DOI article:
Kabbadias, Panagiōtēs: Hē Archaïkē Sympoliteia: kat´ epigraphas ek tōn anaskaphōn Epidaurou
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.14365#0129
ΑΕ 1918
Ή 'Αχαϊκή Συμπολιτεία κατ επιγραφάς εξ Επιδαύρου" υπό Η. Καββαδία. 1 19
θάνατον. Αγανάκτηση ό'μως κατέλαβε την ρω-
μαϊκήν Σύγκλητον, ήτις ήπείλησε τους Αχαιούς
δια της νοήσεως βίας κατά της Συμπολιτείας, άν
μή άνακαλέσωσι την άπόφασιν. Οί Αχαιοί είοον
πλέον, ήν σημασίαν είχε το εν τω Ισθμώ κήρυγμα
του Φλαμινίνου (το εν έ'τει 196) περί ελευθερίας
και αυτονομίας των Ελλήνων, ήναγκάσθησαν δέ
να άνακαλέσωσι την περί καταδίκης άπόφασιν
(^.39,37,21)1. Ότεδέ οί Μεσσηνιοι, ένθαρ-
ρυνόμενοι εκ Ρώμης, άπέστησαν (τω 183) άπο της
Συμπολιτείας, οί ο' Αχαιοί πέμψαντες πρεσβείαν
εις Ρώμην έζήτουν βοήθειαν κατά τους ορούς της
συμμαχίας, δεν μας ενδιαφέρει, άπεκρίθησαν οί
Ρωμαίοι, ούδ' άν άποστατήσωσι και οί Λακεδαιμό-
νιοι και οί Κορίνθιοι και οί Αργεΐοι" έδωκαν τουτέ-
στιν τοις Αχαιοΐς άπόκρισιν «κηρύγματος, κατά
Πολύβιον (23,9), έ'χουσαν διάΟεσιν τοις βουλομέ-
νοις ένεκα Ρωμαίων άφίστασθαι της των Αχαιών
πολιτείας». Ο Φιλοποίμην άνθίστατο κατά των
σχεδίων της Ρώμης και έξεστράτευσεν άμέσως κατά
των Μεσσηνίων, ήττήθη όμως και έφονεύθη υπό
τούτων. Και έτιυι,ώοησε υ,έν Ό Αυκόρτας τους Μεσ-
σηνίους επί τη αποστασία, δεν έδύνατο δμως νά
συγκρατήση την εκ της παλιμοούλου αναμίξεως
της Ρώμης παραλυουσαν Συμπολιτείαν. Έπί τά
χείρω δ έβαινον τά πράγματα των Αχαιών, άφ' ού
ίδρύθη και έκρατύνθη έν αύτη τή Συμπολιτεία
ολιγαονική οατοία οοονοΟσα τά των Ρωυ.αίων.
Καλλικράτης ό εκ των φαυλοτάτων άνδρών της
φατρίας ταύτης κατώρθωσε τή συστάσει των Ρω-
μαίων νά έκλεγή στρατηγός τω 179 και ούτως,
ενεργών ώσπερ πράκτωρ τών Ρωμαίων, νά θέση
εις έφαρμογήν το εαυτού πολιτικόν πρόγραμμα,
καθ' ο οί Αχαιοί όφείλουσι νά ύπακούωσιν εϊς τάς
εκ Ρώμης διαταγάς και ((μήτε νόμον μήτε στήλην
μήτ άλλο μηδέν προύργιαίτερον νομίζειν της Ρω-
μαίων προαιρέσεως» [Πολ. 24, 10 καί 11). Περι-
βεβλημένος Ό Καλλικράτης την ύπάτην αρχήν
έδυνήθη νά έκτελέση τάς διαταγάς και επιθυμίας
τών Ρωμαίων καί νά καταγάγη εις τήν εαυτών
πατρίδα ου μόνον τους Σπαοτιάτας άλλά καί τους
1 Κατά ΙΙαυσανίαν :7,9,5) αυτοί οί Ρωμαίοι ήμνήστευσαν τους
καταδικασθέντας άκυρώσαντες αυθαιρέτως τήν άπόφασιν της Συμπο-
λιτείας καί άναλαβο'ντες αυτοί νά δικάζωσιν έπί κακουργήμασι κατά
της Συμπολιτείας.
Μεσσηνίους φυγάδας" διά παντός δέ μέσου ένήργει
ίνα παοαλύση πασαν άντίστασιν τών έθνικο^οόνων
Αχαιών καί καταστήση τήν Συμπολιτείαν ΰπο-
χείριον εις τήν Ρώμην καί εις τά συμφέροντα της
έαυτου φατρίας. Τούτο δέ επέτυχε καθ' ολοκλη-
ρίαν μετά τήν έν Πύδνη μάχην, δτε τή προδοτική
αύτου ενεργεία, ώς γνωστόν, άπήχθησαν εις Ρώ-
μην τω (167) οί εκ τών πρώτων άνδρών της εθνι-
κής μερίδος 1000 ίκεΐνοι 'Αχαιοί ώς διατελέσαν-
τες δήθεν εις φιλικάς σχέσεις ττρος τον Περσέα.
'Απο τών χρόνων τούτων μέχρι του 150 ή Εθνική
μερίς έξεμηδενίσθη καί ή Συμπολιτεία διευθυνο-
μένη υπό τών της ρωμαϊζούσης μερίδος όλιγαρχι-
κών (Καλλικράτους, Άνδρωνίδου καί λοιπών; διε-
τέλει έν αποσυνθέσει *. Έν τοιαύτη δέ καταστάσει
πραγμάτων φανερά πλέον έγένετο ή μέχρι τούδε
τηρούσα έν μέρει τά προσχήματα πολιτική τέχνη
τών Ρωμαίων, ήτις εμφανίζεται νυν μεταβεβλη-
μένη ώς προς μεν τους έν Ρώμη κρατουμένους
Αχαιούς εις κακοήθη κακουργίαν, ώς προς δέ τήν
Συμπολιτείαν εις ώμήν βιαιότητα. Ό νόμος, ό
άπαγορεύων εις τάς πόλεις νά πέμπ<_υσιν εις ςένα
κράτη ιδιαιτέρας, ανεξαρτήτους από της Συμπολι-
τείας πρεσβείας, συνεργία τής Ρώμης ειχεν ήδη
άπό του 184 εμπράκτως καταργηθή' τώοα δέ
καταργείται καί ό νόμος Ό άπαγοοεύων εις τάς πό-
λεις τήν άπό τής Συμπολιτείας άποστασίαν. Αυτή
ή Ρώμη, έπιδιώκουσα τήν έξασθένησιν τής Συμ-
πολιτείας, ού μόνον υποστηρίζει τάς άποστάτιδας
πόλεις, αλλ άπό του 165 αναλαμβάνει αύτή το
δικαίωμα αυθαιρέτως νά άποοασιΤη καί, έν πεοι-
πτώσει αντιστάσεως, αύτή νά προστατεύη καί
πραγματοποιή τήν άποχώρησιν σημαντικών πόλεων
άπό τής Συμπολιτείας. Ή Αίτωλική πόλις Πλευ-
ρών, πέμψασα τω 164 πρεσβείαν εις Ρώμην κατά
παράβασιν του Αχαϊκού νόμου, επέτυχε, κατ' άκο-
λουθίαν άποφάσεως τής Συγκλήτου, νά άποσπασθή
άπο τής Συμπολιτείας, συνεργήσαντος εις τοΰτο
2 Χαρακτηριστικών του κρατούντος έν τή συνόδω τών Ά/αιών
πολιτειακού καί φατριαστικού συστήματος καί του τρο'που, καθ ' ον ό
Καλλικράτης καί οί έταϊροι αύτου έξετέλουν τό του πράκτορος τών
Ρωμαίων έργον εϊνε τό έξης: "Οτε οί Ρόδιοι εϊς πόλεμον έμπλακέν-
τες κατά τών Κρητών (τω 155) έζήτουν βοήθειαν παρά τών Ά/αιών
έν τή έν Κορίνθω συνόδω, ή πλειοψηφία ητο διατεθειμένη νά παρά-
αγτ\ τήν βοήθειαν ταύτην άντέστη όμως ό Καλλικράτης καί υπερί-
σχυσεν. «Ουκ, έφη, δεϊν ουτε πολεμεΐν ουδενί /ωρίς τής Ρωμαίο»
γνώμης ουτε βοήθειαν πέαπειν οϋδενί κατ'οϋδενός» [Πολ. 33.16).
Ή 'Αχαϊκή Συμπολιτεία κατ επιγραφάς εξ Επιδαύρου" υπό Η. Καββαδία. 1 19
θάνατον. Αγανάκτηση ό'μως κατέλαβε την ρω-
μαϊκήν Σύγκλητον, ήτις ήπείλησε τους Αχαιούς
δια της νοήσεως βίας κατά της Συμπολιτείας, άν
μή άνακαλέσωσι την άπόφασιν. Οί Αχαιοί είοον
πλέον, ήν σημασίαν είχε το εν τω Ισθμώ κήρυγμα
του Φλαμινίνου (το εν έ'τει 196) περί ελευθερίας
και αυτονομίας των Ελλήνων, ήναγκάσθησαν δέ
να άνακαλέσωσι την περί καταδίκης άπόφασιν
(^.39,37,21)1. Ότεδέ οί Μεσσηνιοι, ένθαρ-
ρυνόμενοι εκ Ρώμης, άπέστησαν (τω 183) άπο της
Συμπολιτείας, οί ο' Αχαιοί πέμψαντες πρεσβείαν
εις Ρώμην έζήτουν βοήθειαν κατά τους ορούς της
συμμαχίας, δεν μας ενδιαφέρει, άπεκρίθησαν οί
Ρωμαίοι, ούδ' άν άποστατήσωσι και οί Λακεδαιμό-
νιοι και οί Κορίνθιοι και οί Αργεΐοι" έδωκαν τουτέ-
στιν τοις Αχαιοΐς άπόκρισιν «κηρύγματος, κατά
Πολύβιον (23,9), έ'χουσαν διάΟεσιν τοις βουλομέ-
νοις ένεκα Ρωμαίων άφίστασθαι της των Αχαιών
πολιτείας». Ο Φιλοποίμην άνθίστατο κατά των
σχεδίων της Ρώμης και έξεστράτευσεν άμέσως κατά
των Μεσσηνίων, ήττήθη όμως και έφονεύθη υπό
τούτων. Και έτιυι,ώοησε υ,έν Ό Αυκόρτας τους Μεσ-
σηνίους επί τη αποστασία, δεν έδύνατο δμως νά
συγκρατήση την εκ της παλιμοούλου αναμίξεως
της Ρώμης παραλυουσαν Συμπολιτείαν. Έπί τά
χείρω δ έβαινον τά πράγματα των Αχαιών, άφ' ού
ίδρύθη και έκρατύνθη έν αύτη τή Συμπολιτεία
ολιγαονική οατοία οοονοΟσα τά των Ρωυ.αίων.
Καλλικράτης ό εκ των φαυλοτάτων άνδρών της
φατρίας ταύτης κατώρθωσε τή συστάσει των Ρω-
μαίων νά έκλεγή στρατηγός τω 179 και ούτως,
ενεργών ώσπερ πράκτωρ τών Ρωμαίων, νά θέση
εις έφαρμογήν το εαυτού πολιτικόν πρόγραμμα,
καθ' ο οί Αχαιοί όφείλουσι νά ύπακούωσιν εϊς τάς
εκ Ρώμης διαταγάς και ((μήτε νόμον μήτε στήλην
μήτ άλλο μηδέν προύργιαίτερον νομίζειν της Ρω-
μαίων προαιρέσεως» [Πολ. 24, 10 καί 11). Περι-
βεβλημένος Ό Καλλικράτης την ύπάτην αρχήν
έδυνήθη νά έκτελέση τάς διαταγάς και επιθυμίας
τών Ρωμαίων καί νά καταγάγη εις τήν εαυτών
πατρίδα ου μόνον τους Σπαοτιάτας άλλά καί τους
1 Κατά ΙΙαυσανίαν :7,9,5) αυτοί οί Ρωμαίοι ήμνήστευσαν τους
καταδικασθέντας άκυρώσαντες αυθαιρέτως τήν άπόφασιν της Συμπο-
λιτείας καί άναλαβο'ντες αυτοί νά δικάζωσιν έπί κακουργήμασι κατά
της Συμπολιτείας.
Μεσσηνίους φυγάδας" διά παντός δέ μέσου ένήργει
ίνα παοαλύση πασαν άντίστασιν τών έθνικο^οόνων
Αχαιών καί καταστήση τήν Συμπολιτείαν ΰπο-
χείριον εις τήν Ρώμην καί εις τά συμφέροντα της
έαυτου φατρίας. Τούτο δέ επέτυχε καθ' ολοκλη-
ρίαν μετά τήν έν Πύδνη μάχην, δτε τή προδοτική
αύτου ενεργεία, ώς γνωστόν, άπήχθησαν εις Ρώ-
μην τω (167) οί εκ τών πρώτων άνδρών της εθνι-
κής μερίδος 1000 ίκεΐνοι 'Αχαιοί ώς διατελέσαν-
τες δήθεν εις φιλικάς σχέσεις ττρος τον Περσέα.
'Απο τών χρόνων τούτων μέχρι του 150 ή Εθνική
μερίς έξεμηδενίσθη καί ή Συμπολιτεία διευθυνο-
μένη υπό τών της ρωμαϊζούσης μερίδος όλιγαρχι-
κών (Καλλικράτους, Άνδρωνίδου καί λοιπών; διε-
τέλει έν αποσυνθέσει *. Έν τοιαύτη δέ καταστάσει
πραγμάτων φανερά πλέον έγένετο ή μέχρι τούδε
τηρούσα έν μέρει τά προσχήματα πολιτική τέχνη
τών Ρωμαίων, ήτις εμφανίζεται νυν μεταβεβλη-
μένη ώς προς μεν τους έν Ρώμη κρατουμένους
Αχαιούς εις κακοήθη κακουργίαν, ώς προς δέ τήν
Συμπολιτείαν εις ώμήν βιαιότητα. Ό νόμος, ό
άπαγορεύων εις τάς πόλεις νά πέμπ<_υσιν εις ςένα
κράτη ιδιαιτέρας, ανεξαρτήτους από της Συμπολι-
τείας πρεσβείας, συνεργία τής Ρώμης ειχεν ήδη
άπό του 184 εμπράκτως καταργηθή' τώοα δέ
καταργείται καί ό νόμος Ό άπαγοοεύων εις τάς πό-
λεις τήν άπό τής Συμπολιτείας άποστασίαν. Αυτή
ή Ρώμη, έπιδιώκουσα τήν έξασθένησιν τής Συμ-
πολιτείας, ού μόνον υποστηρίζει τάς άποστάτιδας
πόλεις, αλλ άπό του 165 αναλαμβάνει αύτή το
δικαίωμα αυθαιρέτως νά άποοασιΤη καί, έν πεοι-
πτώσει αντιστάσεως, αύτή νά προστατεύη καί
πραγματοποιή τήν άποχώρησιν σημαντικών πόλεων
άπό τής Συμπολιτείας. Ή Αίτωλική πόλις Πλευ-
ρών, πέμψασα τω 164 πρεσβείαν εις Ρώμην κατά
παράβασιν του Αχαϊκού νόμου, επέτυχε, κατ' άκο-
λουθίαν άποφάσεως τής Συγκλήτου, νά άποσπασθή
άπο τής Συμπολιτείας, συνεργήσαντος εις τοΰτο
2 Χαρακτηριστικών του κρατούντος έν τή συνόδω τών Ά/αιών
πολιτειακού καί φατριαστικού συστήματος καί του τρο'που, καθ ' ον ό
Καλλικράτης καί οί έταϊροι αύτου έξετέλουν τό του πράκτορος τών
Ρωμαίων έργον εϊνε τό έξης: "Οτε οί Ρόδιοι εϊς πόλεμον έμπλακέν-
τες κατά τών Κρητών (τω 155) έζήτουν βοήθειαν παρά τών Ά/αιών
έν τή έν Κορίνθω συνόδω, ή πλειοψηφία ητο διατεθειμένη νά παρά-
αγτ\ τήν βοήθειαν ταύτην άντέστη όμως ό Καλλικράτης καί υπερί-
σχυσεν. «Ουκ, έφη, δεϊν ουτε πολεμεΐν ουδενί /ωρίς τής Ρωμαίο»
γνώμης ουτε βοήθειαν πέαπειν οϋδενί κατ'οϋδενός» [Πολ. 33.16).