DOI article:
Kabbadias, Panagiōtēs: Anaskaphai en Epidauro: (1918 kai 1919)
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.14365#0201
ΑΕ 1918
\ΑναακαφαΙ εν Έπιδαύρω' ντιο Π Καββαδία. 191
ώς φαίνεται, έκ του παλαιοΟ έκκλησιδίου, ήτοι
κίονα και έπίκρανον παραστάδος, ίδε έν είκ. .ίδ,
4 και 5—Πρβ. και είκ. 17.
Μικρόν οικοδόμημα μετά μωσαϊκών (είκ.
32), δυνάμενον νά έκληφθη ώς επανλις. Και τοΟτο
το οικοδόμημα είνε παράγωνον, και εχει εδάφη
μουσειωτά (είκ. 33 και 34, 35), κάλλιστα ε ρ γα
διακοσμητικής τέχνης" ομοιάζει δέτψ έν είκ. 13 και
κατά την τοιχοδομίαν, γενομένην δι άσβεστου και
έκ μικρών ακανόνιστων λίθων, παρεμβαλλόμενων
ένιαχου και λίθων ές αρχαίων μνημείων, ών δμως
δεν γίνεται τοσούτον μεγάλη χρήσις, 5σον έν τώ
έν είκ. 13. Έκ τούτων φαίνεται δτι αμφότερα τα
οικοδομήματα θα είνε σύγχρονα.
Ή κυρία είσοδος τοΟ οικοδομήματος ήτο ώς
φαίνεται, ή έν τη δυτική πλευρά, ό'θεν είσήρχετό
τις εις έπιμήκη διάδρομον, έξ ο δ τρεπόμενος δεξιά
είσήρχετό εις τά μετά μωσαϊκών δύο δωμάτια. Γά
λοιπά δωμάτια δεν ήσαν έπεστρωμένα διά μωσαϊ-
κοΟ- το δέ βορειοδυτικόν τμήμα, όπερ περιβάλλεται
Οπό τοίχου ακανόνιστου, ίσως ήτο κήπος Ενδεί-
ξεις άρα τινές ύπάρχουσιν, εξ ών δύναται τις ίσως
νά είκάση δ'τι το προκείμενον κτίσμα δεν είνε δη-
μόσιον άλλ'ίδιωτικόν έν τοιαύτη δέ περιπτώσει διά
παραβολής προς άλλας ίδιωτικας οικίας μεταγενε-
στέρων ρωμαϊκών χρόνων άνακαλυφθείσας έν τώ
Ίερώ, δυνάμεθα νά όνομάσωμεν αυτό επανλιν.
Εύρημα άξιον λόγου έγένετο εν μόνον, ή ύπ' άρ.
11 έπιγραφή (σ. 192). Τά σημαντικώτατα της
άνασκαφής αποτελέσματα είνε ή άίτοκάλυψις τών
δύο μωσαϊκών (είκ. 27 και 28).
Μωσαϊκά (είκ 19-28) Κατ' άντίθεσιν προς
την εύτέλειαν τών τοίχων τών προκειμένων οικο-
δομημάτων (είκ. 13 και 32) διαπρέπουσιν επί κάλ-
λει τά μουσειωτά έδάφη, άτινα παρέχουσιν εικόνας
θαυμασίως πεποικιλμένων πολυχρόων ταπήτων.
Ταΰτα είνε κατεσκευασμένα έκ μαρμάρινων ψη-
φίδων (ίδε είκ. 33) χρώματος λευκού, μέλανος,
ΙρυθροΟ, κίτρινου και φαιοΟ, διαφόρων άποχρώσεων.
Και το μέν λενκδν (ύπόφαιον) και τό μέλαν (καστα-
νόχρουν) και τό έρν&ρόν (ότέ μέν σκοτεινόν δτέ δέ
άνοικτόν) εινε κοινά πανταχού" χρώματα, τό δέ κί-
τρινον (κεραμόχρουν) και τό φαιόν (φαιόν πρασινί-
'ζον) δέν άπαντώσι πανταχού V Παριστώσι δέ τά
μωσαϊκά σύνολον διαφόρων ποικιλοχρόων γεωμε-
τρικών κοσμημάτων αποτελούντων σύστημα δια-
κοσμήσεως δυνάμενον νά καταλάβω θέσιν έν τοις
καλλίστοις εργοις της διακοσμητικής τέχνης. Εξαί-
ρετος είνε ή ικανότης τοΟ ψηφοθέτου έν τή έκτελέ-
σει ταυ σχεδίου, θαυμάσια δέ ή εμπνευσις και ή
άντίληψις του" σχεδιαστού τεχνίτου. Πανταχού
έπιδιώκει ούτος την ποικιλίαν διά του συνδυασμοί
ό'λως διαφόρων κοσμημάτων όταν δέ έξαντληθη
άπας Ό κύκλος, ών εχει εν νώ παραστάσεων, αναγ-
κάζεται δέ τούτου ένεκα νά έπαναλάβη που το·
αυτό κόσμημα, πάλιν έπιζητεΐ την ποικιλίαν, διότι
έπαναλαμβάνει μέν τό αυτό κόσμημα, ποιείται
ό'μως χρήσιν άλλων χρωμάτων. Κυρίως δέ χαρα-
κτηριστικόν και περισπούδαστον εινε τό έν είκ. 3Β
μωσαϊκόν, έν ω βλέπει τις συνηρμολογημένα παν-
τοία κοσμήματα διαφόρων έποχών, περιλαμβανομέ-
νης και αυτής τής Κρητομυκηναϊκής έποχής. Επί-
σης δέ άξιόλογον είνε και τό έν είκ. 33 και 34,
δπερ εχει και τοΰτο τό ιδιάζον γνώρισμα ό'τι προς
τοις γεωμετρικοΐς κοσμήμασιν εικονίζονται έν αύτψ
και οργανικά οντα, διάφορα δηλ. πτηνά, άτινα πα-
ρατάσσονται μέν κύκλω, είνε ό'μως πεποιημένα έν
ταΐς μορφαΐς αύτών και έν τοις καθέκαστα και έν
τώ ποικίλω χρωμάτισμα» μετά φυσικής άληθείας.
' Επιγραφαί Έν τή ανασκαφή του άνωτέρω
μετά τών δύο μωσαϊκών μικρού" οικοδομήματος
(είκ. 32) εν μόνον ένεπίγραφον εύρημα έγένετο,
ώςείπομεν, ό έν είκ. 39 βωμίσκος, όν άνέθηκεν ο
γνωστός έν τώ Ιερώ ίεροφάντης Διογένης (πρβ. σ.
192, έπιγραφή άρ. 11). — Έν δέ ταΐς άνασκαφαΐς
τοΟ κατά την είκ. 13 μεγάλου αψιδωτού" οικοδο-
μήματος ευρέθησαν αί έπιγραφαί περί ών πραγ-
ματευόμεθα εν τοις προηγουμένοις άρθροις τοις
άπό σελ Ίΐδ μ=χρι 171: ήτοι α) ή έν σ. 117,
άρ. 1, έπιγραφή, έξ ης μανθάνομεν τά περί ειρήνης
και συμμαχίας τής Επιδαύρου μετά τής Ρώμης,
1 Σημειωτέον ότι χά χρώματα ταΰτα δεν ητο δυνατόν νά δηλω-
θώσιν ακριβώς έν τοϊς οημοσιευομένοις μεταλλογραφη'μασι, τοις έν
είκ. 19 έως 28. Τρία μόνον χρώματα διακρίνονται έν τοις άποικονί-
σμασι τούτοις, τα διαφόρων άποχρώσεων λευκόν και μέλαν, άτινα
έμφαίνουσιν όσον ε/εστι ακριβώς τό φυσικόν -/ρώμα τών ψηφίδων,
και τό τεφρόν, ό'περ δηλοϊ ποΰ μέν σκοτεινόν (=έρυθρόν κεραμόχρουν)
χρώμα τών ψηφίδων, ποΰ δε άνοικτόν ( = κίτρινον κεραμόχρουν η
φαιόν πρασινίζον).
\ΑναακαφαΙ εν Έπιδαύρω' ντιο Π Καββαδία. 191
ώς φαίνεται, έκ του παλαιοΟ έκκλησιδίου, ήτοι
κίονα και έπίκρανον παραστάδος, ίδε έν είκ. .ίδ,
4 και 5—Πρβ. και είκ. 17.
Μικρόν οικοδόμημα μετά μωσαϊκών (είκ.
32), δυνάμενον νά έκληφθη ώς επανλις. Και τοΟτο
το οικοδόμημα είνε παράγωνον, και εχει εδάφη
μουσειωτά (είκ. 33 και 34, 35), κάλλιστα ε ρ γα
διακοσμητικής τέχνης" ομοιάζει δέτψ έν είκ. 13 και
κατά την τοιχοδομίαν, γενομένην δι άσβεστου και
έκ μικρών ακανόνιστων λίθων, παρεμβαλλόμενων
ένιαχου και λίθων ές αρχαίων μνημείων, ών δμως
δεν γίνεται τοσούτον μεγάλη χρήσις, 5σον έν τώ
έν είκ. 13. Έκ τούτων φαίνεται δτι αμφότερα τα
οικοδομήματα θα είνε σύγχρονα.
Ή κυρία είσοδος τοΟ οικοδομήματος ήτο ώς
φαίνεται, ή έν τη δυτική πλευρά, ό'θεν είσήρχετό
τις εις έπιμήκη διάδρομον, έξ ο δ τρεπόμενος δεξιά
είσήρχετό εις τά μετά μωσαϊκών δύο δωμάτια. Γά
λοιπά δωμάτια δεν ήσαν έπεστρωμένα διά μωσαϊ-
κοΟ- το δέ βορειοδυτικόν τμήμα, όπερ περιβάλλεται
Οπό τοίχου ακανόνιστου, ίσως ήτο κήπος Ενδεί-
ξεις άρα τινές ύπάρχουσιν, εξ ών δύναται τις ίσως
νά είκάση δ'τι το προκείμενον κτίσμα δεν είνε δη-
μόσιον άλλ'ίδιωτικόν έν τοιαύτη δέ περιπτώσει διά
παραβολής προς άλλας ίδιωτικας οικίας μεταγενε-
στέρων ρωμαϊκών χρόνων άνακαλυφθείσας έν τώ
Ίερώ, δυνάμεθα νά όνομάσωμεν αυτό επανλιν.
Εύρημα άξιον λόγου έγένετο εν μόνον, ή ύπ' άρ.
11 έπιγραφή (σ. 192). Τά σημαντικώτατα της
άνασκαφής αποτελέσματα είνε ή άίτοκάλυψις τών
δύο μωσαϊκών (είκ. 27 και 28).
Μωσαϊκά (είκ 19-28) Κατ' άντίθεσιν προς
την εύτέλειαν τών τοίχων τών προκειμένων οικο-
δομημάτων (είκ. 13 και 32) διαπρέπουσιν επί κάλ-
λει τά μουσειωτά έδάφη, άτινα παρέχουσιν εικόνας
θαυμασίως πεποικιλμένων πολυχρόων ταπήτων.
Ταΰτα είνε κατεσκευασμένα έκ μαρμάρινων ψη-
φίδων (ίδε είκ. 33) χρώματος λευκού, μέλανος,
ΙρυθροΟ, κίτρινου και φαιοΟ, διαφόρων άποχρώσεων.
Και το μέν λενκδν (ύπόφαιον) και τό μέλαν (καστα-
νόχρουν) και τό έρν&ρόν (ότέ μέν σκοτεινόν δτέ δέ
άνοικτόν) εινε κοινά πανταχού" χρώματα, τό δέ κί-
τρινον (κεραμόχρουν) και τό φαιόν (φαιόν πρασινί-
'ζον) δέν άπαντώσι πανταχού V Παριστώσι δέ τά
μωσαϊκά σύνολον διαφόρων ποικιλοχρόων γεωμε-
τρικών κοσμημάτων αποτελούντων σύστημα δια-
κοσμήσεως δυνάμενον νά καταλάβω θέσιν έν τοις
καλλίστοις εργοις της διακοσμητικής τέχνης. Εξαί-
ρετος είνε ή ικανότης τοΟ ψηφοθέτου έν τή έκτελέ-
σει ταυ σχεδίου, θαυμάσια δέ ή εμπνευσις και ή
άντίληψις του" σχεδιαστού τεχνίτου. Πανταχού
έπιδιώκει ούτος την ποικιλίαν διά του συνδυασμοί
ό'λως διαφόρων κοσμημάτων όταν δέ έξαντληθη
άπας Ό κύκλος, ών εχει εν νώ παραστάσεων, αναγ-
κάζεται δέ τούτου ένεκα νά έπαναλάβη που το·
αυτό κόσμημα, πάλιν έπιζητεΐ την ποικιλίαν, διότι
έπαναλαμβάνει μέν τό αυτό κόσμημα, ποιείται
ό'μως χρήσιν άλλων χρωμάτων. Κυρίως δέ χαρα-
κτηριστικόν και περισπούδαστον εινε τό έν είκ. 3Β
μωσαϊκόν, έν ω βλέπει τις συνηρμολογημένα παν-
τοία κοσμήματα διαφόρων έποχών, περιλαμβανομέ-
νης και αυτής τής Κρητομυκηναϊκής έποχής. Επί-
σης δέ άξιόλογον είνε και τό έν είκ. 33 και 34,
δπερ εχει και τοΰτο τό ιδιάζον γνώρισμα ό'τι προς
τοις γεωμετρικοΐς κοσμήμασιν εικονίζονται έν αύτψ
και οργανικά οντα, διάφορα δηλ. πτηνά, άτινα πα-
ρατάσσονται μέν κύκλω, είνε ό'μως πεποιημένα έν
ταΐς μορφαΐς αύτών και έν τοις καθέκαστα και έν
τώ ποικίλω χρωμάτισμα» μετά φυσικής άληθείας.
' Επιγραφαί Έν τή ανασκαφή του άνωτέρω
μετά τών δύο μωσαϊκών μικρού" οικοδομήματος
(είκ. 32) εν μόνον ένεπίγραφον εύρημα έγένετο,
ώςείπομεν, ό έν είκ. 39 βωμίσκος, όν άνέθηκεν ο
γνωστός έν τώ Ιερώ ίεροφάντης Διογένης (πρβ. σ.
192, έπιγραφή άρ. 11). — Έν δέ ταΐς άνασκαφαΐς
τοΟ κατά την είκ. 13 μεγάλου αψιδωτού" οικοδο-
μήματος ευρέθησαν αί έπιγραφαί περί ών πραγ-
ματευόμεθα εν τοις προηγουμένοις άρθροις τοις
άπό σελ Ίΐδ μ=χρι 171: ήτοι α) ή έν σ. 117,
άρ. 1, έπιγραφή, έξ ης μανθάνομεν τά περί ειρήνης
και συμμαχίας τής Επιδαύρου μετά τής Ρώμης,
1 Σημειωτέον ότι χά χρώματα ταΰτα δεν ητο δυνατόν νά δηλω-
θώσιν ακριβώς έν τοϊς οημοσιευομένοις μεταλλογραφη'μασι, τοις έν
είκ. 19 έως 28. Τρία μόνον χρώματα διακρίνονται έν τοις άποικονί-
σμασι τούτοις, τα διαφόρων άποχρώσεων λευκόν και μέλαν, άτινα
έμφαίνουσιν όσον ε/εστι ακριβώς τό φυσικόν -/ρώμα τών ψηφίδων,
και τό τεφρόν, ό'περ δηλοϊ ποΰ μέν σκοτεινόν (=έρυθρόν κεραμόχρουν)
χρώμα τών ψηφίδων, ποΰ δε άνοικτόν ( = κίτρινον κεραμόχρουν η
φαιόν πρασινίζον).