DOI Artikel:
Oikonomos, Georgios P.: Ek tou ergastēriou tōn Tralleōn
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14364#0069
ΑΕ 1923
59
Έκ του εργαστηρίου των Τράλλεων
(πίναξ 2)
υπό
Γεωργίου Π. Οικονόμου.
Το έν Σμύρνη μουσεΐον της Εύαγγελικής Σχο-
λής ένέκλειεν άπο έτών ώραιότατον κορμον άγάλ-
ματος γυναικόςπροερχόμενον έκ Τράλλεων καίδω-
ρηθέντα μετ' άλλων αρχαίων εις το μουσεΐον ύπο
φιλαρχαίων και φιλοπατρίδων "Ελλήνων, οί
όποιοι έν χρόνοις χαλεπωτάτοις δια τΌν Έλληνι-
σμόν καί έν περιβάλλοντι διά βαρβαρότητα καΐ
άμάθειαν δυσμενεστάτω προς παν καλλιτεχνικόν
λείψανον μεγάλων περιόδων της ιστορίας της ημε-
τέρας χώρας κατήρτισαν και διεφύλαξαν ύπο
την αιγίδα της ίσχυρας Βρεττανικής προστασίας
πο^ύτιμον άρχαιολογικήν συλλογήν, άποτελοΟσαν
όντως τίτλον τιμής δια την και άλλως εθνικώς
ένδοξον δρασιν της Ευαγγελικής Σχολής, της
οποίας βραχύ μόνον μέρος έξιστόρησεν ό Ματ-
θαίος Παρανίκας έν τη «.Ιστορία της Ευαγγελι-
κής Σχολής Σμύρνης έκ των πηγών άναδειχθείση
και έκδοθείση» έν Αθήναις τώ 1885.
ΠρΌς την περι τοΟ ΤραλλιανοΟ αγάλματος
πραγματείαν με φέρει οάχΐ μόνον ή ύπέροχος αυ-
τού τέχνη, άλλα και ευτυχής τις συμπλήρωσις
αύτοΰ κατά την έν Σμύρνη διαμονήν μου γενο-
μένη, διά της όποιας ίκανόν προήχθη ή ε'ικών τοΰ
όλου έργου.
Κατά Φεβρουάριον τοϋ 1920 περισυλλέξας έν
'Αϊδινίω εκ τε τού χώρου τών αρχαίων Τράλλεων,
και έκ της νεωτέρας κάτω πόλεως, δ'σα έδει και
ήδύναντο νά προφυλαχθώσιν άπό περαιτέρω κατα-
στροφής και διασποράς αρχαία λείψανα, μετεκό-
μισα αύτά πρΌς προφύλαξιν εις την έν Σμύρνη
συλλογήν. Μεταξύ τούτων περιέλαβον καΐ πρόσ-
θιον τεμάχιον δεξιού ποδός μαρμαρίνου αγάλμα-
τος πατοΰντος έπΐ πλίνθου, της οποίας έσώζετο
δσον και τοΟ ποδός μέρος, καΐ έχοντος έπΐ τού
άνω μέρους λείψανον τοΟ εύπτύχου χιτώνας, κι-
νηθείς εϊς την περισυλλογής και αυτού υπό της
αρίστης ιδία έξεργασίας τοΟ έργου καί της λαμ-
πρας ποιότητος του μαρμάρου.
Την προς τό μέγα γυναικεϊον άγαλμα, τό άπο
πλέον τών είκοσι έτών άποκείμενον έν τη Συλ-
λογή της Εύαγγελικής Σχολής, σχέσιν τού πο-
δός άνεγνώρισα πολλάς μετά την μετακόμισιν
εις Σμύρνην ήμέρας, δτε περιεργαζόμενος αύτον
καΐ τό μικρόν έπ' αύτού σωζόμενον λείψανον τοΰ
ένδύματος άντελήφθην αίφνης ομοιότητα έξεργα-
σίας του ένδύματος προς την τού μεγάλου αγάλ-
ματος. Ή έξέλεγξις της εικασίας ήτο πρόχειρος,
ή δε προσαρμογή τού ποδός έγένετο ούτω τελεία,
ώστε θά ένόμιζέ τις οτι ή άποκοπή είχε συντελε-
σθή μόλις προ μικρού. Ή άκμή τού ένδύματος
του νέου τεμαχίου προσηρμόσθη ούτω; ακριβώς
προς την άκμήν τού παλαιού μέρους τού ποδός
τού άγάλματος και τού ένδύματος, ώστε σχεδόν
δέν διακρίνεται διακοπή τών πτυχών, τό δέ νέον
τεμάχιον τού ποδός έστάθη έδραΐον έν τη θέσει
αύτού άνευ συγκολλητικής ύ'λης ή άλλου τινός
ύποστηρίγματος (είκ. 1).
Τό; πόδα εύρον έν σωρώ άρχαίων μαρμαρίνων
τεμαχ ίων γλυπτών, άρχιτεκτονικών καΐ έπιγεγραμ-
μένων έν τφ κατά τό Ν. κράσπεδον τού όροπε-
δίου τών Τράλλεων εύρισκομένω Μουσουλμανικώ
σχολείψ «Ίδαδιέ», τό όποιον τότε έχρησίμευεν
ώς στρατιωτικόν νοσοκομεϊον. Πολλά τών τεμα-
χίων, διεσπαρμένα πρότερον έν τε τώ περιβόλω
τοΟ νοσοκομείου καΐ έξωθεν αύτοϋ* είχε συλλέξει
έν τινι τόπφ του κήπου ό διευθυντής τού νοσοκο-
μείου στρατιωτ. ιατρός Δ. Ζοΰγκος, δέν ήτο δέ,
ώς πας τις φαντάζεται, δυνατόν νά έξακριβωθη
τίνα τυχόν εύρίσκοντο ήδη έντός τού περιβόλου
πρΌ της περισυλλογής καΐ τίνα περισυνελέγησαν
59
Έκ του εργαστηρίου των Τράλλεων
(πίναξ 2)
υπό
Γεωργίου Π. Οικονόμου.
Το έν Σμύρνη μουσεΐον της Εύαγγελικής Σχο-
λής ένέκλειεν άπο έτών ώραιότατον κορμον άγάλ-
ματος γυναικόςπροερχόμενον έκ Τράλλεων καίδω-
ρηθέντα μετ' άλλων αρχαίων εις το μουσεΐον ύπο
φιλαρχαίων και φιλοπατρίδων "Ελλήνων, οί
όποιοι έν χρόνοις χαλεπωτάτοις δια τΌν Έλληνι-
σμόν καί έν περιβάλλοντι διά βαρβαρότητα καΐ
άμάθειαν δυσμενεστάτω προς παν καλλιτεχνικόν
λείψανον μεγάλων περιόδων της ιστορίας της ημε-
τέρας χώρας κατήρτισαν και διεφύλαξαν ύπο
την αιγίδα της ίσχυρας Βρεττανικής προστασίας
πο^ύτιμον άρχαιολογικήν συλλογήν, άποτελοΟσαν
όντως τίτλον τιμής δια την και άλλως εθνικώς
ένδοξον δρασιν της Ευαγγελικής Σχολής, της
οποίας βραχύ μόνον μέρος έξιστόρησεν ό Ματ-
θαίος Παρανίκας έν τη «.Ιστορία της Ευαγγελι-
κής Σχολής Σμύρνης έκ των πηγών άναδειχθείση
και έκδοθείση» έν Αθήναις τώ 1885.
ΠρΌς την περι τοΟ ΤραλλιανοΟ αγάλματος
πραγματείαν με φέρει οάχΐ μόνον ή ύπέροχος αυ-
τού τέχνη, άλλα και ευτυχής τις συμπλήρωσις
αύτοΰ κατά την έν Σμύρνη διαμονήν μου γενο-
μένη, διά της όποιας ίκανόν προήχθη ή ε'ικών τοΰ
όλου έργου.
Κατά Φεβρουάριον τοϋ 1920 περισυλλέξας έν
'Αϊδινίω εκ τε τού χώρου τών αρχαίων Τράλλεων,
και έκ της νεωτέρας κάτω πόλεως, δ'σα έδει και
ήδύναντο νά προφυλαχθώσιν άπό περαιτέρω κατα-
στροφής και διασποράς αρχαία λείψανα, μετεκό-
μισα αύτά πρΌς προφύλαξιν εις την έν Σμύρνη
συλλογήν. Μεταξύ τούτων περιέλαβον καΐ πρόσ-
θιον τεμάχιον δεξιού ποδός μαρμαρίνου αγάλμα-
τος πατοΰντος έπΐ πλίνθου, της οποίας έσώζετο
δσον και τοΟ ποδός μέρος, καΐ έχοντος έπΐ τού
άνω μέρους λείψανον τοΟ εύπτύχου χιτώνας, κι-
νηθείς εϊς την περισυλλογής και αυτού υπό της
αρίστης ιδία έξεργασίας τοΟ έργου καί της λαμ-
πρας ποιότητος του μαρμάρου.
Την προς τό μέγα γυναικεϊον άγαλμα, τό άπο
πλέον τών είκοσι έτών άποκείμενον έν τη Συλ-
λογή της Εύαγγελικής Σχολής, σχέσιν τού πο-
δός άνεγνώρισα πολλάς μετά την μετακόμισιν
εις Σμύρνην ήμέρας, δτε περιεργαζόμενος αύτον
καΐ τό μικρόν έπ' αύτού σωζόμενον λείψανον τοΰ
ένδύματος άντελήφθην αίφνης ομοιότητα έξεργα-
σίας του ένδύματος προς την τού μεγάλου αγάλ-
ματος. Ή έξέλεγξις της εικασίας ήτο πρόχειρος,
ή δε προσαρμογή τού ποδός έγένετο ούτω τελεία,
ώστε θά ένόμιζέ τις οτι ή άποκοπή είχε συντελε-
σθή μόλις προ μικρού. Ή άκμή τού ένδύματος
του νέου τεμαχίου προσηρμόσθη ούτω; ακριβώς
προς την άκμήν τού παλαιού μέρους τού ποδός
τού άγάλματος και τού ένδύματος, ώστε σχεδόν
δέν διακρίνεται διακοπή τών πτυχών, τό δέ νέον
τεμάχιον τού ποδός έστάθη έδραΐον έν τη θέσει
αύτού άνευ συγκολλητικής ύ'λης ή άλλου τινός
ύποστηρίγματος (είκ. 1).
Τό; πόδα εύρον έν σωρώ άρχαίων μαρμαρίνων
τεμαχ ίων γλυπτών, άρχιτεκτονικών καΐ έπιγεγραμ-
μένων έν τφ κατά τό Ν. κράσπεδον τού όροπε-
δίου τών Τράλλεων εύρισκομένω Μουσουλμανικώ
σχολείψ «Ίδαδιέ», τό όποιον τότε έχρησίμευεν
ώς στρατιωτικόν νοσοκομεϊον. Πολλά τών τεμα-
χίων, διεσπαρμένα πρότερον έν τε τώ περιβόλω
τοΟ νοσοκομείου καΐ έξωθεν αύτοϋ* είχε συλλέξει
έν τινι τόπφ του κήπου ό διευθυντής τού νοσοκο-
μείου στρατιωτ. ιατρός Δ. Ζοΰγκος, δέν ήτο δέ,
ώς πας τις φαντάζεται, δυνατόν νά έξακριβωθη
τίνα τυχόν εύρίσκοντο ήδη έντός τού περιβόλου
πρΌ της περισυλλογής καΐ τίνα περισυνελέγησαν