DOI Artikel:
Orlandos, Anastasios K.: Hai Blachernai tēs Ēleias
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14364#0033
Λ Ε 13»
Ορλάνδος: Αι Βλαχερναι της Ηλείας. ·2'->
πλευράν της πλίνθου, ώς τοΰτο φαίνεται άριστα
.κυρίως εν Όσίω Λουκά της Λεβαδείαςί·
Πήλινα κοσμήματα έν γένει τίθενται εις χρήσιν
από του 11ου μ. Χ. αιώνος, απομιμούνται δέ κατ'
αρχάς άλλοτε μέν Ελληνικά, άλλοτε δέ Κουφικά
ήτοι Παλαιοαραβικά γράμματα μεταπεσόντα εις
διακοσμητικά θέματα. Μετά τον 11ον αιώνα, ιδία
δέ κατά τον 120ν και 13ον,τά γράμματα παραχω-
ροΟσι την θέσιν των εις γεωμετρικά σχέδια π. χ.
πριονωτά, δισέψιλον, ελικοειδή, σπονδυλωτά, οία
τάάνωτέρω περιγραφέντα Τοιούτων δέ κοσμημά-
των άφθονουν ίδια οί βυζαντινοί ναοι της Πελοπον-
νήσου, της "Αρτης κλπ. Μετά τον 1οον αΐ. ή
χρήσις κοσμημάτων καθίσταται ολονέν σπανιωτέρα
μέχρις ού τέλεον έκλίπη.
37: 'Ανάγλυφαν παρά την Ν. &ύραν.
Διακοσμητικά γλυπτά. Τον δλον διάκοσμον τών
τοίχων τοΟ ναοϋ συνεπλήρουν μαρμάριναι λευκαί
ή όποκύανοι άνάγλυπτοι πλάκες, τοποθετημέναι
εκατέρωθεν τών πλαγίων θυρών, εύθύς υπέρ
την ποώτην οδοντωτήν ζώνην (εΐκ. 29 κα'ι
31) ποιοΟσαι διά τοΟ ανοικτού χρώματος των
ζωηράν άντίθεσιν προς την λο-.πήν έπιφάνειαν του
τοίχου Και έπϊ μέν της νοτιάς πλευράς τάδύο εκα-
τέρωθεν άνάγλυφα (ε'ιχ. 37), σχεδόν όμοια προς
άλληλα, εΐκονίζουσι ρόμβους εγγεγραμμένους εντός
ορθογωνίου κα'ι περιβάλλοντας κύκλους εντός τών
όποιων παρίσταται άγκιστροειδής σταυρός, έν ω
τά τέσσαρα κατά τά γωνίας καταλειπόμενα τρί-
γωνα πληρούνται έναλλάς" διά πυροστροβίλων κα'ι
ροδάκων συναπτομένων προς τους πέντε κύκλους
διά τών κόμβων, ους τόσον άγαπάζει ή βυζαντινή
τέχνη. Έπι δέ της βορείου πλευράς τό μέν πλεί-
στον της έπιφανείας τών έκατέρωθεν της θύρας
πλακών κατελείφθη άκόσμητον μόνον δέ τό μέσον
1 8οΗιιΙζ αηά ΒατηβΙβ^: ΤΗβ πιοηΗβΙβιτ οί 81 Ι^ΐίβ οί
81ΪΓΪ8 ϊη Ρΐιοοϊβ αελ. 24
έκοσμήθη δι άπλου σταυρού εγγραφέντος εντός
κύκλου.
Ζώναι κα\ γείσα. Έκ τών συνήθων λοςοτμήτων
ζωνών, το καθολικον τών Βλα/ερνών φέρει μόνον
38: Μαρμάρινη ζώνη της μεσαίας κόγχης.
μίαν ύψ. 0. 07 περιοριζομένην, ώς κα'ι εις άλλους
ναούς, εις την πλευράν τοΟ ίερου. Τπό ταύτην δέ
ύπάρχει κατά τήν φέρουσαν τό παράθυρον πλευράν
της μέσης κόγχης βραχεία διακοσμητική μαρμά-
ρινη ζώνη, ύψ. 0 105, καϊ τομής λεσβίου κυματίου
39: άιακο ομητιχόν τμήμα της ζώνης της προ&ίαεοος.
(είχ. 38). Και ή μέν ανωτέρα ζώνη διεκοσμήθη
μόνον κατά τι τμήμα της προθέσεως, ενθα (είχ.
39) έκατέρωθεν ταυ-οϋ' στεγαζομένου ύπό
40: Διαχοαμησις της μίοης κόγχης
τος"υλλίου φερομένου ΰπο διδύμων κιονίσκων παρε-
στάθησαν άνθέμια και πτηνά κυρτούμενα εις ώραίαν
καμπύλην, ίνα ραμφίσωσι το στήθος των. II δέ
κατωτέρα ζώνη έκοσμήθη δι'ά^αγλύπτων καρδιο-
σχήμων φύλλων (είχ. 40) συμφώνως προς το
κλασσικόν της πρότυπον, άπό τοΟ οποίου διαφέρει
κατά τούτο μόνον, δτι άντί τοΟ τυπικοΟ αστραγά-
λου φέρει κάτω αραιούς οδόντας.
Αί άνω απολήξεις τών τοίχων έν γένει στέφον-
ται διά πώρινων γείσων Εκ τούτων τά μέν τών
μακρών πλευρών, προβάλλοντα μόνον 0.07, ύπέρ
τήν έπιφάνειαν τοΟ τοίχου έ'χουσιν ΰψος 0. 14 και
σχηματίζονται διά μιας στενής ταινίας μιας κάτω-
Ορλάνδος: Αι Βλαχερναι της Ηλείας. ·2'->
πλευράν της πλίνθου, ώς τοΰτο φαίνεται άριστα
.κυρίως εν Όσίω Λουκά της Λεβαδείαςί·
Πήλινα κοσμήματα έν γένει τίθενται εις χρήσιν
από του 11ου μ. Χ. αιώνος, απομιμούνται δέ κατ'
αρχάς άλλοτε μέν Ελληνικά, άλλοτε δέ Κουφικά
ήτοι Παλαιοαραβικά γράμματα μεταπεσόντα εις
διακοσμητικά θέματα. Μετά τον 11ον αιώνα, ιδία
δέ κατά τον 120ν και 13ον,τά γράμματα παραχω-
ροΟσι την θέσιν των εις γεωμετρικά σχέδια π. χ.
πριονωτά, δισέψιλον, ελικοειδή, σπονδυλωτά, οία
τάάνωτέρω περιγραφέντα Τοιούτων δέ κοσμημά-
των άφθονουν ίδια οί βυζαντινοί ναοι της Πελοπον-
νήσου, της "Αρτης κλπ. Μετά τον 1οον αΐ. ή
χρήσις κοσμημάτων καθίσταται ολονέν σπανιωτέρα
μέχρις ού τέλεον έκλίπη.
37: 'Ανάγλυφαν παρά την Ν. &ύραν.
Διακοσμητικά γλυπτά. Τον δλον διάκοσμον τών
τοίχων τοΟ ναοϋ συνεπλήρουν μαρμάριναι λευκαί
ή όποκύανοι άνάγλυπτοι πλάκες, τοποθετημέναι
εκατέρωθεν τών πλαγίων θυρών, εύθύς υπέρ
την ποώτην οδοντωτήν ζώνην (εΐκ. 29 κα'ι
31) ποιοΟσαι διά τοΟ ανοικτού χρώματος των
ζωηράν άντίθεσιν προς την λο-.πήν έπιφάνειαν του
τοίχου Και έπϊ μέν της νοτιάς πλευράς τάδύο εκα-
τέρωθεν άνάγλυφα (ε'ιχ. 37), σχεδόν όμοια προς
άλληλα, εΐκονίζουσι ρόμβους εγγεγραμμένους εντός
ορθογωνίου κα'ι περιβάλλοντας κύκλους εντός τών
όποιων παρίσταται άγκιστροειδής σταυρός, έν ω
τά τέσσαρα κατά τά γωνίας καταλειπόμενα τρί-
γωνα πληρούνται έναλλάς" διά πυροστροβίλων κα'ι
ροδάκων συναπτομένων προς τους πέντε κύκλους
διά τών κόμβων, ους τόσον άγαπάζει ή βυζαντινή
τέχνη. Έπι δέ της βορείου πλευράς τό μέν πλεί-
στον της έπιφανείας τών έκατέρωθεν της θύρας
πλακών κατελείφθη άκόσμητον μόνον δέ τό μέσον
1 8οΗιιΙζ αηά ΒατηβΙβ^: ΤΗβ πιοηΗβΙβιτ οί 81 Ι^ΐίβ οί
81ΪΓΪ8 ϊη Ρΐιοοϊβ αελ. 24
έκοσμήθη δι άπλου σταυρού εγγραφέντος εντός
κύκλου.
Ζώναι κα\ γείσα. Έκ τών συνήθων λοςοτμήτων
ζωνών, το καθολικον τών Βλα/ερνών φέρει μόνον
38: Μαρμάρινη ζώνη της μεσαίας κόγχης.
μίαν ύψ. 0. 07 περιοριζομένην, ώς κα'ι εις άλλους
ναούς, εις την πλευράν τοΟ ίερου. Τπό ταύτην δέ
ύπάρχει κατά τήν φέρουσαν τό παράθυρον πλευράν
της μέσης κόγχης βραχεία διακοσμητική μαρμά-
ρινη ζώνη, ύψ. 0 105, καϊ τομής λεσβίου κυματίου
39: άιακο ομητιχόν τμήμα της ζώνης της προ&ίαεοος.
(είχ. 38). Και ή μέν ανωτέρα ζώνη διεκοσμήθη
μόνον κατά τι τμήμα της προθέσεως, ενθα (είχ.
39) έκατέρωθεν ταυ-οϋ' στεγαζομένου ύπό
40: Διαχοαμησις της μίοης κόγχης
τος"υλλίου φερομένου ΰπο διδύμων κιονίσκων παρε-
στάθησαν άνθέμια και πτηνά κυρτούμενα εις ώραίαν
καμπύλην, ίνα ραμφίσωσι το στήθος των. II δέ
κατωτέρα ζώνη έκοσμήθη δι'ά^αγλύπτων καρδιο-
σχήμων φύλλων (είχ. 40) συμφώνως προς το
κλασσικόν της πρότυπον, άπό τοΟ οποίου διαφέρει
κατά τούτο μόνον, δτι άντί τοΟ τυπικοΟ αστραγά-
λου φέρει κάτω αραιούς οδόντας.
Αί άνω απολήξεις τών τοίχων έν γένει στέφον-
ται διά πώρινων γείσων Εκ τούτων τά μέν τών
μακρών πλευρών, προβάλλοντα μόνον 0.07, ύπέρ
τήν έπιφάνειαν τοΟ τοίχου έ'χουσιν ΰψος 0. 14 και
σχηματίζονται διά μιας στενής ταινίας μιας κάτω-