DOI Artikel:
Kabbadias, Panagiōtēs: Hē Archaïkē Sympoliteia: kat´ epigraphas ek tōn anaskaphōn Epidaurou
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14365#0151
ΑΕ 1918
Η Άγαϊκή Συμπολιτεία κατ έπιγραφάς έξ Επιδαύρου" υπό Π. Καββαδία. 141
κλησία και αγορά 3, ήτο τακτική συνέλευσης κλητος και δυσκατόρθωτος είνε ή εξακρίβωση της
αποτελούμενη ουχί εκ πάντων των πολιτών Ά- προς άλλήλας σχέσεως των συνελεύσεων τούτων
γαιών, άλλ' έξ ώρισμένου αριθμού μελών έβου- και ό καθορισμός της δικαιοδοσίας αυτών. Ζητήματα
λεύετο δ' αύτη και διεξήγε πάσας σχεδόν τάς δ εκ τούτου προέκυψαν πολλά και σκοτεινά έφ'
υποθέσεις τής Συμπολιτείας 3 συνερχομένη δις ών προώρισται να έπιχύση φώς ή νυν ευρεθείσα
τον έτους έν Αίγίω εί μή τρϊς ή τετράκις5, επιγραφή. Συνεπίκουρον δε προς λύσιν τοιούτων
έν τακτικαΐς ύπο του νόμου χρονολογικώς καΟω- και άλλων ζητημάτων,προκυπτόντων τώρα και έξ
ρισμέναις συνελεύσεσιν, αίτινες καλούνται «αϊ εκ αυτής τής νυν ευρεθείσης επιγραφής, ε/ομεν και τον
τώα' ΐ'ομων σννοί5οι, αί καΰήκουσαι συνοδοί)) <>. Παυσανίαν, διότι ούτος την κατά Πολύβιον σ^ί'ο-
ΆσαΦεια δμως μεγάλη και σύγχυσις επικρατεί 'παρά Κοντών Αχαιών, την εις Αίγιον τακτικώς συνερ-
Πολυβίω, διότι προς δήλωσιν των συνελεύσεων χομένην, καλεί συνέδρων 8, ετι δέ και τον Πλού-
των Αχαιών ποιείται ό συγγραφεύς χρήσιν και ταρχον), όστις συνέδρους καλεί τά μέλη τής περί
άλλων εκφράσεων: την σύνολον (βονλήν) καλεί ή'ς ό λόγος συνελεύσεως {).
και έκκλησίαν άλλ' έκκλησίαν καλεί και την σν^- Ταύτα παραβάλλοντες προς τά έν τή προκειμένη
κλητον έπειτα συνελεύσεις εν γένει καθορίζει απλώς επιγραφή συνάγομεν ότι το κατ' αυτήν συνέδρων
διά τών λέξεων «οί Αχαιοί», οί πολλοί, τό πλήθος, είνε ή κατά ΙΙολύβιον σύνοδος (=(3ουλή). Σημειω-
ό όχλος, τό εϋ·νος κ.λ. Δυσδιάκριτον δ'έκ τούτου τέον δ ότι και έν τή επιγραφή άπαντα σύνοδος
πολλάκις είνε, άν ή συνέλευσις είνε σύνοδος ή σύγ- (στ. 38; και σύνοδος του συνεδρίου (στ. 15), έξ
μεν αύνοδος (βουλή) ευθύς διελόθη, τών Αχαιών-καταταγέντων τήν ούδήλον γίνεται ότι και έν τή κατά Πολύβίον
οξύτητα και τδ μέγεθος του πάθους».—Σημειωτέον δ" οτι χαί αί συνε- « συνάδω » ΰπονοητέον « τοϋ συνεδρίου » 1*.
δοίαι τίίς συνόδου έγίνοντο έν τω βουλευτήριο) (Πολύβ. 2,50,10. Λ/Γ Λ ' " * / , „ ,
ί .Π „ „ « 0, » - ο ι ■ - ι - 1\1αν0ανου.εν αρα και συναγοαεν εκ των έν ττι
22, 12,6. 11ρβ. 11,9, 8), οπερ και κοίλον ρουλευτηριον εκαλειτο. I * I ι * *'Ι
[Πολΰβ. 2,50). επιγραφή και έκ τής όλης έν τω άρΟρω τούτω έρεύ-
1 "Ιδελ.χ. τό έν σ. 140, σημ 4, χωρίον τοϋ Πολυβίου (4,7). Δι« νης έ1§ήσεις πεο\ το0 συνεδοίου και συμπεοάσαατα,
τοΰτο δέ ή εκκλησία Ικαλεΐτο και «καϋ'ήκουσα εκκλησία» [Πολΰβ. ' '
4,15,8).
2 "Ιδε λ. /. τό εν 140 σημ. 3 χωρίον τοϋ Πολυβίου (29,23). Αί ? "Ιδε Η. ΡΓΗΐιοοΙίθ: Σα ροΐίδ ςνββςυ,β, 1907, σ. 231 κ. I.
δις, κατ' ελάχιστον, συνερχόμεναι κατ' ετος έν Αίγίω τακταί σύ- 8 Πανσ. 7,7,1: συνέδριον τε 'Αχαϊκόν καλούμενον και άπδ κοι-
νοδοι έκαλοΰντο. ώ; φαίνεται, ή μέν «πρώτη άγορά* (Πολΰβ. 28,7,3) νου λο'γου βουλεύματα ην Άχαιοΐς και τα έργα, άθροίζεσθαι δέ έ;
ή δε «δευτέρα σύνοδος» Πολΰβ. 23 16,12). Αίγιο'ν σφισιν έδοξεν». Και αλλαχοϋ (7,24,4) : ές δέ Αι'γιον και έφ'
% "Ιδε Ο. ΒΐΙδΟΐΙ: ΟΗββΙΐ. δίααίβαΙΙβνέϋΐηβν, 2αέ'κδ.σ. 357 ημών έτι συνε<5ριον το Αχαιών αθροίζεται καθότι ές Θερμοπύλας
κ.έ.Ή σύνοδος εμφανίζεται οΰτως ώ; η κατ' έςο/ήν συνέλευσι; τών τε και Δελφούς οί Αμφικτίονες». Και αλλαχοϋ (7,1 4,5) : "τοις
Ά/αιών αύτη δέ, ώ; αποτελούμενη έξ Ά/αιών, μετείχε /.αί της συνέδρηις έπέστελλεν (Κριτόλαος) ές τάς πόλεις άπολείπειθαι σφας
συγκλήτου. Δυνάμεθα άρα να εΐπωμεν ότι ή σύνοδος ήτο ή μόνη του συλλόγου, ως δε ουκ αοίκοντο οί συνεόρεύσοντες. . . άλλην εκέ-
συνέλευσις τών "Αχαιών,ήτις τακτικώς μεν έν Αίγίω, μέχρι τοϋ 189, λευεν αναμένειν αυτούς (του; Ρωμαίους) Αχαιών σύνοδον (και παρά
εκτάκτως δέ και εις ά'λλας πόλεις (σημ. 4) πολλάκις τοϋ έτους Παυσανία άρα ουνέδριον —σύνοδος .
συνερ-/ομένη διεξήγε τα; υποθέσει; τή; Συμπολιτεία;· μόνον δε, όταν 9 Οί σύνεδροι τών Ά/αιών άπείάιισαν επί τή; προτάσεως του
έπρόκειτο περί ζητήματος υψίστου ενδιαφέροντος (πρβ. σ. 140 σημ. 'Αριστομάχου (τω 228) νά δεχθώσι τό "Αργός εϊ; τήν Συμπολι-
2), έκαλοΰντο ίνα μετάσχωσι τής συνελεύσεως και οί λοιποί Ά/αιοί, τείαν (Πλούταρχος έν β. Άράτου, 25).
και ούτως ή σύνοδος μετεβάλλετο εί; σύγκλητον. Διά τοϋτο ό 10 Ενταύθα του λόγου γενομένου, προσθετέον τελευταίαν περί τοϋ
Παυσανίας (και ό Πλούταρχος) μίαν συνέλευσιν τών Ά/ο ιών γνωρίζει, κατά τήν έπιγραφήν συνεδρίου σημείωσιν, τήν εξής: "Ισω; θέληση τις
τήν έν τακταΐς συνεδρίαι; εί; ΑΓγιον συνερχομένην σύνοδον, (τήν κα- νά υποστήριξη ότι το περί ου ό λόγο; συνέδριον δεν είνε συνέδριον τής
■&ήκουσαν σύνοδον), ην καλεΐ συνέδριον (σημ. 8). τών "Αχαιών συμπολιτείας, δεν εινε δηλ. ή κατα Πολύοιον σύνοδος,
4 Άπο τοϋ 189, κατ' άκολουθίαν μεταβολής έν τώ νόμω γενομέ- άλλά τό συνέδριο" τοϋ Άχαιομακεδονικοϋ συμμαχικού συνδέσμου (:ού
νης ένεργει'α του Φιλοποίμενος, ή σύνοδος δεν συνήρχετο καθ' έκα- έκτών Ά"/αιών, Μακεδόνων, Ηπειρωτών, Βοιωτών, Φω/έων, Άκαρ-
στον έτος έν Αίγίω, αλλα και εις τάς λοιπάς έκ περιτροπής μεγάλας νάνων και Θεσοαλών), αυτό δηλ. τδ συνέδριον όπερ συνήλθεν έν Κο-
πόλεις τής Συμπολιτείας (Σίν. 38,30).— 'Αλλά και πρό τοϋ 189 ρίνθω τω 220, ΰπό τήν προεδρίαν τοΰ Φιλίππου, και έκήρυςε τόν
συνήρχετο ή σύνοδος, ουχί δμως έν τακ τακτικαις άλλ' έν έκτάκτοις πόλεμον κατά τών Αιτωλών (ιδε σ. 138 σημ. 3). Προς άπόιρουσιν
συνελεύσεσι, και εις άλλας πόλει; τή; Συμπολιτεία;. (Σίν. 31, 25· ό'μως τοιούτου ίσ/υρισμοΰ άρκεΐ μόνη ή παρατήρησις ό'τι τό τελευ-
Πλ^ουτ. Κλεομένης 15 και 17. "Αρατος 41). ταΐο < τοϋτο ήτο συνέδριον συμμαχικού συνδέσμου αποτελουμένου έκ
5 Αύται αί δί; τοϋ 'έτου; γινόμεναι τακτικαί συνελεύσεις συνήρ- διαφόρων ε&νών, έν ω τό κατά τήν έπιγραφήν συνέδριον είνε συνέδριον
χοντο, ή μεν κατά τό φθινόπωρον, ή δέ κατά τό τέλος τοϋ γειμώνος' έθνους αποτελουμένου έκ συνδέσμου διαφόρων πόλεων. "Αλλως τό
υποστηρίζεται ομως ότι και δύο άλλαι τακτικαί συνελεύσεις έγίνοντο συνέδριον έκεϊνο όέν ήτο κυρίαο/ον, άφοϋ άπεφάσισε μέν έν Κορίνθω
έν καιρώ θέρους. τόν πόλεμον κατά τών Αιτωλών, τήν άπόφασιν όμως ταύτην έμελ-
6 "Ιδε το έν σ. 138 σημ. 3 χωρίον τοϋ Πολυβίου: 4,26,7 και τό λον νά έγκρίνωσι κατ' ιδίαν έκαστον τών έθνών τών αποτελούντων
έν σ. 140 χ.ωΡ'ον (4,7). τον σύνδεσμον (ιδε το έν σ. 138, σημ. 3, χωρίον τοϋ 77οΑυ/9.4,26,2).
Η Άγαϊκή Συμπολιτεία κατ έπιγραφάς έξ Επιδαύρου" υπό Π. Καββαδία. 141
κλησία και αγορά 3, ήτο τακτική συνέλευσης κλητος και δυσκατόρθωτος είνε ή εξακρίβωση της
αποτελούμενη ουχί εκ πάντων των πολιτών Ά- προς άλλήλας σχέσεως των συνελεύσεων τούτων
γαιών, άλλ' έξ ώρισμένου αριθμού μελών έβου- και ό καθορισμός της δικαιοδοσίας αυτών. Ζητήματα
λεύετο δ' αύτη και διεξήγε πάσας σχεδόν τάς δ εκ τούτου προέκυψαν πολλά και σκοτεινά έφ'
υποθέσεις τής Συμπολιτείας 3 συνερχομένη δις ών προώρισται να έπιχύση φώς ή νυν ευρεθείσα
τον έτους έν Αίγίω εί μή τρϊς ή τετράκις5, επιγραφή. Συνεπίκουρον δε προς λύσιν τοιούτων
έν τακτικαΐς ύπο του νόμου χρονολογικώς καΟω- και άλλων ζητημάτων,προκυπτόντων τώρα και έξ
ρισμέναις συνελεύσεσιν, αίτινες καλούνται «αϊ εκ αυτής τής νυν ευρεθείσης επιγραφής, ε/ομεν και τον
τώα' ΐ'ομων σννοί5οι, αί καΰήκουσαι συνοδοί)) <>. Παυσανίαν, διότι ούτος την κατά Πολύβιον σ^ί'ο-
ΆσαΦεια δμως μεγάλη και σύγχυσις επικρατεί 'παρά Κοντών Αχαιών, την εις Αίγιον τακτικώς συνερ-
Πολυβίω, διότι προς δήλωσιν των συνελεύσεων χομένην, καλεί συνέδρων 8, ετι δέ και τον Πλού-
των Αχαιών ποιείται ό συγγραφεύς χρήσιν και ταρχον), όστις συνέδρους καλεί τά μέλη τής περί
άλλων εκφράσεων: την σύνολον (βονλήν) καλεί ή'ς ό λόγος συνελεύσεως {).
και έκκλησίαν άλλ' έκκλησίαν καλεί και την σν^- Ταύτα παραβάλλοντες προς τά έν τή προκειμένη
κλητον έπειτα συνελεύσεις εν γένει καθορίζει απλώς επιγραφή συνάγομεν ότι το κατ' αυτήν συνέδρων
διά τών λέξεων «οί Αχαιοί», οί πολλοί, τό πλήθος, είνε ή κατά ΙΙολύβιον σύνοδος (=(3ουλή). Σημειω-
ό όχλος, τό εϋ·νος κ.λ. Δυσδιάκριτον δ'έκ τούτου τέον δ ότι και έν τή επιγραφή άπαντα σύνοδος
πολλάκις είνε, άν ή συνέλευσις είνε σύνοδος ή σύγ- (στ. 38; και σύνοδος του συνεδρίου (στ. 15), έξ
μεν αύνοδος (βουλή) ευθύς διελόθη, τών Αχαιών-καταταγέντων τήν ούδήλον γίνεται ότι και έν τή κατά Πολύβίον
οξύτητα και τδ μέγεθος του πάθους».—Σημειωτέον δ" οτι χαί αί συνε- « συνάδω » ΰπονοητέον « τοϋ συνεδρίου » 1*.
δοίαι τίίς συνόδου έγίνοντο έν τω βουλευτήριο) (Πολύβ. 2,50,10. Λ/Γ Λ ' " * / , „ ,
ί .Π „ „ « 0, » - ο ι ■ - ι - 1\1αν0ανου.εν αρα και συναγοαεν εκ των έν ττι
22, 12,6. 11ρβ. 11,9, 8), οπερ και κοίλον ρουλευτηριον εκαλειτο. I * I ι * *'Ι
[Πολΰβ. 2,50). επιγραφή και έκ τής όλης έν τω άρΟρω τούτω έρεύ-
1 "Ιδελ.χ. τό έν σ. 140, σημ 4, χωρίον τοϋ Πολυβίου (4,7). Δι« νης έ1§ήσεις πεο\ το0 συνεδοίου και συμπεοάσαατα,
τοΰτο δέ ή εκκλησία Ικαλεΐτο και «καϋ'ήκουσα εκκλησία» [Πολΰβ. ' '
4,15,8).
2 "Ιδε λ. /. τό εν 140 σημ. 3 χωρίον τοϋ Πολυβίου (29,23). Αί ? "Ιδε Η. ΡΓΗΐιοοΙίθ: Σα ροΐίδ ςνββςυ,β, 1907, σ. 231 κ. I.
δις, κατ' ελάχιστον, συνερχόμεναι κατ' ετος έν Αίγίω τακταί σύ- 8 Πανσ. 7,7,1: συνέδριον τε 'Αχαϊκόν καλούμενον και άπδ κοι-
νοδοι έκαλοΰντο. ώ; φαίνεται, ή μέν «πρώτη άγορά* (Πολΰβ. 28,7,3) νου λο'γου βουλεύματα ην Άχαιοΐς και τα έργα, άθροίζεσθαι δέ έ;
ή δε «δευτέρα σύνοδος» Πολΰβ. 23 16,12). Αίγιο'ν σφισιν έδοξεν». Και αλλαχοϋ (7,24,4) : ές δέ Αι'γιον και έφ'
% "Ιδε Ο. ΒΐΙδΟΐΙ: ΟΗββΙΐ. δίααίβαΙΙβνέϋΐηβν, 2αέ'κδ.σ. 357 ημών έτι συνε<5ριον το Αχαιών αθροίζεται καθότι ές Θερμοπύλας
κ.έ.Ή σύνοδος εμφανίζεται οΰτως ώ; η κατ' έςο/ήν συνέλευσι; τών τε και Δελφούς οί Αμφικτίονες». Και αλλαχοϋ (7,1 4,5) : "τοις
Ά/αιών αύτη δέ, ώ; αποτελούμενη έξ Ά/αιών, μετείχε /.αί της συνέδρηις έπέστελλεν (Κριτόλαος) ές τάς πόλεις άπολείπειθαι σφας
συγκλήτου. Δυνάμεθα άρα να εΐπωμεν ότι ή σύνοδος ήτο ή μόνη του συλλόγου, ως δε ουκ αοίκοντο οί συνεόρεύσοντες. . . άλλην εκέ-
συνέλευσις τών "Αχαιών,ήτις τακτικώς μεν έν Αίγίω, μέχρι τοϋ 189, λευεν αναμένειν αυτούς (του; Ρωμαίους) Αχαιών σύνοδον (και παρά
εκτάκτως δέ και εις ά'λλας πόλεις (σημ. 4) πολλάκις τοϋ έτους Παυσανία άρα ουνέδριον —σύνοδος .
συνερ-/ομένη διεξήγε τα; υποθέσει; τή; Συμπολιτεία;· μόνον δε, όταν 9 Οί σύνεδροι τών Ά/αιών άπείάιισαν επί τή; προτάσεως του
έπρόκειτο περί ζητήματος υψίστου ενδιαφέροντος (πρβ. σ. 140 σημ. 'Αριστομάχου (τω 228) νά δεχθώσι τό "Αργός εϊ; τήν Συμπολι-
2), έκαλοΰντο ίνα μετάσχωσι τής συνελεύσεως και οί λοιποί Ά/αιοί, τείαν (Πλούταρχος έν β. Άράτου, 25).
και ούτως ή σύνοδος μετεβάλλετο εί; σύγκλητον. Διά τοϋτο ό 10 Ενταύθα του λόγου γενομένου, προσθετέον τελευταίαν περί τοϋ
Παυσανίας (και ό Πλούταρχος) μίαν συνέλευσιν τών Ά/ο ιών γνωρίζει, κατά τήν έπιγραφήν συνεδρίου σημείωσιν, τήν εξής: "Ισω; θέληση τις
τήν έν τακταΐς συνεδρίαι; εί; ΑΓγιον συνερχομένην σύνοδον, (τήν κα- νά υποστήριξη ότι το περί ου ό λόγο; συνέδριον δεν είνε συνέδριον τής
■&ήκουσαν σύνοδον), ην καλεΐ συνέδριον (σημ. 8). τών "Αχαιών συμπολιτείας, δεν εινε δηλ. ή κατα Πολύοιον σύνοδος,
4 Άπο τοϋ 189, κατ' άκολουθίαν μεταβολής έν τώ νόμω γενομέ- άλλά τό συνέδριο" τοϋ Άχαιομακεδονικοϋ συμμαχικού συνδέσμου (:ού
νης ένεργει'α του Φιλοποίμενος, ή σύνοδος δεν συνήρχετο καθ' έκα- έκτών Ά"/αιών, Μακεδόνων, Ηπειρωτών, Βοιωτών, Φω/έων, Άκαρ-
στον έτος έν Αίγίω, αλλα και εις τάς λοιπάς έκ περιτροπής μεγάλας νάνων και Θεσοαλών), αυτό δηλ. τδ συνέδριον όπερ συνήλθεν έν Κο-
πόλεις τής Συμπολιτείας (Σίν. 38,30).— 'Αλλά και πρό τοϋ 189 ρίνθω τω 220, ΰπό τήν προεδρίαν τοΰ Φιλίππου, και έκήρυςε τόν
συνήρχετο ή σύνοδος, ουχί δμως έν τακ τακτικαις άλλ' έν έκτάκτοις πόλεμον κατά τών Αιτωλών (ιδε σ. 138 σημ. 3). Προς άπόιρουσιν
συνελεύσεσι, και εις άλλας πόλει; τή; Συμπολιτεία;. (Σίν. 31, 25· ό'μως τοιούτου ίσ/υρισμοΰ άρκεΐ μόνη ή παρατήρησις ό'τι τό τελευ-
Πλ^ουτ. Κλεομένης 15 και 17. "Αρατος 41). ταΐο < τοϋτο ήτο συνέδριον συμμαχικού συνδέσμου αποτελουμένου έκ
5 Αύται αί δί; τοϋ 'έτου; γινόμεναι τακτικαί συνελεύσεις συνήρ- διαφόρων ε&νών, έν ω τό κατά τήν έπιγραφήν συνέδριον είνε συνέδριον
χοντο, ή μεν κατά τό φθινόπωρον, ή δέ κατά τό τέλος τοϋ γειμώνος' έθνους αποτελουμένου έκ συνδέσμου διαφόρων πόλεων. "Αλλως τό
υποστηρίζεται ομως ότι και δύο άλλαι τακτικαί συνελεύσεις έγίνοντο συνέδριον έκεϊνο όέν ήτο κυρίαο/ον, άφοϋ άπεφάσισε μέν έν Κορίνθω
έν καιρώ θέρους. τόν πόλεμον κατά τών Αιτωλών, τήν άπόφασιν όμως ταύτην έμελ-
6 "Ιδε το έν σ. 138 σημ. 3 χωρίον τοϋ Πολυβίου: 4,26,7 και τό λον νά έγκρίνωσι κατ' ιδίαν έκαστον τών έθνών τών αποτελούντων
έν σ. 140 χ.ωΡ'ον (4,7). τον σύνδεσμον (ιδε το έν σ. 138, σημ. 3, χωρίον τοϋ 77οΑυ/9.4,26,2).