DOI Artikel:
Orlandos, Anastasios K.: Hai Blachernai tēs Ēleias
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14364#0044
34 Ορλάνδος. ΑΙ Βλαχέρναι τής Ηλείας.
ΑΕ 1913
έπιγραφών και χαραγμάτων. Πράγματι, πλην της 1261, μαρτυροϋσιν, δτι και των Βλαχερνών ή μονή
έπιτυμβίου έπιγραφής το3 1358, περί ής είπομεν έξηκολούθει νά είναι Λατινική καί μετά τήν εις
έν σελίδι 12, ονόματα Λατίνων προφανώς μοναχών, Κ ολ ιν επάνοδον τών Ελλήνων. Είναι
κεχαραγμένα οΥ οξέος έργαλείου έπϊ οριζοντίων οέ τά όνόματα ταΟτα Κ3Ϊηιοηάο Βοΐάιΐδ (είκ.
τινών πλίνθων της νοτίας πλευράς το0 καθολικοί) 60), ΡΓ&ηοΪ8(ου)δ άβ Ρποΐΐδ (είκ 61) και
και εις το ύφος αναστήματος άνθρωπου, συνοδευό- Στέφ(αν)ο Φισκάρδι (είκ. 62), ών το μέν δεύτερον
μενα δε υπό χρονολογιών πολύ μεταγενεστέρων τοΟ συνοδεύεται υπό της χρονολογίας 144 7, το δέ τρί-
60: ΛαιίΜχόν χάραζα «πι π^ιν#ον.
ΪΤίΓ
6ί: Λαπνιχόν χάραγμα ΐπ'ι πλίν&ον. 62: Έλληνιχόν χάραγμα ίπι πΐίίν&υν.
τον, γεγραμμένον δΓ ελληνικών χαρακτήρων, ύπο
της χρονολογίας 1628. Έκ τών χρονολογημένων
λοιπόν τούτων χαραγμάτων προκύπτει, ό'τι οί Λα-
τίνοι μονάχοι παρέμειναν έν Βλαχέρναις ού μόνον
άφ' οδ πάσαι αί εις τήν ήγεμονίαν της Αχαΐας και
εις το μικρόν ίερατικόν Κράτος τών Πατρών πα-
ραμείνασαι χώραι περιήλθον ει; τους "Ελληνας,ήτοι
καί μετά τό 1430 [Λάμπρου: Ιστορία της Ελλά-
δος 0" 801), άλλά και μετ αυτήν τήν κατακτησιν
της Πελοποννήσου υπό τών Τούρκων. Επειδή δέ
δεν είναι δυνατόν ό θησαυρός του Μ&Γίδηβ νά περιέ-
πεσεν εις τοσούτο μέγα σφάλμα, ώστε νά μή
λάβη ΰπ οψει του τήν αιώνας όλους μετά τήν εις
Κωνσταντινούπολη επάνοδον τών Ελλήνων Λατι-
νικήν παραμείνασαν μονήν τών Βλαχερνών, πρέπει
νά παραδεχθώμεν, οτι ή είδησις τοΟ θησαυρού
άφορα άποκλειστικώς τήν ύπαρξιν Κιστερκιανών
μονών έν Ελλάδι, ών ό θησαυρός άποτελεΐ εν
είδος χρονικοΟ, διά τούτο δέ καϊ μνημονεύει μόνον
τήν αονήν Δαφνίου. Τούτου τεθέντος συνάγεται τό
συμπέρασμα, δτι οί μοναχοί τών Βλαχερνών δεν
ανήκον εις Κιστερκιανούς, άλλ' εις άλλο τι μονα-
χικόν τάγμα, πιθανώς τους Φρεμενούρους (ΡΓέΓθδ
ΜίηθϋΓδ), τών όποιων γνωρίζομεν, δτι ύπήρχεν έν
Κλαρέντζα εκκλησία τοΟ Αγ. Φραγκίσκου, κατα-
στασα ιστορική διά τήν έν αύτη σύγκλησιν της
δευτέρας συνελεύσεως τών βαρώνων και ιεραρχών
προ; λύσιν της μεταξύ Γουλιέλμου Β' Βιλλαρδουί-
νου και της Μαργαρίτας διαφοράς 1.
Ή οριστική άποχώρησις τών Λατίνων μοναχών
έκ της μονής Βλαχερνών και ή δι' όρθοδόξων άν-
τικατάστασίς των συνετελέσθη εντός τοΟ 17°" αιώ-
νος. ΤοΟτο συμπεραίνομεν έκ της υπάρξεως του
άνεκδότου εισέτι μεμβρανίνου μολυβόοβούλλου,
δπερ έπέστειλε τό 1697 προς τον Ήγούμενον της
μονής Βλαχερνών ό «Διονύσιος, ελέω θεοΟ οικου-
μενικός πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως καί νέας
Ρώμης».
Τό σιγίλλιον τούτο ομιλεί περί αδυναμίας
καί έρειπώσεως της μονής καί της άνάγκης έπι-
σκευής αυτής ώς καί περί της άνάγκης ομο-
νοίας τών μοναχών καί πειθαρχίας προς τον
ήγούμενον.
Αί λοιπαί περί τής μονής μνεϊαι είναι όλίγαι,
καί δή πασαι τοΟ 18·" αιώνος. Καί περί μέν
τής μιας τούτων, αναφερομένης εις τήν κατά-
πτωσιν τοΟ νάοθηκος καί τήν άνάκτισιν αύτοΰ
έν ετει 1771, έγένετο ήδη λόγος (σελ. 26). Ή δέ
δευτέρα είναι επιγραφή του έτους 1770, άφορώσα
εις τήν κατασκευήν κρήνης ή τήν μεταφοράν ύδα-
τος εις τήν μονήν. Ή έπιγραφή αύτη είναι έντε-
τειχισμένη σήμερον ίπί τοΰ αύτοΰ τοίχου, έφ' οΰ
1 Χρονιχόν τοΰ Μορέως στ. 7301 - 752.
ΑΕ 1913
έπιγραφών και χαραγμάτων. Πράγματι, πλην της 1261, μαρτυροϋσιν, δτι και των Βλαχερνών ή μονή
έπιτυμβίου έπιγραφής το3 1358, περί ής είπομεν έξηκολούθει νά είναι Λατινική καί μετά τήν εις
έν σελίδι 12, ονόματα Λατίνων προφανώς μοναχών, Κ ολ ιν επάνοδον τών Ελλήνων. Είναι
κεχαραγμένα οΥ οξέος έργαλείου έπϊ οριζοντίων οέ τά όνόματα ταΟτα Κ3Ϊηιοηάο Βοΐάιΐδ (είκ.
τινών πλίνθων της νοτίας πλευράς το0 καθολικοί) 60), ΡΓ&ηοΪ8(ου)δ άβ Ρποΐΐδ (είκ 61) και
και εις το ύφος αναστήματος άνθρωπου, συνοδευό- Στέφ(αν)ο Φισκάρδι (είκ. 62), ών το μέν δεύτερον
μενα δε υπό χρονολογιών πολύ μεταγενεστέρων τοΟ συνοδεύεται υπό της χρονολογίας 144 7, το δέ τρί-
60: ΛαιίΜχόν χάραζα «πι π^ιν#ον.
ΪΤίΓ
6ί: Λαπνιχόν χάραγμα ΐπ'ι πλίν&ον. 62: Έλληνιχόν χάραγμα ίπι πΐίίν&υν.
τον, γεγραμμένον δΓ ελληνικών χαρακτήρων, ύπο
της χρονολογίας 1628. Έκ τών χρονολογημένων
λοιπόν τούτων χαραγμάτων προκύπτει, ό'τι οί Λα-
τίνοι μονάχοι παρέμειναν έν Βλαχέρναις ού μόνον
άφ' οδ πάσαι αί εις τήν ήγεμονίαν της Αχαΐας και
εις το μικρόν ίερατικόν Κράτος τών Πατρών πα-
ραμείνασαι χώραι περιήλθον ει; τους "Ελληνας,ήτοι
καί μετά τό 1430 [Λάμπρου: Ιστορία της Ελλά-
δος 0" 801), άλλά και μετ αυτήν τήν κατακτησιν
της Πελοποννήσου υπό τών Τούρκων. Επειδή δέ
δεν είναι δυνατόν ό θησαυρός του Μ&Γίδηβ νά περιέ-
πεσεν εις τοσούτο μέγα σφάλμα, ώστε νά μή
λάβη ΰπ οψει του τήν αιώνας όλους μετά τήν εις
Κωνσταντινούπολη επάνοδον τών Ελλήνων Λατι-
νικήν παραμείνασαν μονήν τών Βλαχερνών, πρέπει
νά παραδεχθώμεν, οτι ή είδησις τοΟ θησαυρού
άφορα άποκλειστικώς τήν ύπαρξιν Κιστερκιανών
μονών έν Ελλάδι, ών ό θησαυρός άποτελεΐ εν
είδος χρονικοΟ, διά τούτο δέ καϊ μνημονεύει μόνον
τήν αονήν Δαφνίου. Τούτου τεθέντος συνάγεται τό
συμπέρασμα, δτι οί μοναχοί τών Βλαχερνών δεν
ανήκον εις Κιστερκιανούς, άλλ' εις άλλο τι μονα-
χικόν τάγμα, πιθανώς τους Φρεμενούρους (ΡΓέΓθδ
ΜίηθϋΓδ), τών όποιων γνωρίζομεν, δτι ύπήρχεν έν
Κλαρέντζα εκκλησία τοΟ Αγ. Φραγκίσκου, κατα-
στασα ιστορική διά τήν έν αύτη σύγκλησιν της
δευτέρας συνελεύσεως τών βαρώνων και ιεραρχών
προ; λύσιν της μεταξύ Γουλιέλμου Β' Βιλλαρδουί-
νου και της Μαργαρίτας διαφοράς 1.
Ή οριστική άποχώρησις τών Λατίνων μοναχών
έκ της μονής Βλαχερνών και ή δι' όρθοδόξων άν-
τικατάστασίς των συνετελέσθη εντός τοΟ 17°" αιώ-
νος. ΤοΟτο συμπεραίνομεν έκ της υπάρξεως του
άνεκδότου εισέτι μεμβρανίνου μολυβόοβούλλου,
δπερ έπέστειλε τό 1697 προς τον Ήγούμενον της
μονής Βλαχερνών ό «Διονύσιος, ελέω θεοΟ οικου-
μενικός πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως καί νέας
Ρώμης».
Τό σιγίλλιον τούτο ομιλεί περί αδυναμίας
καί έρειπώσεως της μονής καί της άνάγκης έπι-
σκευής αυτής ώς καί περί της άνάγκης ομο-
νοίας τών μοναχών καί πειθαρχίας προς τον
ήγούμενον.
Αί λοιπαί περί τής μονής μνεϊαι είναι όλίγαι,
καί δή πασαι τοΟ 18·" αιώνος. Καί περί μέν
τής μιας τούτων, αναφερομένης εις τήν κατά-
πτωσιν τοΟ νάοθηκος καί τήν άνάκτισιν αύτοΰ
έν ετει 1771, έγένετο ήδη λόγος (σελ. 26). Ή δέ
δευτέρα είναι επιγραφή του έτους 1770, άφορώσα
εις τήν κατασκευήν κρήνης ή τήν μεταφοράν ύδα-
τος εις τήν μονήν. Ή έπιγραφή αύτη είναι έντε-
τειχισμένη σήμερον ίπί τοΰ αύτοΰ τοίχου, έφ' οΰ
1 Χρονιχόν τοΰ Μορέως στ. 7301 - 752.