DOI Artikel:
Kastriōtēs, Panagiōtēs: Ioulianou tou Apostatou kephalē
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14364#0132
122 Καστριώτης: Ιουλιανού τον Άποστάτον κεφαλή.
ΑΕ 1928
τήσεις άτακτοι και άσννετοι, αποκρίσεις ονδεν
τούτων άμείνονς, αλλήλων έκβαίνονσαι και ουκ
ενστάσεις, ούδε τάζει προϊονσαι παιδεύσεως (Μϊ§ηβ
35, 692) .... οΐς επειδή ταντα έΰεασάμην εύ-
ϋ~ύς έφΰεγζάμην: Οΐον κακόν ή Ρωμαίων τρέφει! ».
Καί αύτός δέ δ Ιουλιανοί αύτοβιογραφούμενος
έν τω Μιοοπώγωνι προσθέτει : «Τούτω (τφ προ-
σώπω) γάρ, οιμαι φύσει γεγονότι μη λίαν καλώ,
μηδ' εύπρεπεΐ, μηδ' ώραίω, ύπό δυστροπίας καί
δυσκολίας αύτός προστέθηκα τον βαθύν πώγωνα
τοΟτον» καί δμολογεϊ δτι άπαξ εκειρεν αύτόν ως
στρατιώτης δτε τριακοντούτη ώδήγησαν έξ Αθη-
νών εις Βυζάντιον και παρουσίασαν δειλόν καί
περιεσταλμένον εις τά ανάκτορα, ΐνα άνυψώσωσιν
αυτόν εις τον βαθμόν του Καίσαρος καί νυμφεύ-
σωσι μετά της άδελφής του Κωνσταντίου τοΟ αυτο-
κράτορας, ώς αναγράφει έν τω προς την βονλήν
και τον δήμον των Αθηναίων λόγω.
Ό πώγων βμως μετ' οΰ πολύ έφύη δασύς κα'[
μακρός και δ'τε έπεσκέψατο την Άντιόχειαν οί κά-
τοικοι φύσει φιλοπαίγμονες, εις αύτον άπιδόντες
ώνόμασαν τράγον και θύτην κ ού βασιλέα αφίσιν
έπιδημήσαι (πρβ. Απιπι. Μ&γο. XVII, 11), έκ της
γενειάδος τοΟ οποίου ήούνατο νά κατασκευάσωσ(
σχοινία, άλλ' Ό ευφυής Ιουλιανός άντισκώπτων έν
τω «Μισοπώγωνι, ή Αντιοχικώ είπε «μη παρέ-
χειν 'Αντιοχ_εΰσι τον καθειμένον πώγωνα εις σχοί-
νων πλοκήν, ίνα μη τη τούτου τραχύτητι θλι-
βεΐεν αί /εΐρες αύτών».
"Οτι ό Ιουλιανός έχρημάτισε καί άρχιερεύς
( = θύτης) ασφαλώς πληροφορούμεθα καί έκ τών
τοΟ Ζωναρά άλλα καί έκ τοΟ έπί της κεφαλής
διακριτικού συμβόλου τοΟ διαδήματος (στεφανη-
φοροΟντος) (πρβ. ΊουλιανοΟ Έπ. § β' καί Γρ.
Παπαμι/αήλ Οί τρεις Ιεράρχαι καί ά Ιουλιανός
ό αποστάτης (Άθήνησι 1920), (σελ. 27).
Έξεπλήρου δ' εϋλαβώς τά του Άρχιερέως κα-
θήκοντα, διορίσας Επιτρόπους αΰτοΟ πανταχού,
τον δέ ΧρυσάνΘιον έπέστησεν Αρχιερέα της Λυ-
δίας" πάντες οί ίερεϊς καί Επίτροποι ήσαν φιλό-
σοφοι, πίστιν όρκισθέντες αύτφ ώς ό άρχιερεύς
Γαλατίας Άρσάκιος.
Άλλά ταΟτα γράφουσι χριστιανοί, σκοπόν έχον-
τες νά μυκτηρίσωσι καί χλευάσωσι τον εΐδωλο-
λάτρην αυτοκράτορα, άλλ' οί Εθνικοί συγγρα-
φείς, ώς ό Ζώσιμος δέν εΰρίσκουσι λόγους νά έγ-
κωμιάσωσι τον Ίουλιανόν ώς ζητήσαντα νά έπα-
ναγάγη άνά σύμπαν τό Βυζαντιακον κράτος την
άρχαίαν Έλληνικήν θρησκείαν, ής έγένετο άρχιε-
ρεύς, ώς παρίστησιν αύτον ή κεφαλή τοΟ Έθνικοϋ
ημών Μουσείου (εΐκ. 1 καί Ι* ). Είναι δέ γνω-
στόν έκ της ιστορίας της τέχνης άπό της Ομη-
ρικής ήδη έποχής (πρβ. Ίλιαδ. Α. 14, 28) δτι
τά χρυσά στέμματα έφερον οί ίερεϊς ώς άναφέρει
καί δ Τερτυλλιανός (ϋθ ίάοΐ. 18 πρβ. ϋθ οοΓΟηϊδ
13) καί οί άρχιερεΐς τών Καισάρων της Ρώμης,
ώς εμφαίνεται έν νομίσματι της Αντιοχείας μετά
τών επιγραφών ΚΑΙΣΑΡΙ ΑΡΧΙΕΡΕΙ τοΟ έτους 5
π. Χ. καί ΑΡΧΙΕΡΑΤΙΚΟΝ ΑΝΤΙΟΧΕΙΣ (ΗΪ11 έν
«ΙειΙΐΓβδΙιβίίβ ένθ' άν ).
Κατά ταΟτα δεχθέντες δ'τι ή ήμετέρα κεφαλή
είναι τοΟ Ιουλιανού, ήτις, ώς φαίνεται, ήν ένθετος
τό πάλαι τω λοιπώ άγάλματι έρχόμεθα εις την
περιγραφήν αυτής. Είναι ανδρός μεγέθους ύπερ-
τέρου τοΟ φυσικού, φέροντος καθειμένον πώγωνα
εις ΐούλους άπολήγοντα καί μύστακα δασύν, στόμα
μέγα, ρίνα εύθεΐαν, ώς ή τών προγόνων αύτοΟ,
δφρΰς καί οφθαλμούς πλαστικώς δεδηλωμένους
καί πλουσίαν κόμην, ούλην, μετ' έπιμελείας εϊρ-
γασυ,ένην, ύπενθυμίζουσαν τούς χαλκούς άνδριάν-
τας, έφ' ής έπικάθεται στέμμα έκ πλεγματοει-
δοΟς καλύμματος, άπολήγοντος δ' εις διάδημα,
μικρόν προς τά οπίσω αποκλίνον έπιχαρίτως, ώς
έπί τών παρεμφερών, άνωτέρω μνημονευθεισών
έξ Εφέσου κεφαλών του Ι,οιινΓβ, του Μαβθθ
ΟΙυπΥ καί της ΑοθΓβηζα άγαλμάτων. Τό πρό-
σωπον έν γένει, μάλιστα ή ρις καί τό κάτω
χείλος είναι λίαν χαρακτηριστικά της ήμετέρας
κεφαλής, ήτις καταπληκτικώς δμοιάζει έν τούτω
έπρός τά άνωτέρω μνημονευθέντα τρία άγάλματα
κ τούτου δέ συνάγομεν δτι ή ύφ ήμών ένταΟθα,
δημοσιευομένη κεφαλή άσφαλώς δύναται νά άπο-
δοθή εις τον αυτοκράτορα Ίουλιανόν τόν Άπο-
στάτην, τον είκονιζόμενον υπό τύπον άρχιερέως,
δστις ζητήσας νά άναστηλώση τήν έθνικήν θρη-
σκείαν άντί τοΟ ΧριστιανισμοΟ, προεχειρίσθη
μέγας άρχιερεύς (ροηΐίίβχ Μ&χίηιιΐθ) προς έξυπη-
ρέτησιν της ιδεολογίας αύτοΟ, ήτις, ευτυχώς έπέ-
πρωτο νά ναυαγήση πανηγυρικώς μετά τήν πρός
τον ίατρόν καί κοιέστορα αύτοΟ Όρειβάσιον δο-
ΑΕ 1928
τήσεις άτακτοι και άσννετοι, αποκρίσεις ονδεν
τούτων άμείνονς, αλλήλων έκβαίνονσαι και ουκ
ενστάσεις, ούδε τάζει προϊονσαι παιδεύσεως (Μϊ§ηβ
35, 692) .... οΐς επειδή ταντα έΰεασάμην εύ-
ϋ~ύς έφΰεγζάμην: Οΐον κακόν ή Ρωμαίων τρέφει! ».
Καί αύτός δέ δ Ιουλιανοί αύτοβιογραφούμενος
έν τω Μιοοπώγωνι προσθέτει : «Τούτω (τφ προ-
σώπω) γάρ, οιμαι φύσει γεγονότι μη λίαν καλώ,
μηδ' εύπρεπεΐ, μηδ' ώραίω, ύπό δυστροπίας καί
δυσκολίας αύτός προστέθηκα τον βαθύν πώγωνα
τοΟτον» καί δμολογεϊ δτι άπαξ εκειρεν αύτόν ως
στρατιώτης δτε τριακοντούτη ώδήγησαν έξ Αθη-
νών εις Βυζάντιον και παρουσίασαν δειλόν καί
περιεσταλμένον εις τά ανάκτορα, ΐνα άνυψώσωσιν
αυτόν εις τον βαθμόν του Καίσαρος καί νυμφεύ-
σωσι μετά της άδελφής του Κωνσταντίου τοΟ αυτο-
κράτορας, ώς αναγράφει έν τω προς την βονλήν
και τον δήμον των Αθηναίων λόγω.
Ό πώγων βμως μετ' οΰ πολύ έφύη δασύς κα'[
μακρός και δ'τε έπεσκέψατο την Άντιόχειαν οί κά-
τοικοι φύσει φιλοπαίγμονες, εις αύτον άπιδόντες
ώνόμασαν τράγον και θύτην κ ού βασιλέα αφίσιν
έπιδημήσαι (πρβ. Απιπι. Μ&γο. XVII, 11), έκ της
γενειάδος τοΟ οποίου ήούνατο νά κατασκευάσωσ(
σχοινία, άλλ' Ό ευφυής Ιουλιανός άντισκώπτων έν
τω «Μισοπώγωνι, ή Αντιοχικώ είπε «μη παρέ-
χειν 'Αντιοχ_εΰσι τον καθειμένον πώγωνα εις σχοί-
νων πλοκήν, ίνα μη τη τούτου τραχύτητι θλι-
βεΐεν αί /εΐρες αύτών».
"Οτι ό Ιουλιανός έχρημάτισε καί άρχιερεύς
( = θύτης) ασφαλώς πληροφορούμεθα καί έκ τών
τοΟ Ζωναρά άλλα καί έκ τοΟ έπί της κεφαλής
διακριτικού συμβόλου τοΟ διαδήματος (στεφανη-
φοροΟντος) (πρβ. ΊουλιανοΟ Έπ. § β' καί Γρ.
Παπαμι/αήλ Οί τρεις Ιεράρχαι καί ά Ιουλιανός
ό αποστάτης (Άθήνησι 1920), (σελ. 27).
Έξεπλήρου δ' εϋλαβώς τά του Άρχιερέως κα-
θήκοντα, διορίσας Επιτρόπους αΰτοΟ πανταχού,
τον δέ ΧρυσάνΘιον έπέστησεν Αρχιερέα της Λυ-
δίας" πάντες οί ίερεϊς καί Επίτροποι ήσαν φιλό-
σοφοι, πίστιν όρκισθέντες αύτφ ώς ό άρχιερεύς
Γαλατίας Άρσάκιος.
Άλλά ταΟτα γράφουσι χριστιανοί, σκοπόν έχον-
τες νά μυκτηρίσωσι καί χλευάσωσι τον εΐδωλο-
λάτρην αυτοκράτορα, άλλ' οί Εθνικοί συγγρα-
φείς, ώς ό Ζώσιμος δέν εΰρίσκουσι λόγους νά έγ-
κωμιάσωσι τον Ίουλιανόν ώς ζητήσαντα νά έπα-
ναγάγη άνά σύμπαν τό Βυζαντιακον κράτος την
άρχαίαν Έλληνικήν θρησκείαν, ής έγένετο άρχιε-
ρεύς, ώς παρίστησιν αύτον ή κεφαλή τοΟ Έθνικοϋ
ημών Μουσείου (εΐκ. 1 καί Ι* ). Είναι δέ γνω-
στόν έκ της ιστορίας της τέχνης άπό της Ομη-
ρικής ήδη έποχής (πρβ. Ίλιαδ. Α. 14, 28) δτι
τά χρυσά στέμματα έφερον οί ίερεϊς ώς άναφέρει
καί δ Τερτυλλιανός (ϋθ ίάοΐ. 18 πρβ. ϋθ οοΓΟηϊδ
13) καί οί άρχιερεΐς τών Καισάρων της Ρώμης,
ώς εμφαίνεται έν νομίσματι της Αντιοχείας μετά
τών επιγραφών ΚΑΙΣΑΡΙ ΑΡΧΙΕΡΕΙ τοΟ έτους 5
π. Χ. καί ΑΡΧΙΕΡΑΤΙΚΟΝ ΑΝΤΙΟΧΕΙΣ (ΗΪ11 έν
«ΙειΙΐΓβδΙιβίίβ ένθ' άν ).
Κατά ταΟτα δεχθέντες δ'τι ή ήμετέρα κεφαλή
είναι τοΟ Ιουλιανού, ήτις, ώς φαίνεται, ήν ένθετος
τό πάλαι τω λοιπώ άγάλματι έρχόμεθα εις την
περιγραφήν αυτής. Είναι ανδρός μεγέθους ύπερ-
τέρου τοΟ φυσικού, φέροντος καθειμένον πώγωνα
εις ΐούλους άπολήγοντα καί μύστακα δασύν, στόμα
μέγα, ρίνα εύθεΐαν, ώς ή τών προγόνων αύτοΟ,
δφρΰς καί οφθαλμούς πλαστικώς δεδηλωμένους
καί πλουσίαν κόμην, ούλην, μετ' έπιμελείας εϊρ-
γασυ,ένην, ύπενθυμίζουσαν τούς χαλκούς άνδριάν-
τας, έφ' ής έπικάθεται στέμμα έκ πλεγματοει-
δοΟς καλύμματος, άπολήγοντος δ' εις διάδημα,
μικρόν προς τά οπίσω αποκλίνον έπιχαρίτως, ώς
έπί τών παρεμφερών, άνωτέρω μνημονευθεισών
έξ Εφέσου κεφαλών του Ι,οιινΓβ, του Μαβθθ
ΟΙυπΥ καί της ΑοθΓβηζα άγαλμάτων. Τό πρό-
σωπον έν γένει, μάλιστα ή ρις καί τό κάτω
χείλος είναι λίαν χαρακτηριστικά της ήμετέρας
κεφαλής, ήτις καταπληκτικώς δμοιάζει έν τούτω
έπρός τά άνωτέρω μνημονευθέντα τρία άγάλματα
κ τούτου δέ συνάγομεν δτι ή ύφ ήμών ένταΟθα,
δημοσιευομένη κεφαλή άσφαλώς δύναται νά άπο-
δοθή εις τον αυτοκράτορα Ίουλιανόν τόν Άπο-
στάτην, τον είκονιζόμενον υπό τύπον άρχιερέως,
δστις ζητήσας νά άναστηλώση τήν έθνικήν θρη-
σκείαν άντί τοΟ ΧριστιανισμοΟ, προεχειρίσθη
μέγας άρχιερεύς (ροηΐίίβχ Μ&χίηιιΐθ) προς έξυπη-
ρέτησιν της ιδεολογίας αύτοΟ, ήτις, ευτυχώς έπέ-
πρωτο νά ναυαγήση πανηγυρικώς μετά τήν πρός
τον ίατρόν καί κοιέστορα αύτοΟ Όρειβάσιον δο-