DOI Artikel:
Xanthudidēs, Stephanos A.: Minōikon megaron Nirou
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14369#0018
ΑΕ 1921
Εις τον χώρον 23 ανοίγονται αί άποθήκαι αί
δηλούμεναι δια των αριθμών 24, 25, 26, 27, 28,
29, 30, 31, 32 Ή έπίχωσιςκατά το μέρος τούτο
ήτο αβαθής και οί τοίχοι κατεστραμμένοι κατά το
πλείστον, και δια τοΰτο δέν είναι σαφής ό τρόπος
καθ' δν συνεκοινώνουν αί άποθήκαι προς τον χώ-
ρον 23, αν δηλ. έσχηματίζετο διάδρομος ή άπ' ευ-
θείας είσήρχοντο εις αύτάς ώς εις μυχούς. Οί
αριθμοί 26-30 είναι μικροί κιβωτοειδεΐς χώροι
χωριζόμενοι δια τοιχίσκων εξ ώμων όρθιων πλίν-
θων, ό'πως παρετηρήθησαν τοιαυται και εις τά
άνάκτορα Φαιστού Πιθανώς εχρησίμευον τά
κιβωτοειδή ταύτα κτίσματα ίνα φυλάσσωνται εν
αύτοΐς δημητριακοί καρποί, ήσαν δηλ. σιτοβολώνες
ή ρογοί και ευρέθησαν πράγματι εν αύτοϊς κατά
την σκαφήν κύαμοι και οροβθι(;) άπηνθρακωμένοι.
Τέλος οιτ. τών αριθμών 33, 34, 35, 36, 40
σημειουνται διαμερίσματα ούχί σημαντικά, ώς φαί-
νονται εκ της κατασκευής των, καί ών 6 προορι-
σμός και ή διάταξις δεν είναι σαφής* τινά τούτων
ειχον συνέχειαν και εις τον προς δυσμάς μή άνα-
σκαφέντα άγρόν. Τά διά τών αριθ. 38 και 39
φαίνονται ώς δύο πτέρυγες κλίμακος, δι' ής θ' άνήρ-
χοντο, ίνα πληρώσιν άφ' υψηλού τους παρακειμέ-
νους ρογούς.
Εις την μεγάλην άνατολικήν αύλήν 1 εύρον και
έκαθάρισα δύο φρεατοειδή ορύγματα κυκλικού σχή-
ματος φαινόμενα και εν τώ σχεδίω. Το βάθος εκά-
στου από του πλακοστοώτου δαπέδου είναι 2, 30
τοΟ ένος και 2,60 του άλλου ή δε διάμετρος δύο
περίπου μέτρων* ήσάν ποτε έκτισμένα διά ξηρολι-
θίας, ή όποια είχε καταρρεύσει έντός τοΟ ορύγμα-
τος* φρέατα δέν ήσαν διότι τό ύζροψόζον στρώμα
εύρηται ες* μέτρα βαθύτερον, έκ τών ολίγων δέ
άγροίκων οστράκων και ύαλίνου άγγείου ευρεθέν-
των έντός αυτών εικάζω ό'τι είναι και τά ορύγματα
μεταγενεστέρων χρόνων πιθανώς ρωμαϊκών, θά
ήσαν πρόχειρα ορύγματα προς συλλογήν όμβρίων
υδάτων ίνα ποτίζωσι ζψα, δι' ό και ευρέθη παρ'
αυτά λιθίνη άγροίκως είργατμένη γουρνα' παρά
τους λάκκους αυτούς ύπήρχον και τοίχοι τίνες
νεώτεροι, οΰς διέλυσα και εύρον ΰπ' αυτούς την
1 Πρβλ. Αα80Πί& III 1909 σελ. 295 έ?. Εις ένα τούτων
ευρέθη ό περίφημος ενεπίγραφος δίσκος Φαιστού.
συνέχειαν της έκ σχιστολίθων πλα*οστρώσεως της
αυλής.
Τεχνική και υλικά τοϋ μεγάρου.
Η τεχνική του μεγάρου Νίρου ομοιάζει έν πολ-
λοίς προς την τών άλλων Κρητικών ανακτόρων.
Τινές μεν τών τοίχων μάλιστα οί υπαίθριοι είναι
και έν τούτω έκτισμένοι μετά πολλής επιμελείας
διά ςεστής πώρινης λιθοδομίας κατ' ίσοδομικόν
ρυθμόν λ. χ. ό της άνατολικής προσόψεως προς
την 1 ,οί της φωταγωγού αυλής 13 καίό εξωτερικός
προς νότον αύλότοιχος. Οί πλείστοι άλλοι τοίχοι
είναι έκτισμένοι έκ λογάδων άκατεργάστων λίθων
μικρών και μεγάλων συνδεομένων οΥ αφθόνου
πηλού. Ευρίσκονται καί τίνες διαχωριστικοί τοίχοι
έκτισμένοι δΓ ορθογ(ονίων ώμών πλίνθων διαστά-
σεως 50x35 εκατοστών του μέτρου καί πάχους
10-12 εκατοστών. Τοιούτοι τοίχοι λ. χ. είναι οί
δύο του δώματος 7, οί τών κιβωτοειδών χωρισμά-
των 26-30 οί του γαμμοειδους διαδρόμου του φέ-
ροντος εις τό δώμα 37, πιθανώτατα δέ πλίνθινοι
κατά το πλείστον θά ήσαν οί τοίχοι μάλιστα τών
ανωγείων διαμερισμάτων. Τάς πλίνθους κατεσκεύα-
ζον άναμειγνύοντες εις τον πηλόν άφθονα θαλάσσια
φύκη, ών οί τύποι φαίνονται σαφέστατα εντός τών
πλίνθων. Εις δύο τρία τμήματα τοιούτων πλίνθων
παρετήρησα τά ίχνη τών ,τοδών αίγός διελθούσης
επί τών πλίνθων προ τής άποξηράνσεως αυτών εις
τον ήλιον.
Τής ξυλείας έγένετο άφθονος χρήσις εις τό μέ-
γαρον' πλην θυρών, παραθύρων, καί τών πλαισιω-
μάτων αυτών καί τών ξύλινων δοκών εις τάς πα-
ρ α στ ά δα ς τών θυρών και τής ξυλείας τής στέγης,
παρατηρούνται εις πολλούς τοίχους καί ξυλοδε-
σίαι οριζοντίως ή καθέτως, άς έσημειώσαμεν καί
έν τώ σχεδίω π. χ. εις το δώμα 14, τον διάδρο-
μον 11, τήν κλίμακα 10, το όωαα 15, 17 18 και
36. Ιδίως εις τά ανώγεια δώματα θά ήτο μεγίστη
ή χρήσις τής ξυλείας, ό'πως και τών ώμών πλίν-
θων ένεκα τής άφθονου ξυλείας τό πυρ είχε τ όσην
εντασιν, ώστε τάς μεν ώμάς πλίνθους μετέβαλεν
ένιαχου εις όπτοπλίνθους, τους λίθους ήσβε στο-
ποίησε, καί εις τινα μέρη ίδίω; κατά τά διαμερί-
σματα 20-22 άπετελέσθη έκ τών άνιυτέρω πυρα-
2
Εις τον χώρον 23 ανοίγονται αί άποθήκαι αί
δηλούμεναι δια των αριθμών 24, 25, 26, 27, 28,
29, 30, 31, 32 Ή έπίχωσιςκατά το μέρος τούτο
ήτο αβαθής και οί τοίχοι κατεστραμμένοι κατά το
πλείστον, και δια τοΰτο δέν είναι σαφής ό τρόπος
καθ' δν συνεκοινώνουν αί άποθήκαι προς τον χώ-
ρον 23, αν δηλ. έσχηματίζετο διάδρομος ή άπ' ευ-
θείας είσήρχοντο εις αύτάς ώς εις μυχούς. Οί
αριθμοί 26-30 είναι μικροί κιβωτοειδεΐς χώροι
χωριζόμενοι δια τοιχίσκων εξ ώμων όρθιων πλίν-
θων, ό'πως παρετηρήθησαν τοιαυται και εις τά
άνάκτορα Φαιστού Πιθανώς εχρησίμευον τά
κιβωτοειδή ταύτα κτίσματα ίνα φυλάσσωνται εν
αύτοΐς δημητριακοί καρποί, ήσαν δηλ. σιτοβολώνες
ή ρογοί και ευρέθησαν πράγματι εν αύτοϊς κατά
την σκαφήν κύαμοι και οροβθι(;) άπηνθρακωμένοι.
Τέλος οιτ. τών αριθμών 33, 34, 35, 36, 40
σημειουνται διαμερίσματα ούχί σημαντικά, ώς φαί-
νονται εκ της κατασκευής των, καί ών 6 προορι-
σμός και ή διάταξις δεν είναι σαφής* τινά τούτων
ειχον συνέχειαν και εις τον προς δυσμάς μή άνα-
σκαφέντα άγρόν. Τά διά τών αριθ. 38 και 39
φαίνονται ώς δύο πτέρυγες κλίμακος, δι' ής θ' άνήρ-
χοντο, ίνα πληρώσιν άφ' υψηλού τους παρακειμέ-
νους ρογούς.
Εις την μεγάλην άνατολικήν αύλήν 1 εύρον και
έκαθάρισα δύο φρεατοειδή ορύγματα κυκλικού σχή-
ματος φαινόμενα και εν τώ σχεδίω. Το βάθος εκά-
στου από του πλακοστοώτου δαπέδου είναι 2, 30
τοΟ ένος και 2,60 του άλλου ή δε διάμετρος δύο
περίπου μέτρων* ήσάν ποτε έκτισμένα διά ξηρολι-
θίας, ή όποια είχε καταρρεύσει έντός τοΟ ορύγμα-
τος* φρέατα δέν ήσαν διότι τό ύζροψόζον στρώμα
εύρηται ες* μέτρα βαθύτερον, έκ τών ολίγων δέ
άγροίκων οστράκων και ύαλίνου άγγείου ευρεθέν-
των έντός αυτών εικάζω ό'τι είναι και τά ορύγματα
μεταγενεστέρων χρόνων πιθανώς ρωμαϊκών, θά
ήσαν πρόχειρα ορύγματα προς συλλογήν όμβρίων
υδάτων ίνα ποτίζωσι ζψα, δι' ό και ευρέθη παρ'
αυτά λιθίνη άγροίκως είργατμένη γουρνα' παρά
τους λάκκους αυτούς ύπήρχον και τοίχοι τίνες
νεώτεροι, οΰς διέλυσα και εύρον ΰπ' αυτούς την
1 Πρβλ. Αα80Πί& III 1909 σελ. 295 έ?. Εις ένα τούτων
ευρέθη ό περίφημος ενεπίγραφος δίσκος Φαιστού.
συνέχειαν της έκ σχιστολίθων πλα*οστρώσεως της
αυλής.
Τεχνική και υλικά τοϋ μεγάρου.
Η τεχνική του μεγάρου Νίρου ομοιάζει έν πολ-
λοίς προς την τών άλλων Κρητικών ανακτόρων.
Τινές μεν τών τοίχων μάλιστα οί υπαίθριοι είναι
και έν τούτω έκτισμένοι μετά πολλής επιμελείας
διά ςεστής πώρινης λιθοδομίας κατ' ίσοδομικόν
ρυθμόν λ. χ. ό της άνατολικής προσόψεως προς
την 1 ,οί της φωταγωγού αυλής 13 καίό εξωτερικός
προς νότον αύλότοιχος. Οί πλείστοι άλλοι τοίχοι
είναι έκτισμένοι έκ λογάδων άκατεργάστων λίθων
μικρών και μεγάλων συνδεομένων οΥ αφθόνου
πηλού. Ευρίσκονται καί τίνες διαχωριστικοί τοίχοι
έκτισμένοι δΓ ορθογ(ονίων ώμών πλίνθων διαστά-
σεως 50x35 εκατοστών του μέτρου καί πάχους
10-12 εκατοστών. Τοιούτοι τοίχοι λ. χ. είναι οί
δύο του δώματος 7, οί τών κιβωτοειδών χωρισμά-
των 26-30 οί του γαμμοειδους διαδρόμου του φέ-
ροντος εις τό δώμα 37, πιθανώτατα δέ πλίνθινοι
κατά το πλείστον θά ήσαν οί τοίχοι μάλιστα τών
ανωγείων διαμερισμάτων. Τάς πλίνθους κατεσκεύα-
ζον άναμειγνύοντες εις τον πηλόν άφθονα θαλάσσια
φύκη, ών οί τύποι φαίνονται σαφέστατα εντός τών
πλίνθων. Εις δύο τρία τμήματα τοιούτων πλίνθων
παρετήρησα τά ίχνη τών ,τοδών αίγός διελθούσης
επί τών πλίνθων προ τής άποξηράνσεως αυτών εις
τον ήλιον.
Τής ξυλείας έγένετο άφθονος χρήσις εις τό μέ-
γαρον' πλην θυρών, παραθύρων, καί τών πλαισιω-
μάτων αυτών καί τών ξύλινων δοκών εις τάς πα-
ρ α στ ά δα ς τών θυρών και τής ξυλείας τής στέγης,
παρατηρούνται εις πολλούς τοίχους καί ξυλοδε-
σίαι οριζοντίως ή καθέτως, άς έσημειώσαμεν καί
έν τώ σχεδίω π. χ. εις το δώμα 14, τον διάδρο-
μον 11, τήν κλίμακα 10, το όωαα 15, 17 18 και
36. Ιδίως εις τά ανώγεια δώματα θά ήτο μεγίστη
ή χρήσις τής ξυλείας, ό'πως και τών ώμών πλίν-
θων ένεκα τής άφθονου ξυλείας τό πυρ είχε τ όσην
εντασιν, ώστε τάς μεν ώμάς πλίνθους μετέβαλεν
ένιαχου εις όπτοπλίνθους, τους λίθους ήσβε στο-
ποίησε, καί εις τινα μέρη ίδίω; κατά τά διαμερί-
σματα 20-22 άπετελέσθη έκ τών άνιυτέρω πυρα-
2