DOI Artikel:
Kabbadias, Panagiōtēs: Hē Archaïkē Sympoliteia: kat´ epigraphas ek tōn anaskaphōn Epidaurou
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14365#0136
126 Η 3Αχαϊκή Συμπολιτεία κατ έπιγραφάς έξ Επιδαύρου" υπό Π. Καββαδία.
ΑΕ 1918
γους, έξ Ερμιόνης καί έκ Φλειοϋντος, έκ πόλεων
δηλ. αίτινες προσεχώρησαν εις την Άχαϊκήν συμ-
πολιτειαν τώ 228. Άλλά καί πολύ υστερωτέρα
του 228 δεν θά εινε, διότι, και ες" αύτου του 227
/ρονολογουμένη, εινε ή νεωτάτη των γνωστών
ήμΐν στοιχηδόν γεγραμμένων επιγραφών, νεωτέρα
οηλ. καί αυτής της περί όροθεσίας της χώρας Επι-
οαυρίων και Κορινθίων επιγραφής (σ. 124), ήτις
μέχοι τούδε ήτο ή νεωτάτη τών χρονολογικώς γνω-
στών ήμΐν τοιούτων επιγραφών.
Στ. 2. Νομογράφοί Αχαιών: Ή στήλη εινε
έλλιπής το κάτω μέρος, άλλ' ό τών νομογράφων
κατάλογος φαίνεται δτι εϊνε πλήρης, διότι ό τελευ-
ταίος άναγεγραμμένος (στ. 29-30) είνε γραμμα-
τεύς. Αναγράφονται δέ 25 εν όλω νομογράφοί,
ήτοι 1 Επιδαύριος, 1 Έρμιονεύς, 3 'Αργεΐοι, 1
Κλεωναϊος, 2 Σικυώνιοι, 1 Φλειάσιος, 1 Φενεάτας, 1
Πελλανεύς, 1 Βούριος, 3 Αίγιεϊς, 2 Λυμαϊοι, 1 Φα-
ραιεύς, 1 Τριταιεύς, 1 Λ.ουσ£ατας και 5 πιθανώς Με~
γαλοπολϊται. Έκ τούτου συνάγεται άμέσως το συμ-
πέρασμα οτι ο αριθμό: τών νομογράφων, ους πόλις
τις παρεΐχεν, ήτο ανάλογος προς τον πληθυσμον τών
πολιτών αυτής ίττρ β. σ. 127), άφου οί έκ τών
μεγάλων και αεγαλητέρων πόλεων νομογράφοί
εινε πλειοτεροι των εκ των μικρών πόλεων, ΐνκ οε
τών έν στί/ω 23 τής ύπ' άρ. 3 επιγραφής (ίδε σ.
132) δύναται νά έξαχθη ότι οί νομογράφοί ώρίζοντο
δια κλήρου. Άλλά πόθεν ή έκ τίνων έκληρουντο; Πι-
θανώς έκληροΰντο έκ τών κατά Πλούταρχον και
Παυσανίαν συνέδρων (τών κατά Πολύ^ιον μελών
τής συνοδού), ους επεμπον αντιπροσώπους αί εις την
Αχαϊκήν συμπολιτειαν άνήκουσαι πόλεις. Κατά
ταΟτα θά άπετέλουν οί νομογράφοί οιονεί έπιτρο-
πήν έκ μελών του συνεδρίου" άν δ' αύτη προεβου-
λεύετο, παρεσκεύαζε τουτεστι καί πρώτη αυτή έψή-
φιζεν ους συνέτασσε νόμους, ους έπεψήφιζεν είτα τό
συνέδριον, ή άν αύτη έψηφιζεν ανεκκλήτως, ους
κατ' έντολήν του συνεδρίου συνέτασσε νόμους,
άγνοουμεν Έξετείνετο δ' έπί πλέον ή τών νομογρά-
φων δικαιοδοσία 1, διότι ήσαν ούτοι καί νομοφύλακες,
ώςδείκνυται έξ επιγραφής (ψηφίσματος τών Αχαιών)
ευρεθείσης έν Μαγνησία τή έπί Μαιάνδρω (Κθγπ :
1η8βΚ. ν. Μαψη. άρ. 39 σ. 43), έν ή άπαντα:
1 "Ιδε τό έν σ. 116, σημ. 2 άρθρον του 8\νοΙ)θά3 σ. 27.
ακαταχωρίξαι δε καί 1} τονςνομίο ίγράφονςτό δόγμα
τών ' Αχ[ίώ\ν εις [τους ν]όμ[ονς] τους πρώτους η %.
Σημειιοτέον δ' δτι Ό θεσμός νομογράφων υπήρχε
καί έν ταΐς πόλεσιν, λ.χ. έν Ερμιόνη, έν Με-
γαλοπόλει καί προς τούτοις έν Τεγέα ^ χαί
έν Σπάρτη.
Περί τών νομογράφων ιδε ώσαύτως σ. 127.
— Άχαιοϊ^ϊ καλούνται οχ ι μόνον οί πολΐται τών
κατά την βορειοδυτικήν Πελοπόννησον Αχαϊκών-
πόλεων, άλλά καί οί πολΐται πάσης άλλης πόλεως
άνηκούσης εις το Κοινον τών Αχαιών, ήτοι εις
την «Συμπολιτειαν» (ίδε σ. 116 σημ. 1). Τέσσα-
ρες πόλεις τής Αχαΐας (Δύμη, Πάτραι, Φαραί,
Τριταία) επανίδρυσαν τώ 280 τον παλαιόν 5 έν
Αχαΐα σύνοεσμον σκοπον έχοντα νυν την άμοι-
βαίαν από κοινού στρατιωτικήν ύποστήριςιν καί τήν
2 Πρβ. ώσαύτο_>ς ΙηδϋΚ V Μαρη. άρ. 38 στ. 45: «οί νομο-
γράφοί οί ίν τάι έπί Λυκίν[ου] έτείαι γράψαντες έπιδειξάντων τάι πόλει,
ώς οί πολΐται βωλεύσονται περί τοινί' -/ωρασάντων δε οί νομογρά-
φοί ίν τοις νόμοις καί ταννύν τα[ν έ]κε-/ειρίαν καί τός αγώνας τός
νύν γραψάντων πός τός άλλος στεφανίτας»— Σημειωτέον οτι υπό τό
ψήφισμα τοΰτο τών Μεγαλοπολιτών, ώς φαίνεται, προσυπογράφουσι
καί πολλαί Άρκαδικαί πόλεις. Άναγινώσκεται δηλ. υπό τό ψήφισμα-.
«ακολούθως δε εδοξεν ψηφίσασϋ·οα καί τοις άλλοις Αρκάοιν, Τε-
γεάταις, Μεύ^νδριενοιν. Στυμφαλίας, Κλειτορί'Λς» κλ. Τό περίεργον
δ' εινε ότι έν ταίς πόλεσι καταλέγονται καί πάλαια! Άχαϊκαί πό-
λεις, οίον Πελλήνη καί Τριταία. Φαίνεται ότι ή Μεγαλόπολις καί
αί λοιπαί καταλεγόμεναι έν τη επιγραφή (τη •/•ρονολογουμένη έκ τών
περί τό 200 π. Χ.) πόλεις έξηκολούθουν παλαιόθεν διατηροΰσαι ό άπε-
τέλουν κοινόν, όπερ περιωρίσθη νυν εις θρησκευτικόν τινα σύνδεσμον,ου
ή ΰ'παρςις δεν προσέκρουεν εις τους θεσμού; τής τών Ά"/αιών συμπο-
λιτείας* περί θρησκευτικής δ' ύποθέσειυς έν τή έπιγραφή πρόκειται,
περί αναγνωρίσεως δηλ. καί άποδο/ής τής υπό τών Μαγνητών ιδρυ-
θείσης πανηγύρεως καί εκεχειρίας καί στεφανίτου άγώνος προς τιμήν
τής Αρτέμιδος Λευκοφρυηνής" δια τοΰτο έπετρέπετο αύτοΐς νά δε·/θώσι.
τοϋς τών Μαγνητών πρεσβευτάς (πρβ. τά έν σ. 116).
"Ιδε προς τούτοις Εχβαναίίοη8 αί Μβ()αΙοροΙί8 σ. 126 άρ. 4
«[Βί δός~ει τ]ι ένλείπειν έν τοις νόμοι[ς τοις γεγραμμέ]νοις, κύριον
εστω τό έφετό[ν όικαστήριον, ε]ίδός~ει τω συνεδρίωι, ά διοικεί, [δια-
δοΰναι· μή_]τις μήτε νομογραφος μήτε γ]ραμματοφύλαξ] άλλοτριωθή-
ναι τά βυβλία [Ιπιτρεπέτιο]».
3 ΙΟ. IV 679 στ. 28: «τούς δέ νομογράφους [τους νυν κα]τα-
σταθέντας κατα[·/]ωρίσαι τούτο (τό) δόγμα εις τούς [νόμους]».
4 Ι.ββΗ8 - ΓουΟΕΓά : ΡέΙ. «341α στ. 4: «γραψάτωσαν δέ καί
οί νομογράφοί νόμον περί τούτων ο. Όμοία φράσις άπαντα και εν
επιγραφή έκ Σπάρτης (8ΘΌΙ- 4433 στ. 1): «[γραψ]άντω δέ καί
οί καταστα[θέντες νομο]γραφοι νόμ.ον πε|ρί] τούτων».
5 Τόν έκ δώδεκα πόλεων συγκείμενον παλαιόν έν Αχαΐα σύνδε-
σμον διέλυσεν, ώς φαίνεται, ό Αλέξανδρος τώ 324. Αί δώδεκα δε
πόλεις ήσαν αί Πελλήνη, Αΐγειρα, Αΐγαί, Βοΰρα, Ελίκη, ήτις όμως
τώ 373 είχε καταστραφή υπό σεισμοΰ, Αϊγιον, Ρύπες (Ρύπαι), 1 Ια—
τραι, Φαραί, "Ωλενος, Δύμη, Τριταία. Θρησκευτικόν δέ κέντρον
τών Ά/αιών ητο τό παρά το ΑΓγιον ιερόν τοΰ Αμαρίου (ουχί
'Ομαγυοίου οϋ'τε Όμαρίου) Διός καί Αθηνάς καί Αφροδίτης.
ΑΕ 1918
γους, έξ Ερμιόνης καί έκ Φλειοϋντος, έκ πόλεων
δηλ. αίτινες προσεχώρησαν εις την Άχαϊκήν συμ-
πολιτειαν τώ 228. Άλλά καί πολύ υστερωτέρα
του 228 δεν θά εινε, διότι, και ες" αύτου του 227
/ρονολογουμένη, εινε ή νεωτάτη των γνωστών
ήμΐν στοιχηδόν γεγραμμένων επιγραφών, νεωτέρα
οηλ. καί αυτής της περί όροθεσίας της χώρας Επι-
οαυρίων και Κορινθίων επιγραφής (σ. 124), ήτις
μέχοι τούδε ήτο ή νεωτάτη τών χρονολογικώς γνω-
στών ήμΐν τοιούτων επιγραφών.
Στ. 2. Νομογράφοί Αχαιών: Ή στήλη εινε
έλλιπής το κάτω μέρος, άλλ' ό τών νομογράφων
κατάλογος φαίνεται δτι εϊνε πλήρης, διότι ό τελευ-
ταίος άναγεγραμμένος (στ. 29-30) είνε γραμμα-
τεύς. Αναγράφονται δέ 25 εν όλω νομογράφοί,
ήτοι 1 Επιδαύριος, 1 Έρμιονεύς, 3 'Αργεΐοι, 1
Κλεωναϊος, 2 Σικυώνιοι, 1 Φλειάσιος, 1 Φενεάτας, 1
Πελλανεύς, 1 Βούριος, 3 Αίγιεϊς, 2 Λυμαϊοι, 1 Φα-
ραιεύς, 1 Τριταιεύς, 1 Λ.ουσ£ατας και 5 πιθανώς Με~
γαλοπολϊται. Έκ τούτου συνάγεται άμέσως το συμ-
πέρασμα οτι ο αριθμό: τών νομογράφων, ους πόλις
τις παρεΐχεν, ήτο ανάλογος προς τον πληθυσμον τών
πολιτών αυτής ίττρ β. σ. 127), άφου οί έκ τών
μεγάλων και αεγαλητέρων πόλεων νομογράφοί
εινε πλειοτεροι των εκ των μικρών πόλεων, ΐνκ οε
τών έν στί/ω 23 τής ύπ' άρ. 3 επιγραφής (ίδε σ.
132) δύναται νά έξαχθη ότι οί νομογράφοί ώρίζοντο
δια κλήρου. Άλλά πόθεν ή έκ τίνων έκληρουντο; Πι-
θανώς έκληροΰντο έκ τών κατά Πλούταρχον και
Παυσανίαν συνέδρων (τών κατά Πολύ^ιον μελών
τής συνοδού), ους επεμπον αντιπροσώπους αί εις την
Αχαϊκήν συμπολιτειαν άνήκουσαι πόλεις. Κατά
ταΟτα θά άπετέλουν οί νομογράφοί οιονεί έπιτρο-
πήν έκ μελών του συνεδρίου" άν δ' αύτη προεβου-
λεύετο, παρεσκεύαζε τουτεστι καί πρώτη αυτή έψή-
φιζεν ους συνέτασσε νόμους, ους έπεψήφιζεν είτα τό
συνέδριον, ή άν αύτη έψηφιζεν ανεκκλήτως, ους
κατ' έντολήν του συνεδρίου συνέτασσε νόμους,
άγνοουμεν Έξετείνετο δ' έπί πλέον ή τών νομογρά-
φων δικαιοδοσία 1, διότι ήσαν ούτοι καί νομοφύλακες,
ώςδείκνυται έξ επιγραφής (ψηφίσματος τών Αχαιών)
ευρεθείσης έν Μαγνησία τή έπί Μαιάνδρω (Κθγπ :
1η8βΚ. ν. Μαψη. άρ. 39 σ. 43), έν ή άπαντα:
1 "Ιδε τό έν σ. 116, σημ. 2 άρθρον του 8\νοΙ)θά3 σ. 27.
ακαταχωρίξαι δε καί 1} τονςνομίο ίγράφονςτό δόγμα
τών ' Αχ[ίώ\ν εις [τους ν]όμ[ονς] τους πρώτους η %.
Σημειιοτέον δ' δτι Ό θεσμός νομογράφων υπήρχε
καί έν ταΐς πόλεσιν, λ.χ. έν Ερμιόνη, έν Με-
γαλοπόλει καί προς τούτοις έν Τεγέα ^ χαί
έν Σπάρτη.
Περί τών νομογράφων ιδε ώσαύτως σ. 127.
— Άχαιοϊ^ϊ καλούνται οχ ι μόνον οί πολΐται τών
κατά την βορειοδυτικήν Πελοπόννησον Αχαϊκών-
πόλεων, άλλά καί οί πολΐται πάσης άλλης πόλεως
άνηκούσης εις το Κοινον τών Αχαιών, ήτοι εις
την «Συμπολιτειαν» (ίδε σ. 116 σημ. 1). Τέσσα-
ρες πόλεις τής Αχαΐας (Δύμη, Πάτραι, Φαραί,
Τριταία) επανίδρυσαν τώ 280 τον παλαιόν 5 έν
Αχαΐα σύνοεσμον σκοπον έχοντα νυν την άμοι-
βαίαν από κοινού στρατιωτικήν ύποστήριςιν καί τήν
2 Πρβ. ώσαύτο_>ς ΙηδϋΚ V Μαρη. άρ. 38 στ. 45: «οί νομο-
γράφοί οί ίν τάι έπί Λυκίν[ου] έτείαι γράψαντες έπιδειξάντων τάι πόλει,
ώς οί πολΐται βωλεύσονται περί τοινί' -/ωρασάντων δε οί νομογρά-
φοί ίν τοις νόμοις καί ταννύν τα[ν έ]κε-/ειρίαν καί τός αγώνας τός
νύν γραψάντων πός τός άλλος στεφανίτας»— Σημειωτέον οτι υπό τό
ψήφισμα τοΰτο τών Μεγαλοπολιτών, ώς φαίνεται, προσυπογράφουσι
καί πολλαί Άρκαδικαί πόλεις. Άναγινώσκεται δηλ. υπό τό ψήφισμα-.
«ακολούθως δε εδοξεν ψηφίσασϋ·οα καί τοις άλλοις Αρκάοιν, Τε-
γεάταις, Μεύ^νδριενοιν. Στυμφαλίας, Κλειτορί'Λς» κλ. Τό περίεργον
δ' εινε ότι έν ταίς πόλεσι καταλέγονται καί πάλαια! Άχαϊκαί πό-
λεις, οίον Πελλήνη καί Τριταία. Φαίνεται ότι ή Μεγαλόπολις καί
αί λοιπαί καταλεγόμεναι έν τη επιγραφή (τη •/•ρονολογουμένη έκ τών
περί τό 200 π. Χ.) πόλεις έξηκολούθουν παλαιόθεν διατηροΰσαι ό άπε-
τέλουν κοινόν, όπερ περιωρίσθη νυν εις θρησκευτικόν τινα σύνδεσμον,ου
ή ΰ'παρςις δεν προσέκρουεν εις τους θεσμού; τής τών Ά"/αιών συμπο-
λιτείας* περί θρησκευτικής δ' ύποθέσειυς έν τή έπιγραφή πρόκειται,
περί αναγνωρίσεως δηλ. καί άποδο/ής τής υπό τών Μαγνητών ιδρυ-
θείσης πανηγύρεως καί εκεχειρίας καί στεφανίτου άγώνος προς τιμήν
τής Αρτέμιδος Λευκοφρυηνής" δια τοΰτο έπετρέπετο αύτοΐς νά δε·/θώσι.
τοϋς τών Μαγνητών πρεσβευτάς (πρβ. τά έν σ. 116).
"Ιδε προς τούτοις Εχβαναίίοη8 αί Μβ()αΙοροΙί8 σ. 126 άρ. 4
«[Βί δός~ει τ]ι ένλείπειν έν τοις νόμοι[ς τοις γεγραμμέ]νοις, κύριον
εστω τό έφετό[ν όικαστήριον, ε]ίδός~ει τω συνεδρίωι, ά διοικεί, [δια-
δοΰναι· μή_]τις μήτε νομογραφος μήτε γ]ραμματοφύλαξ] άλλοτριωθή-
ναι τά βυβλία [Ιπιτρεπέτιο]».
3 ΙΟ. IV 679 στ. 28: «τούς δέ νομογράφους [τους νυν κα]τα-
σταθέντας κατα[·/]ωρίσαι τούτο (τό) δόγμα εις τούς [νόμους]».
4 Ι.ββΗ8 - ΓουΟΕΓά : ΡέΙ. «341α στ. 4: «γραψάτωσαν δέ καί
οί νομογράφοί νόμον περί τούτων ο. Όμοία φράσις άπαντα και εν
επιγραφή έκ Σπάρτης (8ΘΌΙ- 4433 στ. 1): «[γραψ]άντω δέ καί
οί καταστα[θέντες νομο]γραφοι νόμ.ον πε|ρί] τούτων».
5 Τόν έκ δώδεκα πόλεων συγκείμενον παλαιόν έν Αχαΐα σύνδε-
σμον διέλυσεν, ώς φαίνεται, ό Αλέξανδρος τώ 324. Αί δώδεκα δε
πόλεις ήσαν αί Πελλήνη, Αΐγειρα, Αΐγαί, Βοΰρα, Ελίκη, ήτις όμως
τώ 373 είχε καταστραφή υπό σεισμοΰ, Αϊγιον, Ρύπες (Ρύπαι), 1 Ια—
τραι, Φαραί, "Ωλενος, Δύμη, Τριταία. Θρησκευτικόν δέ κέντρον
τών Ά/αιών ητο τό παρά το ΑΓγιον ιερόν τοΰ Αμαρίου (ουχί
'Ομαγυοίου οϋ'τε Όμαρίου) Διός καί Αθηνάς καί Αφροδίτης.