DOI Artikel:
Studniczka, Franz: Symplērōsis tēs hektēs notias metopēs tou Parthenōnos
DOI Artikel:Orlandos, Anastasios K.: Hai Blachernai tēs Ēleias
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14364#0015
αει923 8ίΐΐάηϊβζΙοα: .Σνμπλήρωσις της μετόπης τον Παρθενώνος.— Ορλάνδος: Αί Βλαχέρναι. ^\
αρχαϊκής παραδόσεως. Όμοιον περίγραμμα δεικνύει
ή μακρά κόμη του" νεωτέρου των δύο μάντεων τοΟ
ανατολικού αετώματος του έν Όλυμπία ναοΟ τοΟ
Διός (01γπιρϊ& III πίν. 16), εις όν ένεκα των εγκάρ-
σιων τούτων αΰλάκων λυπούμαι, δτι εσφαλμένως
άπέδωκα είδος κεκρυφάλου (Αβίι&ηάΐ. 8&ο1ΐ8. Α&αά.
XXXVII 4,24). Κυματοειδείς πως είναι και αί
μακραϊ πρόσθιαι τρίχες της έχούσης κιτρίνην την κό-
μην νεανικής κεφαλής τοΟ Μουσείου της Ακροπό-
λεως 689 (Άρχαιολ. έφημ. 1888 πίν. 2). 'Αλλά
και πρότερον άπαντα τοΟτο έν κεφαλαϊς άθλητών
μετά βραχείας κόμης, π.χ. έν τη έκ της συλλογής
του" Κ&γβΙ εις Κοπεγχάγην περιελθούση παρά
Απιάί, 01γρί. Νν" Ο^ΓίδβθΓ^ πίν. 2 (νοΓίθ^ηβΙδβ
άρ. 11), ήτις έν τούτω, ώ; καί εν άλλοις σημείοις,
ομοιάζει πολΰ πρός τινας των σφαιριζόντων κα'ι
όρχουμένων νεανιών της ώραιοτάτης των έσχά-
τως έν τω Κεραμεικψ άνακαλυφθεισών βάσεων
άγαλμάτων (έκδ. ύπό Φιλαδελφέως έν ΟΓουπι.
ΙιθΙΙ. δίαά. 1922 ΧΕΙΙ πίν. 6, ΒαΙΙ. οοιτ. Ιιβίΐ.
1922 ΧΙ.νΐ πίν. 1-3, Ά ρχ. έφημ. 1920, 90, είκ.
2 κα'ι Άρχ. δελτ. 1920-21, 5, είκ. 2).
Αιψία Έναηζ 8ΐτιάηίθΆΐία.
Αί Βλαχέρναι της Ηλείας
ύπό
Αναστασίου Κ. 'Ορλάνδου.
Προέλεναις τον ονόματος, ϋ-έαις καί μνεϊαι
της μονής των Βλαχερνών.
Γνωστή έκ των βυζαντινών χρονογράφων καί
έκ μνημείων τυγχάνει ή θερμή λατρεία, ής άπέ-
λαυεν έν Βυζαντίω ή Παναγία ύπό τήν έπίκλησιν
Βλα/ερνίτισσα Ί. Ό φερώνυμος αυτής ναός 2,
κείμενος παρά τήν θάλασσαν καί τό νεώτερον πα-
λάτιον, διετέλεσεν έπί δέκα όλους αιώνας το προ-
1 Ό τύπος «Βλα-/ερντίτισσα» ευρίσκεται έπί νομίσματος Κων-
σταντίνου IX τοϋ Μονομάχου (1042-1054) ι8»1)3ΐϊθΓ: ϋβδΟΓΪ-
ρΐίοη άββ ηιοηηαϊβΒ β^ζβηΐϊηββ 1858 πίν. ΧΙΛΧ, 12,
\ν>ο11ι: ΙπιρβΓΪ&Ι βγζ3ηΙϊηβ οοϊηβ ϊη Ιΐιβ ΒΓΪίϊβΙι Μιιββ-
ΙΙΐη Λονδϊνον 1908 τομ. II σ. 502 πίν. Ι,ΙΧ, 5) έπί λειψανοθή-
κης της μητροπόλεως τοϋ ΜββΒίΠβΙΐΙ. (Γγ. Βοοίί θί \νϊ11β«18βη :
ΑπΙίηυίίββ άβ 8. 8βΓναΪ8 βί άβ Ν. Ό. α ΜββδΙηοΗΙ σ. 230)
χα! ίν έγγραφο) τοϋ 1401 Μϊΐίΐ. ΜΐϊΙΙβΓ Αθί3 II, 510.
Ώς πρός τό ετυμον της λέξεως Βλαχερνών οϋδεν βέβαιον ό Κιο-
δινός (ε'χδ. Βονν. 95) παράγει αυτήν έκ ουτοϋ τίνος βλάχνον 5) έχ
τοϋ λάκκος κατ' εκπτιυσιν τοϋ άρχιχοϋ β ή τέλος, άπό τοϋ οτι
πιθανώς «Βλάχου τινός κέρμα ην έκεΐσε». Ό Γενέσιος (Βασιλ.
85) αάπό αρχηγού τίνος Σχΰθου Β>αχέρνου ά>αιρεβέντος έκεΐσε».
2 Περί τών τυχών τοϋ ναοϋ τούτου καί τών έν αυτώ ιερών
λειψάνων ό'ρα Σκαρί. Βυζάντιον: ΊΙ Κωνσταντινούπολις Άθήνη-
σιν 1851 Τόμ. Α' 583-91, Πασπάτην: Βυζαντ. Μελέτ. Κ/πολις
1877,92 8ο1ι1ιιιηΙ>βΓ§βΓ: 1,68 Ϊ1β8 άθ8 Ρι-ϊηοβδ, Ρβπβ 1884,
333-359 καί έσχάτως ΕββΓΒΟΙί: 83ηοΙιΐ3ΪΓ68 άβ Βγζ3ηοβ,
Ρ3ΓΪ8 1921, 44 έ.
σκύνημα τοΟ βυζαντινοΟ κόσμου" διότι ή Πανα-
γία τών Βλαχερνών ήτο διά τό Βυζάντιον 6,τι ή
Πρόμαχος Άθηνα ύπήρξε ποτέ διά τάς Αθήνας.
Τή ένεργώ έκείνης παρεμβάσει πολλάκις ειχεν
ή πόλις έκ παντοίων έλευθερωθή κινδύνων" διά
τοΟτο δε καί το έν τω ναώ τών Βλαχερνών
άποκείμενον ίερόν ίμάτιον της Θεοτόκου — τό
μαφόριον, ώς έλέγετο — στρατεύοντες έ'φερον άντί
σημαίας ή καί περιεβάλλοντο άκόμη οί βυζαντινοί
αυτοκράτορες δίκην αιγίδος προφυλακτηρίου.
Μεγίστη δ' έν γένει ήτο ή ευλάβεια, ην ετρεφον
οί Χριστιανοί πρός τον ναον τών Βλαχερνών καί
διά τά άλλα έν αότώ άποκείμενα' ίερά, τήν τι-
μίαν ζώνην της Θεοτόκου, τήν θαυματουργόν
εικόνα της Βλαχερνιτίσσης καί τέλος τό άγιασμα,
τό πολυύμνητον λοΟσμα, έν ω κατ' έτος έβυθίζοντο
πρός άγιασμόν οί αυτοκράτορες. Έκδήλωσις οέ
τρανή της εύλαβείας ταύτης καί του σεβασμοΟ
τοΰ βυζαντινοΟ λαου πρός τάς Βλανέρνα^ είνε καί
δ'τι πολλοί άνά τήν αύτοκρατορίαν εις μνήμην της
θεομήτορος ύπό ευσεβών άνεγειρόμενοι ναοί ή
μοναί Βλαχέρναι καί αύτοί έπεκαλοΰντο ύπό τών
κτιτόρων των «ώς λίαν έφηδομένης της θεομή-
αρχαϊκής παραδόσεως. Όμοιον περίγραμμα δεικνύει
ή μακρά κόμη του" νεωτέρου των δύο μάντεων τοΟ
ανατολικού αετώματος του έν Όλυμπία ναοΟ τοΟ
Διός (01γπιρϊ& III πίν. 16), εις όν ένεκα των εγκάρ-
σιων τούτων αΰλάκων λυπούμαι, δτι εσφαλμένως
άπέδωκα είδος κεκρυφάλου (Αβίι&ηάΐ. 8&ο1ΐ8. Α&αά.
XXXVII 4,24). Κυματοειδείς πως είναι και αί
μακραϊ πρόσθιαι τρίχες της έχούσης κιτρίνην την κό-
μην νεανικής κεφαλής τοΟ Μουσείου της Ακροπό-
λεως 689 (Άρχαιολ. έφημ. 1888 πίν. 2). 'Αλλά
και πρότερον άπαντα τοΟτο έν κεφαλαϊς άθλητών
μετά βραχείας κόμης, π.χ. έν τη έκ της συλλογής
του" Κ&γβΙ εις Κοπεγχάγην περιελθούση παρά
Απιάί, 01γρί. Νν" Ο^ΓίδβθΓ^ πίν. 2 (νοΓίθ^ηβΙδβ
άρ. 11), ήτις έν τούτω, ώ; καί εν άλλοις σημείοις,
ομοιάζει πολΰ πρός τινας των σφαιριζόντων κα'ι
όρχουμένων νεανιών της ώραιοτάτης των έσχά-
τως έν τω Κεραμεικψ άνακαλυφθεισών βάσεων
άγαλμάτων (έκδ. ύπό Φιλαδελφέως έν ΟΓουπι.
ΙιθΙΙ. δίαά. 1922 ΧΕΙΙ πίν. 6, ΒαΙΙ. οοιτ. Ιιβίΐ.
1922 ΧΙ.νΐ πίν. 1-3, Ά ρχ. έφημ. 1920, 90, είκ.
2 κα'ι Άρχ. δελτ. 1920-21, 5, είκ. 2).
Αιψία Έναηζ 8ΐτιάηίθΆΐία.
Αί Βλαχέρναι της Ηλείας
ύπό
Αναστασίου Κ. 'Ορλάνδου.
Προέλεναις τον ονόματος, ϋ-έαις καί μνεϊαι
της μονής των Βλαχερνών.
Γνωστή έκ των βυζαντινών χρονογράφων καί
έκ μνημείων τυγχάνει ή θερμή λατρεία, ής άπέ-
λαυεν έν Βυζαντίω ή Παναγία ύπό τήν έπίκλησιν
Βλα/ερνίτισσα Ί. Ό φερώνυμος αυτής ναός 2,
κείμενος παρά τήν θάλασσαν καί τό νεώτερον πα-
λάτιον, διετέλεσεν έπί δέκα όλους αιώνας το προ-
1 Ό τύπος «Βλα-/ερντίτισσα» ευρίσκεται έπί νομίσματος Κων-
σταντίνου IX τοϋ Μονομάχου (1042-1054) ι8»1)3ΐϊθΓ: ϋβδΟΓΪ-
ρΐίοη άββ ηιοηηαϊβΒ β^ζβηΐϊηββ 1858 πίν. ΧΙΛΧ, 12,
\ν>ο11ι: ΙπιρβΓΪ&Ι βγζ3ηΙϊηβ οοϊηβ ϊη Ιΐιβ ΒΓΪίϊβΙι Μιιββ-
ΙΙΐη Λονδϊνον 1908 τομ. II σ. 502 πίν. Ι,ΙΧ, 5) έπί λειψανοθή-
κης της μητροπόλεως τοϋ ΜββΒίΠβΙΐΙ. (Γγ. Βοοίί θί \νϊ11β«18βη :
ΑπΙίηυίίββ άβ 8. 8βΓναΪ8 βί άβ Ν. Ό. α ΜββδΙηοΗΙ σ. 230)
χα! ίν έγγραφο) τοϋ 1401 Μϊΐίΐ. ΜΐϊΙΙβΓ Αθί3 II, 510.
Ώς πρός τό ετυμον της λέξεως Βλαχερνών οϋδεν βέβαιον ό Κιο-
δινός (ε'χδ. Βονν. 95) παράγει αυτήν έκ ουτοϋ τίνος βλάχνον 5) έχ
τοϋ λάκκος κατ' εκπτιυσιν τοϋ άρχιχοϋ β ή τέλος, άπό τοϋ οτι
πιθανώς «Βλάχου τινός κέρμα ην έκεΐσε». Ό Γενέσιος (Βασιλ.
85) αάπό αρχηγού τίνος Σχΰθου Β>αχέρνου ά>αιρεβέντος έκεΐσε».
2 Περί τών τυχών τοϋ ναοϋ τούτου καί τών έν αυτώ ιερών
λειψάνων ό'ρα Σκαρί. Βυζάντιον: ΊΙ Κωνσταντινούπολις Άθήνη-
σιν 1851 Τόμ. Α' 583-91, Πασπάτην: Βυζαντ. Μελέτ. Κ/πολις
1877,92 8ο1ι1ιιιηΙ>βΓ§βΓ: 1,68 Ϊ1β8 άθ8 Ρι-ϊηοβδ, Ρβπβ 1884,
333-359 καί έσχάτως ΕββΓΒΟΙί: 83ηοΙιΐ3ΪΓ68 άβ Βγζ3ηοβ,
Ρ3ΓΪ8 1921, 44 έ.
σκύνημα τοΟ βυζαντινοΟ κόσμου" διότι ή Πανα-
γία τών Βλαχερνών ήτο διά τό Βυζάντιον 6,τι ή
Πρόμαχος Άθηνα ύπήρξε ποτέ διά τάς Αθήνας.
Τή ένεργώ έκείνης παρεμβάσει πολλάκις ειχεν
ή πόλις έκ παντοίων έλευθερωθή κινδύνων" διά
τοΟτο δε καί το έν τω ναώ τών Βλαχερνών
άποκείμενον ίερόν ίμάτιον της Θεοτόκου — τό
μαφόριον, ώς έλέγετο — στρατεύοντες έ'φερον άντί
σημαίας ή καί περιεβάλλοντο άκόμη οί βυζαντινοί
αυτοκράτορες δίκην αιγίδος προφυλακτηρίου.
Μεγίστη δ' έν γένει ήτο ή ευλάβεια, ην ετρεφον
οί Χριστιανοί πρός τον ναον τών Βλαχερνών καί
διά τά άλλα έν αότώ άποκείμενα' ίερά, τήν τι-
μίαν ζώνην της Θεοτόκου, τήν θαυματουργόν
εικόνα της Βλαχερνιτίσσης καί τέλος τό άγιασμα,
τό πολυύμνητον λοΟσμα, έν ω κατ' έτος έβυθίζοντο
πρός άγιασμόν οί αυτοκράτορες. Έκδήλωσις οέ
τρανή της εύλαβείας ταύτης καί του σεβασμοΟ
τοΰ βυζαντινοΟ λαου πρός τάς Βλανέρνα^ είνε καί
δ'τι πολλοί άνά τήν αύτοκρατορίαν εις μνήμην της
θεομήτορος ύπό ευσεβών άνεγειρόμενοι ναοί ή
μοναί Βλαχέρναι καί αύτοί έπεκαλοΰντο ύπό τών
κτιτόρων των «ώς λίαν έφηδομένης της θεομή-