DOI article:
Oikonomos, Georgios P.: Ek tou ergastēriou tōn Tralleōn
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.14364#0096
86 Οικονόμος: Έκ τον εργαστηρίου των Τράλλεων.
αε ί92?
ΡποΙίΘΐιΙιεαίδ καί του ΒιΐβοΙιΟΓ γύψινον έκμαγεϊον
της άπολεσθείσης κεφαλής ευρίσκεται εν τε τω
άρχαιολογικω φροντιστηρίω τοΟ \νίΪΓίζΙ)ΐΐΓ§ κα'
έν τφ Μουσείω εκμαγείων του Μονάχου).
Περί του έργαστηρίου των Τράλλεων ομιλεί
παρεμπιπτόντως και ό Οθ11ϊ§ηοη: Μβ1&η§Θ8 Ρβιτοί
57 έ. Μοηιιπι. Ρϊοί Χ ενθ' άν. καί έν δί&Ιιΐθβ
ίιιπβΓ. £Γβθφΐθ8 180 έ. Περί της άκμής της πό-
λεως πρβ. καί ΚαγΘΐβί Τ1ιοιη&8 ΜΠβί θί 1θ £θ1ίβ
Ιν&ίηιϊοιιΐθ 57 έ.
Δεν είναι δέ προς τήν δλην ταύτην καλλιτε-
χνικήν παράδοσιν άσχετον ό'τι και έν ύστέροις
χρόνοις κατά την μεγάλην της Βυζαντιακής αρχι-
τεκτονικής δημιουργικήν περι'οδον ό έτερος των
άρχιτεκτόνων της Άγιας Σοφίας της Κωνσταν-
τινουπόλεως Άνϋέμιος ήτο Τραλλιανός, της πα-
λαιάς εκείνης καλλιτεχνικής άκμής άπαύγασμα
καί οιονεί άντίστοι/ος προς τοΰς αρχαίους αυτοΟ
συμπολίτας τον Μενεκράτη καί τον Άργελων.
Ό Άργέλιος είναι γνωστός ώς οίκοδομήσας Ίω-
νικόν ναόν του ΆσκληπιοΟ έν Τράλλεσι /.αί
άλλως ώς αρχιτεκτονικό; συγγραφεύς διαπρέψας,
ίδια δέ διά τό περί του" Κορινθιακού" ρυθμοΰ σύγ-
γραμμα αύτοΰ. Έν τη οίκοδομία των ναών 6
Άργέλιος προετίμα του ΔωρικοΟ ρυθμού" τόν Ίω-
νικόν. (Πρβ. νϊΐπιν. άθ 3.Γθ1ιϊί. VII ρΓδθί. 12.
IV, 3, 1. Βπιηη Κϋη3ΪΐΘΓ£θ8θ1ι. II 342. 8ρηη-
§ΘΓ-\νθ1ίθΓ3 Κΐΐηβ£Θ8θ1ΐ. (1β8 ΑΙίΘΓί.12 377-379,
ένθα προκρίνεται ή γραφή τοΟ ονόματος Αρκέ-
σιος, ήτις ήκάσθη 6πό τοΟ Κοδθ έκ τής έν τφ
έτέρω τών χωρίων τοΟ Βιτρούβιου (IV, 3, 1)
άπαντώσης έσφαλμένης: ΤατΰΚβ8Ϊη3· ίδέ Ρ&υ1γ
ΚΕ 2 II 548 (Ο. Ραοΐΐδίθΐη). 1169 (ΓεΛποΐιΐδ)
Την γραφήν Άργέλιος τηρεί ό Η. ΤΙιΐΘΓδοΙι έν
ΊΊπθπιθ-ΒθοΚθγ Ι,θχίΐίοη <3θγ βίΐάβηοίθη Κϋηβί-
Ιθγ II, 90). Καί το γεγονός ό'τι ό Άργέλιος ούτος
δεν ήτο μόνον ικανός αρχιτέκτων, αλλά καί ειδι-
κός συγγραφεύς, δεικνύει ό'τι τό περιβάλλον, έν ω
έζη καί έδρα, ηΰνάει τοιαύτη τινί δράσει καί ένέ-
πνεε τόν άνδρα προς άνωτέραν πνευματικήν και
έπιστημονικήν άσχολίαν.
Νομίζω δτι ή μέχρι τούδε, καίπερ μακράν πά-
σης συστηματικής έξετάσεως, περί τοΟ έργαστη-
ρίου τών Τράλλεων γενομένη παρέκβασις εϊναι
ίκανή δπως παραστήση τήν τε έκτασιν καί τήν πο-
λυμέρειαν τοϋ" καλλιτεχνικού" τούτου κέντοου,
έκ του" όποιου προέρχεται καί ίο άγαλμα τής
Ευαγγελικής Σχολής.
Η έν άρχή γενομένη σύγκρισις τών δύο αν-
τιτύπων, του τε έν Σμύρνη καί τοΰ έν 'Ρώμη,
καθώρισε τήν άξίαν έκατέρου. Τό Τραλλιανόν
φαίνεται κατασκευασθέν έν τή ύστερα Ελληνι-
στική λεγομένη περιόδω, δτε ήκμα'ζεν ή δρασις.
τοΟ έργαστηρίου.
Άλλ' ήδη προέχει τό ζήτημα τής χρονολογι-
κής κατατάξεως τοΟ πρωτοτύπου τών άγαλαάτων·
τούτων ώς καί τής πιθανωτάτης αΰτοΟ ερμηνείας.
Οπως ήδη δ ΑΐΏβ1αη§ ορθώς περετήρησε δη-
μοσιεύουν τό Παμφίλειον άντίτυπον ή έργασία τοΟ
τε χιτώνος καί τοΟ ιματίου, αί άναλογίαι τοϋ* κοο-
μοΟ καί δ τύπος τής κεφαλής φέρουσι προς τό
δεύτερον ήμισυ τοΟ 5ου π. Χ. αιώνος καί δή καί.
προς τόν κύκλον τοΟ πλαστικοί) κόσμου του" Παρ-
θενώνος, μεθ οδ πολλά τά κοινά έχουσι τά περί"
ων ό λόγος άγάλματα (Κδιη. ΜίΙί. XVI 1901,
22. 24 έ. Απιάί εις πίν. 358-9 τών ϋβηΙίΐιιϋΙβΓ
τοΟ ΒΓαοΙίΓηαηη).
"Ηδη άπό τής πρώτης όψεως ή διάθεσις τού<
ιματίου τοΟ καλύπτοντος τό κάτω ήμισυ του σώμα-
τος καί τοΟ όλισθαίνοντος πρός τον δεξιόν ώμον χι-
τώνος άνακαλεΐ εις τήν μνήαην τό περίφημον
σύμπλεγμα τών έκ τοΰ" άνατολικοΟ άετου τοΰ-
Παρθενώνος προερχομένων, άποκειμένων δέ νΟν
έν τω Βρεττανικώ Μουσείω Μοιρών, μάλιστα δέ.
τήν άνακεκλιμένην ές" αυτών, ή οποία νομίζει τις
δτι ήγέρθη καί ί'σταται προ ήμών (πρβ. προχείρους
άπεικονίσεις Βπιηη-ΒπιοΙαιίΗηη άρ. 186. Βαΐΐθ
Όβτ δοΐιοθηθ Μθηδοΐι2 Ύ&ί. 177. \νίηίβΓ Κιιηδί^θ-
δοΜοΜβ ίη ΒίΙάθΓη. I2 ΑΐίβΓίαηι 270, 2. Α. 8ππί&
8οιι1ρ1;αΓθ8 ο£ ίΐιβ Ρ&ΓΐΙίθηοη πίν. 5. Μ. ΟοΙΙϊ-
§ηοη Βθ ΡαιΊΐιβηοη (1912) πίν. 51. Μικρά έκδ.
(1914) πιν. 15· Δι ώνην καί Άφροδίτην καλεί τό-
σύμπλεγμα τών δύο ό Ββοϊι&Ι Ρίαίάίβδ (1924) 113.
Ή τεχνική συγγένεια τών ήμετέροιν άγαλμά-
νων καί τής άνακεκλιμένης Μοίρας δεν είναι μό-
νον έν γενικαϊς γραμμαϊς καταφανής, άλλά φθά-
νει εις λεπτομέρειας έξεργασίας καί συνθέσεως, οία
ή διατύπωσις τοΰ χιτώνος καί τής πτυχώσεως.
αε ί92?
ΡποΙίΘΐιΙιεαίδ καί του ΒιΐβοΙιΟΓ γύψινον έκμαγεϊον
της άπολεσθείσης κεφαλής ευρίσκεται εν τε τω
άρχαιολογικω φροντιστηρίω τοΟ \νίΪΓίζΙ)ΐΐΓ§ κα'
έν τφ Μουσείω εκμαγείων του Μονάχου).
Περί του έργαστηρίου των Τράλλεων ομιλεί
παρεμπιπτόντως και ό Οθ11ϊ§ηοη: Μβ1&η§Θ8 Ρβιτοί
57 έ. Μοηιιπι. Ρϊοί Χ ενθ' άν. καί έν δί&Ιιΐθβ
ίιιπβΓ. £Γβθφΐθ8 180 έ. Περί της άκμής της πό-
λεως πρβ. καί ΚαγΘΐβί Τ1ιοιη&8 ΜΠβί θί 1θ £θ1ίβ
Ιν&ίηιϊοιιΐθ 57 έ.
Δεν είναι δέ προς τήν δλην ταύτην καλλιτε-
χνικήν παράδοσιν άσχετον ό'τι και έν ύστέροις
χρόνοις κατά την μεγάλην της Βυζαντιακής αρχι-
τεκτονικής δημιουργικήν περι'οδον ό έτερος των
άρχιτεκτόνων της Άγιας Σοφίας της Κωνσταν-
τινουπόλεως Άνϋέμιος ήτο Τραλλιανός, της πα-
λαιάς εκείνης καλλιτεχνικής άκμής άπαύγασμα
καί οιονεί άντίστοι/ος προς τοΰς αρχαίους αυτοΟ
συμπολίτας τον Μενεκράτη καί τον Άργελων.
Ό Άργέλιος είναι γνωστός ώς οίκοδομήσας Ίω-
νικόν ναόν του ΆσκληπιοΟ έν Τράλλεσι /.αί
άλλως ώς αρχιτεκτονικό; συγγραφεύς διαπρέψας,
ίδια δέ διά τό περί του" Κορινθιακού" ρυθμοΰ σύγ-
γραμμα αύτοΰ. Έν τη οίκοδομία των ναών 6
Άργέλιος προετίμα του ΔωρικοΟ ρυθμού" τόν Ίω-
νικόν. (Πρβ. νϊΐπιν. άθ 3.Γθ1ιϊί. VII ρΓδθί. 12.
IV, 3, 1. Βπιηη Κϋη3ΪΐΘΓ£θ8θ1ι. II 342. 8ρηη-
§ΘΓ-\νθ1ίθΓ3 Κΐΐηβ£Θ8θ1ΐ. (1β8 ΑΙίΘΓί.12 377-379,
ένθα προκρίνεται ή γραφή τοΟ ονόματος Αρκέ-
σιος, ήτις ήκάσθη 6πό τοΟ Κοδθ έκ τής έν τφ
έτέρω τών χωρίων τοΟ Βιτρούβιου (IV, 3, 1)
άπαντώσης έσφαλμένης: ΤατΰΚβ8Ϊη3· ίδέ Ρ&υ1γ
ΚΕ 2 II 548 (Ο. Ραοΐΐδίθΐη). 1169 (ΓεΛποΐιΐδ)
Την γραφήν Άργέλιος τηρεί ό Η. ΤΙιΐΘΓδοΙι έν
ΊΊπθπιθ-ΒθοΚθγ Ι,θχίΐίοη <3θγ βίΐάβηοίθη Κϋηβί-
Ιθγ II, 90). Καί το γεγονός ό'τι ό Άργέλιος ούτος
δεν ήτο μόνον ικανός αρχιτέκτων, αλλά καί ειδι-
κός συγγραφεύς, δεικνύει ό'τι τό περιβάλλον, έν ω
έζη καί έδρα, ηΰνάει τοιαύτη τινί δράσει καί ένέ-
πνεε τόν άνδρα προς άνωτέραν πνευματικήν και
έπιστημονικήν άσχολίαν.
Νομίζω δτι ή μέχρι τούδε, καίπερ μακράν πά-
σης συστηματικής έξετάσεως, περί τοΟ έργαστη-
ρίου τών Τράλλεων γενομένη παρέκβασις εϊναι
ίκανή δπως παραστήση τήν τε έκτασιν καί τήν πο-
λυμέρειαν τοϋ" καλλιτεχνικού" τούτου κέντοου,
έκ του" όποιου προέρχεται καί ίο άγαλμα τής
Ευαγγελικής Σχολής.
Η έν άρχή γενομένη σύγκρισις τών δύο αν-
τιτύπων, του τε έν Σμύρνη καί τοΰ έν 'Ρώμη,
καθώρισε τήν άξίαν έκατέρου. Τό Τραλλιανόν
φαίνεται κατασκευασθέν έν τή ύστερα Ελληνι-
στική λεγομένη περιόδω, δτε ήκμα'ζεν ή δρασις.
τοΟ έργαστηρίου.
Άλλ' ήδη προέχει τό ζήτημα τής χρονολογι-
κής κατατάξεως τοΟ πρωτοτύπου τών άγαλαάτων·
τούτων ώς καί τής πιθανωτάτης αΰτοΟ ερμηνείας.
Οπως ήδη δ ΑΐΏβ1αη§ ορθώς περετήρησε δη-
μοσιεύουν τό Παμφίλειον άντίτυπον ή έργασία τοΟ
τε χιτώνος καί τοΟ ιματίου, αί άναλογίαι τοϋ* κοο-
μοΟ καί δ τύπος τής κεφαλής φέρουσι προς τό
δεύτερον ήμισυ τοΟ 5ου π. Χ. αιώνος καί δή καί.
προς τόν κύκλον τοΟ πλαστικοί) κόσμου του" Παρ-
θενώνος, μεθ οδ πολλά τά κοινά έχουσι τά περί"
ων ό λόγος άγάλματα (Κδιη. ΜίΙί. XVI 1901,
22. 24 έ. Απιάί εις πίν. 358-9 τών ϋβηΙίΐιιϋΙβΓ
τοΟ ΒΓαοΙίΓηαηη).
"Ηδη άπό τής πρώτης όψεως ή διάθεσις τού<
ιματίου τοΟ καλύπτοντος τό κάτω ήμισυ του σώμα-
τος καί τοΟ όλισθαίνοντος πρός τον δεξιόν ώμον χι-
τώνος άνακαλεΐ εις τήν μνήαην τό περίφημον
σύμπλεγμα τών έκ τοΰ" άνατολικοΟ άετου τοΰ-
Παρθενώνος προερχομένων, άποκειμένων δέ νΟν
έν τω Βρεττανικώ Μουσείω Μοιρών, μάλιστα δέ.
τήν άνακεκλιμένην ές" αυτών, ή οποία νομίζει τις
δτι ήγέρθη καί ί'σταται προ ήμών (πρβ. προχείρους
άπεικονίσεις Βπιηη-ΒπιοΙαιίΗηη άρ. 186. Βαΐΐθ
Όβτ δοΐιοθηθ Μθηδοΐι2 Ύ&ί. 177. \νίηίβΓ Κιιηδί^θ-
δοΜοΜβ ίη ΒίΙάθΓη. I2 ΑΐίβΓίαηι 270, 2. Α. 8ππί&
8οιι1ρ1;αΓθ8 ο£ ίΐιβ Ρ&ΓΐΙίθηοη πίν. 5. Μ. ΟοΙΙϊ-
§ηοη Βθ ΡαιΊΐιβηοη (1912) πίν. 51. Μικρά έκδ.
(1914) πιν. 15· Δι ώνην καί Άφροδίτην καλεί τό-
σύμπλεγμα τών δύο ό Ββοϊι&Ι Ρίαίάίβδ (1924) 113.
Ή τεχνική συγγένεια τών ήμετέροιν άγαλμά-
νων καί τής άνακεκλιμένης Μοίρας δεν είναι μό-
νον έν γενικαϊς γραμμαϊς καταφανής, άλλά φθά-
νει εις λεπτομέρειας έξεργασίας καί συνθέσεως, οία
ή διατύπωσις τοΰ χιτώνος καί τής πτυχώσεως.