Hē En Athēnais Archaiologikē Hetaireia [Hrsg.]: Archaiologikē ephēmeris: periodikon tēs en Athēnais Archaiologikēs Hetaireias (1921)

68 Λεζίνας: Βυζαντιακός ρν&μός.

ΑΕ 1921

Κατά μήκος του μεγάλου άξονος του ναου δύο προς βορραν και δύο προς νότον προσετέθησαν

ύψουνται δύο ήμικύλινδροι, ών ό μέν προς άνατο- εις τους πεσσούς προς τον σκοπόν τούτον. Έκαστη

λάς του κεντρικού τετραγώνου, ό δέ προς δυσμάς, των άντηρίδων τούτων σύγκειται εκ δύο τμημά-

συναπτόμενοι μετά των πεσσών και στεγαζόμενοι των άνισοπαχών και συναφών και τά μεν παχύ-

δι' ήμιτρούλλων (ήμιθολίων). Και ο μέν προς άνα- τερα τμήματα των προς βορραν και νότον άντηρί-

τολάς ήμίτρουλλος συνδέεται μετά της ανατολικής δων χρησιμεύουσι προς άντιστήριξιν της άνατολι-

άψΐδος, ό δε προς δυσμάς μετά της δυτικής. κής και δυτικής άψίδος' τάδε ήττον παχέα τμή-

Έκάτερος των ήμικυκλίνδρων διατρυπαται ύπο ματα αϋτών πρός άντιστήριξιν τών αντίστοιχων

τριών μεγάλων τόξων, ενός κεντρικού και ούο πλα- τεσσάρων σφαιρικών τριγώνων,
γιων και εν μέν τω προς άνατολάς ήμικυκλι'νδρω,

τό κεντρικόν τό£ον δεικνύει τό ιερόν βήμα του Ναου, Εκατέρωθεν το0 μέσου κλίτους της εκκλησίας

επεκτείνεται δΓ ήμικυκλινδρικής οροφής και κα- εκτείνονται στοαι διώροφοι, μία προς νότον και

ταλήγει εις την κόγχην ή τον Μύακα, κεκαλυμ- έτερα προς βορρά ν υπεράνω δε του έσωνάρΟηκος

μενον οια τεταρτημορίου σφαίρας" εν οε τω προς ευρίσκεται έτερα στοχ συγκοινωνούσα μετα τών

δυσμάς ήμικυκλι'νδρω, τό άντίστοιχον κεντρικόν δύο στοών του πρώτου ορόφου,
τόξον δεικνύει την κυρίαν είσοδον του Ναου, δεν Αί στοαι του. άνω δρόφου έκαλουντο υπερώα ή

καταλήγει δμως εις κόγχην, ώς τό προς ανατολάς, κατηχούμενα 1 ή και έ'μβολοι της γυναικωνίτιδος-

άλλ' επεκτείνεται δΓ ήμικυλινδρικής οροφής μέ- ενίοτε δε και αί κάτω σ:οαί έκαλουντο κάτω κα-

'/ρι του τοί/ου τής δυτικής προσόψεως τής έκ/.λη- τη/ούμενα.

σιας.

Απέναντι έκάστου τών πλαγίων τόξων τών Έν τη προς βορράν του Άγιου Βήματος στοα

ήμικυλίνδρων εγείρονται κίονες μονόλιθοι ήμικυ- εκείτο ή πρόΟεσις τιθεμένη εις συγκοινωνίαν μετά

κλικώς'διατεταγμένοι, σχηματίζουσι δέ ούτω τέσ- τοο Αγίου Βήματος διά στενής διόδου ή διαβατι-

σαρας πλαγίας κόγ/ας. Και ανά δύο μέν τών κο0, κατά Σιλεντιάριον.
κιόνων τούτων πορφυροί κείνται έν τω ΐσογείω,

ανά εξ δέ πράσινοι έν τω πρώτω όρόφω. Αί τέσ- Έν τή προς νότον του Άγιου Βήματος στοα

σαρες αύται κόγχαι καλύπτονται δΓ ήμιτρούλλων ή-ο το Διακονικόν, έν ω άπέκειντο τά άμφια τών

ή μηνοειδών οικοδομημάτων, κατά Προκόπιον. ιερέων. Τό διακονικόν έτίθετο, ώς ή πρόθεσις, εις

Απας ό χώρος ό έκτεινόμενος από τών Βασι- συγκοινωνίαν μετά του Αγίου Βήαατος διά δια-

λικών Πυλών μέχρι του κεντρτκου τόξου του προς βατικου, έχρητίμευε δέ και ώς εύχτήριον έν ω

άνατολάς ήμικυλίνδρου και περικλειόμενος από ϋπήρχεν αργυρά σταύρωσις.

βορρά και νότου ύπο τών πεσσών και τών κιόνων Παρά το Διακονικόν υπήρχε μητατώριον, ύπε-

εΐναι το μέσον κλίτος ή ό κατ εξοχήν Ναός· ράνω δέ τούτου και έν τοις κατη/ουμένοις τοις

περιλαμβάνει δέ έν ό'λω πεντήκοντα δύο κίονας, μεσημβρινοΐς υπήρχε μητατώριον του Αύτοκρά-

έξ ών δεκαέξ έν τω ΐσογείω και τριάκοντα εξ έν τορος, όστις έρχόμενος εκεί παρίστατο εις τήν

τω πρώτω όρόφω. λειτουργίαν.

Ο προς άνατολάς του κεντρικού τετραγώνου

καθώς και 6 προς δυσμάς αύτου ήμίτρουλλος αν- Μεγίστη κιστέρνα ύπάρχει ύπο τον ναόν,

Οίστανται επαρκώς εις τάς ωθήσεις του σφαιρικού άγνοουνται δέ τά καθ' εκαστον ταύτης. Ό Γρε-

θόλου τάς άναπτυσσομένας προς άνατολάς και λώτος ό'μως εγραψεν ό'τι «Σύμπαν τό κάτω μέρος

δυσμάς αύτου. Άλλ' Ό σφαιρικός θόλος δέν θά ήτο του ναου είναι τετράγωνον και πλήρες τών έκ τής

ευσταθής έάν και εις τάς ώθήσεις αύτου τάς άνα- στέγης ρεόντων υδάτων. Διό και τίνες ένόμισαν
πτυσσομένας προς βορράν και νότον δέν άνθίσταντο

άλλαι δυνάμεις αντίθετοι τούτων. Διό, τέσσαοες , _ , Τ.

1 ^ 1 ' 1 έκαλουντο προς τούτοις «Κατηχουμενεια», «Κατή/ουαίνια»

υπερμεγέθεις άντηρίοες έν είδει πελωρίων τοίχων, καΐ «γκναικωνιτις».