Hē En Athēnais Archaiologikē Hetaireia [Editor]: Archaiologikē ephēmeris: periodikon tēs en Athēnais Archaiologikēs Hetaireias (1921)

Α Ε 192 1

Λεζίνας: Βυζαντιακος ρυθμός. 63

7.

ου

πρός τά δεξιά δωμάτιον είναι τουναντίον προσιτόν πλούσιον, καλλιτεχνικόν, εντός μεγάλων οικιών,

εις το κοινόν διχ θύρας άνοιγομένης Ικι της μεσημ- μεγαλοπρεπών εκκλησιών περιστοιχισμένων ύπΌ

βρινής ανατολικής κόγχης. περίλαμπρων τάφων. Πολλά των κτισμάτων τού-

Σημειωτέον δτι εάν ήδύνατό τις ν' ανάπτυξη των χρονολογούνται από της 6"Ίς έκατοντ^ετηρίδος,

εις ευθείαν γραμμήν τάς πλαγίας στοάς του Αγί- παρουσιάζουσι δε μέγα ενδιαφέρον οιά την ίστορίαν

■ου Γεωργίου θά έπετύγχανε την κάτοψιν εν γενικαΐς της Αρχιτεκτονικής και τη* Βυζαντιακής τέχνης,

γραμμαΐς του Πραιτωρίου Μουσμίαχ, ή και του- Δύναται τις ν άκολουθήση όντως εν αύτοΐς όλό-

ναντίον εάν μετέτρεπε τις το κεντρικόν τ·τράγω- κληρον την σειράν των περιέργων δοκιμών των

νον του Πραιτωρίου Μουσμίαχ εις δκτάγωνον, εις γενομένων προς τοποΟέτησιν τρούλλων επί τετρα-

δέ τάς τεσσάρας γωνίας του τετραγώνου περ'ιβλή- γώνου βάσεως 1.

ματος ήγειρε κόγχας θά επιτύγχανε την κάτοψιν Αναμφιβόλως ή σττάνις του ξύλου, ή άνάγκη

εν γενικαΐς γραμμαΐς του Αγίου Γεωργίου της ρ ή ο- ε ω ς λίθων οι ολα τά μέρη του κτιρίου εδω-

Έζρας. ε'ις τά μνημεία ταύτα ώς σχεδόν εις όλα τά

Έκτος τών εκκλησιών τών έχουσών εν κατόψει κτίρια τή; κεντρικής Συρίας χαρακτήρα ιδιάζοντα

σ/ήμα όκτάγωνον ή εν γένει πολυγωνικόν άπαντώσιν και τοπικόν.

έπίσης έν Συρία κτίρια κυκλοτερή και σταυροειδή. 'Εν Μικρά Ασία τύπος συνήθης είναι Ό τών κυ-

Ούτος, ο Ναός του Άγιου Τάφου ιδρυθείς τό 326 κλοτερών ή οκταγώνων κτιρίων κεκαλυμμένων δια

ΰττό Κωνσταντίνου και Ελένης είναι κυκλοτερης. τρ°ύλλων. Εκ τίνος δ' επιστολής του Γρηγορί

Τό δε μοναστήριον του Άγιου Συμεώνος του τής Νύσσης προς τον έπίσκοπον του Ικονίου Άμ-

Στυλίτου είναι σταυροειδές. Το κτίριον τούτο φιλόχιον έν ή περιγράφει ούτος το σχέδιον του

κείμενον μεταξύ Αντιοχείας και Άλεπίου θεωρεί- είδους τούτου του κτιρίου, τό όποιον συνήθως

ται εν τώ> ώραιοτάτων μνημείων τής χριστιανικής έκτίζετο έπι του τάφου μάρτυρος και ώνομάζετο

τέχνης, ίδρύθη δε περί το τέλος τής Οη; έκατοντα- ώς εκ τούτου Μαρτύριον, έξάγεται ότι τοΟτο

ετηρίδος πέριξ στήλης ην ό ασκητή; Συμεών κα- έ'δει νά εχη την μορφήν σταυρού σχηματιζόμενου

τέστησε διάσημον δια τής μακράς έπι ταύτης δια- δια τής ιδρύσεως τεσσάρων δωματίων έξεχόντων

μονής του. εις το έξωτερικόν του μνημείου. Τά δωμάτια

Τέσσαρες γιγάντειοι τρίστοοι αίθουσαι διατετα- ταύτα εοει νά συνδέωνται προς άλληλα δια τεσ-

γμέναι περι τέσσαρας τών πλευρών αυλής όκτα- σάρων κογχών ημικυκλικών παρεντιθεμένων με-

γώνου παρουσιάζουσιν έν κατόψει σχήμα πελω- ταξύ τών κεραιών του σταυρού. Πρό έκάστης

οίου σταυρού. Έκ τών αιθουσών τούτων ή προς κόγχης εδει νά τοποθετηθώσι κίονες συνδεδεμένοι

ανατολάς περατουμένη δια κόγχης αποτελεί την δι αψίδων, έπι δε του ούτως έπιτυγχανομένου

κυρίως έκκλησίαν άφιερωμένην εις μνήμην του οκταγώνου νά τεθή κωνικός τροΟλλος *. Τό κτί-

'Αγίου* αί δε άλλαι είναι -ύρεϊαι στοαί ττροωρι- ριον εδει νά ή πλινθόκτιστον, του λελαξευμένου

σμέναι διά τους προσκυνητάς. λίθου ελλείποντος" έν δε τω κειμένω ρητώς

Γράφων ό Όθ Υο§\ιβ περί τών διαφόρων κτι- αναφέρεται ή κατασκευή τών θόλων άνευ ξυλο-

συ,άτων τής Συοίας άνα^έοει οτι συνήντησεν έκει τύπων.

σειράς πόλεων ελληνικών άνεπάφων, ών ή οψις τής περιγραφή; ταύτης έξάγεται ότι ό τύ-
μεταφέρει τον περιηγητήν εις το μέσον πολι-

« Λ—-"}-_ίΐ-Μ~^. ~ "Γ\~ι . : ϊ" " , I Ούτως έφ έλάσττ,ς τών γωνιών της τετοαγώνου Βάσεως έτο-

τισμου απολεσθέντος, ϋλαι αι πόλεις αύται, ανω , , „ , .

' ι 4 ποθετεΐτο λίθος εςέγων ού'τως ώστε νά μετατραπη το τετράγωνον

τών εκατόν, σ/ηματίζουσΐ σύνολον ανήκον είς τόν ε[; όκτάγωνον έφ Ιχάστης τών γωνιών του οκταγώνου ετοποθετεϊτο

αυτόν ρυθμόν, τό αυτό σύστηυ,α την αυτήν τέλος πάλιν λί6θζ ούτω? ώστε νεα στΡώσι? ν* μετατρέπε τό όχτάγωνον

, „ , , » \ ι , ~ ΐ"> ε'; δεκαεξάγωνον όμοιοτοόπως εργαζόμενοι με-.ε'τρεπον τούτο εις κα-

επονην ητις εκτείνεται απο τη; ^ με/οι τ/ι ς /η; ι ■>» , , ·, ~ . « «,

Λ. · I '· Γ /»ι νονικον πολυγωνον μετά τριάκοντα Ουο πλευρών και ουτω κασ εςης

έκατονταετηρίδος μ. Χ. Εκεΐ έννοεΐ τις καλώς έ'α-ς ου έπετυγ*/άνετο βάσις σ-/εδόν κυκλοτερής ίψ' ής έβάσιζον τόν

τον βίον τής χριστιανικής κοινωνίας, βίον ουχί τρουλλον.

, _ , 2 Έν ταΐς θε'ρμαις, τά Βαπτιστήρια Ικαλύπτοντο υπό κωνικού

κεκρυμμένον εν ταΐς κατακόμβαις, αλλ ελεύθερον, βόλου.