DOI article:
Papaspyridou, Semnē: Pelikē tou Ethnikou mouseiou
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.14369#0068
Α Β 1922
Σ. Παπασπυρίδον: πελίκη τον τον ^Εϋνικον Μονσείον. 59
ήδη άπο το0 6ου αιώνος διαδεδομένην παράδοσιν».
Ή δημιουργία του τύπου τούτου οφείλεται
πιθανώτατα εις τινα των ζωγράφων τών μεγάλων
πινάκων του 6ου αιώνος και οί μεν σύγχρονοι αύτοΰ
ολίγον έπωφελήθησαν άλλ' οί του 5ου αιώνος τεχνΐ-
ται, γνωρίζοντες καλύτερον πώς νά μιμώνται, τον
άνέπτυς"αν περισσότερον. Ειδικώς επί του προκει-
μένου πιστεύω μετά πεποιΟήσεως οτι ή κατά το
β'. τέταρτον του Ε' αιώνος άναγέννησις του τύπου
δεν είναι δυνατόν νά δφείληται εις τους τεχνίτας
τών στηλών ή εις τους αγγειογράφους, άλλ εις
τινα τώϊ' μεγάλων ζωγράφων τών περί το 460
χρόνων. Είναι άλλως τε πασίγνωστον οτι οί περισ-
σότεροι εκ τών τύπων, οίτινες έθεωρήθησαν δη-
μιουργήματα του Πολυγνώτου, προϋπήρχνν εις
μικράν κλίμακα ήδη άπο του 6ου αιώνος, άλλ'
ούτος χρησιμοποιήσας αυτούς εις τους πίνακας του,
ενεφύσησε νέαν πνοήν και ύπήρςεν αφορμή νά γενι-
κευΟώσιν εις την κλασσικήν Έλληνικήν τέχνην,
ιδίως άφ ότου δεν άπέστερςε νά χρησιμοποίηση
Πολυγνώτεια θέυ,ατα ουδέ αύτος ό Φειδίας.
Τοιούτον τι συνέβη και ενταύθα: μέγας τις ζω-
γράφος, γνωρίζων πώς νά δανείζηται—και ώς τοιού-
τος δεν είναι δυνατόν νά νοηΟή άλλος έκτος του
Πολυγνώτου—παρέλαβε τον τύπον, έδωκε νέαν
πνοήν εις αυτόν και τΌν έκληροδότησε κατόπιν εις
όλην τήν τέχνην του Ε αιώνος. ΦανερΌν όμως
είναι οτι και αί έπιτύμβιαι στήλαι συνετέλεσαν
εις τήν τόσον συ/νήν χρήσιν της παραστάσεως και
εις τά άγγεΤα' ώς προς τό άγγεΐον μάλιστα τοΟ
Έθν. Μουσείου είναι έκτος πάσης αμφιβολίας ότι
ό τεχνίτης, ζωγράφων αυτό, παρέλαβεν αυτούσια
πρόσωπα έκ τών έπιτυμβίων στηλών. Εν βλέμμα
εις τάς στήλας του Έθν. Μουσείου πείθει οτι εις
τον γέροντα εχομεν τον πατέρα του Προκλέους ή
ένα Τυννίαν Τρικορύσιον, εις τον νέον ένα ώραιό-
τερον Άριστοναύτην καϊ εις τήν γυναίκα τήν «σώ-
φρονα κάγαθήν» σύζυγον ή μητέρα του ωραίου κό-
σμου τών στηλών. Τό ό'λον σύμπλεγμα ό'μως είναι
πως άπίθανον νά παρελήφθη ες επιτύμβιας στήλης,
καθόσον τοιαύτη διάσπασις του θέματος είναι άγνω-
στος εις τάς στήλας, ούτε είναι δυνατόν ένεκα του
περιωρισμένου χώρου νά άπαντα, άλλά φαίνεται ότι
παρελήφθη μάλλον έκ μαρμάρινης ~Κουτρογόρου,
διότι μόνον εις ταύτας καϊ ό χώρος και ή μικρότης
τών προσώπουν έπιτρέπουσιν ώστε νά Λάβη ή πα-
ράστασις τοιαύτην μορφήν. Και είναι μεν αληθές
ότι και εις τάς Αουζροζ/όρους, αποφεύγεται σχεδόν
κατά κανόνα ή άποκέντρωσις της παραστάσεως,
οτι ό'μως θά ύπήρχον όλίγαι τοιαΟται, αίτινες, ώς
πρΌς τήν διάταςιν τών μορφών, θά ήσαν το πρό-
τυπον τοο αγγείου τούτου, δεικνύει ή εν εικ. 3.
5: μαρμάρινη λοντροφόρος τον 'Ε&νιχον μουσείου ·
σκηνή δεξιώσεως.
δημοσιευομένη \^~.ροζιίροζ, έν ή ή παράστασις
διαιρείται εις δύο συμπλέγματα, με τήν διαφοράν
οτι ή καθηαένη μορφή, ήτις ενταύθα είναι γυνή,
έχει τοποθετηθή εις τό μέσον. "Οτι δε το ζήτημα
της αμοιβαίας επιδράσεως μεταςύ στηλών και
αγγείων θχ ήςΊζε περισσοτέρας από τήν δοθεϊσαν
Σ. Παπασπυρίδον: πελίκη τον τον ^Εϋνικον Μονσείον. 59
ήδη άπο το0 6ου αιώνος διαδεδομένην παράδοσιν».
Ή δημιουργία του τύπου τούτου οφείλεται
πιθανώτατα εις τινα των ζωγράφων τών μεγάλων
πινάκων του 6ου αιώνος και οί μεν σύγχρονοι αύτοΰ
ολίγον έπωφελήθησαν άλλ' οί του 5ου αιώνος τεχνΐ-
ται, γνωρίζοντες καλύτερον πώς νά μιμώνται, τον
άνέπτυς"αν περισσότερον. Ειδικώς επί του προκει-
μένου πιστεύω μετά πεποιΟήσεως οτι ή κατά το
β'. τέταρτον του Ε' αιώνος άναγέννησις του τύπου
δεν είναι δυνατόν νά δφείληται εις τους τεχνίτας
τών στηλών ή εις τους αγγειογράφους, άλλ εις
τινα τώϊ' μεγάλων ζωγράφων τών περί το 460
χρόνων. Είναι άλλως τε πασίγνωστον οτι οί περισ-
σότεροι εκ τών τύπων, οίτινες έθεωρήθησαν δη-
μιουργήματα του Πολυγνώτου, προϋπήρχνν εις
μικράν κλίμακα ήδη άπο του 6ου αιώνος, άλλ'
ούτος χρησιμοποιήσας αυτούς εις τους πίνακας του,
ενεφύσησε νέαν πνοήν και ύπήρςεν αφορμή νά γενι-
κευΟώσιν εις την κλασσικήν Έλληνικήν τέχνην,
ιδίως άφ ότου δεν άπέστερςε νά χρησιμοποίηση
Πολυγνώτεια θέυ,ατα ουδέ αύτος ό Φειδίας.
Τοιούτον τι συνέβη και ενταύθα: μέγας τις ζω-
γράφος, γνωρίζων πώς νά δανείζηται—και ώς τοιού-
τος δεν είναι δυνατόν νά νοηΟή άλλος έκτος του
Πολυγνώτου—παρέλαβε τον τύπον, έδωκε νέαν
πνοήν εις αυτόν και τΌν έκληροδότησε κατόπιν εις
όλην τήν τέχνην του Ε αιώνος. ΦανερΌν όμως
είναι οτι και αί έπιτύμβιαι στήλαι συνετέλεσαν
εις τήν τόσον συ/νήν χρήσιν της παραστάσεως και
εις τά άγγεΤα' ώς προς τό άγγεΐον μάλιστα τοΟ
Έθν. Μουσείου είναι έκτος πάσης αμφιβολίας ότι
ό τεχνίτης, ζωγράφων αυτό, παρέλαβεν αυτούσια
πρόσωπα έκ τών έπιτυμβίων στηλών. Εν βλέμμα
εις τάς στήλας του Έθν. Μουσείου πείθει οτι εις
τον γέροντα εχομεν τον πατέρα του Προκλέους ή
ένα Τυννίαν Τρικορύσιον, εις τον νέον ένα ώραιό-
τερον Άριστοναύτην καϊ εις τήν γυναίκα τήν «σώ-
φρονα κάγαθήν» σύζυγον ή μητέρα του ωραίου κό-
σμου τών στηλών. Τό ό'λον σύμπλεγμα ό'μως είναι
πως άπίθανον νά παρελήφθη ες επιτύμβιας στήλης,
καθόσον τοιαύτη διάσπασις του θέματος είναι άγνω-
στος εις τάς στήλας, ούτε είναι δυνατόν ένεκα του
περιωρισμένου χώρου νά άπαντα, άλλά φαίνεται ότι
παρελήφθη μάλλον έκ μαρμάρινης ~Κουτρογόρου,
διότι μόνον εις ταύτας καϊ ό χώρος και ή μικρότης
τών προσώπουν έπιτρέπουσιν ώστε νά Λάβη ή πα-
ράστασις τοιαύτην μορφήν. Και είναι μεν αληθές
ότι και εις τάς Αουζροζ/όρους, αποφεύγεται σχεδόν
κατά κανόνα ή άποκέντρωσις της παραστάσεως,
οτι ό'μως θά ύπήρχον όλίγαι τοιαΟται, αίτινες, ώς
πρΌς τήν διάταςιν τών μορφών, θά ήσαν το πρό-
τυπον τοο αγγείου τούτου, δεικνύει ή εν εικ. 3.
5: μαρμάρινη λοντροφόρος τον 'Ε&νιχον μουσείου ·
σκηνή δεξιώσεως.
δημοσιευομένη \^~.ροζιίροζ, έν ή ή παράστασις
διαιρείται εις δύο συμπλέγματα, με τήν διαφοράν
οτι ή καθηαένη μορφή, ήτις ενταύθα είναι γυνή,
έχει τοποθετηθή εις τό μέσον. "Οτι δε το ζήτημα
της αμοιβαίας επιδράσεως μεταςύ στηλών και
αγγείων θχ ήςΊζε περισσοτέρας από τήν δοθεϊσαν