Hē En Athēnais Archaiologikē Hetaireia [Hrsg.]: Archaiologikē ephēmeris: periodikon tēs en Athēnais Archaiologikēs Hetaireias (1921)

72 Αεζίνας: Βυζαντιακος ρν&μός.

ΑΕ 1921

4 Β

δο/ικώς ώς κέντρων των Α,Γ και Α και ως άκτί- κάς ομοιότητας προς τους της Αιγύπτου" ού μόνον
νων των ΑΔ καΐ ΓΑ (Σχ. 6) ή υφή είναι όμοια άλλα και ή μορφή της κατατομής

Έκτος τής κατά τομάς κατακόρυφους ή κεκλι- αυτών. Οί θόλοι, λόγου χάριν, του Φερούζ-Άβάδ,
μένας κατασκευής θόλων, οί Αιγύπτιοι κατεσκεύα- κατεσκευάσθησαν, ώς οί του Ραμεσσείου, κατά
ζον θόλους κατά στρώσεις οριζοντίους έξεχούσας τομάς κεκλιμένας μετά κατατομής ώοειδοΟς ής ή
διαδοχικώς εν τω κενώ' οί θόλοι όμως ούτοι άπε- χάραξις προκύπτει έκ του Αιγυπτιακού τριγώνου,
τελουντο έκ μεγάλων ογκολίθων εις εκαστον τών Καθ' ήν λοιπόν έποχήν έγένετο δεκτός έν τή

όποιων έ'διδον ούράν τοιαύτην ώστε νά δύναται Βυζαντιακή Αρχιτεκτονική ό κατά τομάς και άνευ

ξυλοτύπων τρόπος κατασκευής θόλων, ούτοςήρίθμει
πολλάς εκατονταετηρίδας. Άλλ', ώς θά ϊδωμεν
κατωτέρω, έφηρμόσθη εν τή Βυζαντιακή Αρχιτε-
κτονική μετά τόσων τροποποιήσεων ώστε Ό Βυ-
ζαντιακός θόλος άπετέλεσεν ίδιον στοι,χεΐον διάφο-
ρον παντός προγενεστέρου.

Μετά την παρέκβασιν ταύτην, έπανερχόμεθα
6; ήμηνλνδρ,χδς βόλος. ύς τά π£ρ1 Βυζαντιακών ήμικυλινδρικών θόλων.

ούτος νά ίσταται έν ισορροπία" ή δε καμπύλη του Εΐδομεν προηγουμένως ότι έν τή Βυζαντιακή

έσωρραχίου έσχηματίζετο οι αποκοπής τών έξο- Αρχιτεκτονική ώς πρώτον μέσον θεραπείας τής

'/όντων μερών τών ογκολίθων. τάσεως προς όλίσθησιν έγένετο χρήσις κεκλιμένων

Έτερος τρόπος εύχρηστος έν Αίγύπτω ήτο και τομών άντι κατακόρυφων,

ό εξής- άνωθεν τών Ικ πλίνθων θόλων τών κατά Δεύτερον μέσον συνήθως έφαρμοζόμενον ήτο ή

τομάς κατακόρυφους ή κεκλιμένας έκτισμένων κατασκευή τομής μετά μείζονος κλίσεως έν τή

κατεσκευάζετο προς ένίσχυσιν έτερος θόλος έκ βάσεί αύαής ή έν τή κορυφή. Διά τής διατάξεως

πλίνθων περιβάλλων τον κατώτερον ό δεύτερος ταύτης ή τομή έκαμπυλουτο και ή καμπυλοτης

όμοος ούτος θόλος κατεσκευάζετο κατά στρώσεις ηύξανε τήν εύστάθειαν.

συγκλίνουσας (άκτινοειδείς), διότι θά ήτο άνω'ίε- -Τρίτον μέσον θεραπείας τής τάσεως προς δλί-

λές νά κατασκευασθή κατά τομάς άφοΟ ειχεν ώς σθησιν συνίστατο εις τήν άντικατάστασιν τών έπι-

ύποστήριγμα τον κατώτερον θόλον. πέδων τομών διά κολουροκωνικών. Οντως, έάν

Ή Άσσυρία έπίσης μετε/ειρίσθη ένεκα τής άντί τομών έπιπέδων και κατακορύφων φαντασθή

σπάνεως ξύλου ή ώς λέγει ό Στράβων «δια τήν τις δακτυλίους, ών ή επιφάνεια γεννάται διά τής

άξυλίαν» θόλους έκ πλίνθιυν κατασκευαζομένους περιστροφής γραμμής πλαγίας στρεφόμενης περι

κατάτρόπονμη άπαιτοΰντα τήν/ρήσιν ξυλοτύπων. άξονα όριζόντιον και εύρισκόμενον έν τω έπιπέοω

Ούτως, ένΜουγεί'ρ (Χαλδαία) οί θόλοι τών τάφουν τών γενέσεων, εκάστη τομή αποβαίνει κορμός

είναι κατεσκευασμένοι έκ πλίνθων διατεταγμένων κώνου, οί διαδοχικοί δακτύλιοι συμπλέκονται και

κατά στρώσεις οριζοντίους διαδοχικώς έξεχούσας έν τό έμπόδιον εις τήν όλίσθησιν τών πλίνθων αύςά-

τώ κενώ. Έν Χορσαβάδ αί άνασκαφαι απεκάλυψαν νεται έφ' όσον ή κωνικότης αυξάνεται,

στοάς θολωτάς ών οί θόλοι κατεσκευάσθησαν έκ πλίν- Τέλος, έτερον μέσον συνενουν τά πλεονεκτή-

θιυν κατά τομάς λίαν κεκλιμένας και μετά κατα- ματα όλων τών προηγουμένων συνίστατο είς τήν

τομής έν σχήματι τεθλασμένου τόξου (ο^ίνβ) αί κατασκευήν κολουροκωνικών τομών μετά τών ρά-

δέ πλίνθοι έτέθησαν έπ' άλλήλων άνευ κονιάματος. · σεών των κεκλιμένοι. Έν τοιαύτη περιπτώσει, τό

Είς τάς θύρας τών ανακτόρων τοΟ Σάργο νος έν έπίπεδον το χρησιμευον ώς βάσις τής τομής δεν εί-
Χορσαβάδ ευρέθη ημικυκλική άψις κατεσκευασμέ- ναι, ώς προηγουμένου κατακόρυφον, άλλά κεκλιμέ-
νη έκ πλίνθων διατεταγμένων άκτινοειδώς και ού/ί νον, ή δέ κορυφή του κώνου άνυψουται άνωθεν
κατά τομάς. τής στάθμης τών γενέσεων. Ή κατατομή του

Έν Περσία οί θόλοι παρουσιάζουσιν έκπληκτι- ήμικυλινδρικοΰ θόλου άπό ημικυκλίου γίνεται

ί4 1 23