DOI Artikel:
Skias, Andreas: To para tēn Phylēn antron tou Panos: kata tas anaskaphas tōn etōn 1900 kai 1901
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14365#0015
Α Ε 1918
Το παρά την Φυλήν άντρον κον ΊΊανός νπο Α. Σκιά
» ►
άλλα τεχνητή ύπΌ άναλημμάτων στηριζομένη
όδός δύναται νά κάτασκευασθη κάλλιον δια τού-
του του [Λερούς ή οΓ άλλου τινός. Όθεν πιστεύω
δτι το πάλαι και οί παρά την έτέραν οχθην του
χειμάρρου οίκουντες Φυλάσιοι δια ταύτης της
όδοϋ προσ-Γιργοντο εις το άντρον. Εγώ δεν ήδυνή-
θην νά κάμω χρήσιν της διαβάσεως ταύτης, προσ-
ηρχόμην δε το μεν πρώτον ετος διά της κοίτης του
χειμάρρου, κατερχόμενος εις αυτήν έκ της δεξιάς
όχθης διά του ρύακος του λεγομένου Μεσοννκτι 1,
κατά δε το δεύτερον ετος διά κλιμακαιδου^ κατα-
βάσεως, ήν κατεσκεύασα προχείρως άντικρύ αύτου
του άντρου εντός του και επί ταύτης της όχθης
έκτεινομένου μικρού γεωτεκτονικοΟ ρήγματος, έξ
ου προήλθε και 6 σχηματισμός του άντρου, ώς θά
έξηγηθή κατωτέρω. Ή από του Μεσονυκτίου μέχρι
του άντρου πορεία διά της κοίτης είνε λίαν ουσχε-
ρής ένεκα των πολλών βράχων και των πολλών
Οπό τών δινών του χειμάρρου έσχηματισμένων
βόθρων, ετι δε και επικίνδυνος ένεκα τών άνωθεν
συχνάκις καταπιπτουσών πετρών. Περι της έκ
Χασιας διά της αριστεράς όχθης τοΟ χειμάρρου
πρός το ορος Μοία και εκείθεν προς τό Γαμίλθι
άγούσης ατραπού της σημειούμενης έν τώ Γερμα-
νικώ χάρτη ήκουσα δτι είνε πολλαχου και μάλι-
στα πλησίον του άντρου σχεδόν ειπείν άβατος,
ίσως όμως Υπήρχε και εντεύθεν τεχνητή οδός
άγουσα έκ του μέρους της νυν Χασιας ή έξ
γερμανική μετάφρασις υπό 8ΐθ1ί1θΓ I, 2 σ. 341. Πρβ και Κορδέλ-
λαν εν. άν. σ. 139 Ιξ.
1 Τό όνομα τοΰτο μνημονεύεται ήδη ύπό του ϋοά'ννθίΐ, ίσως δε
άρ/ικώς ήτο όνομα ιδιοκτήτου τινός κατά γενικήν πτώσιν. Αντικρύ
επί τη; έτερα; ό/θης αναγράφε·, ό Γερμανικός -/άρτης τό όνομα
Μβδΐ, όπερ είνε όνομα πηγής ('Αλοανιστί Κρο - ΐ-μες — μεσαία
κρήνη). Τό παρά τον ρύακα του Μεσονυκτίου χαί νοτιώτερον τούτου
μέ/ρι τών προπόδίον του Άρματος μέρος τη; δεξιάς δ'/θης του
/ειμάρρου της Γκούρα;, εϊ; μήκος τριών περίπου -/ιλιομέτρων έκτει-
νόμενον, λέγεται Αλβανιστϊ Μαρίστα, ήτοι κομαρών εκ τών πολλών
αυτόθι φυομένων κομάρων. Άπό του ρύακος του Μεσονυκτίου μένρι
τοΰ άντρου ρεουσιν εις τόν /είμαρρον και έτεροι τοεΐς όύακες κατερ-
χόμενοι διά '/αραδρών λίαν απόκρημνων, αί'τινε;, είτε πάσαι είτε
τίνες, εν_ουσι σ-/ηματισθή και αύται δι' εγκαρσίων γεωτεκτονικών
ρηγμάτων. Τό αύτόθι επί τών υψωμάτων σημειούμενο·/ εν τώ Γεο-
μανικώ /.άρτη τοπικόν όνομα Μ&Η ίγβΤΪ εΤνε άνύπαρκτον, προήλθε
δέ, ώς φαίνεται, εκ συγχύσεως πρός τό Μάλι γκέρι{ — πλατύ ορος),
όπερ είνε τό όνομα μιας τών τριών υψίστων κορυφών της Πάρνηθος,
ή'τοι τη; εν τώ χάρτη φερούση; τό όνομα ν&Γ(1ί νΊΐηί, ό'π&ρ είνε
όλω; άγνωστον εις τους Χασιώτας, πιθανώς δε είνε άπλώς αύτοσ/έ-
διος εις την Έλληνικήν γλώσσαν μετάφρχσι; του Αλβανικού- ονό-
ματος, η το ι Φαρδύ βοννι.
Αχαρνών πρός τό άντρον, λείψανον δέ της όδου
ταύτης είνε πιθανώς τά έν τω χάρτη μεταξύ τών
όρέων ΚθΓΗΐϊΐϊάΐ και Μάλια Ζόνιας σημειούμενα
λείψανα θεμελίων (ΟπιηάηΐίΐιΐθίτθδΙθ) ^.
Τό άντρον, ώς μοι έξήγη,σεν έπ'ι τόπου ό μακα-
ρίτης καθηγητής της γεωλογίας Κ. Μητσόπου-
λος^, έσχηματίσθη έκ της ύπό τών υδάτων δια-
βρώσεως όγκου σχιστολιθικου έγκεκλεισμένου εντός
του άσβεστολίθου τοΟ αποτελούντος τό άνώτατον
γεωλογικον στρώμα της Πάρνηθος. Ό έγκεκλει-
σμένος ούτος σχιστολιθικός όγκος έςετέθη εις τάς
επήρειας τών υδάτων, επειδή αύτόθι διερράγη ό
άσβεστόλιθος ύπό τε του μεγάλου γεωτεκτονικου
ρήγματος, έξ ού έσχηματίσθη ή στενή, άποκρη-
μνοτάτη και άπό του άντρου μέχρι της μονής τών
Κλειστών τελείως άβατος χαράδρα του χειμάρρου
2 Πρός συμπλήρωσιν και διόρθωσιν τών τοπωνυμιών του Γερμα-
νικού χάρτου νομίζω καλόν νά προσθέσω εις τά προειρημένα και τά
ακόλουθα. Όρθώς εΐνε γεγραμμένα εν αύτώ τά έξης ονόματα 0ζβ3 -
Όζά, Κ1θΠ1βηίΐ=Κλιμ:ντι, Μΐ1Π£Ιΐ1ί;θ3—Μουγγουλτός, Μθ§·3ΐθ
ναΠΟ ίΪ8 Ρηγ1Ϊ8 (ϊδε Πρακτικά ΑΕ 1900 σ 42), Κ38811Ι1ΐΙ)ϊ -
Κασούμπι, ϋϋδΐίβζ» —Ντουσκέζα, Ρ11ΪΜ—Φίκθι( = συκαϊ), ΤηβΟ-
άθΓ3—Θοδώρα, Κ3]αΓ30ηΐ=Κακή 'Ράχη, Κ&ίζυ1βΠ = Κατσου-
λιέρι. Διορθωτέα εΐνε τά έξης· Μ3δ1ί3=Μάσκαρι, 0απίΖ3-
Γκούριζε, δοηΐΐΐοηΐ ϋθΠάΓ3 Ια ΚθΓ3ΖΪ=ΓΡέμα του Γκουριζή.
Τό Ρ3§0ΠΪ είνε άγνωστον εις τους έπιχωρίους, άλλά δεν έ'μαθον
τό αληθές όνομα της κορυφής ταύτη;. Άνύπαρκτον είνε τό όνομα
νΐΙΠΟ ίΪ8 01138138, τό δ' αληθές όνομα του όρους εΐνε Βορινέα,
της δ' υπερκείμενης τού Θριασίου πεδίου στεφάνη; Πέτρα τον
'Εβραίου (Γκονρ-ΐ·' Οβραίοντ). Τό όνομα Μθΐ3 ι Μόλα —μηλέα)
κείται ορθώς μόνον επί της πρός βορράν της Όζάς κειμένης κορυ-
φής, τό δέ νοτιώτερον του άντρου όμωνυμούμενον, όπερ έμνημονεύθη
και ανωτέρω, λέγεται πράγματι Ταμίλϋ·ι ή άνατολικοίτερον αύτου
ανώνυμος κορυφή ή ένουσα ίίψος 982 μ. λέγεται ΣουλοννάρΦι. ' Η
υπερκείμενη τού άντρου δειράς δέν φέρει συνήθως τό όνομα Ταμίλβι,
άλλά λέγεται 'Ράχη της Καμπέρας. Τό φέρον τό όνομα ΚβΓ3-
Πΐΐάϊ ό'ρο; λέγεται πράγματι Κούμπονλας, τό δ' όνομα Κεραμίδι
ανήκει εις τό μεταξύ εκείνου και τή; Χασιάς άνώνυμον ό'ρο; ύψου;
650 μ. Ή βορειοδυτικώς ταύτης κειμένη ανώνυμος δειράς ή ανυ-
ψούμενη άνατολικώτερον μέ/ρι 7δΟ μ. λέγεται Ζάοτανι. Το όνομα.
ΚΟΓΙΪί ίΪ8 3ΘΓ38 είνε σόλοικο; μετάφρασις του Αλβανικού Μάλι
Αέρα. Τό Κ3Γ3§Ιΐ£θ1θ83 (Καραγκουφολέζα=τόπος κορακοφωλεών)
είνε έν /ρήσει μόνον παρά τοΐ; Μενιδιάταις, οί δέ Χασιώται έ/ουσιν
άντϊ τούτου τό 'Ράπ&ι. Τό βορε'οδυτικώς τή; Φυλή; κείμενον μέρος,
ένθα αί έκκλησίαι του 'Αγίου Δημητρίου και του Αγίου Γεωργίου
και αί πλησίον Βεξαμεναί λϊγεται Καψοοπίτι, ΰπήρ'/ε δ' αύτόθι άλλοτε
και -/ωρίον τι. Έσφαλμένον είνε τό όνομα τή; παρά την Γκούραν πη-
γής Ρ3ΓΪ, τό δ' αληθές όνομα τής πηγής ταύτης 'Λλοανιστί εΐνε
Κρο ί Πάνες, άνακριβώ; άναφερόμενον και παρά Κορδέλλχ σ. 142.
3 Δυστυχώ; ότε έπεσκέφθη τό άντρον ό μακαρίτη; καθηγητής, ή
ανασκαφή δέν εί·/ε προ/οιρήσει πολύ, κατά δέ τό άκόλουθον έτο;,
ότε έξηκριβώθη ό περίεργο; σχηματισμό; τού έδάφου; του άντρου,
συνέβη νά μη ευρίσκεται έν Αθήναι; μήτε εκείνο;, μήτε άλλος τις
επιστήυ.ων δυνάμενος νά μοι προσφέρτ την έκ τής γεωλογίας επι-
κού ρ ίαν.
Το παρά την Φυλήν άντρον κον ΊΊανός νπο Α. Σκιά
» ►
άλλα τεχνητή ύπΌ άναλημμάτων στηριζομένη
όδός δύναται νά κάτασκευασθη κάλλιον δια τού-
του του [Λερούς ή οΓ άλλου τινός. Όθεν πιστεύω
δτι το πάλαι και οί παρά την έτέραν οχθην του
χειμάρρου οίκουντες Φυλάσιοι δια ταύτης της
όδοϋ προσ-Γιργοντο εις το άντρον. Εγώ δεν ήδυνή-
θην νά κάμω χρήσιν της διαβάσεως ταύτης, προσ-
ηρχόμην δε το μεν πρώτον ετος διά της κοίτης του
χειμάρρου, κατερχόμενος εις αυτήν έκ της δεξιάς
όχθης διά του ρύακος του λεγομένου Μεσοννκτι 1,
κατά δε το δεύτερον ετος διά κλιμακαιδου^ κατα-
βάσεως, ήν κατεσκεύασα προχείρως άντικρύ αύτου
του άντρου εντός του και επί ταύτης της όχθης
έκτεινομένου μικρού γεωτεκτονικοΟ ρήγματος, έξ
ου προήλθε και 6 σχηματισμός του άντρου, ώς θά
έξηγηθή κατωτέρω. Ή από του Μεσονυκτίου μέχρι
του άντρου πορεία διά της κοίτης είνε λίαν ουσχε-
ρής ένεκα των πολλών βράχων και των πολλών
Οπό τών δινών του χειμάρρου έσχηματισμένων
βόθρων, ετι δε και επικίνδυνος ένεκα τών άνωθεν
συχνάκις καταπιπτουσών πετρών. Περι της έκ
Χασιας διά της αριστεράς όχθης τοΟ χειμάρρου
πρός το ορος Μοία και εκείθεν προς τό Γαμίλθι
άγούσης ατραπού της σημειούμενης έν τώ Γερμα-
νικώ χάρτη ήκουσα δτι είνε πολλαχου και μάλι-
στα πλησίον του άντρου σχεδόν ειπείν άβατος,
ίσως όμως Υπήρχε και εντεύθεν τεχνητή οδός
άγουσα έκ του μέρους της νυν Χασιας ή έξ
γερμανική μετάφρασις υπό 8ΐθ1ί1θΓ I, 2 σ. 341. Πρβ και Κορδέλ-
λαν εν. άν. σ. 139 Ιξ.
1 Τό όνομα τοΰτο μνημονεύεται ήδη ύπό του ϋοά'ννθίΐ, ίσως δε
άρ/ικώς ήτο όνομα ιδιοκτήτου τινός κατά γενικήν πτώσιν. Αντικρύ
επί τη; έτερα; ό/θης αναγράφε·, ό Γερμανικός -/άρτης τό όνομα
Μβδΐ, όπερ είνε όνομα πηγής ('Αλοανιστί Κρο - ΐ-μες — μεσαία
κρήνη). Τό παρά τον ρύακα του Μεσονυκτίου χαί νοτιώτερον τούτου
μέ/ρι τών προπόδίον του Άρματος μέρος τη; δεξιάς δ'/θης του
/ειμάρρου της Γκούρα;, εϊ; μήκος τριών περίπου -/ιλιομέτρων έκτει-
νόμενον, λέγεται Αλβανιστϊ Μαρίστα, ήτοι κομαρών εκ τών πολλών
αυτόθι φυομένων κομάρων. Άπό του ρύακος του Μεσονυκτίου μένρι
τοΰ άντρου ρεουσιν εις τόν /είμαρρον και έτεροι τοεΐς όύακες κατερ-
χόμενοι διά '/αραδρών λίαν απόκρημνων, αί'τινε;, είτε πάσαι είτε
τίνες, εν_ουσι σ-/ηματισθή και αύται δι' εγκαρσίων γεωτεκτονικών
ρηγμάτων. Τό αύτόθι επί τών υψωμάτων σημειούμενο·/ εν τώ Γεο-
μανικώ /.άρτη τοπικόν όνομα Μ&Η ίγβΤΪ εΤνε άνύπαρκτον, προήλθε
δέ, ώς φαίνεται, εκ συγχύσεως πρός τό Μάλι γκέρι{ — πλατύ ορος),
όπερ είνε τό όνομα μιας τών τριών υψίστων κορυφών της Πάρνηθος,
ή'τοι τη; εν τώ χάρτη φερούση; τό όνομα ν&Γ(1ί νΊΐηί, ό'π&ρ είνε
όλω; άγνωστον εις τους Χασιώτας, πιθανώς δε είνε άπλώς αύτοσ/έ-
διος εις την Έλληνικήν γλώσσαν μετάφρχσι; του Αλβανικού- ονό-
ματος, η το ι Φαρδύ βοννι.
Αχαρνών πρός τό άντρον, λείψανον δέ της όδου
ταύτης είνε πιθανώς τά έν τω χάρτη μεταξύ τών
όρέων ΚθΓΗΐϊΐϊάΐ και Μάλια Ζόνιας σημειούμενα
λείψανα θεμελίων (ΟπιηάηΐίΐιΐθίτθδΙθ) ^.
Τό άντρον, ώς μοι έξήγη,σεν έπ'ι τόπου ό μακα-
ρίτης καθηγητής της γεωλογίας Κ. Μητσόπου-
λος^, έσχηματίσθη έκ της ύπό τών υδάτων δια-
βρώσεως όγκου σχιστολιθικου έγκεκλεισμένου εντός
του άσβεστολίθου τοΟ αποτελούντος τό άνώτατον
γεωλογικον στρώμα της Πάρνηθος. Ό έγκεκλει-
σμένος ούτος σχιστολιθικός όγκος έςετέθη εις τάς
επήρειας τών υδάτων, επειδή αύτόθι διερράγη ό
άσβεστόλιθος ύπό τε του μεγάλου γεωτεκτονικου
ρήγματος, έξ ού έσχηματίσθη ή στενή, άποκρη-
μνοτάτη και άπό του άντρου μέχρι της μονής τών
Κλειστών τελείως άβατος χαράδρα του χειμάρρου
2 Πρός συμπλήρωσιν και διόρθωσιν τών τοπωνυμιών του Γερμα-
νικού χάρτου νομίζω καλόν νά προσθέσω εις τά προειρημένα και τά
ακόλουθα. Όρθώς εΐνε γεγραμμένα εν αύτώ τά έξης ονόματα 0ζβ3 -
Όζά, Κ1θΠ1βηίΐ=Κλιμ:ντι, Μΐ1Π£Ιΐ1ί;θ3—Μουγγουλτός, Μθ§·3ΐθ
ναΠΟ ίΪ8 Ρηγ1Ϊ8 (ϊδε Πρακτικά ΑΕ 1900 σ 42), Κ38811Ι1ΐΙ)ϊ -
Κασούμπι, ϋϋδΐίβζ» —Ντουσκέζα, Ρ11ΪΜ—Φίκθι( = συκαϊ), ΤηβΟ-
άθΓ3—Θοδώρα, Κ3]αΓ30ηΐ=Κακή 'Ράχη, Κ&ίζυ1βΠ = Κατσου-
λιέρι. Διορθωτέα εΐνε τά έξης· Μ3δ1ί3=Μάσκαρι, 0απίΖ3-
Γκούριζε, δοηΐΐΐοηΐ ϋθΠάΓ3 Ια ΚθΓ3ΖΪ=ΓΡέμα του Γκουριζή.
Τό Ρ3§0ΠΪ είνε άγνωστον εις τους έπιχωρίους, άλλά δεν έ'μαθον
τό αληθές όνομα της κορυφής ταύτη;. Άνύπαρκτον είνε τό όνομα
νΐΙΠΟ ίΪ8 01138138, τό δ' αληθές όνομα του όρους εΐνε Βορινέα,
της δ' υπερκείμενης τού Θριασίου πεδίου στεφάνη; Πέτρα τον
'Εβραίου (Γκονρ-ΐ·' Οβραίοντ). Τό όνομα Μθΐ3 ι Μόλα —μηλέα)
κείται ορθώς μόνον επί της πρός βορράν της Όζάς κειμένης κορυ-
φής, τό δέ νοτιώτερον του άντρου όμωνυμούμενον, όπερ έμνημονεύθη
και ανωτέρω, λέγεται πράγματι Ταμίλϋ·ι ή άνατολικοίτερον αύτου
ανώνυμος κορυφή ή ένουσα ίίψος 982 μ. λέγεται ΣουλοννάρΦι. ' Η
υπερκείμενη τού άντρου δειράς δέν φέρει συνήθως τό όνομα Ταμίλβι,
άλλά λέγεται 'Ράχη της Καμπέρας. Τό φέρον τό όνομα ΚβΓ3-
Πΐΐάϊ ό'ρο; λέγεται πράγματι Κούμπονλας, τό δ' όνομα Κεραμίδι
ανήκει εις τό μεταξύ εκείνου και τή; Χασιάς άνώνυμον ό'ρο; ύψου;
650 μ. Ή βορειοδυτικώς ταύτης κειμένη ανώνυμος δειράς ή ανυ-
ψούμενη άνατολικώτερον μέ/ρι 7δΟ μ. λέγεται Ζάοτανι. Το όνομα.
ΚΟΓΙΪί ίΪ8 3ΘΓ38 είνε σόλοικο; μετάφρασις του Αλβανικού Μάλι
Αέρα. Τό Κ3Γ3§Ιΐ£θ1θ83 (Καραγκουφολέζα=τόπος κορακοφωλεών)
είνε έν /ρήσει μόνον παρά τοΐ; Μενιδιάταις, οί δέ Χασιώται έ/ουσιν
άντϊ τούτου τό 'Ράπ&ι. Τό βορε'οδυτικώς τή; Φυλή; κείμενον μέρος,
ένθα αί έκκλησίαι του 'Αγίου Δημητρίου και του Αγίου Γεωργίου
και αί πλησίον Βεξαμεναί λϊγεται Καψοοπίτι, ΰπήρ'/ε δ' αύτόθι άλλοτε
και -/ωρίον τι. Έσφαλμένον είνε τό όνομα τή; παρά την Γκούραν πη-
γής Ρ3ΓΪ, τό δ' αληθές όνομα τής πηγής ταύτης 'Λλοανιστί εΐνε
Κρο ί Πάνες, άνακριβώ; άναφερόμενον και παρά Κορδέλλχ σ. 142.
3 Δυστυχώ; ότε έπεσκέφθη τό άντρον ό μακαρίτη; καθηγητής, ή
ανασκαφή δέν εί·/ε προ/οιρήσει πολύ, κατά δέ τό άκόλουθον έτο;,
ότε έξηκριβώθη ό περίεργο; σχηματισμό; τού έδάφου; του άντρου,
συνέβη νά μη ευρίσκεται έν Αθήναι; μήτε εκείνο;, μήτε άλλος τις
επιστήυ.ων δυνάμενος νά μοι προσφέρτ την έκ τής γεωλογίας επι-
κού ρ ίαν.