εξ ϊωνικοΰ ρυθμού
Χιονών, Τοΰτο τοΰλά/ιστον ΰποδηλοϊ ή σωζόμενη κατά '/ώραν μαρ-
μαρίνη βάσι; ένό; τούτων, σώζουσα αμυδρά Ί'/νη τή; έπ" αύτη; σπεί-
ρας τοΰ κιόνο;. "Ε?ωθιν τοΰ ναου υπάρ/ουσι τρία κιονόκρανα πώρινα,
άνισομεγέθη (καθόσον το εν τούτων διαφέρει τά; διαστάσεις τών δύο
άλλων) προερ/όμενα άσϊαλώ; έζ τοΰ ίνα) ^ωρίνου ναοΰ τοΰ Μοσει-
οωνος (έκ τη; |£ωΐ(ριχης ιχίν -εριστάσεο»; τα δύο, το εν δε έκ τών
μεταξά τών παραστάδων δύο κιονο>ν τοΰ -ρονάου). Ταΰτα τό πρώτον
(πρβ ΑΕ 1900 128) ύπίθ^βαμίν ανήκοντα εις τού; έξιυτερικού: κίο-
να; τοΰ ναοΰ, αή εισέτι τότε γνωστή; οΰση; τή; εν ιωνικώ ρυθμώ
-ϋΐστχσεω;. Φαίνεται οαως ότι τα κιονόκρανα ταΰτα ουδεαίαν 9νέ-
σιν έ^ουσι προ; τον ναόν τυΰτον, μεταφερθέντα τνχαίοος έκ τοΰ άνω
;·!; τόν κάτω ναόν, Γνα /ρησιμεύσουν, κατά τά τέλη τοΰ παρελθόντο;
αίώνο;, ώ; βάσει; τών τεσσάρων ςύλων σκηνή; άπαιτητοΰ τινο; τών
ϊν Σουνίω αεταλλειού/ων έκτάσεων. Τούτου ένεκα και πάντα τά κιο-
νόκρανα ταΰτα εΐσί προ/είριυ; ααί άμελώ; διάτρητα κατά το μέσον.
του οικοδομήματος προ; μυκηναϊκά «μέγαρα», κα-
ταρρίπτεται, του κ. Ορλάνδου καταδείςαντος εν τη
κατώτερο; δημοσιευομένη σνετικη εκθέσει αΰτου
τον λόγον και τήν ανάγκην τη; άνιδρύσεως τών
εσωτερικών τούτων τεσσάρων κιόνων.
Οί Πέρσαι, άποβάντες, κατά την όλεθρίαν και
δι αυτού; εις Ελλάδα έπιδρομην, καί εις Σούνιον,
το ίερον Σούνιον, θα χατέστρεοον, φυσικώς, και
τον μείζονα τούτον της Αθήνας ναόν εάν ήτο τότε
ανοικοδομημένος, ήρκέσθησαν δέ εις την καταστρο-
φή ν του μόνου τότε έκεϊ υπάρχοντος μικρού ναου.
Οί Αθηναίοι ες άλλου, μετά την άπέλασιν του
έ/θρου, μη ανεχόμενοι ίπϊ μακρόν χρόνον την
στέοησιν £ν Ιιουνίω ναοΟ της πολιούχου αύτών
θεα.ς, προέβησαν εν σπουδή, μαίνεται, εις τήν ανέ-
γερση» νέου ναοΟ, παραπλεύρως του καταστοα^έν-
τος, ευτελούς μεν και τούτου τήν κατασκευήν,
αλλά μείζονος, σ/εοον διπλασίου τοΟ τέως υπάρ-
χοντος. Λεν έσκέφθησαν δέ, πιθανώς τήν άνοικοδό-
μησιν του καταστραφέντος, λόγω της σμικρότητος
αυτού 1. 11 ταχεία δέ και εσπευσμένη άνέγερσις
του μείζονος τούτου ναού εϊνε εμφανής Α') ώς εκ
της ευτελούς τοι/οδομίας τοΰ κτιρίου, χρησιμο-
ποιηθέντων αργών λίθων καί πηλοΟ, μετ' επιχρί-
σματος έςωτερικου τε και έσωτερικου, και ταΰτα
καθ' ους '/ρόνους έν γενική /ρήσει ήτο ό πώρος
λίθος, μετ ού πολϋ δέ και ό λευκός, εις άνίδρυσιν
ναών και ιερών, ύττήρτ-ε δέ και άφθονος του πρώ-
του τούτου υλικού πηγή πλησιέστατα του τεμέ-
νους και παρά τον άνατολικόν λιμενίσκον. Β ] εμ-
φαίνεται καί εκ της προσχεδιασΰρ.ίοης μέν, άλλα
υ,ή και συγ/ρόνως, ώς μαίνεται, τή άνοικοδομή
του ση/.οϋ εκτελεσθείσης μερικής (κατά τήν άνα-
τολικήν δηλ. και μεσημβρινήν μόνον τοΰ ναου
-λευοάν) πεοιστασεως έν ιωνικώ ρυθμώ. Λέγομεν
δέ -ροσ/εδιασθείσης, διότι, καθά μχρτυροϋσιν αί
κατά τήν μεσημβρινοδυτικην και 3ορειοανκτολικήν
γωνίαν σωζομεναι, έπ'ι λελαςευμένου ρράχου, -βά-
σεις παραστάδων (πρβ δ'άγραμμα ναού" πίν. δ) τό
άρχικον σν-έδιον του κτιρίου ήτο ούτως συνειλημ-
μένον, ώστε νά φέρη ό ναός οϋχ'ι τήν συνήθη -ερι-
Φερικήν στοάν, τήν καλουμένην περίστασιν, άλλα
| Λεν αποκλείεται έν τούτοι; ή ϋπόθεσι; τη; προ/ειρου οιϋτο'ύ
ΗΗ<ΙΜ»%{ ^£/?! τ*ίί άποπερατώσεω; τη; οικοδομή; τοΰ μείΓονο; ναοϋ
ίσως ο"; /.α: πρό; ίκανοποίησιν θρησχευτικών λόγων.
23 .9/7
μερικήν τοιαύτην κατά τάς δύο μόνον αύτοϋ πλευ-
ράς, τάς άπό της θαλάσσης όρατάς. Ότε όμως
ηθέλησαν ή μάλλον ρτε ήδυνήθησαν νά προοώσιν
εις τήν συμπλήρωσιν του άρχικοΟ σ/εδίου, κατά
τά μέσα πιθανώς της πέμπτης πΧ έκατονταετηρί-
οος, οιά της προσθήκης της ιωνικής στοάς, ήνα-
γκάσθησαν προς άποκατάστασίν ίσοσκελοΟς προσό-
ψεως, νά στήσωσι το έσωτερικόν τετρακιόνιον
ώς πειστικώτατα ερμηνεύει τούτο έν τοις έπομέ-
νοις ό κ. Ορλάνδος, παρακληθε'ις ύφ' ημών, όπως
έκθεση, σύν τή εκπονήσει τών σχεδίων, και τάς
άρχιτεκτονικάς λεπτομέρειας του κτιρίου. Κατά
ταύτα λοιπόν ό μέν λιθόκτιστος σηκός ώκοδομήθη
εϋθϋς μετά τά Περσικά, ή δέ ιωνική περίστασις
μίαν ή δύο δεκάδας έτών μετά τοΟτον. II σύγχρο-
νος άνοικοδόμησις ολοκλήρου του κτιρίου αποκλείε-
ται ώς έκ της διαφοράς τών θεμελίων και κυρίως
της του ύλικοΰ. Διότι δύσκολον είνε νά δε/θή τις
ότι καθ' ούς /ρόνους περιε3άλλετο ό ναός δΥ ιωνι-
κής μαρμάρινης στοάς, ό σηκός θά έκτίζετο διά
λίθων αργών κα'ι πηλοϋ ·
Σχετική εκΦεοις Ά. Όρλάνδον.
11 άρχιτεκτονική διευκρίνησις του μείζονος ναοϋ'
της Αθήνας έπιτυγ/άνεται άφ' ενός μέν έκ τών
ευρεθέντων εδαφών κατασκευής αύτοΟ, άφ' έτερου
δ έκ τών κατά τάς άνασκαφάς έν τοϊς πέρις του
ναου άνευρεθέντων άρν-ιτεκτονικών λειψάνων.
Απλή έξέτασις τών εδαφών κατασκευής τοΰ ναοϋ
(είχ. Γ) αποδεικνύει, ίτ'. οόχ'ι πάντα τά μέρη
αύτου κατεσκευάσθησαν ταύτο/ρόνως. Διότι έν ω
2 Το τετρακίονον τούτο άπετελειτυ πιθανώ; εξ ϊωνικοΰ ρυθμού
Χιονών, Τοΰτο τοΰλά/ιστον ΰποδηλοϊ ή σωζόμενη κατά '/ώραν μαρ-
μαρίνη βάσι; ένό; τούτων, σώζουσα αμυδρά Ί'/νη τή; έπ" αύτη; σπεί-
ρας τοΰ κιόνο;. "Ε?ωθιν τοΰ ναου υπάρ/ουσι τρία κιονόκρανα πώρινα,
άνισομεγέθη (καθόσον το εν τούτων διαφέρει τά; διαστάσεις τών δύο
άλλων) προερ/όμενα άσϊαλώ; έζ τοΰ ίνα) ^ωρίνου ναοΰ τοΰ Μοσει-
οωνος (έκ τη; |£ωΐ(ριχης ιχίν -εριστάσεο»; τα δύο, το εν δε έκ τών
μεταξά τών παραστάδων δύο κιονο>ν τοΰ -ρονάου). Ταΰτα τό πρώτον
(πρβ ΑΕ 1900 128) ύπίθ^βαμίν ανήκοντα εις τού; έξιυτερικού: κίο-
να; τοΰ ναοΰ, αή εισέτι τότε γνωστή; οΰση; τή; εν ιωνικώ ρυθμώ
-ϋΐστχσεω;. Φαίνεται οαως ότι τα κιονόκρανα ταΰτα ουδεαίαν 9νέ-
σιν έ^ουσι προ; τον ναόν τυΰτον, μεταφερθέντα τνχαίοος έκ τοΰ άνω
;·!; τόν κάτω ναόν, Γνα /ρησιμεύσουν, κατά τά τέλη τοΰ παρελθόντο;
αίώνο;, ώ; βάσει; τών τεσσάρων ςύλων σκηνή; άπαιτητοΰ τινο; τών
ϊν Σουνίω αεταλλειού/ων έκτάσεων. Τούτου ένεκα και πάντα τά κιο-
νόκρανα ταΰτα εΐσί προ/είριυ; ααί άμελώ; διάτρητα κατά το μέσον.