DOI Artikel:
Angeliai
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14366#0109
ΑΕ 1919
97
Άγγελίαι·
άν ιγοάύιον: Α') Αθηνών- α') Περίκλειον φδβϊον β') πανπ>ϊ« ευρήματα. Β ) Άχαιίας ■ Φαρών. Γ') Σικυώνος.
Δ') Άμφιάρειον. Ε') Δημ. Σταυρόπουλλος. Ρ') Φρ. Βερσάκης
Α ) ΆΦηνών \
α') Περίκλειον φδεΐον
(1919).
Άπό τοΰ 1914 άνασκαπτομένων ίων ύπο τής Αρχαιολογικής Ώ; ζαί άλλοτε εΐ'πομεν, τό οικοδόμημα τοΰτο καέν επί τη; υπό
Εταιρεία; αγορασθέντων τριών οικίσκων, κειμένων υπό τήν ΝΑ γιο- Σύλλα καταστροφής των Αθηνών (86 π. Χ.) άνωκοδομήθη υπό του
νίαν της άζροπόλεως και άνωθεν του Διονυσιακού θεάτρου, ώς καϊ βασιλέως της Καππαδοκίας Άριοβαρζάνου Β'. τοΰ Φιλοπάτορος
τοΰ χοίρου :οΰ εις τό δημόσιον ανήκοντος, ζαί περατωθεισών πρό 63,2 — 52/1 π. Χ Ί'σως κατά τό άρχαΐον σχέδιον δια των άρχιτε-
ολίγου των εφέτος ύφ' ημών διενεργηθεισών ανασκαφών, συνοψίζομεν ζτόνων Γαίου και Μάρκου Σταλλίων ζαΐ Μεναλίππου (VIΙΓ- V 91).
δι' ολίγων ενταύθα τά αποτελέσματα τά μέχρι τοΰδε έπιτευ/θέντα, οίς οί ΆΟ/ναΐοι ίδρυσαν άναθηματικήν στήλην ώς έζ της κατωτέρω
άπεο έδημοσίευσα ή'δη εν τε τη "Αρχαιολογική Έφηοερίδι (1914-1918) επί κίονος τοΰ ωδείου επιγραφή; (16 III 541) μανθάν
και έν τοις ΙΙραζτιζοϊ; τή; Αρχαιολογικής Εταιρείας.
Ώς γνωστόν τοις πάσιν, ήγνοεϊτο μέχρι τούδε η άκριβή; θέσις του
του ωδείου τοΰ Περικλέους, ουδ* έφαίνοντό που λείψανα αυτοϋ, ώστε
να όδηΥηθή ό άρχαιοδίφη; προ; ευρεσιν τής θέσεω; έν η έςετείνετο.
οαεν:
Βασιλέα Αριοβαρζάνην Φιλοπάτορα τον έκ βασιλέως
Άριοβαρζάνου Φιλορωμαίου και βασιλίσσης
Άθηναΐδος Φιλόστοργου, οί κατασταθέντες
σον
Πολλά νωοια των αοναιων συγγραφέων ποιούνται μνειαν του Πεοι- . , ο ,
' .,,.·, , _ ,, ^ ,„ , „ ,, υπ αυτού επι την του ο>οειου κατασκευήν
κλείου ιδρύματος. α/,/.α μόνον εκ του Ανοοκιοου και του Μιτοου- _, , ... „ ,,, _ , , ,
11 „ , „, „ ..^ . . „ I αιος και Μάρκος Σταλλιοι 1 αιου υοι και
βίου οίτινε; χαθωοιζον πο>; που εοει να χναζητησωαεν το ωοειον. ,, ,
ζ. χ', . ,. .. ' ,,, . ~ , ,8> ;, . ,' , ,, Μεναλιππος, εαυτών ευεργετην.
Και ο αεν Ανδοκίδη; ί Ιίερι των μυστηρίων ΰο) λέγει: οεπει δε
παρά τό προπύλαιον τό Διονίοον ην, όράν άνϋρώπονς πολλούς
από τον ωδείου καταβαίνοντας εις την όρχήοτραν», ό δέ Ηιτρού- Ούτω άνοικοδομηθέν το ωδεϊον, ετέθη αυθι; εϊς χρήσιν. ΠοΊ
βιος (λΓ 21): «βΧβΙΙΙΐίϊύηΒ β Ιΐΐβαΐνο είηΪΒίνα ραΗβ ΟάβΙΙΤΠ, όμως ζατά τήν νέαν αΰτοϋ μορφήν χρονον διετηρήθη τοϋτο ακριβώς,
ςηοά ΤΙΐβΐηϊδΙοβΙβΒ (άντί Περικλέους, βεβαιώ; έζ λάθους μνήμης) δέν γινώσκομεν, σώζεται ομως υλιχον αϋτοϋ έντοιχισθέν έν τή τοϋ
ΟΟΐΐΙΐηΐΐίβ ΙαρϊάβΪΒ (Ιί8ρ08ΪΙί8 ηανϊΐΐηΐ ΐηαΐίβ βΐ αηΐεηηίβ Διονυσιακού θεάτρου σκηνή ήτις εχρησίμευσεν ώς προμαχών κατά
β $2)θΚί3 ρβνβίοΪΒ ρβνίβχίΐ '- τον μΧ Ε' αιώνα. "Επίσης εις 1 — 1ρ-ίτρ. άνωθεν τών Οεμε-
Ταϊς μαρτυρίαις αυτών στοιχοϋντες προέβημεν προ πενταετίας λίων τοΰ ωδείου εΰ'ρομεν τάφους χριστιανικού; τοΰ Ε' και Ζ' αιώνος,
αετά τήν άπαλλοτρίωσιν τοΰ κατ» τά ΧΑ τής Ακροπόλεως χώρου έν οίς ύπήρχον πήλιναι λυχνίαι φέρουσαι άνωθεν 'έντυπον σταυρόν και
εις τήν κατεδάφισιν τών οικίσκων ζαί_τήν ένέργειαν ανασκαφών, έ? τεφροδόχους λαγύνους και πίθου; περιέχοντας όστά μικρών παίδων,
■ων και έβεβαιιόθημεν πλέον τελέως ότι το ζητούμενον ωδεϊον εινα, "Ωστε ασφαλώς δυνάμεθα νά είκάσωμεν ότι τό ώδεΐον κατεστράφη
αυτό τοϋτο' ώρίσθη αναμφιβόλως ή θεσις αυτοΰ. με:αξύ τών χρόνων τοΰ μΧ Ε' ζαί Ζ' αιώνος.
Τα εις φως έκ τής πενταετούς ανασκαφής προελθόντα, άπεοεί'/θησαν Κκ τής εφετινής ανασκαφής έβεβαιώθημεν πλέον ζαί περί τοΰ
τράγματι άνήζουσιν εις τό Ίδρυμα τοϋ Περικλέους. Τά περίσω- σνήμ,ατος τοΰ ωδείου, όντος παραλληλογράμμου και ού/ί περιφερούς
οτι
έντα έοείπια τοϋ κτιρίου, οσα κατά /ώραν εισέτι κείνται, διότι πλην ώς ΰπετίθετο ϋτό τών κακώς έρμηνευόντων τά τοΰ Πλουτάρχου,
έπί μαλαχοΰ βρά/ου έγ/.εκομμένων το /ων, τών έπενδεδυμένων Καθ' ημάς ό Πλούταρνος (Βίος Περικλέους 13) πολύ ορθώς λέγει:
των
ίιά ααοααοίνων πλακών, ων σειρά όλη άνεκαλύφθη έπ' έσ/άτων, «τό δ' φδεΐον, τη μεν ένιός δια/ϊέσιι πολνεδρον και πολνοτνλον, τη
ο,ετά τών όοθοστατών, έφ' ων έστηρ'ζοντο οί διαθέοντες κατά Πλού- δ ερέψει περικλιν'ες και κάταντες εκ μιας κορυφής πεποιημένον,
ταρ/ον τό οικοδόμημα ζίονε;. οϊτινες ήσαν λίθινοι καθόί; και τά έδώ- εικόνα λέγουοι γενέα&αι καϊ μίμημα τής βασιλέως ακηνής, έπιοτα-
λια, ων εύρομεν περί τά δεκαπέντε περίπου, τά φέροντα έπί τοΰ προ- τονντος και τούτω Περικλέους". Μόνον άρα κατά ιήν οροφήν ήτο
σθίου μέρους άνάγλυπτον γλαΰζα, διδάσζουσιν ημάς οτι ούτως εΰρι- περικλινές άπολήγον εις κωνιζάν σχήμα κατ' άπομίμησιν τής σζη-
σζόμεθα πρό τοϋ ωδείου. Ουδέν δ' αλλο ευρέθη, τών πάντων, κιόνων, νης τοΰ Ξέρςου. Ίόντεΰθεν δέ και οί κωμικοί έν //εύη παρέβαλον
βάθοΐι>ν, εδωλίων και λοιπών αρχιτεκτονικών μελών, -/ρητ.μοποιη- τήν κεφαλήν τοΰ Περικλέους ποός αυτό.
θέντων εις μεταγενέστερα ο!ζοδομήματα|διά μισού τών αίοίνων, ιός Τό οικοδόμημα τοϋτο, οι; αί άνασκαφαί έφερον εις φώς, ήτο όντως
έν τώ παοακειαένω Άσζληπιείω ζαί τω Διονυσιικώ Οεάτρω, και παραλληλόγραμμον διά πολλών κεζοσμημένον στόλων, εσω και Ιξια
ώς υλιχόν έν τώ διά οέσου τοΰ ωδείου διερχομένω Βαλεριανείω της σκηνής, συνάμα δέ ζαί υπέρ τά; σειράς τών εδωλίων ζατά ρυ-
άκανονίστω τείνει, ο>; σημειοΐ ό ^ι1(1θ^^1^ (Τορο^Γ. νοπ ΑΠίβη θμόν στοάς, περιθεούσης τον περίβολον (πρβ και Βιτρουβιον V 64).
σ. 113), και εί; άσβεστοποιη^ιν ύπό τών ζατά καιρούς οεσποσάντων ης ο! όρθοστάται ευρέθησαν ένια/οΰ κατά χώραν. Και έν τώ έπί
της πόλεως τής Παλλάδος. νομίσματος εικονιζόμενοι ώδείω (δρ. εΐκ. έν Λ Ε 1914 107) παρα-
Ί ήν γνώμην ημών ταύτην προσεπικυροΰσι ζαί τά άμα τή ένάρξει τηοεΐται ότι παριστά παραλληλόγμαμμον στοάν μετά κιονοστοιχίας
το>ν ανασκαφών ευρεθέντα στροίαατα τέφοας ζαί ημικαύτων ξύλων, γΰρωθεν μόνον δέ πρός τά άνω συγκλίνει ή ?υλίνη αϋτοϋ στέγη άπο-
προερχομενων βεβαίως ίζ τής καείσης ςυλίνης στέγη; τοϋ οικοδομή- λήγουσα εΐ; κώνον. Τοιοϋτον σχήμα άπεκάλυψαν ήμϊν αί άνασζαφαί,
ματος, περι ου βεβαιοϋσιν ήυ.ας τά ύπο τοϋ Πλουτάρχου (Βίο; Πε- ήτοι στοάν παραλληλόγραμμον περιθεομένην γύρο>0εν διάλιθίνων κιόνιον.
ριζλέους 13) ζαι τοϋ Αππιανοΰ (Μιθριδατιχος 38) λεγόμενα. ΊΙ άναχάλυψις τή; στοάς ταύτης και ή κατά μήκος τής κορυφής
Επίσης άπειροι κεραμίδες (σωλήνες και χαλυπτηρες) άνακαλυφθεϊσα' τοΰ ζοίλου, ήτοι τής γραμμής τής ανωτάτη; σειρά; τοΰ διαζώματος
έβεβαιώθη οτι άνήζουσιν εί; τού; Περικλείου; χοόνους. διάταξις, ώς ε'ίδομεν τοϋτο έζ τών μέχρι τοΰδε άνασκαφέντων και άπο-
13
97
Άγγελίαι·
άν ιγοάύιον: Α') Αθηνών- α') Περίκλειον φδβϊον β') πανπ>ϊ« ευρήματα. Β ) Άχαιίας ■ Φαρών. Γ') Σικυώνος.
Δ') Άμφιάρειον. Ε') Δημ. Σταυρόπουλλος. Ρ') Φρ. Βερσάκης
Α ) ΆΦηνών \
α') Περίκλειον φδεΐον
(1919).
Άπό τοΰ 1914 άνασκαπτομένων ίων ύπο τής Αρχαιολογικής Ώ; ζαί άλλοτε εΐ'πομεν, τό οικοδόμημα τοΰτο καέν επί τη; υπό
Εταιρεία; αγορασθέντων τριών οικίσκων, κειμένων υπό τήν ΝΑ γιο- Σύλλα καταστροφής των Αθηνών (86 π. Χ.) άνωκοδομήθη υπό του
νίαν της άζροπόλεως και άνωθεν του Διονυσιακού θεάτρου, ώς καϊ βασιλέως της Καππαδοκίας Άριοβαρζάνου Β'. τοΰ Φιλοπάτορος
τοΰ χοίρου :οΰ εις τό δημόσιον ανήκοντος, ζαί περατωθεισών πρό 63,2 — 52/1 π. Χ Ί'σως κατά τό άρχαΐον σχέδιον δια των άρχιτε-
ολίγου των εφέτος ύφ' ημών διενεργηθεισών ανασκαφών, συνοψίζομεν ζτόνων Γαίου και Μάρκου Σταλλίων ζαΐ Μεναλίππου (VIΙΓ- V 91).
δι' ολίγων ενταύθα τά αποτελέσματα τά μέχρι τοΰδε έπιτευ/θέντα, οίς οί ΆΟ/ναΐοι ίδρυσαν άναθηματικήν στήλην ώς έζ της κατωτέρω
άπεο έδημοσίευσα ή'δη εν τε τη "Αρχαιολογική Έφηοερίδι (1914-1918) επί κίονος τοΰ ωδείου επιγραφή; (16 III 541) μανθάν
και έν τοις ΙΙραζτιζοϊ; τή; Αρχαιολογικής Εταιρείας.
Ώς γνωστόν τοις πάσιν, ήγνοεϊτο μέχρι τούδε η άκριβή; θέσις του
του ωδείου τοΰ Περικλέους, ουδ* έφαίνοντό που λείψανα αυτοϋ, ώστε
να όδηΥηθή ό άρχαιοδίφη; προ; ευρεσιν τής θέσεω; έν η έςετείνετο.
οαεν:
Βασιλέα Αριοβαρζάνην Φιλοπάτορα τον έκ βασιλέως
Άριοβαρζάνου Φιλορωμαίου και βασιλίσσης
Άθηναΐδος Φιλόστοργου, οί κατασταθέντες
σον
Πολλά νωοια των αοναιων συγγραφέων ποιούνται μνειαν του Πεοι- . , ο ,
' .,,.·, , _ ,, ^ ,„ , „ ,, υπ αυτού επι την του ο>οειου κατασκευήν
κλείου ιδρύματος. α/,/.α μόνον εκ του Ανοοκιοου και του Μιτοου- _, , ... „ ,,, _ , , ,
11 „ , „, „ ..^ . . „ I αιος και Μάρκος Σταλλιοι 1 αιου υοι και
βίου οίτινε; χαθωοιζον πο>; που εοει να χναζητησωαεν το ωοειον. ,, ,
ζ. χ', . ,. .. ' ,,, . ~ , ,8> ;, . ,' , ,, Μεναλιππος, εαυτών ευεργετην.
Και ο αεν Ανδοκίδη; ί Ιίερι των μυστηρίων ΰο) λέγει: οεπει δε
παρά τό προπύλαιον τό Διονίοον ην, όράν άνϋρώπονς πολλούς
από τον ωδείου καταβαίνοντας εις την όρχήοτραν», ό δέ Ηιτρού- Ούτω άνοικοδομηθέν το ωδεϊον, ετέθη αυθι; εϊς χρήσιν. ΠοΊ
βιος (λΓ 21): «βΧβΙΙΙΐίϊύηΒ β Ιΐΐβαΐνο είηΪΒίνα ραΗβ ΟάβΙΙΤΠ, όμως ζατά τήν νέαν αΰτοϋ μορφήν χρονον διετηρήθη τοϋτο ακριβώς,
ςηοά ΤΙΐβΐηϊδΙοβΙβΒ (άντί Περικλέους, βεβαιώ; έζ λάθους μνήμης) δέν γινώσκομεν, σώζεται ομως υλιχον αϋτοϋ έντοιχισθέν έν τή τοϋ
ΟΟΐΐΙΐηΐΐίβ ΙαρϊάβΪΒ (Ιί8ρ08ΪΙί8 ηανϊΐΐηΐ ΐηαΐίβ βΐ αηΐεηηίβ Διονυσιακού θεάτρου σκηνή ήτις εχρησίμευσεν ώς προμαχών κατά
β $2)θΚί3 ρβνβίοΪΒ ρβνίβχίΐ '- τον μΧ Ε' αιώνα. "Επίσης εις 1 — 1ρ-ίτρ. άνωθεν τών Οεμε-
Ταϊς μαρτυρίαις αυτών στοιχοϋντες προέβημεν προ πενταετίας λίων τοΰ ωδείου εΰ'ρομεν τάφους χριστιανικού; τοΰ Ε' και Ζ' αιώνος,
αετά τήν άπαλλοτρίωσιν τοΰ κατ» τά ΧΑ τής Ακροπόλεως χώρου έν οίς ύπήρχον πήλιναι λυχνίαι φέρουσαι άνωθεν 'έντυπον σταυρόν και
εις τήν κατεδάφισιν τών οικίσκων ζαί_τήν ένέργειαν ανασκαφών, έ? τεφροδόχους λαγύνους και πίθου; περιέχοντας όστά μικρών παίδων,
■ων και έβεβαιιόθημεν πλέον τελέως ότι το ζητούμενον ωδεϊον εινα, "Ωστε ασφαλώς δυνάμεθα νά είκάσωμεν ότι τό ώδεΐον κατεστράφη
αυτό τοϋτο' ώρίσθη αναμφιβόλως ή θεσις αυτοΰ. με:αξύ τών χρόνων τοΰ μΧ Ε' ζαί Ζ' αιώνος.
Τα εις φως έκ τής πενταετούς ανασκαφής προελθόντα, άπεοεί'/θησαν Κκ τής εφετινής ανασκαφής έβεβαιώθημεν πλέον ζαί περί τοΰ
τράγματι άνήζουσιν εις τό Ίδρυμα τοϋ Περικλέους. Τά περίσω- σνήμ,ατος τοΰ ωδείου, όντος παραλληλογράμμου και ού/ί περιφερούς
οτι
έντα έοείπια τοϋ κτιρίου, οσα κατά /ώραν εισέτι κείνται, διότι πλην ώς ΰπετίθετο ϋτό τών κακώς έρμηνευόντων τά τοΰ Πλουτάρχου,
έπί μαλαχοΰ βρά/ου έγ/.εκομμένων το /ων, τών έπενδεδυμένων Καθ' ημάς ό Πλούταρνος (Βίος Περικλέους 13) πολύ ορθώς λέγει:
των
ίιά ααοααοίνων πλακών, ων σειρά όλη άνεκαλύφθη έπ' έσ/άτων, «τό δ' φδεΐον, τη μεν ένιός δια/ϊέσιι πολνεδρον και πολνοτνλον, τη
ο,ετά τών όοθοστατών, έφ' ων έστηρ'ζοντο οί διαθέοντες κατά Πλού- δ ερέψει περικλιν'ες και κάταντες εκ μιας κορυφής πεποιημένον,
ταρ/ον τό οικοδόμημα ζίονε;. οϊτινες ήσαν λίθινοι καθόί; και τά έδώ- εικόνα λέγουοι γενέα&αι καϊ μίμημα τής βασιλέως ακηνής, έπιοτα-
λια, ων εύρομεν περί τά δεκαπέντε περίπου, τά φέροντα έπί τοΰ προ- τονντος και τούτω Περικλέους". Μόνον άρα κατά ιήν οροφήν ήτο
σθίου μέρους άνάγλυπτον γλαΰζα, διδάσζουσιν ημάς οτι ούτως εΰρι- περικλινές άπολήγον εις κωνιζάν σχήμα κατ' άπομίμησιν τής σζη-
σζόμεθα πρό τοϋ ωδείου. Ουδέν δ' αλλο ευρέθη, τών πάντων, κιόνων, νης τοΰ Ξέρςου. Ίόντεΰθεν δέ και οί κωμικοί έν //εύη παρέβαλον
βάθοΐι>ν, εδωλίων και λοιπών αρχιτεκτονικών μελών, -/ρητ.μοποιη- τήν κεφαλήν τοΰ Περικλέους ποός αυτό.
θέντων εις μεταγενέστερα ο!ζοδομήματα|διά μισού τών αίοίνων, ιός Τό οικοδόμημα τοϋτο, οι; αί άνασκαφαί έφερον εις φώς, ήτο όντως
έν τώ παοακειαένω Άσζληπιείω ζαί τω Διονυσιικώ Οεάτρω, και παραλληλόγραμμον διά πολλών κεζοσμημένον στόλων, εσω και Ιξια
ώς υλιχόν έν τώ διά οέσου τοΰ ωδείου διερχομένω Βαλεριανείω της σκηνής, συνάμα δέ ζαί υπέρ τά; σειράς τών εδωλίων ζατά ρυ-
άκανονίστω τείνει, ο>; σημειοΐ ό ^ι1(1θ^^1^ (Τορο^Γ. νοπ ΑΠίβη θμόν στοάς, περιθεούσης τον περίβολον (πρβ και Βιτρουβιον V 64).
σ. 113), και εί; άσβεστοποιη^ιν ύπό τών ζατά καιρούς οεσποσάντων ης ο! όρθοστάται ευρέθησαν ένια/οΰ κατά χώραν. Και έν τώ έπί
της πόλεως τής Παλλάδος. νομίσματος εικονιζόμενοι ώδείω (δρ. εΐκ. έν Λ Ε 1914 107) παρα-
Ί ήν γνώμην ημών ταύτην προσεπικυροΰσι ζαί τά άμα τή ένάρξει τηοεΐται ότι παριστά παραλληλόγμαμμον στοάν μετά κιονοστοιχίας
το>ν ανασκαφών ευρεθέντα στροίαατα τέφοας ζαί ημικαύτων ξύλων, γΰρωθεν μόνον δέ πρός τά άνω συγκλίνει ή ?υλίνη αϋτοϋ στέγη άπο-
προερχομενων βεβαίως ίζ τής καείσης ςυλίνης στέγη; τοϋ οικοδομή- λήγουσα εΐ; κώνον. Τοιοϋτον σχήμα άπεκάλυψαν ήμϊν αί άνασζαφαί,
ματος, περι ου βεβαιοϋσιν ήυ.ας τά ύπο τοϋ Πλουτάρχου (Βίο; Πε- ήτοι στοάν παραλληλόγραμμον περιθεομένην γύρο>0εν διάλιθίνων κιόνιον.
ριζλέους 13) ζαι τοϋ Αππιανοΰ (Μιθριδατιχος 38) λεγόμενα. ΊΙ άναχάλυψις τή; στοάς ταύτης και ή κατά μήκος τής κορυφής
Επίσης άπειροι κεραμίδες (σωλήνες και χαλυπτηρες) άνακαλυφθεϊσα' τοΰ ζοίλου, ήτοι τής γραμμής τής ανωτάτη; σειρά; τοΰ διαζώματος
έβεβαιώθη οτι άνήζουσιν εί; τού; Περικλείου; χοόνους. διάταξις, ώς ε'ίδομεν τοϋτο έζ τών μέχρι τοΰδε άνασκαφέντων και άπο-
13