Hē En Athēnais Archaiologikē Hetaireia [Hrsg.]: Archaiologikē ephēmeris: periodikon tēs en Athēnais Archaiologikēs Hetaireias (1920)

60

α ε 1920

Ή δικαστική κλεψύδρα και ή διαμεμετρημένη ήμερα

υπό

Κωνσταντίνου Μαλτέιου.

Έν τη 1902 έοηίΑοσίευσα Μελέτην περί II οοκειαένου όμως πεοί τής άοναιοτέοας δικαστ.

της Κλεψύδρας παρά τοις άργ^αίοις. Έν ταύτη κλεψύδρας, έκ της ταυτότητος του ονόματος αυτής

εδειςα το πρώτον δτι αρχαιολογικά τινα ευρήματα παρ' Άριστοτέλει είχον συναγάγη ώς πιθανώτερον

(άγγεΐα) ήσαν άρχαιαι κλεψύοραι, ών ή περιγραφή δτι αύτη ήτο προσομοία προς τάς δια τάς άλλας

και ή λειτουογία εύοηται παο' Άριστοτέλει, ένρη- νοήσεις προοοιζομένας, αετά τίνων παοαλλαγών

( ι 1 ι I ιι /-ι I Λι ι ι ι · ι "ι ι I

σίμευον οέ τά μεν πήλινα ώς οίνηρύσεις, είτε ώς αναγκαίων εις τήν είοικήν ταύτην χρήσιν.
παίγνια των παίδων, το οέ μεταλλικον ώς έλαιή- Συνεπίκουρος τή γνώμη ταύτη προσέρχεται ή

ρυσις. Τά αγγεία ταύτα, ωοειδή ή σχήματος κω- έΐςής πληροφορία. Αινείας ο I ακτικος έβελτίωσε

δίας, φέοουσι κάτωθι μέν τρυπήματα (ήΟμόν), κατά τον Πολύβιον (Χ, 44) τήν μέθοδον τής οιά

άνωθι δέ ποοσηομοσμένον αύλόν είτε εύΟύν (ή φουκτωοιών συνεννοήσεως ώς έπεται: «.. .οεΐν τους

ι 11 ι ι \ 1 Χ ι ϊ ι

έλαιήρυσις), εϊ'τε καμπύλον, χρησιμεύοντα ώς μέλλοντας άλλήλοις Οιά των πυρσών δηλουν το

λαβή, τετρυπημένον κατά το άνώτερον αύτοΰ κατεπείγον, αγγεία κατασκεύασαν κεραμαϊα, κατά

μέρος. τε το πλάτος και το βάθος ισομεγέθη προς άκρί-

// δικαστική κλεψύδρα. Κατά δεύτερον ήρεύ- βειαν" είναι δέ μάλιστα το μέν βάθος τριών πηχών,

νησα τά κατά τήν δικαστικήν κλεψύδραν. Περί το οέ πλάτος πήχεος. Είτα παρασκευάσαι Φελλούς,

τής συστάσεως τής κλεψύορας ταύτης και του τρό- βραχύ κατά πλάτος ενδεείς των στομάτων κλπ.

που τής λειτουργίας αυτής υφίστανται έ'τι καΐ νυν Τούτων δέ γενομένων, άμφότερα κελεύει τρησαι
άμφιβολίαι. Έν τή περί ής ό λόγος Μελέτη δια-

ο,ατικών ίι εικονιζόμενη κλεψύδοα είνε κλειστή ανιοθι, φέοεται δε υπό

κοινω ως προς τούτο ουο εποχας την αργαιοτεραν ' . ' , , . \ „ , , „ . , , .

1 1 '' ' '* 1 κοίλης λαοης ε-/ουσης προς τα ανω πορον και ε/ει οπην εις τον πυθ-

περίλαμβάνουσαν καΐ τόν Δον αίώνα π. Χρ. και μ^α. Επισταμένη δμως έξέτασις τοΰ διαγράμματος πείθει οτι ό κα-

τήν νεωτέραν, άγνωστον πότε ακριβώς άρξαμένην νών ?^ε; κατ* τό έν;ός τ9ί? συσκευ^ π£Ρα? δγχικριν, ίξ ου άναρ-

, , ^ , , , λ , τάται ή κλεψύδρα, εικονιζόμενη όύς άνοικτόν κυλινδοικον άγγεΐον.

εν τή τελευταία περιοοω, ως συνεπερανα έκ οιαφο- ΤΤ - ' - ' - ~ ι ΐ'χ · - - ο -

ιΐ ι γ ι ' ^ γ I Ιΐρος τούτοις η -/οτ}οις της κλεψυορας εν τω προκείμενο) προολη-

ρων συγγραφέων, ή δικαστική κλεψύδρα συνέκείτο ματι τών Πνευματικών δεν απαιτεί νά είνε α£ίτη κλειστή κατά τό

■ν ~ ·>ΤΤ -■> / ■> ~. ·*■>', ανω αέιος, ένουσα οπήν εις τήν λαοήν.

απλώς ες αγγείου ανοικτού, οεροντος οπην ει: τον ' , , · . .

' 1 1 Κϊς τας ανοικτας ανο^θι κλεψύδρας, τας έχουσας οπην εις τον

πυθμένα ^ . πυθμένα, τουτέστιν εις τόν νεώτερον τύπον τής κλεψύδρας, πρέπει να

κατατάξωμεν τήν πηλίνην, τήν άναφερομένην έν τή Ίασική επιγραφή

1 Τούτο έστήριξα, μεταξύ άλλων, επί τών Πνευματικών του (ευρεθείση υπό τοΰ Η<1118801ΐ11ίβΓ έν τή νήσω Ταράνδω, και έκδο-

Ήρωνος, έ'νθα, ένω έν τή περιγραφή αγγείων στηριζόμενων έπϊ τή; θείση τό πρώτον δπ' αύτου έν ΒΟΗ 1884 218), έν η άναγινώ-

άρ/ής τής άρ/αίας κλεψύδρας ό "ΙΙρων δεν αναφέρει που τό όνομα σκομεν : «και τ*ΐς [συγκλη'τοις έκκλη]σίαις έκτιθέναι άμα τη ήμερα κε-

αυτής, εισάγει άπας αυτήν (Β, 27) ώς βοηϋητικόν άγγεΐον, άπο- ράμιον μετρητιαϊον [ύδατο]ς πλήρες, τρύπημα ε/ον κυαμιαϊον, άπέ-

τελούν μέρος συνθέτου συσκευής, άνηρτημένόν δι ' ημικυκλικής λαβή; χον από τής γής [']«' [δ σον ποδών [έ]πτά, άφέσθαι δε τό ύδωρ άμα

εις τό άκρον κανόνος. Έκ δέ του συνημμένου διαγράμ.ματος (δρα τώ ήλίω [άν]ατε'[λλ]οντι».

ϊκδ. \ν. δοΐΐΐϊΐϊάΐ σ. 285) συνάγεται δτι τούτο είνε άγγεΐον κυλιν- Ή επιγραφή αύτη κατά τόν Ηίθ1ί8 (ιΙΗ8 1887) είνε του ΙΙ°υ

δρικόν άνοικτόν, φέρον οπην εις τόν πυθαένα. αιώνος π. Χρ. ένω κατά τον II. Φωτιάδην (Περί τής διαμεμειρημέ -

Άλλ' ό 8ΪΓ ^. 8&ηά>'8 άνεκοίνωσε τη ΟαιηΙ)ΓΪά§θ Ρΐΐΐΐοΐ. νης ημέρας και τής δικαστ. κλεψύδρας, Αθηνά XVI 19041, εϊκά-

8θθΐβ1γ (1912^ Μελέτην Περί τοΰ μηχανισμού τής κλεψύδρας και ζοντα εκ λεξικών δμοιοτη'των πρός τό άρισ:οτελικον -/ωρίον, άνή-

τής συμπληρώσεως και εξηγήσεως τοΰ κειμένου τής 'Λϋηναΐων κει εις τό τέλος τοΰ IV ή τάς αρχάς τοΰ III αιώνος. II τελευταία

Πολιτείας, έν η διατε.νεται ότι έν τω ρηθέν τ ι διαγράμματι τών Πν = υ· αύτη γνώμη δεν στηρίζεται, φρονώ, έπαρκώς.