DOI Artikel:
Staēs, Balerios N.: Souniou anaskaphai
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14278#0224
ΑΕ 11)17
τούτων δέον και πάλιν νά παρεμβάλωμεν σχετικήν
περικοπήν της προς ημάς έκθέσεως του φίλου ημών
βίγυπτιολόγου κ. νοη ΒΪΒ^ίιι»·. Περί των εν
τω τεμένει τής Αθήνας εύρεθέντων αιγυπτιακών
σκαίαβαίων εν αντιπαραθέσει προς τους έν τω
Ποσειδωνίω τεμένει) λέγει τάέςής: « Οσον άφορα
εις τά τοΟ άλλου ναοΟ (τοΟ τής Αθήνας) αιγυ-
πτιακά ευρήματα και ϊδίά τοϋς σκαραβαίους, άλ-
λως εχει ή κρίσις ήμών. ΕνταΟθα ένυπάρχουσιν
αληθώς ετι στοιχεία τινά προδίδοντα το ροοιακόν
έργαστήριον ώς λ/, τά έκ μαλακής μάζης στρογ-
γυλά δισκάρια τα φέροντα γλυφήν παριστώσαν
λέοντα, η και γεωμετρικά κοσμήματα, εις οε των
σκαοβαίων, φέρων πτερυγοφόρον μυθικόν ζώον,
ανταποκρίνεται εντελώς προς βμοιον του άνω ναοΟ
τοΟ Ποσειδώνος), άλλ ή κατ αριθμόν υπεροχή
ενταΟθα των σκαραβαίων εκ κυανής μάζης μαρτυ-
ρεί σαοώς περϊ της εισαγωγής αϋτών εκ τής Ναυ-
κράτιος, και, κατ άκολουθίαν, και περί τής νεωτέ-
ρας αϋτών χρονολογίας. Κίς των σκαραβαίων τού-
των φέρει κατακείμενον ζώον, όπισθεν δέ τον θεον
Ηοπίθ. Αλλος σκαραβαίος τήν Σφίγγα πτερογο-
©όοον και κάτωθεν Ίέρακα καϊ πάπυρον. Αυο ετε-
οο· τον Ίέρακα και όπισθεν ίσταμένην θεάν ( Ισιδα;
φέρουσαν σκήπτρον. Έπϊ άλλου βλέπει τις ύπε-
ράνω του «ίερου κάλαθου» άνδρικήν μορφήν, ύψου·
σαν τήν χείρα, £φ' ή: ίσταται Ιερά·:. Αλλος δέ
σκαραβαίος φέρει ύπέρ τον ιερόν κάλαθον ίέρακα
και πάπυρον, μεταξύ οέ σημεία δυσδιάκριτα. Λ'ις
άπαντα άνήρ μεταςύ ούο γυναικών (; I ών αί κεφα-
λαϊ μόλις διακρίνονται. Μικρός λευκός σκαραβαίος
φέοει σημεία τινά, αιγυπτιακά πάντως, άλλα δυ-
σκόλως και ούχΐ ασφαλώς μεταφραζόμενα. Αλ-
λος πλοϊον έν ω κάθηται θεός τις μετά ίέοακος.
' >ύδε'ις των σκαραβαίων τοϋτων φέρει όνομα βασι-
λέως, υ,όνον έπ'ι ένος θα ήδύνατό τις νά εικάση το
όνομα του προσαιλοΟς βασιλέως ΤιιΐΗαπιαβ III,
όπισθεν οέ καΟήμενον άνδρα. Πάντες οί σκαρα-
βαίοι ούτοι εχουσι χαρακτήρα καθαρώς αίγυπτια-
κον, μαρτυροΰσι δέ συγχρόνως τήν έκ Ναυκράτιος
προέλευσιν αϋτών, διότι έ/.εΐ, ώς εΐπομεν, κατε-
σκευάζετοή οαβεντιανή μαλακή μάζα κα'ι ή εΐδικω-
τέρα προς τοιαϋτην νρησιν κυανόχρους τοιαύτη».
Ώς προς τάς όρμοψήφους δέ, ών ή προέλευσις
καϊ ή έργασία εΐνε καθαρώς ελληνική, ή άκριβέ-
στερον νησιωτική, έκΟέτομεν έν ολίγοις τα έςής:
Ευρέθησαν έν τή έπιχώσει σποράδην έν δλω δέκα
και πέντε, ών τρεις ες υελώδους διαφανοΟς μάζης,
στρογγύλαι το σχήμα και διάτρητοι, άλλ άνευ
γλυφής. I έσσαρες άλλαι έκ μέλανος σκληροΟ
λίθου (αίματήτου;}, στρογγυλού και αύται σχή-
ματος, διάτρητοι δέ και φέρουσα; δυσδιάκριτους
ώς έκ τής άμελους και ό'λως πρωτογενούς αϋτών
εργασίας, γλυφάς. Επϊ μιας τούτων διακρίνομεν
γυναικείαν (;) μορφήν καθημένην έπ'ι θρόνου μεθ'
ύψηλοΰ έρεισινώτου, κρατούσαν δυσδιάκοιτον άντι-
κείμενον, έπ'ι έτέρας δενδρον και παραλλήλως δύο
αντικείμενα ώσε'ι ΐ/ΟύςΙ;). 'Επϊ τής τρίτης ζώον
μετά μακρών ώτων (δνον;) καϊ υπεράνω ώσε'ι όκ> α-
ζοντα άναβάτην. Τής τετάρτης ψηφίδος ή γλυφή
είνε δλως ουσδιάκριτος.
ΙΙέντε οέ άλλαι όρμόψηφοι, μετα γλυφών και
αύται, εΐσΐν έκ στεατίτου φαιού, στρογγυλά; έπίσης,
πλην μιας ρομβοειδοΰ: (είκ. "21 κάτω σειοά) :>εοού-
σ/,ς γλυφήν λίαν έπιμεμελημένην και ένδ;αφερουσαν,
κρητικής δέ πιθανότατα προελεύσειυς. Εικονίζεται
έπ αύτής, τό πρώτον, μυθολογική παραστασις, κα'ι
δή ό Μινώταυρος. Ιό μυθολογικόν τέρας, εχον ώς
συνήθως τό σώμα μεν ανθρώπου τήν κεφαλήν δέ
και τήν ούράν ταύρου, συστέλλεται κεκυρτωμένον
κα'ι συνεσπειρωμένον έν τώ στενώ νώοω του λίθου,
εις στάσιν λίαν τολμηρώς σ^εδιασΟεϊσαν και λίαν
δεςιώς έκτελεσΟεϊσαν. Εΐνε άληΟώς θαυμάσια ή
τέχνη του γλύπτου άποδώσαντος τόσον έναογώς
τάς λεπτομέρειας του σώματος κα'; οιευθετήσαντος
ούτως αύτο, ώστε νά διακρίνηται κα'; να άναγνω-
ρίζηται εύ/ερώς ή εϊκονιζομένη μορφή έν άπάσαις
αύτής τα'ϊς λεπτομερείαις. Ιδία άςΊοπαρατήοητος
είνε ό τρόπος τής διαθέσεως των ποδών, του τε-
'/νίτου κατορΟώσαντος νά παραστηση κεχωρισμένα
τά σκέλη και δη έν τή άνθρωπίνη αϋτών μοοφή.
II κεφαλή μόνον του τέρατος, κερασφόρος, εΐνε
συνεστραμμένη κατά τρόπον όλιος άφυσικον, ένΟυ-
μίζοντα τάς έπ'ι μυκηναϊκών τίνων λίθων παρα-
στάσεις ζώων. Ο λίθος έν τούτοις είνε ποοϊον ελ-
ληνικής αρχαϊκής εργασίας κα'ι ίκανώς δεξιάς.
Επϊ άλλης, έκ τής αύτής ύλης, όρμοψηφίδος,
εικονίζεται ίππεύς, κακοτέ^νως κα'ι άμελώς είργα-
σαένος. Επϊ άλλης δέ λέων I ; ) και ύπεοάνω
άστηρ(; . Επϊ άλλης δέ πτερουτόν ζώον Σφίγξ;).
τούτων δέον και πάλιν νά παρεμβάλωμεν σχετικήν
περικοπήν της προς ημάς έκθέσεως του φίλου ημών
βίγυπτιολόγου κ. νοη ΒΪΒ^ίιι»·. Περί των εν
τω τεμένει τής Αθήνας εύρεθέντων αιγυπτιακών
σκαίαβαίων εν αντιπαραθέσει προς τους έν τω
Ποσειδωνίω τεμένει) λέγει τάέςής: « Οσον άφορα
εις τά τοΟ άλλου ναοΟ (τοΟ τής Αθήνας) αιγυ-
πτιακά ευρήματα και ϊδίά τοϋς σκαραβαίους, άλ-
λως εχει ή κρίσις ήμών. ΕνταΟθα ένυπάρχουσιν
αληθώς ετι στοιχεία τινά προδίδοντα το ροοιακόν
έργαστήριον ώς λ/, τά έκ μαλακής μάζης στρογ-
γυλά δισκάρια τα φέροντα γλυφήν παριστώσαν
λέοντα, η και γεωμετρικά κοσμήματα, εις οε των
σκαοβαίων, φέρων πτερυγοφόρον μυθικόν ζώον,
ανταποκρίνεται εντελώς προς βμοιον του άνω ναοΟ
τοΟ Ποσειδώνος), άλλ ή κατ αριθμόν υπεροχή
ενταΟθα των σκαραβαίων εκ κυανής μάζης μαρτυ-
ρεί σαοώς περϊ της εισαγωγής αϋτών εκ τής Ναυ-
κράτιος, και, κατ άκολουθίαν, και περί τής νεωτέ-
ρας αϋτών χρονολογίας. Κίς των σκαραβαίων τού-
των φέρει κατακείμενον ζώον, όπισθεν δέ τον θεον
Ηοπίθ. Αλλος σκαραβαίος τήν Σφίγγα πτερογο-
©όοον και κάτωθεν Ίέρακα καϊ πάπυρον. Αυο ετε-
οο· τον Ίέρακα και όπισθεν ίσταμένην θεάν ( Ισιδα;
φέρουσαν σκήπτρον. Έπϊ άλλου βλέπει τις ύπε-
ράνω του «ίερου κάλαθου» άνδρικήν μορφήν, ύψου·
σαν τήν χείρα, £φ' ή: ίσταται Ιερά·:. Αλλος δέ
σκαραβαίος φέρει ύπέρ τον ιερόν κάλαθον ίέρακα
και πάπυρον, μεταξύ οέ σημεία δυσδιάκριτα. Λ'ις
άπαντα άνήρ μεταςύ ούο γυναικών (; I ών αί κεφα-
λαϊ μόλις διακρίνονται. Μικρός λευκός σκαραβαίος
φέοει σημεία τινά, αιγυπτιακά πάντως, άλλα δυ-
σκόλως και ούχΐ ασφαλώς μεταφραζόμενα. Αλ-
λος πλοϊον έν ω κάθηται θεός τις μετά ίέοακος.
' >ύδε'ις των σκαραβαίων τοϋτων φέρει όνομα βασι-
λέως, υ,όνον έπ'ι ένος θα ήδύνατό τις νά εικάση το
όνομα του προσαιλοΟς βασιλέως ΤιιΐΗαπιαβ III,
όπισθεν οέ καΟήμενον άνδρα. Πάντες οί σκαρα-
βαίοι ούτοι εχουσι χαρακτήρα καθαρώς αίγυπτια-
κον, μαρτυροΰσι δέ συγχρόνως τήν έκ Ναυκράτιος
προέλευσιν αϋτών, διότι έ/.εΐ, ώς εΐπομεν, κατε-
σκευάζετοή οαβεντιανή μαλακή μάζα κα'ι ή εΐδικω-
τέρα προς τοιαϋτην νρησιν κυανόχρους τοιαύτη».
Ώς προς τάς όρμοψήφους δέ, ών ή προέλευσις
καϊ ή έργασία εΐνε καθαρώς ελληνική, ή άκριβέ-
στερον νησιωτική, έκΟέτομεν έν ολίγοις τα έςής:
Ευρέθησαν έν τή έπιχώσει σποράδην έν δλω δέκα
και πέντε, ών τρεις ες υελώδους διαφανοΟς μάζης,
στρογγύλαι το σχήμα και διάτρητοι, άλλ άνευ
γλυφής. I έσσαρες άλλαι έκ μέλανος σκληροΟ
λίθου (αίματήτου;}, στρογγυλού και αύται σχή-
ματος, διάτρητοι δέ και φέρουσα; δυσδιάκριτους
ώς έκ τής άμελους και ό'λως πρωτογενούς αϋτών
εργασίας, γλυφάς. Επϊ μιας τούτων διακρίνομεν
γυναικείαν (;) μορφήν καθημένην έπ'ι θρόνου μεθ'
ύψηλοΰ έρεισινώτου, κρατούσαν δυσδιάκοιτον άντι-
κείμενον, έπ'ι έτέρας δενδρον και παραλλήλως δύο
αντικείμενα ώσε'ι ΐ/ΟύςΙ;). 'Επϊ τής τρίτης ζώον
μετά μακρών ώτων (δνον;) καϊ υπεράνω ώσε'ι όκ> α-
ζοντα άναβάτην. Τής τετάρτης ψηφίδος ή γλυφή
είνε δλως ουσδιάκριτος.
ΙΙέντε οέ άλλαι όρμόψηφοι, μετα γλυφών και
αύται, εΐσΐν έκ στεατίτου φαιού, στρογγυλά; έπίσης,
πλην μιας ρομβοειδοΰ: (είκ. "21 κάτω σειοά) :>εοού-
σ/,ς γλυφήν λίαν έπιμεμελημένην και ένδ;αφερουσαν,
κρητικής δέ πιθανότατα προελεύσειυς. Εικονίζεται
έπ αύτής, τό πρώτον, μυθολογική παραστασις, κα'ι
δή ό Μινώταυρος. Ιό μυθολογικόν τέρας, εχον ώς
συνήθως τό σώμα μεν ανθρώπου τήν κεφαλήν δέ
και τήν ούράν ταύρου, συστέλλεται κεκυρτωμένον
κα'ι συνεσπειρωμένον έν τώ στενώ νώοω του λίθου,
εις στάσιν λίαν τολμηρώς σ^εδιασΟεϊσαν και λίαν
δεςιώς έκτελεσΟεϊσαν. Εΐνε άληΟώς θαυμάσια ή
τέχνη του γλύπτου άποδώσαντος τόσον έναογώς
τάς λεπτομέρειας του σώματος κα'; οιευθετήσαντος
ούτως αύτο, ώστε νά διακρίνηται κα'; να άναγνω-
ρίζηται εύ/ερώς ή εϊκονιζομένη μορφή έν άπάσαις
αύτής τα'ϊς λεπτομερείαις. Ιδία άςΊοπαρατήοητος
είνε ό τρόπος τής διαθέσεως των ποδών, του τε-
'/νίτου κατορΟώσαντος νά παραστηση κεχωρισμένα
τά σκέλη και δη έν τή άνθρωπίνη αϋτών μοοφή.
II κεφαλή μόνον του τέρατος, κερασφόρος, εΐνε
συνεστραμμένη κατά τρόπον όλιος άφυσικον, ένΟυ-
μίζοντα τάς έπ'ι μυκηναϊκών τίνων λίθων παρα-
στάσεις ζώων. Ο λίθος έν τούτοις είνε ποοϊον ελ-
ληνικής αρχαϊκής εργασίας κα'ι ίκανώς δεξιάς.
Επϊ άλλης, έκ τής αύτής ύλης, όρμοψηφίδος,
εικονίζεται ίππεύς, κακοτέ^νως κα'ι άμελώς είργα-
σαένος. Επϊ άλλης δέ λέων I ; ) και ύπεοάνω
άστηρ(; . Επϊ άλλης δέ πτερουτόν ζώον Σφίγξ;).